۸۷٬۹۹۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'می باشند' به 'میباشند') |
جز (جایگزینی متن - 'می نویسد' به 'مینویسد') |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
==محکم ومتشابه در لغت:== | ==محکم ومتشابه در لغت:== | ||
[[راغب اصفهانی]] در ذیل آیه شریفه( آیات محکمات هن أم الکتاب وأخر متشابهات ) در معنای محکم | [[راغب اصفهانی]] در ذیل آیه شریفه( آیات محکمات هن أم الکتاب وأخر متشابهات ) در معنای محکم مینویسد: | ||
"فالمحکم مالا یعرض فیه شبهة من حیث اللفظ ولا من حیث المعنى " | "فالمحکم مالا یعرض فیه شبهة من حیث اللفظ ولا من حیث المعنى " | ||
محکم کلمه ای است که شبهه ای از جنبه لفظ ومعنا در ان وجود نداشته باشد. <ref>مفردات راغب ص 128</ref> | محکم کلمه ای است که شبهه ای از جنبه لفظ ومعنا در ان وجود نداشته باشد. <ref>مفردات راغب ص 128</ref> | ||
ایشان در معنای متشابه هم | ایشان در معنای متشابه هم مینویسد: | ||
"... والمتشابه من القرآن ما أشکل تفسیره لمشابهته بغیره إما من حیث اللفظ أو من حیث المعنى، فقال الفقهاء المتشابه ما لا ینبئ ظاهره عن مراده" | "... والمتشابه من القرآن ما أشکل تفسیره لمشابهته بغیره إما من حیث اللفظ أو من حیث المعنى، فقال الفقهاء المتشابه ما لا ینبئ ظاهره عن مراده" | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
انگاه به بیان تعاریف گوناگون از ایندو پرداخته و | انگاه به بیان تعاریف گوناگون از ایندو پرداخته و مینویسد از جمله آنکه: | ||
محکم ان است که مراد متکلم از طریق ظهور یا تاویل کلام معلوم باشد و متشابه ان است که علمش فقط در نزد خداست و از دسترس فهم دیگران خارج است. | محکم ان است که مراد متکلم از طریق ظهور یا تاویل کلام معلوم باشد و متشابه ان است که علمش فقط در نزد خداست و از دسترس فهم دیگران خارج است. | ||
محکم به کلامی اطلاق میگردد که تاویل بردار نیست اما متشابه ان است که وجوه گوناگون در معنای ان داده می شود. | محکم به کلامی اطلاق میگردد که تاویل بردار نیست اما متشابه ان است که وجوه گوناگون در معنای ان داده می شود. | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
انگاه به ذکر نمونه های از متشابه نسبی درقرآن پرداخته و در پایان این بحث | انگاه به ذکر نمونه های از متشابه نسبی درقرآن پرداخته و در پایان این بحث مینویسد: راسخان در علم که اصحاب فکر و اندیشه هستند می دانند چگونه با ارجاع آیات متشابه به آیات دیگر به درک واقعی ان نائل شده که در اینصورت همان آیات محکم تبدیل به متشابه میگردد. | ||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
===فخر رازی=== | ===فخر رازی=== | ||
"ایشان در تبیین معنای اصطلاحی و رائج این دو بین محققین | "ایشان در تبیین معنای اصطلاحی و رائج این دو بین محققین مینویسد: | ||
لفظی که برای معنائی وضع میگردد صور مختلفی دارد: | لفظی که برای معنائی وضع میگردد صور مختلفی دارد: | ||
صورت اول: نص: کلامی که معنایش واضح بوده و احتمال دیگری در ان داده نشود. | صورت اول: نص: کلامی که معنایش واضح بوده و احتمال دیگری در ان داده نشود. | ||
خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
ایشان درادامه | ایشان درادامه مینویسد تفاوت شیعه با اهل سنت در تعریف فوق از متشابهات ان است که از منظر عالمان شیعه علم به تاویل متشابهات درنزد پیامبر ص و اهل بیت ع نیز باذن الهی می باشد در حالی که از منظر مشهور اهل سنت تاویل ان فقط نزد خداوند می باشد. <ref>القرآن فی الاسلام ص 33-37 </ref> | ||
خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
ایشان در تبیین شیوه ارجاع متشابهات به محکمات | ایشان در تبیین شیوه ارجاع متشابهات به محکمات مینویسد: | ||
اگر به ظاهر آیه ( الرحمن على العرش استوى ) توجه کنیم جسمانیت الهی از ان استفاده می شود اما اگر انرا به آیه ( لیس کمثله شئ ) ارجاع دهیم معنای آیه نخست نفی جسمانیت از خداوند خواهد بود. همان | اگر به ظاهر آیه ( الرحمن على العرش استوى ) توجه کنیم جسمانیت الهی از ان استفاده می شود اما اگر انرا به آیه ( لیس کمثله شئ ) ارجاع دهیم معنای آیه نخست نفی جسمانیت از خداوند خواهد بود. همان | ||
