سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ابوالقاسم انصاری''' متوفای سال 511 هجری قمری یا 512 هجری قمری نام او سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری، شاگرد امام الحرمین [[محمد جوینی اشعری]] است. کنیه اش ابوالقاسم انصاری است و القاب او عبارتند از: أستاذ الإمام، ناصر السنة، إمام المتکلمین و سیف النظر. نسب او به نیشاپور می رسد. یک عالمی [[مسلمان]] از علمای [[اهل سنت]] مرام او اشعری و مکتبش شافعی است. از برجسته ترین علمای [[تصوف]] و ​​علم [[کلام]] او به علوم کلام، اصول دین،تصوف، [[تفسیر|تفسیر]] و [[حدیث‌|علم حدیث]] اهتمام ویژه ای داشت. از برجسته ترین شیوخ وی می توان به ابوالمعالی جوینی و [[ابوالقاسم قشیری]] و از برجسته ترین شاگردان وی [[ابوالفتح شهرستانی]] و [[ضیاءالدین ابوالقاسم رازی]] (پدر  فخرالدین رازی) اشاره کرد. وی بین نیمه دوم قرن پنجم هجری تا اوایل قرن ششم در زمان خلافت [[عباسیان]] که سلطه آنان نزدیک به پنج قرن ادامه داشت<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبدالهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 27</ref>، زندگی می کرد و مرگ او در سال 511 یا512 ذکر کرده اند.

در دورانی که ابوالقاسم انصاری زندگی می کرد دولت فاطمی بر [[مغرب]] و [[مصر]]، [[بنی امیه]] بر قرطبه، دولت غزنوی بر کشورهای [[افغانستان]]، پنجاب و [[خراسان]] از ولایات  فارس حکومت می کرد. در مورد منطقه ای که انصاری در آن زندگی می کرد یعنی نیشاپور که از سرزمین های تمدن ماوراءالنهر محسوب می شد، تا سال 429 هجری قمری تحت سلطه دولت غزنوی و سپس دولت سلجوقی آن را به سلطه خود درآورد. سلطان محمود بن سبکتین غزنوی که در سال 421 هجری درگذشت و بنا بر وصیتش پسر او محمد جانشینش شد<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبدالهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 28-29</ref>.

سلمان بن ناصر بن عمران بن محمد بن إسماعیل بن إسحاق بن یزید بن زیاد بن میمون ابن مهران، أبو القاسم الأنصاری النیشابوری. این نامگذاری محتمل تراست. ولی تعدادی از کسانی که انصاری را در تراجم ذکر کرده اند با آن مخالف هستند. برخی از آنها به جای: "سلمان" او را "سلیمان" می دانند. شاید این به دلیل تصحیح نسخه کتابهایی است که نام او در آن "سلیمان" ذکر شده است. به دلیل تعداد زیادی از تراجم که او را "سلمان" نام برده اند، و همچنین نزدیک بودن دو نام در شکل که باعث می شود تلقی سلمان به سلیمان منتفی نماند و آنچه تأیید می کند که نام او سلمان است این که ابن قاضی شهبه در تراجم انصاری ذکر کرده و معتقد است نام او سلمان است  سپس نام او را با تقطیع حروف ذکر کرده و می گوید: سلمان به فتح سین. که احتمال نام سلیمان را رد می کند. تفاوت دیگر در نام او این است که نسخه مکتوب الغنیه  نام مستعار متفاوتی را ذکر کرده است. از آنجا که نام مستعار وی در نسخه خطی ابوالفتح است، و این نیز  ممکن است کنیه یکی از کاتبان یا یکی از صاحبان نسخه باشد. زیراابوالفتح لقب پسرش ناصر بن سلمان الانصاری نیشابوری است و هیچ یک از کسانی که نام ابوالقاسم را آورده اند این نام مستعار را ذکر نکرده اند<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبدالهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 37-38</ref>.

محل تولد و پرورش ابوالقاسم انصاری را در نیشابور ذکر کرده اند و این موضوع در میان تمامی تراجم نویسان که از او نام برده اند مورد اتفاق است. فقط زرکلی در اعلامش او را ارغیانی از ارغیان در اطراف نیشابور ذکر کرده که البته منبع این گفته زرکلی مشخص نیست <ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبدالهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 28</ref>.

و گاهی به علت استادی بر شیخ شهرستانی که مشهورترین شاگردانش بود.او را شیخ شهرستانی گویند<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبدالهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 38-39</ref>.

همان طور که ذکر شد هیچ یک از کسانی که به ابوالقاسم انصاری در تراجم پرداخته اند سال تولد وی را ذکر نکرده اند اما-بر اساس برخی شواهد-می توان قضاوت کرد که ابوالقاسم انصاری در اوایل دهه چهارم قرن پنجم (430 هجری قمری) متولد شد.شواهد این مدعا عبارتند از<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبدالهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 39-40</ref>: اول: شاگردی انصاری در کرسی درس فضل الله میهنی، که در سال 440 هجری درگذشت. و بر اساس این موضوع تولدانصاری باید حداقل قبل از سال 434 هجری قمری باشد. دوم: ذهبی اشاره دارد که ابوالقاسم انصاری در سن بالا درگذشته است و این نشان می دهد که انصاری پیر بوده است و شاید به هشتاد سال رسیده باشد. از آنجا که سن بالا فراتر از هفتاد سال است، و این نشان دهنده تقدم در تاریخ تولد انصاری است.

ابوالقاسم انصاری شاگرد تعدادی از علمای برجسته عصر خود در علوم مختلف بود. علومی مانند حدیث، تصوف و کلام که در ادامه به توضیح آن پرداخته می شود<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبدالهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 40-42</ref>.

ابن السمعانی: أبو السعد عبدالکریم بن محمد بن منصور بن محمد بن عبد الجبار، تاج الإسلام، قوام الدین، أبو السعد ابن أبی بکر ابن أبی المظفر ابن أبی منصور السمعانی. از اهالی مرو که او را امام الائمه نام برده اند. سیوطی در طبقات المفسرین نقل می کند که ابوالقاسم انصاره برای او اجازه ای صادر کرده است<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبدالهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 42-45</ref>.