۸۷٬۶۳۸
ویرایش
Mohsenmadani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
از نشانهها و معجزههای حضرت خضر (ع) این بود که هر زمان بر زمین خشک و بیآب و گیاهی میایستاد، فوراً چوب و خاک سبز میشدند و به همین دلیل آن حضرت را خضر نامیدند. <ref>https://fa.shafaqna.com </ref> | از نشانهها و معجزههای حضرت خضر (ع) این بود که هر زمان بر زمین خشک و بیآب و گیاهی میایستاد، فوراً چوب و خاک سبز میشدند و به همین دلیل آن حضرت را خضر نامیدند. <ref>https://fa.shafaqna.com </ref> | ||
=حضرت خضر | =حضرت خضر كیست و كجاست= | ||
حضرت خضر از فرزندان سام بن [[نوح]] و پسر خاله ى | حضرت خضر از فرزندان سام بن [[نوح]] و پسر خاله ى ذوالقرنین است. نامش بلیا بن ملكا و كنیه اش ابوالعباس و لقبش خضر مى باشد. در وجه نامگذارى حضرت خضر نوشته اند: هر جا گام مى نهاد، زمین از قدومش سر سبز (خضر) مى شد; از این رو او را «خضر» نامیدند. بعضى نام او را یسع و برخى الیاس گفته اند و از همین جا این تصور پیدا شده كه ممكن است الیاس و خضر نام یك نفر باشد، ولى مشهور و معروف میان مفسران و راویان حدیث همان نام اول (بلیا یا ملكان) است. <ref>بحارالانوار، ج13، ص286 و 303</ref> | ||
همه ى مورخان بر | همه ى مورخان بر این باورند كه حضرت خضر آب زندگى (حیات) نوشید و عمرى جاودانه یافت. | ||
در | در روایتى از [[امام رضا(ع)]] آمده است كه فرمود: | ||
«همانا خضر از آب | «همانا خضر از آب حیات نوشید و تا زمانى كه [[نفخ صور]] مى شود، نخواهد مرد... .» <ref>كمال الدین، ج2، ص385; بحار الانوار، ج13، ص299</ref> | ||
نوشته اند كه پدرش از پادشاهان عصر بود و جز او فرزندى نداشت. خضر همواره در اتاقى به [[عبادت]] مشغول بود; پدر | نوشته اند كه پدرش از پادشاهان عصر بود و جز او فرزندى نداشت. خضر همواره در اتاقى به [[عبادت]] مشغول بود; پدر بیم داشت كه مبادا نسل او قطع شود; لذا او را به ازدواج زنى در آورد، ولى او همنشینى زن اختیار نكرد. پدرش (ملكان) همسران او را كه انتخاب مى كرد، به وسیله قابله ها بازرسى نمود; قابله ها دانستند كه هیچ گونه توجهى به زنان نكرده است; از این رو در شهر شایع شد كه خضر حالت زنانه دارد; پدرش از او بر آشفت و او را زندان كرد، او هم فرار كرده و نزد ذوالقرنین (دانشمند الهى كه داراى قدرت و امكانات بود) رفت و یكى از صاحب منصبان و رئیس وسایط نقلیه او شد. <ref>بحارالانوار، ج13، ص302</ref> | ||
قرآن | قرآن كریم در سوره ى كهف از آیه ى 60 تا 82، داستانى از حضرت موسى(ع) و همراه (دوست یا استاد) وى نقل مى كند كه در آن نامى از «خضر» نیامده است، بلكه از هم سفر موسى(ع) به «بنده اى از بندگان ما كه مشمول رحمت الهى گشته و از علمى لدنى برخودار شده است» یاد مى كند. در روایات متعددى این دانشمند الهى به نام <big>خضر</big> معرفى شده است. | ||
بر اساس | بر اساس آیات سوره ى كهف، او به باطن و نظام تكوینى جهان مأمور و از پاره اى از اسرار آگاه بود و سمت استادى [[حضرت موسى بن عمران]] را داشت،، هر چند حضرت موسى(ع) در برخى از جهت ها بر او مقدم بود. | ||