ایشان در ادامه برخی از روآیات را که مفادشان اثبات ادعای مذکور- رفع ابهام از متشابهات بعد از ارجاع انها به محکمات و تصدیق آیات قرآن بوسیله یکدیگر - می باشد بیان می کند: | ایشان در ادامه برخی از روآیات را که مفادشان اثبات ادعای مذکور- رفع ابهام از متشابهات بعد از ارجاع انها به محکمات و تصدیق آیات قرآن بوسیله یکدیگر - می باشد بیان می کند: | ||
خط ۱۵۱: | خط ۱۵۱: | ||
===دیدگاه سید محمد باقر حکیم در معنای محکم و متشابه=== | ===دیدگاه سید محمد باقر حکیم در معنای محکم و متشابه=== | ||
ایشان در کتاب "علوم القرآن "تحقیق جامعی در تبیین معنای محکم ومتشابه نموده که بشرح ذیل بیان میگردد: | ایشان در کتاب "علوم القرآن "تحقیق جامعی در تبیین معنای محکم ومتشابه نموده که بشرح ذیل بیان میگردد: | ||
ایشان بعد از بیان مفهوم لغوی محکم – اتقان امر و عدم امکان فساد در ان – | ایشان بعد از بیان مفهوم لغوی محکم – اتقان امر و عدم امکان فساد در ان – مینویسد: | ||
معنای متبادر از احکام اتقان و وثوق بوده که لازمه اش منع از فساد می باشد. | معنای متبادر از احکام اتقان و وثوق بوده که لازمه اش منع از فساد می باشد. | ||
خط ۱۵۸: | خط ۱۵۸: | ||
ایشان در تبیین وصف محکم در آیه ( الر کتاب احکمت آیاته ثم فصلت... ) | ایشان در تبیین وصف محکم در آیه ( الر کتاب احکمت آیاته ثم فصلت... ) مینویسد: | ||
وصف محکم در قرآن بدان معناست که نظم و معانی قرآن از استحکام لازم برخوردار بوده و قابل بهم خوردن نیست ودر تبیین وصف متشابه برای کل قرآن( الله نزل أحسن الحدیث کتابا متشابها مثانی... ) | وصف محکم در قرآن بدان معناست که نظم و معانی قرآن از استحکام لازم برخوردار بوده و قابل بهم خوردن نیست ودر تبیین وصف متشابه برای کل قرآن( الله نزل أحسن الحدیث کتابا متشابها مثانی... ) مینویسد: متشابه نیز در قرآن بمعنای تشابه آیات به یکدیگر در نظم اتقان و پیوستگی رسالت و هدف نهائی و خالی بودن از تناقض می باشد. <ref>همان</ref> | ||
ایشان سپس به بررسی دو واژه محکم و متشابه در سوره 7 آل عمران پرداخته و | ایشان سپس به بررسی دو واژه محکم و متشابه در سوره 7 آل عمران پرداخته و مینویسد: | ||
اما در مفهوم محکم و متشابه در آیه 7 سوره آل عمران نگاههای متفاوتی وجود دارد که برخی انرا به شانزده دیدگاه رسانده اند. <ref>علوم القرآن ص 166- 169</ref> | اما در مفهوم محکم و متشابه در آیه 7 سوره آل عمران نگاههای متفاوتی وجود دارد که برخی انرا به شانزده دیدگاه رسانده اند. <ref>علوم القرآن ص 166- 169</ref> | ||
تبیین دیدگاه شهید محمد باقر حکیم در معنای محکم و متشابه در آیه 7 سوره آل عمران | تبیین دیدگاه شهید محمد باقر حکیم در معنای محکم و متشابه در آیه 7 سوره آل عمران | ||
ایشان نخست به ذکر نکته مهمی در تفسیر قرآن پرداخته و | ایشان نخست به ذکر نکته مهمی در تفسیر قرآن پرداخته و مینویسد: تفسیرقرآن به دو نوع تفسیر لفظ و تفسیر معنی تفسیم می شود. | ||
ایشان تفسیر آیات متشابه را از نوع تفسیر دوم –تحدید معنا و مصداق حقیقی - دانسته و | ایشان تفسیر آیات متشابه را از نوع تفسیر دوم –تحدید معنا و مصداق حقیقی - دانسته و مینویسد: | ||
بر این اساس، آیات متشابه بر خلاف تعریف مشهور - آیاتی که معانی شان مجمل بوده و ظهور در مفهوم مشخصی خاصی ندارند – آیاتی هستند که گرچه معانی ظاهری و قابل فهم داشته اما مفهوم حقیقی و مصداق خارجی ان دقیقا روشن نیست از اینرو نیاز به تفسیر معنا دارند. <ref>علوم القرآن ص 169-170:</ref> | بر این اساس، آیات متشابه بر خلاف تعریف مشهور - آیاتی که معانی شان مجمل بوده و ظهور در مفهوم مشخصی خاصی ندارند – آیاتی هستند که گرچه معانی ظاهری و قابل فهم داشته اما مفهوم حقیقی و مصداق خارجی ان دقیقا روشن نیست از اینرو نیاز به تفسیر معنا دارند. <ref>علوم القرآن ص 169-170:</ref> | ||
ایشان فقره: (... فیتبعون ما تشابه منه... ) را قرینه بر اثبات تشابه بمعنای مذکور- الفاظی که فهم انها علاوه بر تفسیر لغوی نیاز به تفسیر معنا و مصداق حقیقی دارند – دانسته | ایشان فقره: (... فیتبعون ما تشابه منه... ) را قرینه بر اثبات تشابه بمعنای مذکور- الفاظی که فهم انها علاوه بر تفسیر لغوی نیاز به تفسیر معنا و مصداق حقیقی دارند – دانسته ومینویسد: | ||