۴۹۴
ویرایش
تصوف در جنوب شرق آسیا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
== شیخ یوسف == | |||
یکی دیگر از صوفیان اصلاح‌طلب که شاگرد کورانی نیز بود، [[محمدیوسف بن عبداللّه خلوتی]] مَقاصِری (متوفی ۱۰۳۷) مشهور به شیخ‌یوسف است. | |||
<ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱.</ref> | |||
یکی دیگر از صوفیان اصلاح‌طلب که شاگرد کورانی نیز بود، | |||
<ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱.</ref> | |||
او تصوف را ایمان خالص به یگانگی خداوند می‌دانست. به نظر شیخ‌یوسف وجود خدا حقیقی و وجود مخلوقات مجازی است و به‌زعم او، این عقیده مشکلات وحدت وجود را حل می‌کند. | او تصوف را ایمان خالص به یگانگی خداوند می‌دانست. به نظر شیخ‌یوسف وجود خدا حقیقی و وجود مخلوقات مجازی است و به‌زعم او، این عقیده مشکلات وحدت وجود را حل می‌کند. | ||
<ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱.</ref> | <ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱.</ref> | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۴: | ||
== شورش علیه استعمارگران == | == شورش علیه استعمارگران == | ||
در قرن سیزدهم برخی سلسله‌های صوفیانه مانند سمانیه، قادریه، نقشبندیه و گاه شطاریه، سازمانها و تشکیلاتی برای شورش علیه استعمارگران تدارک می‌دیدند، ازینرو در دوران استعمار هلند این سلسله‌ها مورد تهدید و ارعاب قرار گرفتند. بتدریج با رشد جریانات ملی‌گرایانه در آغاز قرن چهاردهم، شورشهای ضداستعماری صوفیه رو به افول نهاد و سلسله‌های صوفیانه موردحمله جریانات اصلاح‌طلب اسلامی قرار گرفتند. <ref>کنیش، ج۱، ص ۲۸۸.</ref> <ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۰۹</ref> | در قرن سیزدهم برخی سلسله‌های صوفیانه مانند سمانیه، قادریه، نقشبندیه و گاه شطاریه، سازمانها و تشکیلاتی برای شورش علیه استعمارگران تدارک می‌دیدند، ازینرو در دوران استعمار هلند این سلسله‌ها مورد تهدید و ارعاب قرار گرفتند. بتدریج با رشد جریانات ملی‌گرایانه در آغاز قرن چهاردهم، شورشهای ضداستعماری صوفیه رو به افول نهاد و سلسله‌های صوفیانه موردحمله جریانات اصلاح‌طلب اسلامی قرار گرفتند. <ref>کنیش، ج۱، ص ۲۸۸.</ref> <ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۰۹.</ref> | ||
این جریانات بیشتر تحت‌تأثیر عقاید اصلاح‌طلبانه مصر بودند و از آرای شیخ‌محمد عبده و رشیدرضا الهام می‌گرفتند | این جریانات بیشتر تحت‌تأثیر عقاید اصلاح‌طلبانه مصر بودند و از آرای شیخ‌محمد عبده و رشیدرضا الهام می‌گرفتند | ||
<ref>نوئر، ص ۳۶۲ـ۳۶۳</ref> | <ref>نوئر، ص ۳۶۲ـ۳۶۳.</ref> | ||
البته برخی شاخه‌های صوفیه، مانند خالدیه (از شاخه‌های نقشبندیه) که از اوایل قرن چهاردهم در این منطقه گسترش بسیار یافته، با گرایشهای متشرعانه خود تا حدی با جریانات اصلاح‌طلب همراه شده‌اند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳.</ref> | البته برخی شاخه‌های صوفیه، مانند خالدیه (از شاخه‌های نقشبندیه) که از اوایل قرن چهاردهم در این منطقه گسترش بسیار یافته، با گرایشهای متشرعانه خود تا حدی با جریانات اصلاح‌طلب همراه شده‌اند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳.</ref> | ||