در | در احادیث معتبر آمده است كه پس از رحلت [[رسول خدا(ص)]] حضرت خضر به خانه ى [[امیرالمؤمنین(ع)]]آمد و به اهل بیت آن حضرت تسلیت گفت، و همچنین به استقبال پیكر امیرالمؤمنین [[على(ع)]] آمد و [[حسنین(علیهما السلام)]]را تسلیت گفت و به قبر مهیا شده توسط نوح(علیه السلام)، راهنمایى كرد. <ref>بحار الانوار، ج13، ص303; تاریخ انبیا از آدم تا خاتم، ص 282</ref> و نیز آمده است كه او در تنهایى دوران غیبت [[امام زمان(ع)]]، مونس ایشان است.[6] | ||
نوشته اند كه منزل او | نوشته اند كه منزل او بیشتر، [[مسجد صعصعه]] و [[مسجد سهله]] (در [[كوفه]]) هست. <ref>همان، ص 299 به نقل از كمال الدین، ص 219</ref> | ||
اما در مورد | اما در مورد پیامبرى او اختلاف است. [[علامه مجلسى]] از [[سید مرتضى علم الهدى]] نقل مى كند كه ایشان فرموده اند: ممكن نیست معلّم حضرت موسى(ع) پیامبر نبوده باشد. <ref>بحارالانوار، ج 13، ص 303; تاریخ انبیا از آدم تا خاتم، ص 282</ref> علامه ى طباطبایى نیز از روایات استنباط مى كنند كه ایشان پیامبر بوده اند; <ref>بحارالانوار، ج 13، ص 303; تاریخ انبیا از آدم تا خاتم، ص 282</ref> لیكن روایات متعددى وجود دارد كه این مرد عالم، پیامبر نبوده بلكه دانشمندى همچون ذوالقرنین و آصف بن برخیا بوده است. <ref> بحارالانوار، ج 13، ص 304</ref> | ||
=آیا حضرت خضر پیامبر بود= | =آیا حضرت خضر پیامبر بود= | ||
خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
با رجوع به [[قرآن]] معلوم میشود كه در آیات قرآن از او چنین یاد شده است: «آتیناه رحمة من عندنا» <ref>سوره كهف/65آیه</ref> «وعلمناه من لدنا علما» <ref>سوره كهف/65آیه</ref> رحمت و موهبت عظیمی از سوی خود به او داده، و علم فراوانی از نزد خود به او آموخته بودیم. | با رجوع به [[قرآن]] معلوم میشود كه در آیات قرآن از او چنین یاد شده است: «آتیناه رحمة من عندنا» <ref>سوره كهف/65آیه</ref> «وعلمناه من لدنا علما» <ref>سوره كهف/65آیه</ref> رحمت و موهبت عظیمی از سوی خود به او داده، و علم فراوانی از نزد خود به او آموخته بودیم. | ||
[[قرطبی]] كه از مفسران صاحب نام [[اهل سنت]] میباشد، در ذیل آیه شریفه: "فوجدا عبدا من عبادنا" <ref>سوره كهف/65آیه</ref> چنین میگوید: | [[قرطبی]] كه از مفسران صاحب نام [[اهل سنت]] میباشد، در ذیل آیه شریفه: "فوجدا عبدا من عبادنا" <ref>سوره كهف/65آیه</ref> چنین میگوید: | ||
"بنا بر قول اكثریت و بر طبق [[احادیث]] قطعی، مراد از عبد در آیه شریفه همان حضرت "خضر" است و عدّه دیگری كه به گفتار آنها اعتنا نمیشود، گفته اند كه رفیق و استاد موسی "حضرت خضر" نبوده است، بلكه عالم دیگری بوده و این قول از قشیری نیز نقل شدهاست. اما عدّه دیگر قائلند كه استاد موسی "عبد صالح" است اما این عبد صالح چه كسی بوده، اسم نبردهاند، ولی مطلب صحیح آن است كه او خضر بودهاست، و بر طبق همین مطلب حدیثی از پیامبر رسیدهاست كه خضر را از آن جهت خضر نامیدند، چون هر جا نماز میگزارد، زمین اطراف او سبز میشد." <ref> | "بنا بر قول اكثریت و بر طبق [[احادیث]] قطعی، مراد از عبد در آیه شریفه همان حضرت "خضر" است و عدّه دیگری كه به گفتار آنها اعتنا نمیشود، گفته اند كه رفیق و استاد موسی "حضرت خضر" نبوده است، بلكه عالم دیگری بوده و این قول از قشیری نیز نقل شدهاست. اما عدّه دیگر قائلند كه استاد موسی "عبد صالح" است اما این عبد صالح چه كسی بوده، اسم نبردهاند، ولی مطلب صحیح آن است كه او خضر بودهاست، و بر طبق همین مطلب حدیثی از پیامبر رسیدهاست كه خضر را از آن جهت خضر نامیدند، چون هر جا نماز میگزارد، زمین اطراف او سبز میشد." <ref> قرطبی، محمد بن احمد الانصاری، جامع احكام القرآن، بیروت، مؤسسه تاریخ عربی، 1405، ج 11، ص 16</ref> | ||
