۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'كلام' به 'کلام') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
2- قول متاخرین : «تاویل» بمعنای ان است که است که از کلامی، خلاف ظاهرش قصد شود . بنابراین همه آیات قرآنی دارای تاویل نمی باشند.بلکه فقط آیات متشابه است که دارای تاویل و معنی خلاف ظاهر دارند که جز خدا کسی را برآنها احاطه نخواهد داشت مانند آیاتی که تجسم و آمدن و نشستن و رضا و سخط و تاسف و سایر لوازم مادیت را به خدا نسبت می دهند و نیز آیاتی که برخی از معاصی را بفرستادگان خدا و پیامبران معصوم نسبت می دهد. <ref>القران فی الاسلام ص 39-49 اختلف المفسرون فی معنى التأویل اختلافا شدیدا ، وبعد الفحص فی أقوالهم یمكن ارجاعها إلى أكثر من عشرة إلا أن المشهور فیه قولان : 1 -قول القدماء ، ومحصل | 2- قول متاخرین : «تاویل» بمعنای ان است که است که از کلامی، خلاف ظاهرش قصد شود . بنابراین همه آیات قرآنی دارای تاویل نمی باشند.بلکه فقط آیات متشابه است که دارای تاویل و معنی خلاف ظاهر دارند که جز خدا کسی را برآنها احاطه نخواهد داشت مانند آیاتی که تجسم و آمدن و نشستن و رضا و سخط و تاسف و سایر لوازم مادیت را به خدا نسبت می دهند و نیز آیاتی که برخی از معاصی را بفرستادگان خدا و پیامبران معصوم نسبت می دهد. <ref>القران فی الاسلام ص 39-49 اختلف المفسرون فی معنى التأویل اختلافا شدیدا ، وبعد الفحص فی أقوالهم یمكن ارجاعها إلى أكثر من عشرة إلا أن المشهور فیه قولان : 1 -قول القدماء ، ومحصل کلامهم أن التفسیر والتأویل بمعنى واحد وهما مترادفان . وعلیه فلكل الآیات القرآنیة تأویل ، وبمقتضى قوله تعالى ( وما یعلم تأویله الا الله ) یختص العلم بالآیات المتشابهة بالله عز شأنه... 2 -قول المتأخرین ، وهو أن التأویل المعنى خلاف الظاهر الذی یقصد من الکلام . وعلیه فلیس لكل الآیات تأویل ، وانما یختص ذلك بالآیات المتشابهة التی لا یحیط بعلمها الا الله ، كالآیات الظاهرة فی الجسیمة والمجئ و الاستواء والرضا والسخط والأسف وغیرها من الأوصاف المنسوبة الیه جل جلاله وكذلك الآیات الظاهرة فی نسبة الذنب إلى الرسل والأنبیاء المعصومین علیهم السلام .</ref> | ||
علامه معتقد است معنای دوم تاویل – که متاخرین بدان معتقدند – بحدی مشهور شده است که بمنزله حقیقت ثانویه برای این کلمه گردید ه است . <ref>همان : بلغ هذا القول من الاشتهار بحیث أصبحت لفظة التأویل كالحقیقة الثانیة فی المعنى خلاف الظاهر ، فان تأویل الآیات القرآنیة فی المباحث | علامه معتقد است معنای دوم تاویل – که متاخرین بدان معتقدند – بحدی مشهور شده است که بمنزله حقیقت ثانویه برای این کلمه گردید ه است . <ref>همان : بلغ هذا القول من الاشتهار بحیث أصبحت لفظة التأویل كالحقیقة الثانیة فی المعنى خلاف الظاهر ، فان تأویل الآیات القرآنیة فی المباحث الکلامیة والخصام العقائدی یعنی هذا المعنى بالذات ، كما أن حمل الآیة على خلاف ظاهرمعناها بدلیل یسمونه التأویل موضوع دائر على الألسن مع أنه لا یخلو من تناقض.</ref> | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
رابعا دلیلی بر اثبات قول مشهور وجود ندارد بلکه در موارد گوناگون تاویل در معانی دیگری بکار رفته است چنانکه در سه ایه از سوره یوسف کلمه تاویل در تعبیرخواب استعمال شده است ؛ بدیهی است که تعبیرخواب حقیقتی خارجی بوده و از سنخ معنای لفظ نیست که خلاف ظاهرش اراده شده باشد. <ref>القران فی الاسلام ص 39-49 هذا القول مع شهرته العظیمة لیس بصحیح ، ولا ینطبق على الآیات القرآنیة ، لأنه : أولا - الآیتان المنقولتان فی الفصل السابق ( هل ینظرون الا تأویله ) و ( بل كذبوا بما لم یحیطوا بعلمه ولما یأتهم تأویله ) ظاهرتان أن كل فی الآیات لها تأویل ولا یختص ذلك بالآیات المتشابهة كما یبدو من هذا القول .