۱٬۷۴۱
ویرایش
فصلنامه اندیشه تقریب شماره 19: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mollahashem (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mollahashem (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
==الف. آثار منتشر شده توسط مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی== | ==الف. آثار منتشر شده توسط مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی== | ||
* '''نزهه الأبصار و محاسن الآثار'''<br> | |||
ابی الحسن علی بن مهدی صبری مامطیری، تحقیق: محمدباقر محمودی، تهران، معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول،1388، 320 صفحه، وزیری. | |||
مؤلف کتاب، ابوالحسن علی بن مهدی طبری مامطیری، فقیه و محدث و از علمای بزرگ شافعی مذهب است که خطبه‌ها، اخبار، الفاظ فصیح و سخنان حکمت‌آمیز حضرت علی(علیه‌السلام) را جمع‌آوری کرده است. این کتاب نشان‌دهنده توجه اهل‌سنت و شیعه به آن حضرت بوده و دربردارنده مطالبی تاریخی چون: داستان اصحاب فیل، جدایی قریش و هاشم، راهب بحیراء و دلایل حفر چاه زمزم ... و هم‌چنین روایاتی از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امامان حسن و حسین(علیهم‌السلام) و سایر ائمه(علیهم‌السلام) می‌باشد. کتاب در مجموع دارای 362 حدیث می‌باشد که بدون ترتیب و یا به ترتیب خاصی جمع‌آوری شده است و بعضی از آنها نیز تکرار شده است.<br> | |||
محقق محترم، ضمن بررسی و تحقیق این نسخه، به نکات قابل توجه بسیاری دست یافته است، از جمله این‌که بسیاری از کتاب‌های متأخر از این کتاب، احادیثی را از این کتاب نقل کرده‌اند که در این نسخه نیست و این نشان‌دهنده آن است که مطالب این کتاب بسیار بیش از مقدار کنونی بوده است و وی با تهیه مستدرکی همه آنها را ضمیمه کتاب نموده است. دیگر این که در بسیاری از منابع اهل‌سنت و شیعه از صاحب اثر مدح و ستایش شده است و این امر به اهمیت مؤلف و کتابش افزوده است. هم‌چنین، در کتاب فقط حدیث نقل نشده است بلکه برخی رفتار آن حضرت و بعضی از آثار منسوب به ایشان و احکام دینی و حکومتی نیز ذکر شده و تعدادی از خطبه‌ها و سخنان موجود در نهج‌البلاغه در این کتاب وجود ندارد.<br> | |||
محقق در آغاز مقدمه طولانی خویش نخست نام پنج تن از علمای گذشته را که از این کتاب نام برده و از آن استفاده کرده‌اند ذکر کرده، آنگاه به نسخه مورد استفاده خویش که نسخه منحصر به فرد یمنی است و در قرن یازدهم نوشته شده و اکنون در کتابخانه واتیکان موجود می‌باشد اشاره نموده است، سپس به مذهب مؤلف کتاب پرداخته و یادآور شده است که احتمالاً ایشان از زیدیه بوده یا بعدها به این مذهب گرایش یافته است، ولی به طور قطع شیعه اثنی‌عشری و یا اشعری و معتزلی نیست.<br> | |||
در ادامه نیز به منابع و روش نگارش کتاب و علت نام‌گذاری آن به «نزهه الابصار» اشاره می‌نماید. مباحث کتاب بدون هرگونه تبویب و تقسیم‌بندی متن کتاب، با دانش آن حضرت دربارة قضاوت و داوری شروع می‌شود و مباحثی چون: شجاعت آن حضرت، توصیف دیگران از او، حسب و نسب و فرزندانش، نامه آن حضرت به مالک اشتر و... پایان می‌یابد. در آخر کتاب نیز به منظور استفاده بهینه محققان فهرست‌هایی چون: فهرست آیات، فهرست احادیث، فهرست اعلام، فهرست مصادر تحقیق و فهرست موضوعات کتاب، فراهم آمده است.<br> | |||
