۸۷٬۸۸۶
ویرایش
سوره مریم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
'''سوره مریم''' نوزدهمین سوره و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] است که در جزء شانزدهم قرآن جای دارد. این سوره به‌دلیل نقل داستان [[حضرت مریم]] به نام «مریم» نامگذاری شده است. پیام اصلی این سوره بشارت و انذار است که در قالب داستان‌هایی از پیامبران از جمله داستان [[حضرت زکریا]]، [[حضرت یحیی]]، [[حضرت ابراهیم]]، [[حضرت موسی]] و [[حضرت عیسی]] بیان شده است. بررسی مسائل مربوط به [[قیامت]] و چگونگی [[رستاخیز]]، نفی فرزند از [[خداوند]] و بیان مسئله [[شفاعت]] از موضوعات محوری این سوره است. | '''سوره مریم''' نوزدهمین سوره و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] است که در جزء شانزدهم قرآن جای دارد. این سوره به‌دلیل نقل داستان [[حضرت مریم]] به نام «مریم» نامگذاری شده است. پیام اصلی این سوره بشارت و انذار است که در قالب داستان‌هایی از پیامبران از جمله داستان [[حضرت زکریا]]، [[حضرت یحیی]]، [[حضرت ابراهیم]]، [[حضرت موسی]] و [[حضرت عیسی]] بیان شده است. بررسی مسائل مربوط به [[قیامت]] و چگونگی [[رستاخیز]]، نفی فرزند از [[خداوند]] و بیان مسئله [[شفاعت]] از موضوعات محوری این سوره است. | ||
آیه ۹۶ سوره مریم با نام آیه | آیه ۹۶ سوره مریم با نام آیه "وُد" از آیات مشهور این سوره است. مداومت بر خواندن سوره مریم را باعث بی‌نیازی انسان از جان، مال و فرزند دانسته‌اند. | ||
=مریم= | =مریم= | ||
مریم دختر عمران، مادر | مریم دختر عمران، مادر عیسی، زنی‌که قرآن به پاکی او شهادت داده است، نامش سی‌وچهار بار در قرآن کریم ذکر شده است<ref>قاموس قرآن، ج5، ص 251.</ref>. | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
* وحدانیت خدا؛ | *وحدانیت خدا؛ | ||
* [[رستاخیز]] | *[[رستاخیز]] باوری؛ | ||
* سرگذشت پیامبران | *سرگذشت پیامبران الهی و مریم<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 311.</ref>. | ||
* | * | ||
=اسامی سوره= | =اسامی سوره= | ||
# مریم، | #مریم، | ||
# کهیعص<ref>همان، ص 313.</ref>. | #کهیعص<ref>همان، ص 313.</ref>. | ||
=علت نامگذاری= | =علت نامگذاری= | ||
* «سوره مریم»؛ | *«سوره مریم»؛ نامگذاری آن به نام مریم از آن جهت است که در آیات 16- 35 این سوره داستان مریم دختر [[عمران]] و مادر عیسی و تولد عیسی مطرح شده است. | ||
* «سوره کهیعص»؛ این نام سوره از [[حروف مقطعه]] اولین آیۀ آن گرفته شده است<ref>همان.</ref>. | *«سوره کهیعص»؛ این نام سوره از [[حروف مقطعه]] اولین آیۀ آن گرفته شده است<ref>همان.</ref>. | ||
* | * | ||
=تعداد آیات و کلمات و حروف= | =تعداد آیات و کلمات و حروف= | ||
* سوره مریم نودوهشت آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 6، ص 205.</ref>. | *سوره مریم نودوهشت آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 6، ص 205.</ref>. | ||
* سوره مریم هفتصدوشصت‌ودو | *سوره مریم هفتصدوشصت‌ودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است) | ||
* سوره مریم سه هزاروهشتصدودو حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف | *سوره مریم سه هزاروهشتصدودو حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است) | ||
* | * | ||
=اهداف و آموزه‌ها= | =اهداف و آموزه‌ها= | ||
اهداف کلی سوره مریم عبارتند از: | اهداف کلی سوره مریم عبارتند از: | ||
# توجه به | #توجه به پاکی خدا و اثبات وحدانیت او؛ | ||
# توجه دادن مردم به رستاخیز؛ | #توجه دادن مردم به رستاخیز؛ | ||
# بیان | #بیان برخی داستان‌های پیامبران در راستای دو هدف فوق<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 314.</ref>. | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
سوره مریم از نظر محتوا | سوره مریم از نظر محتوا دارای چندین بخش مهم است: | ||
* مهمترین بخش این سوره را | *مهمترین بخش این سوره را قسمتی از سرگذشت [[زكریا|زکریا]] و مریم و [[مسیح]] و یحیی و [[ابراهیم]] قهرمان [[توحید]] و فرزندش [[اسماعیل]] و [[ادریس]] و بعضی دیگر از پیامبران بزرگ الهی، تشکیل می‌دهد که دارای نکات تربیتی خاصی است؛ | ||
* | * | ||
* قسمت | *قسمت دیگری از این سوره که بعد از بخش نخست مهمترین بخش را تشکیل می‌دهد مسائل مربوط به [[قیامت]] و چگونگی رستاخیز و سرنوشت مجرمان و پاداش پرهیزکاران و مانند آنست؛ | ||
* | * | ||
* بخش دیگر مواعظ و | *بخش دیگر مواعظ و نصائحی است که در واقع مکمل بخش‌های گذشته می‌باشد؛ | ||
* | * | ||
