۸۷٬۶۵۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'كلام' به 'کلام') |
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
|- | |- | ||
|نام کامل | |نام کامل | ||
|بلیا بن | |بلیا بن ملکا و کنیه اش ابوالعباس | ||
|- | |- | ||
|لقب | |لقب | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
از نشانهها و معجزههای حضرت خضر (ع) این بود که هر زمان بر زمین خشک و بیآب و گیاهی میایستاد، فوراً چوب و خاک سبز میشدند و به همین دلیل آن حضرت را خضر نامیدند. <ref>https://fa.shafaqna.com </ref> | از نشانهها و معجزههای حضرت خضر (ع) این بود که هر زمان بر زمین خشک و بیآب و گیاهی میایستاد، فوراً چوب و خاک سبز میشدند و به همین دلیل آن حضرت را خضر نامیدند. <ref>https://fa.shafaqna.com </ref> | ||
=حضرت خضر | =حضرت خضر کیست و کجاست= | ||
حضرت خضر از فرزندان سام بن [[نوح]] و پسر خاله ى ذوالقرنین است. نامش بلیا بن | حضرت خضر از فرزندان سام بن [[نوح]] و پسر خاله ى ذوالقرنین است. نامش بلیا بن ملکا و کنیه اش ابوالعباس و لقبش خضر مى باشد. در وجه نامگذارى حضرت خضر نوشته اند: هر جا گام مى نهاد، زمین از قدومش سر سبز (خضر) مى شد; از این رو او را «خضر» نامیدند. بعضى نام او را یسع و برخى الیاس گفته اند و از همین جا این تصور پیدا شده که ممکن است الیاس و خضر نام یک نفر باشد، ولى مشهور و معروف میان مفسران و راویان حدیث همان نام اول (بلیا یا ملکان) است. <ref>بحارالانوار، ج13، ص286 و 303</ref> | ||
همه ى مورخان بر این باورند | همه ى مورخان بر این باورند که حضرت خضر آب زندگى (حیات) نوشید و عمرى جاودانه یافت. | ||
در روایتى از [[امام رضا(ع)]] آمده است | در روایتى از [[امام رضا(ع)]] آمده است که فرمود: | ||
«همانا خضر از آب حیات نوشید و تا زمانى | «همانا خضر از آب حیات نوشید و تا زمانى که [[نفخ صور]] مى شود، نخواهد مرد... .» <ref>کمال الدین، ج2، ص385; بحار الانوار، ج13، ص299</ref> | ||
نوشته اند | نوشته اند که پدرش از پادشاهان عصر بود و جز او فرزندى نداشت. خضر همواره در اتاقى به [[عبادت]] مشغول بود; پدر بیم داشت که مبادا نسل او قطع شود; لذا او را به ازدواج زنى در آورد، ولى او همنشینى زن اختیار نکرد. پدرش (ملکان) همسران او را که انتخاب مى کرد، به وسیله قابله ها بازرسى نمود; قابله ها دانستند که هیچ گونه توجهى به زنان نکرده است; از این رو در شهر شایع شد که خضر حالت زنانه دارد; پدرش از او بر آشفت و او را زندان کرد، او هم فرار کرده و نزد ذوالقرنین (دانشمند الهى که داراى قدرت و امکانات بود) رفت و یکى از صاحب منصبان و رئیس وسایط نقلیه او شد. <ref>بحارالانوار، ج13، ص302</ref> | ||
قرآن | قرآن کریم در سوره ى کهف از آیه ى 60 تا 82، داستانى از حضرت موسى(ع) و همراه (دوست یا استاد) وى نقل مى کند که در آن نامى از «خضر» نیامده است، بلکه از هم سفر موسى(ع) به «بنده اى از بندگان ما که مشمول رحمت الهى گشته و از علمى لدنى برخودار شده است» یاد مى کند. در روایات متعددى این دانشمند الهى به نام <big>خضر</big> معرفى شده است. | ||
بر اساس آیات سوره ى | بر اساس آیات سوره ى کهف، او به باطن و نظام تکوینى جهان مأمور و از پاره اى از اسرار آگاه بود و سمت استادى [[حضرت موسى بن عمران]] را داشت،، هر چند حضرت موسى(ع) در برخى از جهت ها بر او مقدم بود. | ||
در احادیث معتبر آمده است | در احادیث معتبر آمده است که پس از رحلت [[رسول خدا(ص)]] حضرت خضر به خانه ى [[امیرالمؤمنین(ع)]] آمد و به اهل بیت آن حضرت تسلیت گفت، و همچنین به استقبال پیکر امیرالمؤمنین [[على(ع)]] آمد و حسنین(علیهما السلام) را تسلیت گفت و به قبر مهیا شده توسط نوح(علیه السلام)، راهنمایى کرد. <ref>بحار الانوار، ج13، ص303; تاریخ انبیا از آدم تا خاتم، ص 282</ref> و نیز آمده است که او در تنهایى دوران غیبت [[امام زمان(ع)]]، مونس ایشان است.[6] | ||