* '''رجالات التقریب : کتاب التقریب(3)'''<br> | |||
محمدمهدی تسخیری، تهران، معاونت فرهنگی مرکز جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1387، 440 صفحه، وزیری.<br> | |||
این کتاب شامل زندگی‌نامه و فعالیت‌های علمی و تقریبی 25 تن از شخصیت‌ها و مردان تقریبی می‌باشد که توسط آقای محمدمهدی تسخیری گردآوری شده است. نام شخصیت‌های مورد مطالعه در این کتاب، به ترتیب عبارت است از:<br> | |||
1ـ حضرت آیت‌الله سید محمدحسین بروجردی؛ 2ـ الامام الشیخ محمود شلتوت، مفتی جامعه الازهر مصر؛ 3ـ علامه سید محمدتقی حکیم؛ 4ـ شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر؛ 5ـ محمد البشیر بن محمد السعدی... الابراهیمی الجزایری؛ 6ـ شهید سید محمدباقر حکیم؛ 7ـ دکتر حسین علی محفوظ العراقی و فهرست 68 دوره کتاب از ایشان؛ 8ـ علامه محمد اقبال لاهوری؛ 9ـ شیخ مفید، پیشگام بحث اجتهاد در مکتب اهل بیت(علیهم‌السلام)؛ 10ـ شیخ محمد عبده؛ 11ـ علامه ابوالعلاء المودودی؛ 12ـ علامه محمدتقی قمی؛ 13ـ شیخ الاسلام محمد الطاهر ابن عاشور، مغرب (مراکش)؛ 14ـ سید محسن امین؛ 15ـ شیخ حسن‌البناء، بنیان‌گذار و رهبر اخوان المسلمین مصر؛ 16ـ سید عبدالحسین شرف الدین؛ 17ـ العلامه بدیع الزمان سعید النورسی، ترکیه؛ 18ـ شیخ محمد بن مکی الجزینی (شهید اول)؛ 19ـ شیخ زین الدین الجبعی (شهید ثانی)؛ 20ـ سید قطب؛ 21ـ الامام موسی صدر؛ 22ـ سید جمال الدین اسدآبادی افغانی؛ 23ـ علامه محمدحسین کاشف الغطاء؛ 24ـ شیخ محمد غزالی؛ 25ـ شیخ حبیب آل ابراهیم لبنانی.<br> | |||
* '''تقریب المذاهب و توحید المواقف من کلام الامام الخامنئی: کتاب تقریب(4)'''<br> | |||
محمدمهدی تسخیری(گردآورنده وتهیه‌کننده)، تهران، معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، سال 1387، 264 صفحه، وزیری.<br> | |||
بی‌شک رهبران دینی و سیاسی نقش بسیار مهمی در وحدت و تقریب بین امت و مذاهب اسلامی دارند. این کتاب دربردارندة گزیده‌ای از سخنان و پیام‌های رهبر انقلاب اسلامی ایران حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌باشد که به مناسبت‌های مختلف در جهت تقریب مذاهب اسلامی و یکسان‌سازی مواضع امت اسلامی ایراد یا نگاشته شده است. کتاب دارای یک مقدمه و سی موضوع است که به بعضی از آنها اشاره می‌شود:<br> | |||
1ـ موضوع وحدت و عدل، که از پیام ایشان به مناسبت هفته وحدت در سال 1413 هـ .ق استخراج شده است؛ 2ـ وحدت به مصلحت همه دولت‌ها و ملت‌ها است، که از پیام ایشان به حجاج در سال 1375 هـ .ش استخراج شده است؛ 3ـ دوستی پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، که از سخنرانی ایشان به مناسبت سالگرد تولد پیامبر در سال 1418 هـ .ق استخراج شده است؛ 4ـ وضعیت مسلمانان، تحدیدها و راه‌حل‌ها، که از سخنرانی ایشان در کنفرانس سران کشور‌های اسلامی سال 1418 هـ .ق استخراج شده است؛ 5ـ کلمه التوحید و توحید الکمه، که از سخنرانی ایشان به مناسبت سالگرد تولد پیامبر در سال 1419 هـ .ق استخراج شده است.<br> | |||