* بالآخره آخرین بخش، اشارات مربوط به قرآن و | *بالآخره آخرین بخش، اشارات مربوط به قرآن و نفی فرزند از خداوند و مساله [[شفاعت]] است که مجموعا برنامه تربیتی مؤثری را برای سوق نفوس انسانی به ایمان و پاکی و تقوا تشکیل می‌دهد<ref>تفسیر نمونه، ج 13، ص 3.</ref>. | ||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | =فضائل، خواص و ثواب قرائت= | ||
[[ابى‌بن‌كعب]]، از | [[ابى‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]]، از پیامبر گرامی اسلام، نقل کرده است که هر کس سوره مریم را بخواند به عدد کسانی که زکریا و یحیی و مریم و عیسی و موسی و [[هارون]] و ابراهیم و [[اسحاق]] و [[يعقوب|یعقوب]] را تصدیق یا تکذیب کردند، و به عدد کسانی که از خدا فرزند خواستند، و به عدد کسانی که از خدا فرزند نخواستند، او را ده حسنه می‌دهد. | ||
[[امام صادق]] فرمود: هر | [[امام صادق]] فرمود: هر کس سوره مریم را بخواند، از دنیا نمی‌رود تا اینکه نعمتی به او داده شود که برای او و مال و فرزندش، وسیله بی‌نیازی باشد. در آخرت نیز از [[اصحاب]] عیسی‌بن‌مریم است و اجر او در آخرت، به اندازه ملک [[سليمان|سلیمان]] است در این جهان<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 15، ص 140.</ref>. | ||
=محل | =محل و زمان نزول= | ||
* سوره | *سوره مریم به اتفاق همه، [[مكى|مکی]] است<ref>همان.</ref>. | ||
* سوره | *سوره مریم بعد از [[سوره فاطر]] در [[مكه|مکه]] نازل شده است و می‌توان گفت در سالهای چهارم یا پنجم [[بعثت]] نازل شده است<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 6، ص 289.</ref>. | ||
=فضای نزول= | =فضای نزول= | ||
غرض سوره | غرض سوره مریم ذکر نمونه‌هایی از انسانهای پاک و نمونه‌هایی از انسانهای ناپاک و سرمشق قرار دادن آن دو گروه است، بدین طریق که در این سوره حالات زکریّا، یحیی، مریم، عیسی، إبراهیم، موسی، اسماعیل صادق الوعد و ادریس در صورتهای بسیار عالی توحیدی بیان شده است، سپس به جریان اقوامی که در پی آنها آمده ولی زحمات آنها را به هدر داده‌اند اشاره رفته است و آن گاه مقداری از حالات [[مشركان|مشرکان]] و انکار [[معاد]] به وسیله آنها به میان آمده و در آخر فرموده است فَإِنَّما یَسَّرْناهُ بِلِسانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِینَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا. | ||
از همه | از همه اینها فهمیده می‌شود که شأن [و فضای] نزول بخصوصی در این سوره نبوده است بلکه خداوند حالات نیکان را بیان فرموده و به جریان بدکاران اشاره کرده و آن گاه گفته است: خواسته ایم با این آیات نیکوکاران را بشارت دهی و بدکاران را انذار نمایی، علی هذا وضع آن روز مقتضی نزول چنین سوره بوده است<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 6، ص 290-289.</ref>. | ||
=ویژگی= | =ویژگی= | ||
سوره مریم از [[سور مثانی]] | سوره مریم از [[سور مثانی]] می‌باشد مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از [[سور مئین]] قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند. مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده اند<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141.</ref>. | ||
سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>. | |||
همچنین بنابر یکی از دو قول سوره مریم جزو سور مئین (صد | همچنین بنابر یکی از دو قول سوره مریم جزو سور مئین (صد آیه‌ای‌ها) است [[ابن قتیبه]] می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده‌اند علت نامگذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141.</ref>. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از «بنی إسرائیل، کهف، مریم، طه، أنبیاء ، حج و مؤمنون»<ref>دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷.</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | ||
روایتی است که از [[رسول خدا]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
[[بخارى]] از [[ابن مسعود]] روایت | [[بخارى|بخاری]] از [[ابن مسعود]] روایت کرده که دربارۀ سوره‌های: بنی اسرائیل، کهف، مریم، طه، و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌های کهن اول است، و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذکر کرد<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>. | ||
آیۀ پنجاه‌وهشتم سوره مریم [[سجده]] تلاوت دارد. | آیۀ پنجاه‌وهشتم سوره مریم [[سجده]] تلاوت دارد. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۸: | ||
[[رده: | [[رده: قرآن]] | ||
[[رده:سوره‌های | [[رده: سوره‌های قرآن]] | ||