نوشته اند | نوشته اند که منزل او بیشتر، [[مسجد صعصعه]] و [[مسجد سهله]] (در [[کوفه]]) هست. <ref>همان، ص 299 به نقل از کمال الدین، ص 219</ref> | ||
اما در مورد پیامبرى او اختلاف است. [[علامه مجلسى]] از [[سید مرتضى علم الهدى]] نقل مى | اما در مورد پیامبرى او اختلاف است. [[علامه مجلسى]] از [[سید مرتضى علم الهدى]] نقل مى کند که ایشان فرموده اند: ممکن نیست معلّم حضرت موسى(ع) پیامبر نبوده باشد. <ref>بحارالانوار، ج 13، ص 303; تاریخ انبیا از آدم تا خاتم، ص 282</ref> علامه ى طباطبایى نیز از روایات استنباط مى کنند که ایشان پیامبر بوده اند; <ref>بحارالانوار، ج 13، ص 303; تاریخ انبیا از آدم تا خاتم، ص 282</ref> لیکن روایات متعددى وجود دارد که این مرد عالم، پیامبر نبوده بلکه دانشمندى همچون ذوالقرنین و آصف بن برخیا بوده است. <ref> بحارالانوار، ج 13، ص 304</ref> | ||
=آیا حضرت خضر پیامبر بود= | =آیا حضرت خضر پیامبر بود= | ||
با رجوع به [[قرآن]] معلوم میشود | با رجوع به [[قرآن]] معلوم میشود که در آیات قرآن از او چنین یاد شده است: «آتیناه رحمة من عندنا» <ref>سوره کهف/65آیه</ref> «وعلمناه من لدنا علما» <ref>سوره کهف/65آیه</ref> رحمت و موهبت عظیمی از سوی خود به او داده، و علم فراوانی از نزد خود به او آموخته بودیم. | ||
[[قرطبی]] | [[قرطبی]] که از مفسران صاحب نام [[اهل سنت]] میباشد، در ذیل آیه شریفه: "فوجدا عبدا من عبادنا" <ref>سوره کهف/65آیه</ref> چنین میگوید: | ||
"بنا بر قول | "بنا بر قول اکثریت و بر طبق [[احادیث]] قطعی، مراد از عبد در آیه شریفه همان حضرت "خضر" است و عدّه دیگری که به گفتار آنها اعتنا نمیشود، گفته اند که رفیق و استاد موسی "حضرت خضر" نبوده است، بلکه عالم دیگری بوده و این قول از قشیری نیز نقل شدهاست. اما عدّه دیگر قائلند که استاد موسی "عبد صالح" است اما این عبد صالح چه کسی بوده، اسم نبردهاند، ولی مطلب صحیح آن است که او خضر بودهاست، و بر طبق همین مطلب حدیثی از پیامبر رسیدهاست که خضر را از آن جهت خضر نامیدند، چون هر جا نماز میگزارد، زمین اطراف او سبز میشد." <ref> قرطبی، محمد بن احمد الانصاری، جامع احکام القرآن، بیروت، مؤسسه تاریخ عربی، 1405، ج 11، ص 16</ref> | ||
در [[مجمع البیان]] نیز ذیل آیه شریفه چنین آمدهاست: "موسی و جوان همراه او به بندهای از بندگان خدا رسیدند | در [[مجمع البیان]] نیز ذیل آیه شریفه چنین آمدهاست: "موسی و جوان همراه او به بندهای از بندگان خدا رسیدند که بر صخرهای نشسته بود و بر آن [[نماز]] می گزارد و او "خضر" و اسمش "بلیا بن ملکان" بود و از آن جهت به او خضر میگفتند، که هر جا نماز میگزارد، اطراف او سبز میشد و در روایت چنین آمدهاست که او بر پوست سفیدی نشست آن پوست سبز شد. و گفته شده وقتی [[حضرت موسی]] بر او سلام کرد، در جواب گفت: و علیک السلام ای پیامبر بنی اسرائیل. موسی از او سؤال کرد که از کجا میدانی من کیستم؟ چه کسی به تو خبر داده که من پیامبرم؟ خضر در جواب موسی گفت: آن کسی که تو را نزد من راهنمایی نمودهاست". <ref> طبرسی، ابی علی الفضل بن الحسن، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، ج 6، ص 746 - 745</ref> | ||
سپس اقوال آنهایی | سپس اقوال آنهایی که حضرت خضر را از جنس بشر نمیدانند، نقل کرده، ولی به قول آنها اعتنا نمی کند و نظر اکثریت که او را پیامبر و از جنس بشر میدانند را تصدیق میکند، و معنای رحمت را در آیه شریفه "آتیناه رحمة من عندنا" [[نبوت]] میداند - برخلاف گفته بعضی که آن را به معنی عمر طولانی میدانند - و علم در آیه شریفه "وعلمناه من لدنا علما" را "علم غیب" معنی میکند، که خداوند در اختیار رسولان خودش قرار میدهد، که این مطلب را ابن عباس نیز نقل نمودهاست. | ||
