پرش به محتوا

محکم و متشابه از منظر فریقین (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'می نویسد' به 'می‌نویسد'
جز (جایگزینی متن - 'می باشند' به 'می‌باشند')
جز (جایگزینی متن - 'می نویسد' به 'می‌نویسد')
خط ۷: خط ۷:
==محکم ومتشابه در لغت:==  
==محکم ومتشابه در لغت:==  


[[راغب اصفهانی]] در ذیل آیه شریفه( آیات محکمات هن أم الکتاب وأخر متشابهات ) در معنای محکم می نویسد:   
[[راغب اصفهانی]] در ذیل آیه شریفه( آیات محکمات هن أم الکتاب وأخر متشابهات ) در معنای محکم می‌نویسد:   
"فالمحکم مالا یعرض فیه شبهة من حیث اللفظ ولا من حیث المعنى "  
"فالمحکم مالا یعرض فیه شبهة من حیث اللفظ ولا من حیث المعنى "  
محکم کلمه ای است که شبهه ای از جنبه لفظ ومعنا در ان وجود نداشته باشد.  <ref>مفردات راغب ص  128</ref>
محکم کلمه ای است که شبهه ای از جنبه لفظ ومعنا در ان وجود نداشته باشد.  <ref>مفردات راغب ص  128</ref>
ایشان در معنای متشابه هم می نویسد:  
ایشان در معنای متشابه هم می‌نویسد:  
"... والمتشابه من القرآن ما أشکل تفسیره لمشابهته بغیره إما من حیث اللفظ أو من حیث المعنى، فقال الفقهاء المتشابه ما لا ینبئ ظاهره عن مراده"  
"... والمتشابه من القرآن ما أشکل تفسیره لمشابهته بغیره إما من حیث اللفظ أو من حیث المعنى، فقال الفقهاء المتشابه ما لا ینبئ ظاهره عن مراده"  


خط ۳۴: خط ۳۴:




انگاه به بیان تعاریف گوناگون از ایندو پرداخته و می نویسد از جمله آنکه:  
انگاه به بیان تعاریف گوناگون از ایندو پرداخته و می‌نویسد از جمله آنکه:  
محکم ان است که مراد متکلم از طریق ظهور یا تاویل کلام معلوم باشد و متشابه ان است که علمش فقط در نزد خداست و از دسترس فهم دیگران خارج است.   
محکم ان است که مراد متکلم از طریق ظهور یا تاویل کلام معلوم باشد و متشابه ان است که علمش فقط در نزد خداست و از دسترس فهم دیگران خارج است.   
محکم به کلامی اطلاق می‌گردد که تاویل بردار نیست اما متشابه ان است که وجوه گوناگون در معنای ان داده می شود.  
محکم به کلامی اطلاق می‌گردد که تاویل بردار نیست اما متشابه ان است که وجوه گوناگون در معنای ان داده می شود.  
خط ۶۰: خط ۶۰:


    
    
انگاه به ذکر نمونه های از متشابه نسبی درقرآن  پرداخته و در پایان این بحث می نویسد: راسخان در علم که اصحاب فکر و اندیشه هستند می دانند چگونه با ارجاع آیات متشابه به آیات دیگر به درک واقعی ان نائل شده که در اینصورت همان آیات محکم تبدیل به متشابه می‌گردد.   
انگاه به ذکر نمونه های از متشابه نسبی درقرآن  پرداخته و در پایان این بحث می‌نویسد: راسخان در علم که اصحاب فکر و اندیشه هستند می دانند چگونه با ارجاع آیات متشابه به آیات دیگر به درک واقعی ان نائل شده که در اینصورت همان آیات محکم تبدیل به متشابه می‌گردد.   