در این قرن طریقه تِجانیه از شمال افریقا به آسیای جنوب‌شرقی وارد شد. برخی ادعاهای بنیانگذار آن، از جمله اینکه طریقتش را مستقیماً و بی‌واسطه به پیامبر می‌رساند، با مخالفت صوفیان و اصلاح‌طلبان مواجه شد، ولی علی‌رغم این مخالفتها توانست گسترش یابد و حتی از فقها تأیید رسمی دریافت کند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳</ref> | در این قرن طریقه تِجانیه از شمال افریقا به آسیای جنوب‌شرقی وارد شد. برخی ادعاهای بنیانگذار آن، از جمله اینکه طریقتش را مستقیماً و بی‌واسطه به پیامبر می‌رساند، با مخالفت صوفیان و اصلاح‌طلبان مواجه شد، ولی علی‌رغم این مخالفتها توانست گسترش یابد و حتی از فقها تأیید رسمی دریافت کند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳.</ref> <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۴.</ref> | ||
<ref> | |||
== موجبات تضعیف تصوف == | == موجبات تضعیف تصوف == | ||
در قرن چهاردهم/ بیستم، پیروان بعضی از سلسله‌ها با انجام دادن کارهایی از قبیل فروکردن میخ و میله‌های آهنی در قفسه‌سینه و نواختن طبل در ملأعام و رفتن به زیارت اولیا و تقدیم هدایا به زیارتگاهها، که به نظر اصلاح‌طلبان شرک محسوب می‌شود، موجب تضعیف تصوف در این منطقه شدند | در قرن چهاردهم/ بیستم، پیروان بعضی از سلسله‌ها با انجام دادن کارهایی از قبیل فروکردن میخ و میله‌های آهنی در قفسه‌سینه و نواختن طبل در ملأعام و رفتن به زیارت اولیا و تقدیم هدایا به زیارتگاهها، که به نظر اصلاح‌طلبان شرک محسوب می‌شود، موجب تضعیف تصوف در این منطقه شدند | ||
[۴۳] | |||
[۴۴] | |||
[۴۵] | |||
امروزه بعضی از سلسله‌ها خود را با نیازهای روز همراه ساخته‌اند و مهمترین کارکرد آن‌ها استفاده از تعلیمات عرفانی برای ترک اعتیاد و درمان بیماریهای روانی است. | |||
امروزه بعضی از سلسله‌ها خود را با نیازهای روز همراه ساخته‌اند و مهمترین کارکرد آن‌ها استفاده از تعلیمات عرفانی برای ترک اعتیاد و درمان بیماریهای روانی است. | [۴۶] | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۲۷: | ||
تا به امروز، تصوفِ منطبق با شریعت در آسیای جنوب‌شرقی موفقتر بوده و آثار رانیری و سینکیلی رواج بیشتری داشته و معمولاً عالمان دینی نیز طرفدار تصوف جنید، قشیری و غزالی بوده‌اند. بعلاوه، تقریباً از ابتدای گسترش تصوف در این منطقه تاکنون، فقهای آن، خود از صوفیه بوده‌اند، ازینرو مخالفتی با تصوفِ سازگار با شریعت ندارند. | تا به امروز، تصوفِ منطبق با شریعت در آسیای جنوب‌شرقی موفقتر بوده و آثار رانیری و سینکیلی رواج بیشتری داشته و معمولاً عالمان دینی نیز طرفدار تصوف جنید، قشیری و غزالی بوده‌اند. بعلاوه، تقریباً از ابتدای گسترش تصوف در این منطقه تاکنون، فقهای آن، خود از صوفیه بوده‌اند، ازینرو مخالفتی با تصوفِ سازگار با شریعت ندارند. | ||
[۴۷] | |||
[۴۸] | |||
امروزه گرایش به تصوف در میان مقامات بالای دولتی، روشنفکران، علمای دینی و حتی اصلاح‌طلبان وجود دارد | |||
امروزه گرایش به تصوف در میان مقامات بالای دولتی، روشنفکران، علمای دینی و حتی اصلاح‌طلبان وجود دارد | [۴۹] | ||
[۵۰] | |||
[۵۱] | |||
[۵۲] | |||
== پانویس == | |||
== فهرست منابع == | == فهرست منابع == | ||
| خط ۱۶۰: | خط ۱۵۵: | ||
(۱۳) The Oxford encyclopedia of the modern Islamic world , ed. John L. Esposito, New York ۱۹۹۵, s.v. "Malay and Indonesian literature" (by Hendrik M.J. Maier). | (۱۳) The Oxford encyclopedia of the modern Islamic world , ed. John L. Esposito, New York ۱۹۹۵, s.v. "Malay and Indonesian literature" (by Hendrik M.J. Maier). | ||