در [[مجمع البیان]] نیز ذیل آیه شریفه چنین آمدهاست: "موسی و جوان همراه او به بندهای از بندگان خدا رسیدند كه بر صخرهای نشسته بود و بر آن [[نماز]] می گزارد و او "خضر" و اسمش "بلیا بن ملكان" بود و از آن جهت به او خضر میگفتند، كه هر جا نماز میگزارد، اطراف او سبز میشد و در روایت چنین آمدهاست كه او بر پوست سفیدی نشست آن پوست سبز شد. و گفته شده وقتی [[حضرت موسی]] بر او سلام كرد، در جواب گفت: و علیك السلام ای پیامبر بنی اسرائیل. موسی از او سؤال كرد كه از كجا میدانی من كیستم؟ چه كسی به تو خبر داده كه من پیامبرم؟ خضر در جواب موسی گفت: آن كسی كه تو را نزد من راهنمایی نمودهاست". <ref> | در [[مجمع البیان]] نیز ذیل آیه شریفه چنین آمدهاست: "موسی و جوان همراه او به بندهای از بندگان خدا رسیدند كه بر صخرهای نشسته بود و بر آن [[نماز]] می گزارد و او "خضر" و اسمش "بلیا بن ملكان" بود و از آن جهت به او خضر میگفتند، كه هر جا نماز میگزارد، اطراف او سبز میشد و در روایت چنین آمدهاست كه او بر پوست سفیدی نشست آن پوست سبز شد. و گفته شده وقتی [[حضرت موسی]] بر او سلام كرد، در جواب گفت: و علیك السلام ای پیامبر بنی اسرائیل. موسی از او سؤال كرد كه از كجا میدانی من كیستم؟ چه كسی به تو خبر داده كه من پیامبرم؟ خضر در جواب موسی گفت: آن كسی كه تو را نزد من راهنمایی نمودهاست". <ref> طبرسی، ابی علی الفضل بن الحسن، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، ج 6، ص 746 - 745</ref> | ||
سپس اقوال آنهایی كه حضرت خضر را از جنس بشر نمیدانند، نقل كرده، ولی به قول آنها اعتنا نمی كند و نظر اكثریت كه او را پیامبر و از جنس بشر میدانند را تصدیق میكند، و معنای رحمت را در آیه شریفه "آتیناه رحمة من عندنا" [[نبوت]] میداند - برخلاف گفته بعضی كه آن را به معنی عمر طولانی میدانند - و علم در آیه شریفه "وعلمناه من لدنا علما" را "علم غیب" معنی میكند، كه خداوند در اختیار رسولان خودش قرار میدهد، كه این مطلب را ابن عباس نیز نقل نمودهاست. | سپس اقوال آنهایی كه حضرت خضر را از جنس بشر نمیدانند، نقل كرده، ولی به قول آنها اعتنا نمی كند و نظر اكثریت كه او را پیامبر و از جنس بشر میدانند را تصدیق میكند، و معنای رحمت را در آیه شریفه "آتیناه رحمة من عندنا" [[نبوت]] میداند - برخلاف گفته بعضی كه آن را به معنی عمر طولانی میدانند - و علم در آیه شریفه "وعلمناه من لدنا علما" را "علم غیب" معنی میكند، كه خداوند در اختیار رسولان خودش قرار میدهد، كه این مطلب را ابن عباس نیز نقل نمودهاست. | ||
خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
در این باره (علم حضرت خضر) از امام صادق (ع) روایت شده كه فرمود: خضر دارای علمی بود كه در الواح موسی وجود نداشت، موسی گمان میكرد كه در الواح او تمام علومی كه به آنها نیازمند است وجود دارد، ولی وقتی مأمور فراگیری علم از خضر شد، متوجه شد كه گمان او درست نبودهاست. مرحوم [[علامه طباطبایی]] در این باره میفرماید: "هر نعمتی، رحمتی از ناحیه خدا به خلق اوست، لیكن در رحمت بودن بعضی از آنها "اسباب عالم هستی" واسطه اند، مانند نعمت های مادّی ظاهری، و بعضی از آن نعمت ها