وثانیا - لازم هذا القول وجود آیات فی القرآن یشتبه الناس فی فهم مدلولها الحقیقی ولا یعلمه الا الله تعالى ومثل هذا | رابعا دلیلی بر اثبات قول مشهور وجود ندارد بلکه در موارد گوناگون تاویل در معانی دیگری بکار رفته است چنانکه در سه ایه از سوره یوسف کلمه تاویل در تعبیرخواب استعمال شده است ؛ بدیهی است که تعبیرخواب حقیقتی خارجی بوده و از سنخ معنای لفظ نیست که خلاف ظاهرش اراده شده باشد. <ref>القران فی الاسلام ص 39-49 هذا القول مع شهرته العظیمة لیس بصحیح ، ولا ینطبق على الآیات القرآنیة ، لأنه : أولا - الآیتان المنقولتان فی الفصل السابق ( هل ینظرون الا تأویله ) و ( بل كذبوا بما لم یحیطوا بعلمه ولما یأتهم تأویله ) ظاهرتان أن كل فی الآیات لها تأویل ولا یختص ذلك بالآیات المتشابهة كما یبدو من هذا القول .وثانیا - لازم هذا القول وجود آیات فی القرآن یشتبه الناس فی فهم مدلولها الحقیقی ولا یعلمه الا الله تعالى ومثل هذا الکلام الذی لا یدل على مدلوله لا یعد کلاما بلیغا فكیف بتحدیه للبلغاء فی بلاغته . وثالثا - بناء على هذا القول لا تتم حجیة القرآن الكریم ، لأنه حسب احتجاج الآیة الكریمة ( افلا یتدبرون القرآن ولو كان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافا كثیرا ) ، احدى الدلائل على أن القرآن لیس من کلام البشر عدم وجود اختلاف معنوی ومدلولی بین الآیات - مع بعد أزمان نزولها وتباین ظروف النزول وأسبابه - وما یظهر من الاختلاف بین بعض الآیات فی بادئ النظر یرتفع بالتفكر والتدبر فی الآیات .ولو فرضنا أن كمیة كبیرة من الآیات المسماة بالمتشابهات تختلف مع كمیة أخرى تسمى بالمحكمات ونرفع الاختلاف بینها بأن نذهب إلى أن ظاهرها غیر مراد وما یراد منها معان لا یعلمها الا الله تعالى .. . هكذا رفع الاختلاف لا یدل على أن القرآن لیس من کلام البشر .وهكذا لو رفعنا الاختلاف بصرف ظاهر كل آیة یخالف مضمونها أو یناقض الآیات المحكمة ، فأولناها - حسب اصطلاح المتأخرین بأن حملناها على معنى خلاف الظاهر . | ||
ورابعا - لا دلیل اطلاقا على أن المراد من التأویل فی آیة المحكم والمتشابه هو المعنى خلاف الظاهر ، كما لم یقصد مثل هذا المعنى فی الآیات التی ذكرت فیها لفظة التأویل ، فمثلا : فی قصة یوسف علیه السلام عبر فی ثلاثة مواضع عن تعبیر الرؤیا بكلمة التأویل ، وظاهر أن تعبیر الرؤیا لیس معنى خلاف الظاهر للرؤیا بل هو حقیقة خارجیة ترى فی النوم بشكل مخصوص ، كأن رأى یوسف تعظیم أبیه وأمه واخوته بشكل سجدة الشمس والقمر والنجوم له ، ورأى ملك مصر سنوات القحط فی صورة سبع بقرات عجاف یأكلن سبعا سمانا ، ورأى صاحبا یوسف فی السجن الصلب وخدمة الملك فی صورة عصر الخمر وحمل الخبز على الرأس تأكل الطیر منه وفی قصة موسى والخضر ، بعد أن یخرق السفینة ویقتل الغلام ویقیم الجدار ، یحتج علیه موسى فی كل مرة فیذكر له السر الكامن وراء أعماله ویسمیه التأویل .</ref> | ورابعا - لا دلیل اطلاقا على أن المراد من التأویل فی آیة المحكم والمتشابه هو المعنى خلاف الظاهر ، كما لم یقصد مثل هذا المعنى فی الآیات التی ذكرت فیها لفظة التأویل ، فمثلا : فی قصة یوسف علیه السلام عبر فی ثلاثة مواضع عن تعبیر الرؤیا بكلمة التأویل ، وظاهر أن تعبیر الرؤیا لیس معنى خلاف الظاهر للرؤیا بل هو حقیقة خارجیة ترى فی النوم بشكل مخصوص ، كأن رأى یوسف تعظیم أبیه وأمه واخوته بشكل سجدة الشمس والقمر والنجوم له ، ورأى ملك مصر سنوات القحط فی صورة سبع بقرات عجاف یأكلن سبعا سمانا ، ورأى صاحبا یوسف فی السجن الصلب وخدمة الملك فی صورة عصر الخمر وحمل الخبز على الرأس تأكل الطیر منه وفی قصة موسى والخضر ، بعد أن یخرق السفینة ویقتل الغلام ویقیم الجدار ، یحتج علیه موسى فی كل مرة فیذكر له السر الكامن وراء أعماله ویسمیه التأویل .</ref> | ||