[ویرایش] | |||
________________________________________ | |||
۱. ↑ مرل کالوین ریکلفس، تاریخ جدید اندونزی، ج۱، ص ۱۸ـ۱۹. | |||
۲. ↑ سدروث، ج۱، ص ۲۶۵. | |||
۳. ↑ مرل کالوین ریکلفس، تاریخ جدید اندونزی، ج۱، ص ۱۸. | |||
۴. ↑ سدروث، ج۱، ص ۲۶۵. | |||
۵. ↑ لاپیدوس، ج۱، ص ۲۴۸ـ۲۴۹. | |||
۶. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۶۶. | |||
۷. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۷۱ـ۶۷۲. | |||
۸. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۷۲. | |||
۹. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۷۲ـ۶۷۳. | |||
۱۰. ↑ نوئر، ص ۲۵. | |||
۱۱. ↑ لاپیدوس، ج۱، ص ۲۴۸ـ۲۴۹. | |||
۱۲. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۱۶۸. | |||
۱۳. ↑ کنیش، ج۱، ص ۲۸۶ـ۲۸۷. | |||
۱۴. ↑ اسماعیل حمید، ج۱، ص۲۱۴ـ۲۱۵. | |||
۱۵. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۷۷. | |||
۱۶. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۷۵. | |||
۱۷. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۷۶. | |||
۱۸. ↑ مرل کالوین ریکلفس، تاریخ جدید اندونزی، ج۱، ص ۷۹. | |||
۱۹. ↑ دایره‌المعارف جهان اسلام آکسفورد، ج ۳، ص ۲۹ـ۳۰. | |||
۲۰. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص۱۷۰ـ۱۷۲. | |||
۲۱. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۱۷۱ـ۱۷۲. | |||
۲۲. ↑ کنیش، ج۱، ص ۲۸۷. | |||
۲۳. ↑ بروئینسن، ج۱، ص ۷۰۶. | |||
۲۴. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص۶۷۸. | |||
۲۵. ↑ کنیش، ج۱، ص ۲۸۷. | |||
۲۶. ↑ د. اسلام ، چاپ دوم ، ذیل "Indonesia .IV". | |||
۲۷. ↑ کنیش، ج۱، ص ۲۸۷. | |||
۲۸. ↑ کنیش، ج۱، ص ۲۸۷. | |||
۲۹. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۱۷۴. | |||
۳۰. ↑ اسماعیل حمید، ج۱، ص ۲۵۱. | |||
۳۱. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱. | |||
۳۲. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱. | |||
۳۳. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۱. | |||
۳۴. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۱۷۴. | |||
۳۵. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۲ـ۶۸۳. | |||
۳۶. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۱۷۶. | |||
۳۷. ↑ کنیش، ج۱، ص ۲۸۸. | |||
۳۸. ↑ بروئینسن، ج۱، ص ۷۰۹. | |||
۳۹. ↑ نوئر، ص ۳۶۲ـ۳۶۳. | |||
۴۰. ↑ بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳. | |||
۴۱. ↑ بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳. | |||
۴۲. ↑ بروئینسن، ج۱، ص ۷۲۸. | |||
۴۳. ↑ بالدیک، ج۱، ص ۱۶۴. | |||
۴۴. ↑ نوئر، ص ۳۶۷. | |||
۴۵. ↑ نوئر، ص۳۷۰ـ۳۷۱. | |||
۴۶. ↑ کنیش، ج۱، ص ۲۸۸. | |||
۴۷. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۲ـ۶۸۳. | |||
۴۸. ↑ عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۵ـ۶۸۶. | |||
۴۹. ↑ بروئینسن، ج۱، ص ۷۱۸ـ۷۱۹. | |||
۵۰. ↑ بروئینسن، ج۱، ص ۷۲۸. | |||
۵۱. ↑ نوئر، ص ۲۵، پانویس۲۰. | |||
۵۲. ↑ محمدرضا مظفری، اندونزی، ج۱، ص ۳۲. | |||
منبع | منبع | ||
[ویرایش] | |||
________________________________________ | |||
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف در جنوب شرقی آسیا»، شماره۵۰۳۱. | |||