بدون واسطه، رحمت میباشند، مانند نعمت های باطنی از قبیل "نبوت"، "[[ولایت]]" و شعبه ها و مقامات آن. و از اینكه رحمت را مقید به قید "من عندنا" نموده است، میتوان فهمید كه كس دیگری غیر از خدا در آن دخالتی ندارد، و نیز به دست میآید كه منظور از رحمت مذكور همان رحمت قسم دوم، یعنی نعمت های باطنی است؛ لذا میتوان گفت منظور از جمله "رحمة من عندنا" - كه بانون با عظمت "من عندنا" آورده شده، و نفرموده "من عندی،" از ناحیه من - همان نبوت است نه ولایت. و به همین بیان، تفسیر آنهایی كه كلمه مذكور را به نبوت معنا كردهاند، تأیید میشود. | در این باره (علم حضرت خضر) از امام صادق (ع) روایت شده كه فرمود: خضر دارای علمی بود كه در الواح موسی وجود نداشت، موسی گمان میكرد كه در الواح او تمام علومی كه به آنها نیازمند است وجود دارد، ولی وقتی مأمور فراگیری علم از خضر شد، متوجه شد كه گمان او درست نبودهاست. مرحوم [[علامه طباطبایی]] در این باره میفرماید: "هر نعمتی، رحمتی از ناحیه خدا به خلق اوست، لیكن در رحمت بودن بعضی از آنها "اسباب عالم هستی" واسطه اند، مانند نعمت های مادّی ظاهری، و بعضی از آن نعمت ها بدون واسطه، رحمت میباشند، مانند نعمت های باطنی از قبیل "نبوت"، "[[ولایت]]" و شعبه ها و مقامات آن. و از اینكه رحمت را مقید به قید "من عندنا" نموده است، میتوان فهمید كه كس دیگری غیر از خدا در آن دخالتی ندارد، و نیز به دست میآید كه منظور از رحمت مذكور همان رحمت قسم دوم، یعنی نعمت های باطنی است؛ لذا میتوان گفت منظور از جمله "رحمة من عندنا" - كه بانون با عظمت "من عندنا" آورده شده، و نفرموده "من عندی،" از ناحیه من - همان نبوت است نه ولایت. و به همین بیان، تفسیر آنهایی كه كلمه مذكور را به نبوت معنا كردهاند، تأیید میشود. | ||
"و علمناه من لدنّا علما" این "علم" نیز مانند "رحمت"، علمی است كه غیر خدا در آن دخالتی ندارد، و چیزی از قبیل حس و فكر در آن واسطه نیست و خلاصه، از راه اكتساب و استدلال به دست نمیآید. دلیل بر این مطلب جمله "من لدنّا" است كه میرساند منظور از آن علم "علم لدنی" و غیر اكتسابی و مختص به اولیا است و از آخر آیات استفاده میشود كه مقصود از آن، علم به تأویل حوادث است. <ref> | "و علمناه من لدنّا علما" این "علم" نیز مانند "رحمت"، علمی است كه غیر خدا در آن دخالتی ندارد، و چیزی از قبیل حس و فكر در آن واسطه نیست و خلاصه، از راه اكتساب و استدلال به دست نمیآید. دلیل بر این مطلب جمله "من لدنّا" است كه میرساند منظور از آن علم "علم لدنی" و غیر اكتسابی و مختص به اولیا است و از آخر آیات استفاده میشود كه مقصود از آن، علم به تأویل حوادث است. <ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه علی حجتی كرمانی، قم، جامعه مدرسین، ج 13، ص 474</ref> | ||
اما آنهایی كه حضرت خضر را [[پیامبر]] نمیدانند، میگویند: او بنده ای از بندگان خداوند است كه خداوند علمی را در اختیار او گذاشته و او از افرادی مانند "آصف بن برخیا" و "ذوالقرنین" میباشد. از جمله این افراد "[[فخر رازی]]" میباشد؛ ولی با نظر به اینكه اكثریت قاطع از مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] كه داستان خضر را نقل نمودهاند قائل به نبوت حضرت خضر هستند، نمیتوان كلام آنها را صحیح دانست. | اما آنهایی كه حضرت خضر را [[پیامبر]] نمیدانند، میگویند: او بنده ای از بندگان خداوند است كه خداوند علمی را در اختیار او گذاشته و او از افرادی مانند "آصف بن برخیا" و "ذوالقرنین" میباشد. از جمله این افراد "[[فخر رازی]]" میباشد؛ ولی با نظر به اینكه اكثریت قاطع از مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] كه داستان خضر را نقل نمودهاند قائل به نبوت حضرت خضر هستند، نمیتوان كلام آنها را صحیح دانست. | ||