   
   
خط ۶۷: خط ۶۷:
===فخر رازی===   
===فخر رازی===   
   
   
"ایشان در تبیین معنای اصطلاحی و رائج  این دو بین محققین می نویسد:
"ایشان در تبیین معنای اصطلاحی و رائج  این دو بین محققین می‌نویسد:
لفظی که برای معنائی وضع می‌گردد صور مختلفی دارد:  
لفظی که برای معنائی وضع می‌گردد صور مختلفی دارد:  
صورت اول: نص: کلامی که معنایش واضح بوده و احتمال دیگری در ان داده نشود.  
صورت اول: نص: کلامی که معنایش واضح بوده و احتمال دیگری در ان داده نشود.  
خط ۹۸: خط ۹۸:




ایشان درادامه می نویسد تفاوت  شیعه با اهل سنت در تعریف فوق از متشابهات ان است که از منظر عالمان شیعه علم به تاویل متشابهات درنزد پیامبر ص و اهل بیت ع نیز باذن الهی می باشد در حالی که از منظر مشهور اهل سنت تاویل ان فقط نزد خداوند می باشد. <ref>القرآن فی الاسلام ص 33-37 </ref>   
ایشان درادامه می‌نویسد تفاوت  شیعه با اهل سنت در تعریف فوق از متشابهات ان است که از منظر عالمان شیعه علم به تاویل متشابهات درنزد پیامبر ص و اهل بیت ع نیز باذن الهی می باشد در حالی که از منظر مشهور اهل سنت تاویل ان فقط نزد خداوند می باشد. <ref>القرآن فی الاسلام ص 33-37 </ref>   


   
   
خط ۱۱۸: خط ۱۱۸:




ایشان  در تبیین شیوه ارجاع متشابهات به محکمات  می نویسد:  
ایشان  در تبیین شیوه ارجاع متشابهات به محکمات  می‌نویسد:  
اگر به ظاهر آیه ( الرحمن على العرش استوى ) توجه کنیم جسمانیت الهی از ان استفاده می شود اما اگر انرا به  آیه ( لیس کمثله شئ ) ارجاع دهیم معنای آیه نخست نفی جسمانیت از خداوند خواهد بود.  همان  
اگر به ظاهر آیه ( الرحمن على العرش استوى ) توجه کنیم جسمانیت الهی از ان استفاده می شود اما اگر انرا به  آیه ( لیس کمثله شئ ) ارجاع دهیم معنای آیه نخست نفی جسمانیت از خداوند خواهد بود.  همان  
ایشان در ادامه  برخی از روآیات را که مفادشان اثبات ادعای مذکور- رفع ابهام از متشابهات بعد از  ارجاع انها به محکمات و تصدیق آیات قرآن بوسیله یکدیگر - می باشد بیان می کند:   
ایشان در ادامه  برخی از روآیات را که مفادشان اثبات ادعای مذکور- رفع ابهام از متشابهات بعد از  ارجاع انها به محکمات و تصدیق آیات قرآن بوسیله یکدیگر - می باشد بیان می کند:   
خط ۱۵۱: خط ۱۵۱:
===دیدگاه سید محمد باقر حکیم در معنای محکم و متشابه===  
===دیدگاه سید محمد باقر حکیم در معنای محکم و متشابه===  
ایشان در کتاب "علوم القرآن "تحقیق جامعی در تبیین معنای محکم ومتشابه نموده  که بشرح ذیل بیان می‌گردد:  
ایشان در کتاب "علوم القرآن "تحقیق جامعی در تبیین معنای محکم ومتشابه نموده  که بشرح ذیل بیان می‌گردد:  
ایشان بعد از بیان مفهوم لغوی محکم – اتقان  امر و عدم  امکان فساد در ان  – می نویسد:
ایشان بعد از بیان مفهوم لغوی محکم – اتقان  امر و عدم  امکان فساد در ان  – می‌نویسد:
معنای متبادر از احکام اتقان و وثوق بوده که لازمه اش منع از فساد می باشد.   
معنای متبادر از احکام اتقان و وثوق بوده که لازمه اش منع از فساد می باشد.   


