پرش به محتوا

بررسی ادله قائلین به عدم امکان تفسیر قرآن (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود'
جز (جایگزینی متن - 'می خواهد' به 'می‌خواهد')
جز (جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود')
خط ۸۰: خط ۸۰:




از منظر علامه  نهى در روایات ناهیه از تفسیر به رای  ، مربوط به طریقه تفسیر است ، نه اصل تفسیر ، غرض اصلی  ان است که کلام خدا را همانند طریقى که کلام بشر تفسیر می شود نمی توان تفسیر نمود :  
از منظر علامه  نهى در روایات ناهیه از تفسیر به رای  ، مربوط به طریقه تفسیر است ، نه اصل تفسیر ، غرض اصلی  ان است که کلام خدا را همانند طریقى که کلام بشر تفسیر می‌شود نمی توان تفسیر نمود :  
"کوتاه سخن ، اینکه آنچه از آیات و روایات به دست مىآید مثل آیه : « أفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ » و آیه : « الَّذِینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِینَ » و آیه : « إِنَّ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی آیاتِنا لا یَخْفَوْنَ عَلَیْنا أفَمَنْ یُلْقى فِی النَّارِ خَیْرٌ أَمْ مَنْ یَأْتِی آمِناً یَوْمَ الْقِیامَةِ » و آیه « یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَواضِعِه »  و آیه : « وَلا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِه عِلْمٌ » و آیاتى دیگر هم که آن را تایید مىکند ، این است که نهى در روایات ، مربوط به طریقه تفسیر است ، نه اصل تفسیر ، مىخواهد بفرماید کلام خدا را به طریقى که کلام خلق تفسیر مىشود تفسیر نباید کرد .  
"کوتاه سخن ، اینکه آنچه از آیات و روایات به دست مىآید مثل آیه : « أفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ » و آیه : « الَّذِینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِینَ » و آیه : « إِنَّ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی آیاتِنا لا یَخْفَوْنَ عَلَیْنا أفَمَنْ یُلْقى فِی النَّارِ خَیْرٌ أَمْ مَنْ یَأْتِی آمِناً یَوْمَ الْقِیامَةِ » و آیه « یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَواضِعِه »  و آیه : « وَلا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِه عِلْمٌ » و آیاتى دیگر هم که آن را تایید مىکند ، این است که نهى در روایات ، مربوط به طریقه تفسیر است ، نه اصل تفسیر ، مىخواهد بفرماید کلام خدا را به طریقى که کلام خلق تفسیر مىشود تفسیر نباید کرد .  


خط ۱۷۴: خط ۱۷۴:


نکته مهم دیگری  که در ادامه گفتار شیخ وجود دارد این است که از منظر ایشان در فهم ظواهر قرآن و عمل بدان لازم است دقت و تعمق زیادی صورت گیرد تا بتوان احکامی را از ان استنباط نمود از اینرو ایشان  بعد از بیان روایت اخیر- در وضوی جبیره -  که امام ع  شیوه فهم و استناد به قرآن  را به یکی از پیروانش  تعلیم  فرمود -می نویسد استفاده حکم مذکور – مسح بر جبیره در صورت حرج – جز با تدبر و تامل در ایات ممکن نیست .   
نکته مهم دیگری  که در ادامه گفتار شیخ وجود دارد این است که از منظر ایشان در فهم ظواهر قرآن و عمل بدان لازم است دقت و تعمق زیادی صورت گیرد تا بتوان احکامی را از ان استنباط نمود از اینرو ایشان  بعد از بیان روایت اخیر- در وضوی جبیره -  که امام ع  شیوه فهم و استناد به قرآن  را به یکی از پیروانش  تعلیم  فرمود -می نویسد استفاده حکم مذکور – مسح بر جبیره در صورت حرج – جز با تدبر و تامل در ایات ممکن نیست .   
ایشان ضمن نتیجه گیری از مطلب ذکر شده – در مساله وضوی جبیره – می نویسد :  وقتی امام علیه السلام حکم دقیقی همانند وضوی جبیره ای را که با دقت از ایه استفاده می شود به صحابی اش اموزش می‌دهد بنابر این چگونه می توان ادعا نمود احکامی که ظهور ایات بدان دلالت می کند – نظیر نفی وجوب غسل و وضوء در موارد حرج شدید - قابل استخراج از قرآن نبوده و درک ان مبتنی بر روایات تفسیری است .   
ایشان ضمن نتیجه گیری از مطلب ذکر شده – در مساله وضوی جبیره – می نویسد :  وقتی امام علیه السلام حکم دقیقی همانند وضوی جبیره ای را که با دقت از ایه استفاده می‌شود به صحابی اش اموزش می‌دهد بنابر این چگونه می توان ادعا نمود احکامی که ظهور ایات بدان دلالت می کند – نظیر نفی وجوب غسل و وضوء در موارد حرج شدید - قابل استخراج از قرآن نبوده و درک ان مبتنی بر روایات تفسیری است .   




