۵۶۵
ویرایش
فضل بن حسن طبرسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
|القاب | |القاب | ||
|امین الاسلام طبرسی<br> | |امین الاسلام طبرسی<br> | ||
امین‌الدین | امین‌الدین طبرسی<br> | ||
طبرسی<br> | |||
ابوعلی<br> | ابوعلی<br> | ||
|- | |- | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۳: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
ابوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی (زادۀ ۴۶۸ یا ۴۶۹ قمری - متوفی ۵۴۸ قمری) | ابوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی (زادۀ ۴۶۸ یا ۴۶۹ قمری - متوفی ۵۴۸ قمری) [[مفسر]]، محدث، فقیه و از عالمان شیعی در قرن ششم هجری است. او صاحب مشهورترین تفسیر شیعه یعنی [[تفسیر مجمع البیان]] است. | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
ابوعلى فضل بن حسن بن فضل طبرسى، معروف به امین الاسلام طبرسى در حدود سالهاى 460 تا 470 هجرى قمری در مشهد مقدس به دنیا آمد. ایشان را بسیارى از بزرگان، منسوب به طبرستان دانستهاند که در این صورت طَبَرسى خوانده مىشود. اما بنابر تحقیق چنین نیست، بلکه طبرسى منسوب به تفرش است و تلفظ آن طَبرِسى است بر وزن تَفرِشى، زیرا اولا: اگر از طبرستان بود نسبت او طبرى مىشد نه طبرسى ثانیا؛ بیهقى در کتاب تاریخ بیهق او را منسوب به تفرش مىداند و با توجه به هم عصر بودن آنان و اینکه هر دو چند سال در بیهق بودهاند و با یکدیگر آشنایى نزدیک داشتهاند، قول بیهقى صحیحتر به نظر می‌رسد. | ابوعلى فضل بن حسن بن فضل طبرسى، معروف به [[امین الاسلام طبرسى]] در حدود سالهاى 460 تا 470 هجرى قمری در [[مشهد مقدس]] به دنیا آمد. ایشان را بسیارى از بزرگان، منسوب به [[طبرستان]] دانستهاند که در این صورت طَبَرسى خوانده مىشود. اما بنابر تحقیق چنین نیست، بلکه طبرسى منسوب به [[تفرش]] است و تلفظ آن طَبرِسى است بر وزن تَفرِشى، زیرا اولا: اگر از طبرستان بود نسبت او طبرى مىشد نه طبرسى ثانیا؛ [[بیهقى]] در کتاب [[تاریخ بیهق]] او را منسوب به تفرش مىداند و با توجه به هم عصر بودن آنان و اینکه هر دو چند سال در بیهق بودهاند و با یکدیگر آشنایى نزدیک داشتهاند، قول بیهقى صحیحتر به نظر می‌رسد.<ref> [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=35919&scope=Ky5gh7Uu5KhPd8_PonkbTSrpn6EbS__B&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%A7%D9%85%D9%8A%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85&field=&collectionPID=0&lang=&count=100&execute=true زندگینامه شیخ طبرسی] </ref> | ||
خاندان طبرسى از خاندانهاى معروف بین شیعیان است، مثلا پدر او حسن بن | خاندان طبرسى از خاندانهاى معروف بین شیعیان است، مثلا پدر او [[حسن بن فضل طبرسی]]، خود از علماى عصر خویش بوده است، فرزند او [[رضى الدین طبرسی]]، حسن بن فضل طبرسى نیز چون خورشیدى در آسمان علم و زهد و تقوا مىدرخشد. او از شاگردان پدر بوده و مؤلف کتب فراوانى از جمله [[مکارم الأخلاق]] مىباشد. نوه امین الاسلام طبرسى نیز دنباله راه پدر و جد خویش را گرفته و کتابى ارزشمند چون [[مشکاة الأنوار]] از او به یادگار مانده است. | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
