سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

صاحب تهذیب اللغه‌ می‌نویسد: «و السنة الطریقة المستقیمة المحمودة، ولذلك قیل: فلان من أهل السنة <ref>محمد الأزهری، تهذیب اللغة، ج 12، ص 210.</ref> )؛ سنت عبارت از راه پسندیده مستقیم است و این که می‌گویند فلانی اهل سنت است یعنی اهل راه مستقیم و پسندیده است».  

سنت در قرآن به هر دو به هر دو معنا به کار رفته است: «يُرِيدُ اللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَيَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَيَتُوبَ عَلَيْكُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ «<ref>( نساء،26)</ref>که اشاره به سنت‌های (صحیح) پیشینیان است. و نیز آیه کریمه « لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ ۖ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ    <ref>(حجر،13)</ref>که اشاره به  روش سیئه و اشتباه دارد.

گاهی نیز سنت به خدا نسبت داده می‌شود مانند: فَلَمْ يَكُ يَنْفَعُهُمْ إِيمانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبادِهِ وَ خَسِرَ هُنالِكَ الْكافِرُونَ <ref>غافر، 85</ref> این سنت خداوند است که همواره در میان بندگانش اجرا شده، و آنجا کافران زیانکار شدند.<br>

واژۀ سنت در قرآن کریم به خداوند و نیز به گذشتگان نسبت‌داده‌شده است؛ چنان‌كه مى‌فرمايد: سُنَّةَ اللّٰهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللّٰهِ تَبْدِيلاً؛ <ref>فتح  آيه 23.</ref> «سنّت الهى، بر اين بوده [كه حقّ بر باطل غالب شود] و ابداً در سنّت خدا تغيير نخواهى يافت.<br>

در اصطلاح راه و روش و سیره هر کس را که از قول و فعل و تقریر او به دست می آید سنت می گویند و مسلمانان اتفاق نظر دارند که قول و فعل و تقریر پیامبر اکرم به دلایل عقلی و نیز و دلایل قرآنی مثل: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ نساء،59  لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ احزاب، 21 و  وما ينطِقُ عَنِ الهَوَى * إنْ هُوَ إلاّ وَحْيٌ يُوحَى)<ref>(النجم : 3 ، 4)</ref> و نیز «وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا <ref>حشر، 7</ref>حجیت دارد و باید مورد اتباع قرار گیرد. <br>

الف) آنچه را پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله (علاوه بر قرآن) از جانب خداوند آورده است تا بيانگر راه و روش زندگى بهتر باشد. سنت در اين كاربرد معناى گسترده‌اى دارد، و همۀ احكام دين - اعم از احكام تكليفى و وضعى - را شامل مى‌شود . در مقابل این سنت بدعت قرار دارد. <br>

ب) كاربرد ديگر سنت در روايات به معناى مستحب و مندوب است. معناى دوم سنت نيز در روايات كاربرد فراوان دارد؛ مثلاً در روايات مى‌خوانيم:

مسواك كردن از سنت است و دهان را پاك مى‌كند: السواك هو من السنة، و مطهّرة للفم؛ <ref>اصول كافى، ص ج 4، كتاب فضل العلم، باب الرد الى الكتاب و السنة</ref>

امام صادق علیه السلام ختنه فرزند ذکور را از سنت شمرده است: خِتَانُ‏ الْغُلَامِ مِنَ السُّنَّةِ. <ref>الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج‏6 ؛ ص37</ref>به همین مناسبت در زبان فارسی به ختنه و ختنه‌سوران هم سنت گفته می شود.

و نيز: از سنت است كه بر محمد و اهل‌بيت او در هر جمعه هزار بار صلوات بفرستى:  من السنة أن تصلّى على محّمد و أهل بيته فى كلّ جمعة الف مرّة <ref>وسائل الشيعه، ج 1، ص 347.<br></ref>

سنت ارزش‌ها، هنجارها، قواعد و اصول معيني هستند كه توسط جامعه پذيرفته شده‌اند و بايد و نبايدهاي زندگي اجتماعي را مشخص مي‌كنند..  سنت از عناصر اصلي شكل‌دهي به فرهنگ است و حتي به نحوي آن را مي‌توان منبع اصلي زايش ارزش‌ها، هنجارها و باورها و تفكرات مشترك بين اعضاي يك جامعه به حساب آورد. سنت به این معنا با معنای عام فرهنگ هم معنا است.<br>

سنت عبارت است از نمونه‌هاي اخلاق جامعه كه در فرهنگ آن جامعه داراي ثبات و نهادينه شده باشد. <br>

سنت عبارت از مجموعه دستورات ديني و اخلاقياتي است كه در جماعت‌هاي مذهبي به ثبات رسيده باشد.<br>

همه مسلمانان به عصمت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله عقيده دارند، بدين جهت قول، فعل و تقرير او نزد همۀ مسلمانان سنت به شمار مى‌رود. از آن جا كه شيعه به عصمت ائمه اهل‌بيت عليهم السلام اعتقاد دارد قول، فعل و تقرير آنان نيز داخل در سنت خواهد بود. راه اثبات سنت نقل است كه دوگونه مى‌باشد: متواتر و غير متواتر. <br>

در برخی  کشور  پايه حقوق با مراجعه به عرف به دست می آید(کامن لاو)و «عرف یا سنت » چیزی است که لااقل از يكي دو نسل قبل در جامعه و  بين مردم مشهور و معمول بوده و مقبول همگانی است، در نگاه آنها سنتی که  بر حسب ملاحظات ملي، مذهبي يا قومي شکل گرفته، مي‌تواند شاخص رفتارهاي عرفي باشد. البته زمان در اين تعريف بسيار حائز اهميت است، چراكه سنت‌ها در مقاطع مختلف تاريخي قابل تبديل هستند، هرچند غالباً سنت حاكم بر يك جامعه داراي پايداري نسبي است. <br>

سنت اشاره به جوهره‌اي است كه رابطه ميان انسان و خدا را توضيح مي‌دهد، این برداشت از سنت قرين با مفهوم دين است و در مقام تعارض مدرنیته با دین از این اصطلاح استفاده می شود.<br>

==معنای  سنت در نسبت با محافظه‌كاري==

سنت در يكی از تعاريف رايج در بين مردم، انتقال به گذشته  و پافشاری در حفظ شرایط موجود است سنت به این اصطلاح نوعی محافظه کاری محسوب می شود، در این اصطلاح سنت حقیقتی است که در گذشته وجود داشته  و تلاش مي‌شود مجدداً احيا شود يا جامعه به شرايط پيشيني عودت داده شود و این سنت پایه اساسی محافظه کاری است که محافظه کار‌ها در صدد حفظ آن است. و در نگاه مدرنیست‌ها این معنا از سنت در  تقابل با تغییر و اصلاح اجتماعی است .<br>

سنت در قبال دو نوع دیگر اقتدار یعنی اقتدار كاريزماتيك و قانوني قرار می گیرد در این اصطلاح سنت اقتداری است که از قبل مورد همراهی مردم بوده و استمرار یافته است.  <br>