خط ۱۵۸: خط ۱۵۸:




ایشان  در تبیین  وصف محکم  در آیه ( الر کتاب احکمت آیاته ثم فصلت... )  می نویسد:   
ایشان  در تبیین  وصف محکم  در آیه ( الر کتاب احکمت آیاته ثم فصلت... )  می‌نویسد:   
وصف محکم در قرآن بدان معناست که نظم و معانی قرآن از استحکام لازم برخوردار بوده و قابل بهم خوردن نیست ودر تبیین وصف متشابه برای کل قرآن( الله نزل أحسن الحدیث کتابا متشابها مثانی... ) می نویسد:  متشابه نیز در قرآن بمعنای تشابه آیات به یکدیگر  در نظم اتقان و پیوستگی  رسالت و هدف نهائی و خالی بودن از تناقض  می باشد.  <ref>همان</ref>
وصف محکم در قرآن بدان معناست که نظم و معانی قرآن از استحکام لازم برخوردار بوده و قابل بهم خوردن نیست ودر تبیین وصف متشابه برای کل قرآن( الله نزل أحسن الحدیث کتابا متشابها مثانی... ) می‌نویسد:  متشابه نیز در قرآن بمعنای تشابه آیات به یکدیگر  در نظم اتقان و پیوستگی  رسالت و هدف نهائی و خالی بودن از تناقض  می باشد.  <ref>همان</ref>


ایشان  سپس به بررسی دو واژه محکم و متشابه در سوره 7 آل عمران پرداخته و می نویسد:
ایشان  سپس به بررسی دو واژه محکم و متشابه در سوره 7 آل عمران پرداخته و می‌نویسد:
اما در مفهوم  محکم و متشابه در آیه 7 سوره آل عمران نگاههای متفاوتی وجود دارد که برخی انرا به شانزده  دیدگاه رسانده اند. <ref>علوم القرآن ص 166- 169</ref>
اما در مفهوم  محکم و متشابه در آیه 7 سوره آل عمران نگاههای متفاوتی وجود دارد که برخی انرا به شانزده  دیدگاه رسانده اند. <ref>علوم القرآن ص 166- 169</ref>
تبیین دیدگاه شهید محمد باقر حکیم در معنای محکم و متشابه در آیه 7 سوره آل عمران  
تبیین دیدگاه شهید محمد باقر حکیم در معنای محکم و متشابه در آیه 7 سوره آل عمران  
ایشان نخست به ذکر نکته مهمی در تفسیر قرآن پرداخته و می نویسد: تفسیرقرآن به دو نوع تفسیر لفظ  و تفسیر معنی  تفسیم می شود.  
ایشان نخست به ذکر نکته مهمی در تفسیر قرآن پرداخته و می‌نویسد: تفسیرقرآن به دو نوع تفسیر لفظ  و تفسیر معنی  تفسیم می شود.  


   
   
ایشان  تفسیر آیات متشابه را از نوع تفسیر دوم –تحدید معنا و مصداق حقیقی - دانسته و می نویسد:  
ایشان  تفسیر آیات متشابه را از نوع تفسیر دوم –تحدید معنا و مصداق حقیقی - دانسته و می‌نویسد:  
بر این اساس، آیات متشابه بر خلاف تعریف مشهور - آیاتی که معانی شان مجمل بوده و ظهور در مفهوم مشخصی  خاصی ندارند – آیاتی هستند که گرچه معانی ظاهری و قابل فهم  داشته اما مفهوم  حقیقی و مصداق خارجی ان دقیقا روشن نیست  از اینرو نیاز به تفسیر معنا دارند. <ref>علوم القرآن ص 169-170:</ref>   
بر این اساس، آیات متشابه بر خلاف تعریف مشهور - آیاتی که معانی شان مجمل بوده و ظهور در مفهوم مشخصی  خاصی ندارند – آیاتی هستند که گرچه معانی ظاهری و قابل فهم  داشته اما مفهوم  حقیقی و مصداق خارجی ان دقیقا روشن نیست  از اینرو نیاز به تفسیر معنا دارند. <ref>علوم القرآن ص 169-170:</ref>   
ایشان  فقره: (... فیتبعون ما تشابه منه... )  را قرینه بر اثبات تشابه بمعنای مذکور- الفاظی که فهم انها علاوه بر تفسیر لغوی نیاز به تفسیر معنا و مصداق حقیقی دارند – دانسته ومی نویسد:
ایشان  فقره: (... فیتبعون ما تشابه منه... )  را قرینه بر اثبات تشابه بمعنای مذکور- الفاظی که فهم انها علاوه بر تفسیر لغوی نیاز به تفسیر معنا و مصداق حقیقی دارند – دانسته ومی‌نویسد:




Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۴۲۴

ویرایش