خط ۱۸۳: خط ۱۸۳:
   
   
برخی از روایات این طائفه به شرح ذیل می باشد :  
برخی از روایات این طائفه به شرح ذیل می باشد :  
جابر از امام صادق ع نقل می کند که ان حضرت فرمود : ای جابر قرآن –معانی- بطنی است و برای بطن ان نیز ظهری است و هیچ امری به اندازه قرآن از عقول بشر دورتر نست – و عقل بشر بدان نمی رسد – گاه ایه در قرآن دیده می شود که هریک از  ابتدا و میانه و اخرش پیرامون مطلبی است در حالی که همه اجزاء  ان ایه در واقع بهم پیوستگی داشته و هماهنگ با هم می باشد  
جابر از امام صادق ع نقل می کند که ان حضرت فرمود : ای جابر قرآن –معانی- بطنی است و برای بطن ان نیز ظهری است و هیچ امری به اندازه قرآن از عقول بشر دورتر نست – و عقل بشر بدان نمی رسد – گاه ایه در قرآن دیده می‌شود که هریک از  ابتدا و میانه و اخرش پیرامون مطلبی است در حالی که همه اجزاء  ان ایه در واقع بهم پیوستگی داشته و هماهنگ با هم می باشد  




خط ۳۰۶: خط ۳۰۶:
«مراد من از هرمنوتیک قرآن، بحث ها و موضوعات و مسائلی است که ضرورت دارد ما تکلیفمان را با آنها روشن کنیم تا بتوانیم امروز بگوییم چگونه می توانیم کتاب و سنت را تفسیر کنیم.
«مراد من از هرمنوتیک قرآن، بحث ها و موضوعات و مسائلی است که ضرورت دارد ما تکلیفمان را با آنها روشن کنیم تا بتوانیم امروز بگوییم چگونه می توانیم کتاب و سنت را تفسیر کنیم.
نقد عقل به وسیله کانت نشان داد ساختار و نظمی که ما از جهان به دست می آوریم به فنومن ها مربوط است نه جهان فی نفسه. این طور نیست که مستقیم صورتی از جهان در ذهن ما می آید و ما جهان را فهم می کنیم؛ فنومن هست که ما با آن مواجه هستیم؛ یعنی ما آن گونه که جهان می نماید آن را فهم می کنیم نه آن طور که هست.
نقد عقل به وسیله کانت نشان داد ساختار و نظمی که ما از جهان به دست می آوریم به فنومن ها مربوط است نه جهان فی نفسه. این طور نیست که مستقیم صورتی از جهان در ذهن ما می آید و ما جهان را فهم می کنیم؛ فنومن هست که ما با آن مواجه هستیم؛ یعنی ما آن گونه که جهان می نماید آن را فهم می کنیم نه آن طور که هست.
. دانش درباره جهان خارج از ذهن آغاز می شود . در ذهن ما چهارچوب هایی هست که وقتی ما با جهان مواجه می شویم جهان را در آن چهارچوب ها می فهمیم». ممکن است بپرسید که ارتباط این دیدگاه کانت با بحث هرمنوتیک چیست.
. دانش درباره جهان خارج از ذهن آغاز می‌شود . در ذهن ما چهارچوب هایی هست که وقتی ما با جهان مواجه می شویم جهان را در آن چهارچوب ها می فهمیم». ممکن است بپرسید که ارتباط این دیدگاه کانت با بحث هرمنوتیک چیست.




سابقا تصور می شد که فهم متون به وسیله فهم کلمات آن متن بلافاصله وارد ذهن می شود، اما با طرح دیدگاه کانت، این سؤال پیش آمد که آیا فهم متون هم از ذهن آغاز می شود؛ یعنی مقدمات، علائق، جهت گیری ها، پیش دانسته ها و پیش فهم هایی در ذهن هست که با فرد با آنها به سراغ متن می رود. اصلا اگر آدمی ذهنی تهی از اینها داشته باشد، نمی تواند سراغ متن برود. نقطه شروع فهمیدن و بعد تفسیر کردن یا فهمیدن و در عین حال تفسیر کردن از ذهن آغاز می شود. این گونه بود که پای ذهن به بحث فهم متون وارد شد.
سابقا تصور می شد که فهم متون به وسیله فهم کلمات آن متن بلافاصله وارد ذهن می‌شود، اما با طرح دیدگاه کانت، این سؤال پیش آمد که آیا فهم متون هم از ذهن آغاز می‌شود؛ یعنی مقدمات، علائق، جهت گیری ها، پیش دانسته ها و پیش فهم هایی در ذهن هست که با فرد با آنها به سراغ متن می رود. اصلا اگر آدمی ذهنی تهی از اینها داشته باشد، نمی تواند سراغ متن برود. نقطه شروع فهمیدن و بعد تفسیر کردن یا فهمیدن و در عین حال تفسیر کردن از ذهن آغاز می‌شود. این گونه بود که پای ذهن به بحث فهم متون وارد شد.
به گفته شلایر ماخر، در فهمیدن از مدلول زبان فراتر رفته می شود؛ داستان فهمیدن، داستان رسیدن به معنا نیست، بلکه داستان حصول فهم است. ما دنبال فهمیم نه دنبال فهمیدن معنای این الفاظ. ساختارگرایی به دنبال این مسئله رفت که معنا چیست، اما هرمنوتیک بر فهم تاکید کرد
به گفته شلایر ماخر، در فهمیدن از مدلول زبان فراتر رفته می‌شود؛ داستان فهمیدن، داستان رسیدن به معنا نیست، بلکه داستان حصول فهم است. ما دنبال فهمیم نه دنبال فهمیدن معنای این الفاظ. ساختارگرایی به دنبال این مسئله رفت که معنا چیست، اما هرمنوتیک بر فهم تاکید کرد
«شما وقتی می خواهید متن را بفهمید باید فرد گوینده آن را روان شناسی بکنید و ببینید در ذهن او چه خبر است نه اینکه ببینید جمله به چه چیزی دلالت می کند
«شما وقتی می خواهید متن را بفهمید باید فرد گوینده آن را روان شناسی بکنید و ببینید در ذهن او چه خبر است نه اینکه ببینید جمله به چه چیزی دلالت می کند


