۸۵٬۷۵۵
ویرایش
اراده الهی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره'
جز (جایگزینی متن - 'می گویند' به 'می‌گویند') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
اراده الهی از [[صفات ثبوتی]] خداوند است. بر همین مبنا خداوند مرید نامیده می‌شود. بحث در این باره مربوط به حوزه کلام است. متکلمان مسلمان درباره چیستی اراده الهی اختلاف نظر دارند. برخی اراده الهی | اراده الهی از [[صفات ثبوتی]] خداوند است. بر همین مبنا خداوند مرید نامیده می‌شود. بحث در این باره مربوط به حوزه کلام است. متکلمان مسلمان درباره چیستی اراده الهی اختلاف نظر دارند. برخی اراده الهی درباره خودش را همان [[افعال الهی]] و اراده اش درباره دیگران را امر خدا می‌دانند، اما برخی دیگر همراه با [[معتزله]] اراده الهی را قسمی از علم او می‌دانند. اراده به دو قسم تکوینی و تشریعی تقسیم می‌شود و قرآن از هر دو اراده نام برده است. | ||
==معناشناسی اراده الهی از نگاه متکلمان و نیز مذاهب اسلامی== | ==معناشناسی اراده الهی از نگاه متکلمان و نیز مذاهب اسلامی== | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
در برخی از منابع به این نکته اشاره شده است که بسیاری از اهل لغت و نیز علمای کلام، معنای اراده و مشیت را یکی می‌دانند و معتقدند که این دو یک صفت به حساب می آیند.مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۵۶.اما برخی دیگر مطابق با بیان قرآن مبنی بر این که مشیت را به امور تکوینی معطوف کرده است آن را همراه با اراه دو صفت متفاوت خداوند دانسته‌اند.ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۱. | در برخی از منابع به این نکته اشاره شده است که بسیاری از اهل لغت و نیز علمای کلام، معنای اراده و مشیت را یکی می‌دانند و معتقدند که این دو یک صفت به حساب می آیند.مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۵۶.اما برخی دیگر مطابق با بیان قرآن مبنی بر این که مشیت را به امور تکوینی معطوف کرده است آن را همراه با اراه دو صفت متفاوت خداوند دانسته‌اند.ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۱. | ||
به گفته برخی از بزرگان، بررسی ها نشان می‌دهد که در قرآن واژه اراده هم به معنای تکوینی و هم تشریعی آمده است اما مشیت بیشتر در مسایل مربوط به امور تکوینی و آفرینش به کار رفته است اما این واژه | به گفته برخی از بزرگان، بررسی ها نشان می‌دهد که در قرآن واژه اراده هم به معنای تکوینی و هم تشریعی آمده است اما مشیت بیشتر در مسایل مربوط به امور تکوینی و آفرینش به کار رفته است اما این واژه درباره امور تشریعی به ندرت استعمال شده است. مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶۴ و۱۶۹.و اما در برخی از روایات، الکافی،ر. ک، کلینی، الکافی ۱۳۶۲، ج۱، ص۱۴۸ بین مشیت و اراده، تفصیل و تقدم و تأخر مشاهده می‌شود که دلالت دارد بر این که مشیت با اراده یکی نیست.مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۵۶. | ||
==اراده الهی از منظر برخی از متکلمان مسلمان== | ==اراده الهی از منظر برخی از متکلمان مسلمان== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
<ref>مرکز اطلاعات و منابع اسالمی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۲.</ref> | <ref>مرکز اطلاعات و منابع اسالمی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۲.</ref> | ||
با این حال در منابع مختلف اسلامی در این باره بحث های مفصلی شده است. ر. ک.<ref>نسفی، عبدالرحمان، شرح عقائد، ج۱، ص۱۰۵، عبدالخالق، زاهدان، المکتبة الإسلامیة.</ref> <ref>ربانی گلپایگانی، علی، جبر و اختیار، ج۱، ص۷۸، قم مؤسسه تحقیقاتی سیدالشهداء، ۱۳۶۸ش.</ref> <ref>اصفهانی، شیخ محمدحسین، بحوث فی الأُصول، ج۱، ص۱۲، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۶ق.</ref>با توضیحاتی که | با این حال در منابع مختلف اسلامی در این باره بحث های مفصلی شده است. ر. ک.<ref>نسفی، عبدالرحمان، شرح عقائد، ج۱، ص۱۰۵، عبدالخالق، زاهدان، المکتبة الإسلامیة.</ref> <ref>ربانی گلپایگانی، علی، جبر و اختیار، ج۱، ص۷۸، قم مؤسسه تحقیقاتی سیدالشهداء، ۱۳۶۸ش.</ref> <ref>اصفهانی، شیخ محمدحسین، بحوث فی الأُصول، ج۱، ص۱۲، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۶ق.</ref>با توضیحاتی که درباره اراده تکوینی و تشریعی داده شد، متوجه تفاوت آن ها از هم می شویم که متعلق اراده تکوینی، فعل شخص اراده کننده است؛ اما متعلق اراده تشریعی فعل شخص دیگر است. <ref>موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۳</ref>در اراده تکوینی تخلف رخ نخواهد داد و مراد به طور حتم واقع می‌شود اما در اراده تشریعی هیچ گونه اجباری مبنی بر انجام فعل وجود ندارد و می‌توان خواسته مرید را انجام نداد. <ref>با استفاده از مشکینی، اصطلاحات الاصول، ۱۳۷۱ش، ص۲۹؛ موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۲ و۱۸۳.</ref> فرق دیگر این که بر خلاف اراده تکوینی، متعلق اراده تشریعی فقط افعال اختیاری است.<ref>موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۳.</ref> | ||
موارد استفاده از اراده تکوینی و تشریعی در قرآن بسیار است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۵۳و۱۶۹</ref> به عنوان مثال مقصود از اراده در سوره نساء آیه 82 <ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۷</ref> و سوره مائده آیه 41 <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref>.و سوره قصص آیه 5 <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref> و سوره انفال آیه 7 <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref> و نیز سوره احزاب آیه 33 مشهور به آیه تطهیر، <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۹۲ و۳۰۳.</ref> اراده تکوینی است. و مقصود از اراده در آیه 185 سوره بقره، <ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶۱.</ref> و آیه اول و ششم سوره مائده. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۱۰۱</ref> اراده تشریعی است. | موارد استفاده از اراده تکوینی و تشریعی در قرآن بسیار است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۵۳و۱۶۹</ref> به عنوان مثال مقصود از اراده در سوره نساء آیه 82 <ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۷</ref> و سوره مائده آیه 41 <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref>.و سوره قصص آیه 5 <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref> و سوره انفال آیه 7 <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref> و نیز سوره احزاب آیه 33 مشهور به آیه تطهیر، <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۹۲ و۳۰۳.</ref> اراده تکوینی است. و مقصود از اراده در آیه 185 سوره بقره، <ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶۱.</ref> و آیه اول و ششم سوره مائده. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۱۰۱</ref> اراده تشریعی است. | ||