موضوعات دیگر کتاب عبارت است از: مسئولیت نسل فرهنگی دانشگاهی؛ استمرار انقلاب اسلامی؛ جدایی بین ادعا و عمل در سیاست آمریکا؛ موفقیت نظام سیاسی بر اساس دین؛ گرامیداشت حضرت آیت‌الله بروجردی و شیخ محمد شلتوت مفتی مصر؛ پیروزی مقاومت اسلامی و شکست سازش؛ امام محمدباقر صدر گنج بی‌پایان؛ قرائت متن قرآن و فهم آن؛ شکست هیمنه استکبار؛ مطامع آمریکا در منطقه؛ اسلام سیاسی و سروری اسلام؛ وحدت با پیروان دیگر ادیان در مبارزه با اشغال‌گران؛ تمسک به وحدت؛ بیداری اسلامی و حاکمیت ملت‌ها؛ فلسطین قلب بیداری اسلامی؛ دستان ما به سوی تمام امت اسلامی دراز است؛ حج رمز وحدت اسلامی؛ اسلام پیروز است؛ برائت ندای قلبی و فطری است؛ قدس مظهر اتحاد مسلمین است؛ تحریک کردن پیروان مذاهب اسلامی به اسلام ضرر می‌رساند؛ احیای روح بزرگواری و افتخار به اسلام. هم‌چنین در پایان کتاب، از نظرات ایشان درباره صابئین و صلح که از سلسله دروس خارج فقه ایشان استخراج گردیده، مطالبی بیان شده است.<br> | |||
* '''پیش‌نویس منشور وحدت اسلامی'''<br> | |||
مجمع جهانی وحدت اسلامی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ، چاپ اول، 1386 ، 16 صفحه، وزیری.<br> | |||
ایمان به خداوند یکتا، قرآن کریم و پیامبر اعظم حضرت محمد بن عبدالله(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، عالی‌ترین منشور وحدت مسلمانان است. از آن جایی که امت مسلمان پیرو علما و رهبران دینی خویش می‌باشند، اگر این علما و رهبران دینی مذاهب مختلف اسلامی بر اساس میثاقی با یک‌دیگر وحدت داشته باشند، تفرقه و تشتت از میان پیروان آنها نیز رخت برمی‌بندد و یک جامعه متحد مسلمان شکل می‌گیرد. به این منظور مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی اقدام به تهیه پیش‌نویس منشور وحدت اسلامی نموده است تا در مجامع اسلامی و کنفرانس‌ها و کنگره‌هایی که دانشمندان مسلمان گردهم جمع می‌شوند بر مبنای آن با یک‌دیگر عقد برادری و وحدت ببندند.<br> | |||
این منشور دارای چهار بخش است که در آن پس از بیان ضرورت وحدت، مبانی وحدت که عبارت است از: ایمان به خداوند متعال، ایمان به نبوت و خاتمیت رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، دین اسلام، قرآن و سنت شریف نبوی(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، ایمان به معاد و اصل اجتهاد، تبیین گردیده است و در بخش دوم با عنوان چشم‌انداز‌ها، تلاش برای نزدیک ساختن جامعه اسلامی و الگو قرار دادن رفتار ائمه مذاهب اسلامی و گسترش فرهنگ هم‌بستگی بین مسلمانان وظیفه علما و اندیشمندان مسلمان معرفی شده و در بخش سوم، زمینه‌های تقریب مربوط به همه عرصه‌های زندگی پیروان مذاهب اسلامی دانسته شده و در پایان نیز برنامه‌های عمومی جهت تحقق تقریب مذاهب اسلامی در پانزده بند بیان گردیده است.<br> | |||
* '''بوادر المدرسة التقریبیة فی اصول الفقه'''<br> | |||
محمدعلی تسخیری؛ تحسین البدری (گردآورنده)، تهران، معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1387، 223 صفحه، وزیری. | |||
این کتاب درباره پیشتازان مکتب تقریب در اصول فقه می‌باشد. گردآورنده اثر نظرات تقریبی آیت‌الله تسخیری رئیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی را از بین مقالات ایشان که در سال‌های اخیر در موضوعات اصولی نگاشته شده جمع‌آوری نموده است. وی در مقدمه کتاب، دانشمندانی چون: آقایان سید محمدتقی حکیم، مؤلف کتاب« القیاس حقیقته و حجیته»، سید مصطفی جمال‌الدین، مؤلف کتاب «اصول الفقه المقارن فیما لا نص فیه»، آیت الله جعفر سبحانی، مؤلف کتاب «دراسات مقارنه فی اصول الفقه»، تحسین البدری، مؤلف کتاب «معجم مفردات اصول الفقه