خط ۳۱۷: خط ۳۱۷:
«برخلاف تصور رایج که آنچه به صورت معمول اتفاق می افتد فهم است و سوء فهم چیزی است که گاهی اتفاق می افتد، ماخر گفت قضیه برعکس است؛ آنچه معمولا اتفاق می افتد سوء فهم است؛ پس شما در رویارویی با نوشته دیگران باید اصل را بر این بگذارید که نمی فهمید.
«برخلاف تصور رایج که آنچه به صورت معمول اتفاق می افتد فهم است و سوء فهم چیزی است که گاهی اتفاق می افتد، ماخر گفت قضیه برعکس است؛ آنچه معمولا اتفاق می افتد سوء فهم است؛ پس شما در رویارویی با نوشته دیگران باید اصل را بر این بگذارید که نمی فهمید.
حرف هایی که هرمنوتیک ها مطرح کرده اند به ویژه این مطلب که می گوییم این موضوع را می فهمیم یعنی چه و تعریف فلسفی آن، در سنت فلسفی ما سابقه نداشته؛ نه در میان علمای اصول، نه در عرفان و نه در فلسفه ما سابقه داشته است».
حرف هایی که هرمنوتیک ها مطرح کرده اند به ویژه این مطلب که می گوییم این موضوع را می فهمیم یعنی چه و تعریف فلسفی آن، در سنت فلسفی ما سابقه نداشته؛ نه در میان علمای اصول، نه در عرفان و نه در فلسفه ما سابقه داشته است».
آیا با این اعتقاد مشهور در میان مسلمانان که متن، الفاظ و معانی قرآن همین طور که هست کاملا از طرف خدا آمده است می شود فهم را تفسیر کرد؟ اگر می گویید می شود تفسیر کرد، کدام یک از فهم و تفسیرها و با چه هدفی؟
آیا با این اعتقاد مشهور در میان مسلمانان که متن، الفاظ و معانی قرآن همین طور که هست کاملا از طرف خدا آمده است می‌شود فهم را تفسیر کرد؟ اگر می گویید می‌شود تفسیر کرد، کدام یک از فهم و تفسیرها و با چه هدفی؟




ایشان پس از جمع بندی سخنانش می گوید :
ایشان پس از جمع بندی سخنانش می گوید :
با این اعتقاد مشهور چه مقدار می شود وارد تفسیر شد و تفسیرهای قدما چه نوع تفسیری بوده و تا چه مقدار قابل قبول است؟ پس اولین گام نقد تفسیرهای گذشته فقیهان، عارفان، متکلمان و فیلسوف با در دست داشتن تمام این تحدی هاست نه با چشم پوشیدن از آنها.
با این اعتقاد مشهور چه مقدار می‌شود وارد تفسیر شد و تفسیرهای قدما چه نوع تفسیری بوده و تا چه مقدار قابل قبول است؟ پس اولین گام نقد تفسیرهای گذشته فقیهان، عارفان، متکلمان و فیلسوف با در دست داشتن تمام این تحدی هاست نه با چشم پوشیدن از آنها.
دومین مسئله این است که اصلا مبنای این اعتقاد مشهور چیست؛ اینکه پیامبر اکرم ادعا کرده باشد که تمام آنچه من به شما می گویم با تمام الفاظ و معنای به همین صورت از سمت خدا به من نازل می شود؟
دومین مسئله این است که اصلا مبنای این اعتقاد مشهور چیست؛ اینکه پیامبر اکرم ادعا کرده باشد که تمام آنچه من به شما می گویم با تمام الفاظ و معنای به همین صورت از سمت خدا به من نازل می‌شود؟




Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۱۹۹

ویرایش