تاویل در قرآن از منظر فریقین (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

یکی از مبانی تفسیری [[قران]]  که لازم است مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد  مفهوم  تاویل درقران  است . برخی از مفسران و عالمان علوم قرانی مدعی ترادف بین تفسیر و تاویل بوده و برخی به تباین ایندو معتقدند . از طرفی بین دیدگاه قائلین به تباین ایندو نیز، از جهاتی با یکدیگر متفاوت است  بدین معنا که از منظر عده ای  تاویل مختص برخی از ایات بوده و علم به ان هم منحصر به خداوند می باشد در حالی که از منظر برخی دیگر تمام ایات قران مشتمل بر تاویل می باشد . از اینرو لازم است در مبانی تفسیری قران  این مساله نیز مورد بحث قرار گیرد .

بطور کلی ایشان  تاویل را در مقابل تنزیل دانسته و معتقد است  تاویل علاوه بر انکه از سنخ لفظ و معنا  نیست عبارتست از حقائقی از همه ایات قران  که در نزد خداوند موجود است که در قران از ان جایگاه بعنوان مقام  مکنون  و لوح محفوظ یاد شده است ؛ در مقابل تنزیل که نزول تدریجی ان حقائق اسمانی در قالب الفاظ ومعانی ان است که در اختیار بشر قرار گرفته است  و خداوند علم به تاویل قران را  به برخی از بندگان خاصش – پیامبر ص و اهل بیتش ع – اعطا نموده است .–  <ref>القران فی الاسلام ص 45-49</ref>   

   

نتیجه انکه از منظر علامه محمد باقر حکیم تاویل در قران – در همه مواردی که ذکر شد -  بمعنای مایوول الیه معنی اللفظ  بوده و بیانگر تحقق و تجسد عینی معنا می باشد و تاویل ایات  متشابه در سوره ال عمران ، به معنای تفسیر حقیقت معنای الفاظ  می باشد که علم ان – تاویل ایات متشابه – نیز مختص به خداوند متعال و راسخان ماذون از ناحیه او می باشد و از دسترس انسانهای متعارف خارج است .   

   

تاویل در متشابهات عبارتست ا ز رفع ابهام از ایه و دفع اشکال از ان <ref>همان ص14 وعلیه فالتاویل فی باب المتشابهات نوع تفسیر یضم الی رفع الابهام عن وجه الایه، دفع الاشکال عنها ایضا لیکون رفعا و دفعا معا</ref>

   

    

ایشان در ادامه  ضمن جمعبندی در معنای تاویل و فرق ان با تفسیر می نویسد :

ایشان در ادامه شواهدی نیز ازگفتار دیگران بر تایید مبنای خود  - تاویل از سنخ  کلام نیست بلکه از نوع حقیقت خارجی است - نقل می کند. <ref>مجموعه الفتاوی ج  17ص -370  -364.....همان  :وَمِنْهُ قَوْلُ كَثِیرٍ مِن السَّلَفِ فِی آیَاتٍ : هَذِهِ ذَهَبَ تَأْوِیلُهَا وَهَذِهِ لَمْ یَأْتِ تَأْوِیلُهَا مِثْلَ مَا رَوَى أَبُو الْأَشْهَبِ عَنْ الْحَسَنِ وَالرَّبِیعِ عَنْ أَبِی الْعَالِیَةِ أَنَّ هَذِهِ الْآیَةَ قُرِئَتْ عَلَى ابْنِ مَسْعُودٍ : { یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْكُمْ أَنْفُسَكُمْ } الْآیَةُ فَقَالَ ابْنُ مَسْعُودٍ : لَیْسَ هَذَا بِزَمَانِهَا قُولُوهَا مَا قُبِلَتْ مِنْكُمْ فَإِذَا رُدَّتْ عَلَیْكُمْ فَعَلَیْكُمْ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ قَالَ : إنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ حَیْثُ نَزَلَ فَمِنْهُ آیٌ قَدْ مَضَى تَأْوِیلُهُنَّ قَبْلَ أَنْ یَنْزِلْنَ وَمِنْهُ آیٌ وَقَعَ تَأْوِیلُهُنَّ عَلَى عَهْدِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَمِنْهُ آیٌ وَقَعَ تَأْوِیلُهُنَّ بَعْدَ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِیَسِیرِ وَمِنْهُ آیٌ یَقَعُ تَأْوِیلُهُنَّ بَعْدَ الْیَوْمِ وَمِنْهُ آیٌ یَقَعُ تَأْوِیلُهُنَّ فِی آخِرِ الزَّمَانِ وَمِنْهُ آیٌ یَقَعُ تَأْوِیلُهُنَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَا ذُكِرَ مِن الحِسَابِ وَالْجَنَّةِ وَالنَّارِ– انتهی -</ref>  

   

در مقایسه این سه دیدگاه باید گفت :   

فرق دیگر دیدگاه علامه با ابن تیمیه ان است که از منظر علامه تمام ایات قران دارای تاویل بوده در حالی که از منظر ابن تیمیه چنین تعمیمی در تاویل  وجود ندارد .   

   

[[رده: مقالات]]

[[رده: علوم مقارن قرانی ]]

[[رده: تاویل]]