۸۷۵
ویرایش
تصوف در جنوب شرق آسیا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
== شیخ یوسف == | == شیخ یوسف == | ||
یکی دیگر از صوفیان اصلاح‌طلب که شاگرد کورانی نیز بود، محمدیوسف‌بن عبداللّه خلوتی مَقاصِری (متوفی ۱۰۳۷) مشهور به شیخ‌یوسف است. | یکی دیگر از صوفیان اصلاح‌طلب که شاگرد کورانی نیز بود، محمدیوسف‌بن عبداللّه خلوتی مَقاصِری (متوفی ۱۰۳۷) مشهور به شیخ‌یوسف است. | ||
<ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱.</ref> | |||
او تصوف را ایمان خالص به یگانگی خداوند می‌دانست. به نظر شیخ‌یوسف وجود خدا حقیقی و وجود مخلوقات مجازی است و به‌زعم او، این عقیده مشکلات وحدت وجود را حل می‌کند. | او تصوف را ایمان خالص به یگانگی خداوند می‌دانست. به نظر شیخ‌یوسف وجود خدا حقیقی و وجود مخلوقات مجازی است و به‌زعم او، این عقیده مشکلات وحدت وجود را حل می‌کند. | ||
<ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱.</ref> | <ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱.</ref> | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
== شورش علیه استعمارگران == | == شورش علیه استعمارگران == | ||
در قرن سیزدهم برخی سلسله‌های صوفیانه مانند سمانیه، قادریه، نقشبندیه و گاه شطاریه، سازمانها و تشکیلاتی برای شورش علیه استعمارگران تدارک می‌دیدند، ازینرو در دوران استعمار هلند این سلسله‌ها مورد تهدید و ارعاب قرار گرفتند. بتدریج با رشد جریانات ملی‌گرایانه در آغاز قرن چهاردهم، شورشهای ضداستعماری صوفیه رو به افول نهاد و سلسله‌های صوفیانه موردحمله جریانات اصلاح‌طلب اسلامی قرار گرفتند. <ref>کنیش، ج۱، ص ۲۸۸.</ref> <ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۰۹ | در قرن سیزدهم برخی سلسله‌های صوفیانه مانند سمانیه، قادریه، نقشبندیه و گاه شطاریه، سازمانها و تشکیلاتی برای شورش علیه استعمارگران تدارک می‌دیدند، ازینرو در دوران استعمار هلند این سلسله‌ها مورد تهدید و ارعاب قرار گرفتند. بتدریج با رشد جریانات ملی‌گرایانه در آغاز قرن چهاردهم، شورشهای ضداستعماری صوفیه رو به افول نهاد و سلسله‌های صوفیانه موردحمله جریانات اصلاح‌طلب اسلامی قرار گرفتند. <ref>کنیش، ج۱، ص ۲۸۸.</ref> <ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۰۹</ref> | ||
این جریانات بیشتر تحت‌تأثیر عقاید اصلاح‌طلبانه مصر بودند و از آرای شیخ‌محمد عبده و رشیدرضا الهام می‌گرفتند | این جریانات بیشتر تحت‌تأثیر عقاید اصلاح‌طلبانه مصر بودند و از آرای شیخ‌محمد عبده و رشیدرضا الهام می‌گرفتند | ||
<ref>نوئر، ص ۳۶۲ـ۳۶۳ | <ref>نوئر، ص ۳۶۲ـ۳۶۳</ref> | ||
البته برخی شاخه‌های صوفیه، مانند خالدیه (از شاخه‌های نقشبندیه) که از اوایل قرن چهاردهم در این منطقه گسترش بسیار یافته، با گرایشهای متشرعانه خود تا حدی با جریانات اصلاح‌طلب همراه شده‌اند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳.</ref> | البته برخی شاخه‌های صوفیه، مانند خالدیه (از شاخه‌های نقشبندیه) که از اوایل قرن چهاردهم در این منطقه گسترش بسیار یافته، با گرایشهای متشرعانه خود تا حدی با جریانات اصلاح‌طلب همراه شده‌اند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳.</ref> | ||
در این قرن طریقه تِجانیه از شمال افریقا به آسیای جنوب‌شرقی وارد شد. برخی ادعاهای بنیانگذار آن، از جمله اینکه طریقتش را مستقیماً و بی‌واسطه به پیامبر می‌رساند، با مخالفت صوفیان و اصلاح‌طلبان مواجه شد، ولی علی‌رغم این مخالفتها توانست گسترش یابد و حتی از فقها تأیید رسمی دریافت کند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳ | در این قرن طریقه تِجانیه از شمال افریقا به آسیای جنوب‌شرقی وارد شد. برخی ادعاهای بنیانگذار آن، از جمله اینکه طریقتش را مستقیماً و بی‌واسطه به پیامبر می‌رساند، با مخالفت صوفیان و اصلاح‌طلبان مواجه شد، ولی علی‌رغم این مخالفتها توانست گسترش یابد و حتی از فقها تأیید رسمی دریافت کند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳</ref> | ||
<ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۲۸</ref> | |||
== موجبات تضعیف تصوف == | == موجبات تضعیف تصوف == | ||
در قرن چهاردهم/ بیستم، پیروان بعضی از سلسله‌ها با انجام دادن کارهایی از قبیل فروکردن میخ و میله‌های آهنی در قفسه‌سینه و نواختن طبل در ملأعام و رفتن به زیارت اولیا و تقدیم هدایا به زیارتگاهها، که به نظر اصلاح‌طلبان شرک محسوب می‌شود، موجب تضعیف تصوف در این منطقه شدند | در قرن چهاردهم/ بیستم، پیروان بعضی از سلسله‌ها با انجام دادن کارهایی از قبیل فروکردن میخ و میله‌های آهنی در قفسه‌سینه و نواختن طبل در ملأعام و رفتن به زیارت اولیا و تقدیم هدایا به زیارتگاهها، که به نظر اصلاح‌طلبان شرک محسوب می‌شود، موجب تضعیف تصوف در این منطقه شدند <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۴</ref> | ||
<ref>نوئر، ص ۳۶۷.</ref> | |||
<ref>نوئر، ص۳۷۰ـ۳۷۱</ref> | |||
امروزه بعضی از سلسله‌ها خود را با نیازهای روز همراه ساخته‌اند و مهمترین کارکرد آن‌ها استفاده از تعلیمات عرفانی برای ترک اعتیاد و درمان بیماریهای روانی است. | |||
امروزه بعضی از سلسله‌ها خود را با نیازهای روز همراه ساخته‌اند و مهمترین کارکرد آن‌ها استفاده از تعلیمات عرفانی برای ترک اعتیاد و درمان بیماریهای روانی است.<ref>کنیش، ج۱، ص ۲۸۸</ref> | |||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۳۰: | ||
تا به امروز، تصوفِ منطبق با شریعت در آسیای جنوب‌شرقی موفقتر بوده و آثار رانیری و سینکیلی رواج بیشتری داشته و معمولاً عالمان دینی نیز طرفدار تصوف جنید، قشیری و غزالی بوده‌اند. بعلاوه، تقریباً از ابتدای گسترش تصوف در این منطقه تاکنون، فقهای آن، خود از صوفیه بوده‌اند، ازینرو مخالفتی با تصوفِ سازگار با شریعت ندارند. | تا به امروز، تصوفِ منطبق با شریعت در آسیای جنوب‌شرقی موفقتر بوده و آثار رانیری و سینکیلی رواج بیشتری داشته و معمولاً عالمان دینی نیز طرفدار تصوف جنید، قشیری و غزالی بوده‌اند. بعلاوه، تقریباً از ابتدای گسترش تصوف در این منطقه تاکنون، فقهای آن، خود از صوفیه بوده‌اند، ازینرو مخالفتی با تصوفِ سازگار با شریعت ندارند. <ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۲ـ۶۸۳</ref> | ||
<ref><ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۵ـ۶۸۶</ref></ref> | |||
امروزه گرایش به تصوف در میان مقامات بالای دولتی، روشنفکران، علمای دینی و حتی اصلاح‌طلبان وجود دارد | |||
امروزه گرایش به تصوف در میان مقامات بالای دولتی، روشنفکران، علمای دینی و حتی اصلاح‌طلبان وجود دارد | |||
<ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۱۸ـ۷۱۹</ref> | |||
<ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۲۸</ref> | |||
<ref>نوئر، ص ۲۵، پانویس۲۰</ref>. | |||
<ref>محمدرضا مظفری، اندونزی، ج۱، ص ۳۲</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
== فهرست منابع == | == فهرست منابع == | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۶۰: | ||
(۱۳) The Oxford encyclopedia of the modern Islamic world , ed. John L. Esposito, New York ۱۹۹۵, s.v. "Malay and Indonesian literature" (by Hendrik M.J. Maier). | (۱۳) The Oxford encyclopedia of the modern Islamic world , ed. John L. Esposito, New York ۱۹۹۵, s.v. "Malay and Indonesian literature" (by Hendrik M.J. Maier). | ||
منبع | منبع : | ||
ویکی فقه : دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف در جنوب شرقی آسیا»، شماره۵۰۳۱. | |||
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف در جنوب شرقی آسیا»، شماره۵۰۳۱. | |||