طبرسی در آغاز جوانی در مشهد مقدس سرگرم تحصیلات بوده و سال‌های متمادی در رشته‌های مختلف علمی و فنون تفسیری مانند فقه، حدیث و رجال، ادبیات و لغت از محضر اساتید بزرگی مانند ابوعلى | طبرسی در آغاز جوانی در مشهد مقدس سرگرم تحصیلات بوده و سال‌های متمادی در رشته‌های مختلف علمی و فنون تفسیری مانند فقه، حدیث و رجال، ادبیات و لغت از محضر اساتید بزرگی مانند [[ابوعلى طوسى]]، فرزند شیخ الطائفه، شیخ طوسى- حسن بن حسین، جد شیخ منتجب الدین صاحب کتاب فهرست- موفق الدین بکر آبادى - ابوالحسن، عبید‌الله بیهقى و [[شیخ جعفر دوریستى]] که از شاگردان [[شیخ مفید]] است، علومی آموخته. مراتب علمیش بیشتر از مکتب [[ابوعلی طوسی]](مفید ثانی) شیخ منتخب‌الدین رازی جدّ صاحب فهرست و [[ابوالوفای رازی]] می‌باشد. [[علامه امینی]] در [[شهداء‌الفضیله]] راجع به مقام علمیش می‌نویسد: (امین الاسلام معروف به شیخ طبرسی پرچمدار علم و آیت هدایت بود. وی از برجسته‌ترین زعمای دین و پیشوایان مذهب شیعه به شمار می‌آید. تفسیر وی، مجمع‌البیان به تنهائی کافیست که دریای فضل و تبحر علمی او را بنمایاند. تفسیری که از آن نور حقیقت می‌بارد و پرتوی دانش و بینش وحی الهی از آن می‌تابد کتابی که هیچ کس از آن بی نیاز نتواند بود). | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
بیست و پنج سال از بهترین ایام خود را در شهر سبزوار به تدریس دانشجویان دینی و تألیف و تحقیق گذرانید، شاگردانى که توسط ایشان تربیت شدند از ستارگان درخشان آسمان علم و دانش گردیدند که از جمله چهرههاى سرشناس آنها مىتوان به فرزند بزرگوار او رضى‌الدین حسن بن فضل | بیست و پنج سال از بهترین ایام خود را در شهر [[سبزوار]] به تدریس دانشجویان دینی و تألیف و تحقیق گذرانید، شاگردانى که توسط ایشان تربیت شدند از ستارگان درخشان آسمان علم و دانش گردیدند که از جمله چهرههاى سرشناس آنها مىتوان به فرزند بزرگوار او [[رضى‌الدین حسن بن فضل طبرسى]]، صاحب کتاب شریف [[مکارم‌الأخلاق]]- [[ابن شهرآشوب مازندرانى]]، مؤلف کتاب [[معالم العلماء]]- شی[[خ منتجب الدین]] صاحب [[فهرست]]- [[قطب الدین راوندى]]- [[عبد‌الله بن جعفر دوریستى]] و [[شاذان بن جبرئیل قمى]] اشاره نمود. | ||
==تالیفات== | ==تالیفات== | ||
بزرگانى چون بیهقى وقتى سخن از تألیفات طبرسى به میان آوردهاند تألیفات او را «کثیر» دانستهاند، که طبرسى داراى تألیفات زیادى است. اما آنچه به دست ما رسیده به 20 عنوان نمىرسد و قطعا تألیفات او بیشتر از این مقدار بوده. | بزرگانى چون [[بیهقى]] وقتى سخن از تألیفات طبرسى به میان آوردهاند تألیفات او را «کثیر» دانستهاند، که طبرسى داراى تألیفات زیادى است. اما آنچه به دست ما رسیده به 20 عنوان نمىرسد و قطعا تألیفات او بیشتر از این مقدار بوده. | ||
از جمله کتب طبرسى عبارتند از: | از جمله کتب طبرسى عبارتند از: | ||
1 - مجمع البیان در تفسیر قرآن که در 10 جلد تألیف شده. (این کتاب از بهترین تفاسیر شیعه است و شهرتى جهانى دارد)؛<br> | 1 - [[مجمع البیان در تفسیر قرآن]] که در 10 جلد تألیف شده. (این کتاب از بهترین تفاسیر شیعه است و شهرتى جهانى دارد)؛<br> | ||
2 - الکاف الشّاف من کتاب | 2 - [[الکاف الشّاف من کتاب الکشاف]]، خلاصهاى است از کتاب تفسیر کشاف زمخشرى؛<br> | ||
