|
|
| خط ۳۹: |
خط ۳۹: |
| |} | | |} |
| </div> | | </div> |
| کتاب الوجیز فی فقه مذهب الامام الشافعی تألیف امام [[غزالی]] طوسی (د. 505 ق، در فقه امام [[شافعی]] (متوفی 204 ق). | | کتاب الوجیز فی فقه مذهب الامام الشافعی تألیف امام [[غزالی]] طوسی در فقه امام [[شافعی]] (متوفی 204 ق). |
| این کتاب دارای شروح فراوانی است تا اینکه [[سلفانی]] گفته:من هفتاد شرح بر الواجیز دیدم. | | این کتاب دارای شروح فراوانی است تا اینکه [[سلفانی]] گفته: من هفتاد شرح بر الوجیز دیدم. |
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
| = معرفی اجمالی = | | = معرفی اجمالی = |
| این کتاب خلاصه‌ای از فقه شافعی و علم اختلاف است و شامل آرای شافعی به همراه [[ابوحنیفه]] ، مالک و المزنی است. «الواجیز» از سلسله کتب غزالی در فقه شافعی به شمار می‌رود و این مجموعه «البسیط»، «الوسیط» و «الوجیز» است. اساس همه این کتاب ها کتاب « نهایة المطلب فی درایة المذاب » از امام الحرمین جوینی (متوفی 478 ق)، استاد غزالی است. | | این کتاب خلاصه‌ای از فقه شافعی و علم اختلاف است و شامل آرای شافعی به همراه [[ابوحنیفه]] ، مالک و المزنی است. «الوجیز» از سلسله کتب غزالی در فقه شافعی به شمار می‌رود و این مجموعه «البسیط»، «الوسیط» و «الوجیز» است. اساس همه این کتاب ها کتاب « نهایة المطلب فی درایة المذاب » از امام الحرمین جوینی (متوفی 478 ق)، استاد غزالی است. |
|
| |
|
| این را ابن حجر هیتمی (متوفی 973 ه.ق) تصریح کرده است که می گوید: | | = نسخه‌های خطی = |
| | این کتاب دارای نسخه های خطی متعددی است، از جمله نسخه ای با دست خط نویسنده آن غزالی که در کتابخانه [[دانشگاه ییل]] در ایالات متحده [[آمریکا]] نگهداری می شود ، و از قدیمی ترین نسخه ها نیز نسخه‌ای است که در سال 575 ق نوشته شده است. |
| | یک نسخه خطی نیز در کتابخانه در [[میلان]] و در موسسه نسخه‌های خطی در [[مراکش]] یافت می‌شود. |
|
| |
|
| غزالی مختصر کرده ««نهای» [هر کتابی را جوینی به اختصار آهنگی طولانی، ساده نامیده»» که در کمتر از او کوتاه شده است، و «واسطه» را که در کمتر از او کوتاه کرده و به اختصار خوانده است. رفیعی آمد ، شرح مختصری را بیان کرد، سپس توضیحی را بیان کرد. »
| | = چاپ = |
| این کتابها را ابوحفص عمر بن عبدالعزیز بن یوسف الطرابلسی (متوفی 515 ق) در شعر آورده است و می گوید:
| | این کتاب چند بار منتشر نشده است، از جمله: |
|
| |
|
| این دکترین با جوهر ساخته شد، خداوند بهترین نجات او باشد در «ساده»، « واسطه »، «مختصر» و «خلاصه»
| | * مطبعه الادب و المؤیاد، در دو جزء - قاهره، سال 1317 ه.ق. |
| برخی از جمله سید علوی بن احمد السقاف (متوفی 1355ق) محمد الزهیلی استدلال کرده اند که «مجموعه» مذکور در این آیه مخفف کتاب «الواجیز» است. توسط خود غزالی، اما به احتمال زیاد منظور از «جمع»، کتاب «خلاص المختصر و طهارت المعتصر» غزالی است که خلاصه و تنظیم کتاب « مختصر المزنی ».
| | * دار العلم - بیروت سال 1399 ه. ق. |
| | | * دارالفکر - بیروت سال 1414 هجری قمری به عنایت خالد العطار. |
| نسخه های خطی
| |
| این کتاب دارای نسخه های خطی متعددی است، از جمله نسخه ای با دست خط نویسنده آن غزالی که در کتابخانه دانشگاه ییل در ایالات متحده آمریکا نگهداری می شود ، و از قدیمی ترین نسخه ها نیز نسخه ای است که در سال نوشته شده است. 575 ق به خط عمربن قاسم بن عمرالدوالی و در کتابخانه الازهر به شماره (74) 1045 فقه شافعی است و فتوکپی از این نسخه در مؤسسه عرب موجود است. نسخه های خطی .
| |
| | |
| یک نسخه خطی نیز در کتابخانه Imbrosiana در میلان و در موسسه نسخه‌های خطی Hamzawiya Zawiya در مراکش یافت می‌شود .