المقارن»(گردآورنده همین کتاب)، دکتر علی دوست،مؤلف کتاب« فقه و قیاس » و گروهی از محققین حوزه علمیه قم که کتاب «موسوعة اصول الفقه المقارن» را نوشته‌اند از پیشتازان و پیش‌قراولان مکتب تقریب در اصول فقه معرفی می‌نماید و آنگاه اصل کتاب را در هشت فصل آغاز می‌نماید. در فصل اول، به نقش اندیشه اصولی در پیشرفت و توسعه فرهنگ اسلامی می‌پردازد و برای آن، دو نمونه از گذشته و حال (امام غزالی و امام شهید محمدباقر صدر) ذکر نموده و به نقش آن دو و اندیشه‌های اصولی آنان در گسترش معارف اسلامی می‌پردازد. | |||
در فصل دوم، ضمن بیان هشت نکته، تأثیر اصول فقه در روند تقریب بین مذاهب اسلامی و رویکرد فقهاء درباره تقریب را با ذکر نمونه‌هایی از فقها بیان می‌کند. | |||
بررسی مسئله اجتهاد و تقلید و رجوع به اعلم به صورت تاریخی و بیان نظرات دو تن از مراجع معاصر (آیت‌الله حکیم و آیت‌الله خویی) در این باره موضوع فصل سوم می‌باشد. | |||
وی در فصل چهارم به بیان فرق بین اصول فقه و علم المقاصد الشرعیه با توجه به دیدگاه شهید صدر می‌پردازد. هم‌چنین، در فصل پنجم، اصل «استحسان» و «اجماع»، در فصل ششم، اصل «سد الذرائع» و در فصل هفتم، «عرف» را بررسی می‌نماید و در فصل پایانی، المصالح المرسله را که از جمله موضوعات مطرح شده در دوره پانزدهم مجمع فقه اسلامی در مسقط عمان است، نقد و بررسی نموده و در ابتدا دلایل موافقین و مخالفین آن را از علمای شیعه و سنی به صورت تاریخی بیان کرده و سپس نظریه نهایی خویش را ذکر می‌کند. | |||
* '''المساجد و احکامها فی الشریعة الاسلامیة دراسة فقهیة مقارنة (جلد 1)'''<br> | |||
محمد ساعدی، تهران، معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1388، 496 صفحه، وزیری. | |||
در این کتاب ابتدا به بحث درباره معنای لغوی و اصطلاحی مسجد پرداخته شده و سپس جایگاه و رسالت مسجد در جامعه اسلامی بررسی گردیده، آنگاه به ضرورت بحث از مسایل فقهی مربوط به مسجد و چگونگی برخورد فقهای عظام با این مقوله اشاره شده است. در ادامه نگارنده به مسائل مهندسی و معماری مساجد و ساختن محراب و اهمیت محراب از نظر تشخیص سمت قبله پرداخته و احکام فقهی مربوط به محراب و مستحبات مربوط به آن را بررسی نموده است. افزون بر آن، به یکی دیگر از نهادهای مربوط به مسجد، یعنی منبر و جایگاه و نقش تبلیغی آن، پرداخته و ضمن ارائه تاریخچه منبر از عصر رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) تا زمان حاضر، در مورد مسائلی که باید بر فراز منبر گفته شود و هم چنین بایسته‌های آن، از جمله دعا کردن، صلوات بر پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و بیان مسائل دینی بر فراز منبر بحث نموده است. یکی دیگر از نمادهای مربوط به مساجد، ساختن مناره است که نویسنده ضمن ارائه تعریفی از مناره و تاریخچه آن، حکم فقهی مربوط به مناره و اذان گفتن بر فراز آن را بیان نموده است. در بخش بعدی کتاب، دربارة حکم ساختن وضوخانه و توالت و محل ساختن آن در مسجد بحث شده و احکام فقهی مربوط به آن تبیین گردیده است. هم‌چنین، مسائل فقهی مربوط به زمین مسجد و خارج کردن سنگ، شن و خاک و مواد زاید از مسجد و نظافت آن بررسی شده است. مباحثی مانند کیفیت سقف مساجد، بزرگ ساختن و بلند ساختن دیوارهای مساجد، لزوم ایجاد امور رفاهی در مساجد مانند سیستم گرمایی و سرمایی، سیستم