در این باره (علم حضرت خضر) از امام صادق (ع) روایت شده | در این باره (علم حضرت خضر) از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: خضر دارای علمی بود که در الواح موسی وجود نداشت، موسی گمان میکرد که در الواح او تمام علومی که به آنها نیازمند است وجود دارد، ولی وقتی مأمور فراگیری علم از خضر شد، متوجه شد که گمان او درست نبودهاست. مرحوم [[علامه طباطبایی]] در این باره میفرماید: "هر نعمتی، رحمتی از ناحیه خدا به خلق اوست، لیکن در رحمت بودن بعضی از آنها "اسباب عالم هستی" واسطه اند، مانند نعمت های مادّی ظاهری، و بعضی از آن نعمت ها بدون واسطه، رحمت میباشند، مانند نعمت های باطنی از قبیل "نبوت"، "[[ولایت]]" و شعبه ها و مقامات آن. و از اینکه رحمت را مقید به قید "من عندنا" نموده است، میتوان فهمید که کس دیگری غیر از خدا در آن دخالتی ندارد، و نیز به دست میآید که منظور از رحمت مذکور همان رحمت قسم دوم، یعنی نعمت های باطنی است؛ لذا میتوان گفت منظور از جمله "رحمة من عندنا" - که بانون با عظمت "من عندنا" آورده شده، و نفرموده "من عندی،" از ناحیه من - همان نبوت است نه ولایت. و به همین بیان، تفسیر آنهایی که کلمه مذکور را به نبوت معنا کردهاند، تأیید میشود. | ||
"و علمناه من لدنّا علما" این "علم" نیز مانند "رحمت"، علمی است | "و علمناه من لدنّا علما" این "علم" نیز مانند "رحمت"، علمی است که غیر خدا در آن دخالتی ندارد، و چیزی از قبیل حس و فکر در آن واسطه نیست و خلاصه، از راه اکتساب و استدلال به دست نمیآید. دلیل بر این مطلب جمله "من لدنّا" است که میرساند منظور از آن علم "علم لدنی" و غیر اکتسابی و مختص به اولیا است و از آخر آیات استفاده میشود که مقصود از آن، علم به تأویل حوادث است. <ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه علی حجتی کرمانی، قم، جامعه مدرسین، ج 13، ص 474</ref> | ||
اما آنهایی | اما آنهایی که حضرت خضر را [[پیامبر]] نمیدانند، میگویند: او بنده ای از بندگان خداوند است که خداوند علمی را در اختیار او گذاشته و او از افرادی مانند "آصف بن برخیا" و "ذوالقرنین" میباشد. از جمله این افراد "[[فخر رازی]]" میباشد؛ ولی با نظر به اینکه اکثریت قاطع از مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] که داستان خضر را نقل نمودهاند قائل به نبوت حضرت خضر هستند، نمیتوان کلام آنها را صحیح دانست. | ||
مرحوم علامه بعد از بیان روایات می فرماید: "آنچه از روایات نبوی یا روایات وارده از طرق [[ائمه]] [[اهل بیت (ع)]] در داستان خضر رسیده، چه میتوان فهمید؟ از روایت "محمد بن عماره" از امام صادق (ع) چنین بر می آید | مرحوم علامه بعد از بیان روایات می فرماید: "آنچه از روایات نبوی یا روایات وارده از طرق [[ائمه]] [[اهل بیت (ع)]] در داستان خضر رسیده، چه میتوان فهمید؟ از روایت "محمد بن عماره" از امام صادق (ع) چنین بر می آید که آن جناب، پیغمبر مرسلی بوده که خدا به سوی قومش مبعوث فرموده بوده و او مردم خود را به سوی توحید و قبول رسالت انبیاء و فرستادگان خدا و کتابهای او دعوت میکرده است. معجزه خضر این بود که روی هیچ چوب خشکی نمی نشست مگر آنکه سبز میشد، و بر هیچ زمین بی علفی نمی نشست مگر اینکه سبز و خرّم میگشت و اگر او را خضر نامیده اند به همین جهت بودهاست... مؤید این حدیث در وجه نامیدن او به خضر، مطلبی است که در الدّر المنثور سیوطی، از عدّهای از ارباب جوامع حدیثی از جمله ابن عباس و ابی هریره، از رسول خدا-صلی الله علیه و آله و سلم- نقل شده که فرمود: خضر را بدین جهت خضر نامیدند که وقتی روی پوست سفید رنگی نماز گزارد، همان پوست هم سبز شد. <ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه علی حجتی کرمانی، قم، جامعه مدرسین، ج 13، ص 489 - 488</ref> | ||
در بعضی از روایات، مانند روایت عیاشی از برید از | در بعضی از روایات، مانند روایت عیاشی از برید از یکی از دو امام، [[امام باقر (ع)]] یا [[امام صادق (ع)]] آمده است که خضر و ذوالقرنین دو مرد عالم بودند نه [[پیغمبر]]، و لیکن آیات مربوط به داستان خضر و موسی، خالی از این ظهور نیست که وی نبی بودهاست، و چطور ممکن است بگوییم که نبی نبوده، در حالی که در آن آیات آمده که "حکم" بر او نازل شده است. | ||
=پانویس= | =پانویس= |