فانیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فانیه''' از فرق مربوط به [[جهمیه]] اند.

در منابع آمده است که جهمیه 12 فرقه اند که عبارت است از: [[معطله]]، [[مریسیه]]، [[ملتزمه]]، [[واردیه]]، [[زنادقه]]، [[حرقیه]]، [[مخلوقیه]]، [[فانیه]]، [[مغیریه]]، [[قبریه]]، [[واقفیه]]، [[لفظیه]]. <ref>ابن جوزی،  تلبیس ابلیس، ص 41</ref>

فرقه فانیه معتقدند که نباید درباره بقای خداوند و نیز بهشت و جهنم سخنی گفت، زیرا اگر قایل به بقاى خداوند و بهشت و جهنم شویم، موجب شرکت در اسم و معنا می‌گردیم، زیرا خداوند می‌فرماید: هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیًّا. سوره مریم، آیه 65 یعنى آیا مثل و مانندی برای او می‌یابی؟ معناى این آیه آن است که همنامى براى خدا نیست. علاوه، پیامبر (ص) فرمود: تغلق ابواب‏ الجحیم. <ref>بیهقی احمد بن حسین، فضائل الأوقات ، بیروت، نشر دار العلمیه، ص  37-45،</ref> <ref>شیخ مفید، الامالی، قم، نشر کنگره شیخ مفید، سال 1413 قمری،  ص 230</ref> یعنی درهاى دوزخ بسته مى‌شود و هرگاه زمان به درازا انجامد دوزخ خالى گردد و درهاى آن بسته شود.

در برخی از منابع به وجه تسمیه این فرقه اشاره شده است از این جهت این فرقه را فانیه می‌نامند زیرا که قرآن می‌فرماید:‏ «وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ » سوره زمر، آیه 68. و در «صور» دمیده می‌‏شود، پس همه کسانى که در آسمان‌ها و زمین‌اند می‌‏‌میرند. در این حادثه کبرا و واقعه عظمی بهشت و دوزخ نیز نابود خواهد شد مگر خدا که حیّ و قیوم است. و نیز خدا فرمود: قوله تعالى: « کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ » سوره قصص، آیه 88. همه چیز جز ذات (پاک) او فانى مى‌شود.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 349</ref> <ref>هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، کتابى بى‏ نام مربوط به قرن ششم هجری قمری، با تصحیح محمد جواد مشکور، تهران، سال 1341 هجری شمسی، ص 68.