مرحوم علامه بعد از بیان روایات می فرماید: "آنچه از روایات نبوی یا روایات وارده از طرق [[ائمه]] [[اهل بیت (ع)]] در داستان خضر رسیده، چه میتوان فهمید؟ از روایت "محمد بن عماره" از امام صادق (ع) چنین بر می آید كه آن جناب، پیغمبر مرسلی بوده كه خدا به سوی قومش مبعوث فرموده بوده و او مردم خود را به سوی توحید و قبول رسالت انبیاء و فرستادگان خدا و كتابهای او دعوت میكرده است. معجزه خضر این بود كه روی هیچ چوب خشكی نمی نشست مگر آنكه سبز میشد، و بر هیچ زمین بی علفی نمی نشست مگر اینكه سبز و خرّم میگشت و اگر او را خضر نامیده اند به همین جهت بودهاست... مؤید این حدیث در وجه نامیدن او به خضر، مطلبی است كه در الدّر المنثور سیوطی، از عدّهای از ارباب جوامع حدیثی از جمله ابن عباس و ابی هریره، از رسول خدا-صلی الله علیه و آله و سلم- نقل شده كه فرمود: خضر را بدین جهت خضر نامیدند كه وقتی روی پوست سفید رنگی نماز گزارد، همان پوست هم سبز شد. <ref> | مرحوم علامه بعد از بیان روایات می فرماید: "آنچه از روایات نبوی یا روایات وارده از طرق [[ائمه]] [[اهل بیت (ع)]] در داستان خضر رسیده، چه میتوان فهمید؟ از روایت "محمد بن عماره" از امام صادق (ع) چنین بر می آید كه آن جناب، پیغمبر مرسلی بوده كه خدا به سوی قومش مبعوث فرموده بوده و او مردم خود را به سوی توحید و قبول رسالت انبیاء و فرستادگان خدا و كتابهای او دعوت میكرده است. معجزه خضر این بود كه روی هیچ چوب خشكی نمی نشست مگر آنكه سبز میشد، و بر هیچ زمین بی علفی نمی نشست مگر اینكه سبز و خرّم میگشت و اگر او را خضر نامیده اند به همین جهت بودهاست... مؤید این حدیث در وجه نامیدن او به خضر، مطلبی است كه در الدّر المنثور سیوطی، از عدّهای از ارباب جوامع حدیثی از جمله ابن عباس و ابی هریره، از رسول خدا-صلی الله علیه و آله و سلم- نقل شده كه فرمود: خضر را بدین جهت خضر نامیدند كه وقتی روی پوست سفید رنگی نماز گزارد، همان پوست هم سبز شد. <ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه علی حجتی كرمانی، قم، جامعه مدرسین، ج 13، ص 489 - 488</ref> | ||
در بعضی از روایات، مانند روایت عیاشی از برید از یكی از دو امام، [[امام باقر (ع)]] یا [[امام صادق (ع)]] آمده است كه خضر و ذوالقرنین دو مرد عالم بودند نه [[پیغمبر]]، و لیكن آیات مربوط به داستان خضر و موسی، خالی از این ظهور نیست كه وی نبی بودهاست، و چطور ممكن است بگوییم كه نبی نبوده، در حالی كه در آن آیات آمده كه "حكم" بر او نازل شده است. | در بعضی از روایات، مانند روایت عیاشی از برید از یكی از دو امام، [[امام باقر (ع)]] یا [[امام صادق (ع)]] آمده است كه خضر و ذوالقرنین دو مرد عالم بودند نه [[پیغمبر]]، و لیكن آیات مربوط به داستان خضر و موسی، خالی از این ظهور نیست كه وی نبی بودهاست، و چطور ممكن است بگوییم كه نبی نبوده، در حالی كه در آن آیات آمده كه "حكم" بر او نازل شده است. |