| |
| | |
| چاپ
| |
| این کتاب یک بار منتشر نشده است، از جمله:
| |
| | |
| مطبعه الادب و المؤیاد، در دو جزء - قاهره، سال 1317 ه.ق. | |
| دار العلم - بیروت سال 1399 هَ . | |
| دارالفکر - بیروت سال 1414 هجری قمری به عنایت خالد العطار. | |
| کتابهای مربوط به الواجیز
| |
| این اسامی برخی از توضیحات و حواشی کتاب الواعظ است:
| |
| | |
| حاشیه نویسی
| |
| «شرح الثمب الوجیز و الواسط» اسعد بن محمود العجلی (متوفی 600 ق).
| |
| تعلیقات امام فخرالدین رازی (متوفی 606 ق).
| |
| « فتح العزیز » یا «العزیز فی شرح الواجیز» تألیف الرفاعی قزوینی (متوفی ۶۲۳ق).
| |
| اختصارات
| |
| «روضة الطالبین» یا « روضة الطالبین و امدة المفتین » نووی (متوفی 676 ق) که شرح مخفف الرافعی است .
| |
| « التلخیس الحبیر » ابن حجر عسقلانی (متوفی 852 ق).
| |
| ابوبکر بن بهرام الانصاری (حدود سال 890 هجری قمری) آن را کوتاه کرد.
| |
| پاورقی
| |
| رسالت جمال الدین اسنوی (متوفی ۷۷۲ق).
| |
| «مأموریت بر رسالت» زین الدین عراقی (متوفی 806 ق).
| |
| همچنین ببینید
| |
| کتاب های ابوحامد غزالی
| |
| منابع
| |
| خلیفه، حاجی . افشای شبهات نام کتاب و هنر - قسمت دوم . بیروت: خانه احیاء میراث عرب. صفحه 2004. بایگانی شده از نسخه اصلی در 14 آوریل 2020.
| |
| غزالی، حجت الاسلام محمد بن محمد ابی حامد (1426ق). الوجیز فی فقه الامام شافعی به عنایت نجیب مجیدی (چاپ اول). بیروت: مکتبة متجدد. س 6.
| |
| فقیر، صلاح عباس (۲۶ محرم ۱۴۳۳ق). واسطه در عقاید امام غزالی . وب سایت انجمن فقه. بایگانی شده از نسخه اصلی در 06 مارس 2016 . آن را در 30 شعبان 1434 هجری قمری ببینید .
| |
| الوافی در مرگ - الصفدی - قسمت 22 - صفحه 316 بایگانی شده در 14 آوریل 2020 در وب سایت Wayback Machine .
| |
| غزالی فقیه و مختصر او - دکتر محمد زهیلی - مجله میراث عرب - فصلنامه منتشر شده توسط اتحادیه نویسندگان عرب دمشق - شماره 22 - سال ششم - ژانویه "ژانویه" 1986 - مه 1406 نسخه ذخیره شده در 28 سپتامبر2020سایت وای پاک افتضاح .
| |
| «السقاف» . مجله حجاز. بایگانی شده از نسخه اصلی در 21 ژوئن 2009 . آن را در 30 شعبان 1434 هجری قمری ببینید .
| |
| غزالی، حجت الاسلام محمد بن محمد ابی حامد (1428ق). چکیده و خلوص عصاره، مطالعه و بررسی امجد رشید محمدعلی (چاپ اول). ریاض: دارالمنهاج. س 17.
| |
| غزالی، محمد ( 2011 ). پوشه معرفی تحقیق. احیای علوم دین (چاپ اول). جده : دارالمنهاج . صفحه 211.
| |
| غزالی، حجه الاسلام ابی حامد محمد بن محمد (1425ق). الوجیز فی فقه مدرسه فقهی امام شافعی (چاپ اول). تحقیق و شرح احمد فرید المازیدی - بیروت: دار الکتب العلمیة. صفحه 22. شابک 2745142976. بایگانی شده از نسخه اصلی در 10 سپتامبر 2016.
| |
| علاف، مشهد. کتابهای امام غزالی معتبر و قهقرایی است . سایت امام غزالی. بایگانی شده از نسخه اصلی در 25 سپتامبر 2018. بازیابی شده در 25 سپتامبر 2018 . آن را در فوریه 2013 ببینید .
| |
| ابن قاسم، عبدالعزیز بن ابراهیم (1420ق). راهنمای به متون علمی . ریاض: دارالصومعی. صفحه 421. بایگانی شده از نسخه اصلی در 29 سپتامبر 2018.
| |
| بدوی، عبدالرحمن (1977). آثار غزالی (چاپ دوم). کویت: آژانس انتشارات. صفحه 27.
| |
| لوجيز واسمه الكامل الوجيز في فقه مذهب الإمام الشافعي أو الوجيز في فقه الإمام الشافعي، هو كتابٌ من تأليف الإمام الغزالي الطوسي (ت. 505 هـ)، في فقه الإمام الشافعي (ت. 204 هـ).