روشنایی، فرش کردن مساجد و نظافت آنها، معطر کردن مساجد و اموری که باید در مورد امام جماعت، خطابه و اذان مورد دقت قرار گیرد، وسیع بودن مساجد و سایر اموری که شایسته است در مورد مساجد مورد توجه قرار گیرد از مباحث بعدی کتاب محسوب می‌شود. نگارنده به صورت تفصیلی به بحث درباره حریم مسجد، حکم دفن کردن اموات در مسجد، کاشتن درخت در مسجد، ساختن مسجد با شیء نجس، آداب داخل شدن در مسجد، به ویژه داخل شدن کودکان و کفار به مسجد، حرمت داخل شدن و مکث کردن شخص جنب و حائض در مسجد و احکام فقهی مربوط به آنها، احکام نماز خواندن، به ویژه نماز جماعت در مساجد، لزوم تکریم و احترام کردن به مسجد و پرهیز از اموری که انجام آن در مساجد شایسته نیست، حکم فقهی نجس کردن و پاک کردن مساجد از نجاسات و بالاخره، انجام امور غیرعبادی مانند خرید و فروش، شعر خواندن، اقامه حدود و تعزیرات، قضاومت کردن و سایر امور دنیوی در مساجد پرداخته و دیدگاه فقهای بزرگ شیعه را درباره آنها منعکس نموده است. | |||
* '''المساجد و احکامها فی الشریعة الاسلامیة دراسة فقهیة مقارنة (جلد 2)'''<br> | |||
محمد ساعدی، تهران، معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1388، 504 صفحه، وزیری<br> | |||
در این کتاب که مجلد دوم از این مجموعه فقهی است ادامه احکام فقهی مربوط به مساجد تجزیه و تحلیل گردیده و دیدگاه‌های فقهای بزرگ در این‌باره منعکس شده است. نگارنده در هر کدام از فروع فقهی مربوط به مساجد دیدگاه فقهای مشهور قدیمی شیعه را همراه با معرفی منبع فقهی مربوط به آنها ذکر کرده و دیدگاه‌های مختلف آنها را با هم مقایسه نموده است. در این مجلد نگارنده ابتدا به احکام مربوط به اعتکاف در مساجد و واجبات، محرمات، مستحبات و مکروهات مربوط به اعتکاف پرداخته و سپس از چگونگی اداره کردن و نظارت بر امور مساجد سخن گفته و در ادامه، حکم وقف مسجد و اختیارات واقف، عدم جواز خرید و فروش و اجاره مساجد، حکم فقهی استفاده کردن از وسایل مسجد در امور غیرمسجد و شرایط مربوط به متولی و ناظر و مدیر مسجد را بررسی نموده است. وی هم‌چنین، در بخش بعدی کتاب، احکام فقهی مربوط به مسجد الحرام و ورود و خروج در این مسجد و احکام و فروعات فقهی دیگر مرتبط با آن را تبیین نموده است. در همین راستا وی به برخی از احکام مسجد پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) یا مسجد‌النبی در مدینه نیز اشاره کرده و فضیلت این مسجد را نسبت به سایر مساجد بیان کرده است. <br> | |||
در بخش دیگری از این کتاب، احکام فقهی مربوط به مسجد‌الاقصی، یکی دیگر از مساجد مهم اسلامی، بیان شده و حکم اعتکاف در این مسجد و نذر کردن، نماز خواندن و اقامت در آن و حکم نماز جماعت و سایر فروعات فقهی مربوط به آن تجزیه و تحلیل شده است. بیان فضایل و احکام مربوط به مساجد مهم شهر مدینه مانند: مسجد قباء، مسجد فتح، مسجد فضیح، مسجد بغله و مسجد ضرار و متعلقات فقهی مربوط به مسجد کوفه و بیان فضایل این مسجد و حکم اعتکاف در آن و نیز نذر در مورد آن و احکام مربوط به مسجد ابراهیم، مسجد حنیف و مسجد شجره در مکه، از دیگر مطالب مهم این کتاب محسوب می‌شود که نگارنده از منظری فقهی به فروعات و متعلقات مربوط به آنها پرداخته است.<br> | |||
==ب.سایر آثار منشر شده در زمینه اندیشه تقریب؛== | ==ب.سایر آثار منشر شده در زمینه اندیشه تقریب؛== | ||