3 - جوامع الجامع(مصنف اولین تفسیرى که نوشت مجمع البیان بود و در آن زمان کشاف زمخشرى را ندیده بود اما پس از اطلاع از کتاب کشاف، تفسیر جوامع الجامع را نوشت که به طور مختصر، جامع فواید مجمع و کشاف باشد)؛<br> | 3 - [[جوامع الجامع]] (مصنف اولین تفسیرى که نوشت مجمع البیان بود و در آن زمان [[کشاف زمخشرى]] را ندیده بود اما پس از اطلاع از کتاب کشاف، تفسیر جوامع الجامع را نوشت که به طور مختصر، جامع فواید مجمع و کشاف باشد)؛<br> | ||
4 - المستمد من البیان (از البیان شیخ طوسى انتخاب شده)؛<br> | 4 - [[المستمد من البیان]] (از البیان شیخ طوسى انتخاب شده)؛<br> | ||
5 - الوافی در تفسیر | 5 - [[الوافی در تفسیر قرآن]]؛<br> | ||
6 - إعلام الورى بأعلام الهدى، در فضائل ائمه | 6 - [[إعلام الورى بأعلام الهدى، در فضائل ائمه علیهمالسلام]]؛<br> | ||
7 - تاج الموالید در | 7 - [[تاج الموالید در اَنساب]]؛<br> | ||
8 - الآداب الدینیة للخزانة | 8 - [[الآداب الدینیة للخزانة المعینیة]]؛<br> | ||
9 - النور | 9 - [[النور المبین]]؛<br> | ||
10 - کنوز | 10 - [[کنوز النجاح]]؛<br> | ||
11 - عدة السفر و عمدة الحضر. | 11 - [[عدة السفر و عمدة الحضر]]. | ||
12 - [[معارج السؤال]]. | |||
13 - [[رسالة حقائق الأمور]]. | |||
14 - [[العمدة فی اصول الدین و الفرائض و النوافل]]. | |||
15 - [[الفائق]]. | |||
16 - [[عدة السفر و عمدة الحضر]]. | |||
17 - [[عدة السفر و عمدة الحضر]]. | |||
==وفات== | ==وفات== | ||
سرانجام مفسر بزرگ قرآن و عالم ربانى، امین الاسلام طبرسى پس از حدود 90 سال زندگى سراسر تلاش و مجاهدت در سال 548 هجرى قمری در بیهق از دنیا رفت. بنابر نقل بزرگانى چون علامه سید محسن امین، طبرسى به مرگ طبیعى از دنیا نرفت، بلکه به دست دشمنان به شهادت رسید، از مطالعۀ تاریخ ایران و همچنین کامل ابن اثیر چنین استفاده می‌شود که در سال 547 قمری، طائفه غزان که از عمّال ستمگر سلطان سنجر سلجوقی به تنگ آمدند به نواحی خراسان(مرو، طوس) و بعضی بلاد دیگر هجوم سختی نمودند و در این حمله عدّه زیادی از رجال و علما و مردم ایران مظلومانه شهید شدند(زنان نیز به اسارت رفتند) که از جمله یکی از شخصیت‌های بزرگ علمی که در این حمله شهید شد امین الدین طبرسی بود، بدن مطهر ایشان را از بیهق به مشهد مقدس انتقال داده و در جوار مرقد امام هشتم شیعیان علیهالسلام به خاک سپردند. | سرانجام مفسر بزرگ قرآن و عالم ربانى، امین الاسلام طبرسى پس از حدود 90 سال زندگى سراسر تلاش و مجاهدت در سال 548 هجرى قمری در بیهق از دنیا رفت. بنابر نقل بزرگانى چون علامه سید محسن امین، طبرسى به مرگ طبیعى از دنیا نرفت، بلکه به دست دشمنان به شهادت رسید، از مطالعۀ تاریخ ایران و همچنین کامل ابن اثیر چنین استفاده می‌شود که در سال 547 قمری، طائفه غزان که از عمّال ستمگر سلطان سنجر سلجوقی به تنگ آمدند به نواحی خراسان(مرو، طوس) و بعضی بلاد دیگر هجوم سختی نمودند و در این حمله عدّه زیادی از رجال و علما و مردم ایران مظلومانه شهید شدند(زنان نیز به اسارت رفتند) که از جمله یکی از شخصیت‌های بزرگ علمی که در این حمله شهید شد امین الدین طبرسی بود، بدن مطهر ایشان را از بیهق به مشهد مقدس انتقال داده و در جوار مرقد امام هشتم شیعیان علیهالسلام به خاک سپردند. | ||
=پانویس= | |||
{{پانویس|1}} | |||
[[رده:مفسران شیعه]] | |||
[[رده:مفسران قرآن]] | |||
[[رده:علمای قرن ششم]] | |||
[[رده:فقیهان شیعه]] | |||
[[رده:علمای مشهد]] | |||