| |
| وللكتاب شروحات واختصارات كثيرة، حتى قال السلفاني «وقفت للوجيز على سبعين شرحاً». وقد قيل لو كان الغزالي نبياً لكان معجزته «الوجيز».[1]
| |
| | | |
| •
| | = شرح‌های بر کتاب = |
| | | # «شرح الثمب الوجیز و الواسط» اسعد بن محمود العجلی (متوفی 600 ق). |
| «الغزالي اختصر «النهاية» المذكورة [أي كتاب الجويني] في مختصر مطول حافل، سماه «البسيط» الّذي اختصره في أقلَّ منه وسمَّاه «الوسيط» الّذي اختصره في أقل منه وسمَّاه «الوجيز»، فجاء الرافعيُّ، فشرح الوجيز شرحاً مختصراً، ثم شرحاً مبسوطاً، ما صُنِّف في مذهب الشَّافعيِّ مثلُه.[3]»
| | # تعلیقات امام فخرالدین رازی (متوفی 606 ق). |
| وهذه الكتب ذكرها شعراً أبو حفص عمر بن عبد العزيز بن يوسف الطرابلسي (ت. 515 هـ)[4]، فقال:
| | # « فتح العزیز » یا «العزیز فی شرح الواجیز» تألیف الرفاعی قزوینی (متوفی ۶۲۳ق). |
| شيَّد المذهب حَبْر أحسن الله خلاصه في «بسيط» و«وسيط» و«وجيز» و«خلاصة»[5]
| |
| | |
| وقد ذهب البعض، كالسيد علوي بن أحمد السقاف (ت. 1355 هـ)[6] ومحمد الزحيلي بالقول بأن «الخلاصة» المذكورة في هذا البيت إنما هي اختصار لكتاب «الوجيز» للغزالي نفسه، غير أن الأرجح هو أن «الخلاصة» تشير إلى كتاب «خلاصة المختصر ونقاوة المعتصر» للغزالي، وهو اختصار وترتيب لكتاب «مختصر المزني».[7]
| |
| المخطوطات[عدل]
| |
| للكتاب عدد من المخطوطات، منها نسخة عليها خط مؤلفه الغزالي محفوظة في مكتبة جامعة ييل بالولايات المتحدة الأمريكية،[8]، ومن أقدم نسخه أيضاً نسخة كتبت سنة 575 هـ بخط عمر بن قاسم بن عمر الدوالي، وهي في مكتبة الأزهر تحت رقم (74) 1045 فقه شافعي، كما توجد نسخة مصورة عن هذه النسخة في معهد المخطوطات العربية.[9]
| |
| كما توجد نسخة مخطوطة في مكتبة الإمبروزيانا بميلانو وفي معهد المخطوطات الزوايا الحمزاوية بالمغرب.[9]
| |
| الطبع[عدل]
| |
| طُبع الكتاب غير ذي مرة، منها:
| |
| • مطبعة الآداب والمؤيد، في جزءين - القاهرة، سنة 1317 هـ.[10]
| |
| • دار المعرفة - بيروت سنة 1399 هـ.[11]
| |
| • دار الفكر - بيروت سنة 1414 هـ بعناية خالد العطار.[9]
| |
| كتب متعلقة بالوجيز[عدل]
| |
| هذه أسماء بعض الشروح والحواشي على كتاب الوجيز:
| |
| الشروح[عدل]
| |
| • «شرح إبهام الوجيز والوسيط» لأسعد بن محمود العجلي (ت. 600 هـ).
| |
| • شروح الإمام فخر الدين الرازي (ت. 606 هـ).
| |
| • «فتح العزيز» أو «العزيز في شرح الوجيز» للرافعي القزويني (ت. 623 هـ).
| |
| المختصرات[عدل]
| |
| • «روضة الطالبين» أو «روضة الطالبين وعمدة المفتين» للنووي (ت. 676 هـ)، وهو شرح لاختصار الرافعي.
| |
| • «التلخيص الحبير» لابن حجر العسقلاني (ت. 852 هـ).
| |
| • اختصرها أبو بكر بن بهرام الأنصاري (نحو سنة 890 هـ).
| |
| الحواشي
| |
| • «المهمات» لجمال الدين الإِسْنَوي (ت. 772 هـ).
| |
| • «المهمات على المهمات» لزين الدين العراقي (ت. 806 هـ).
| |
| ۳-سخنی در باب مذهب تعلیم و جنجال آن
| |
| ۴-روش صوفیان
| |
| • حقیقت پیامبر و نیاز مردم به آن
| |
| • سبب نشر علم پس از دوری گزیدن از آن
| |
|
| |
|
| | =منبع = |
| | فهرست و مقدمه کتاب الوجیز فی فقه مذهب الامام الشافعی. |
|
| |
|
| =پانویس=
| |
|
| |
|
| [[رده: کتاب شناسی اهل‌سنت]] | | [[رده: کتاب شناسی اهل‌سنت]] |
| [[رده: کتاب اصولی]] | | [[رده: کتاب فقهی]] |
