بشیر نجفی: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class="wikiInfo">[[پرونده:آیت‌الله بشیر نجفی.jpg|پیوند=link=Special:FilePath/پیام_آیت_الله_بشیر_نجفی_به_کنفرانس_وحدت.jpg|جایگزین=پیام آیت‌الله بشیر نجفی به کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی|بندانگشتی|پیام آیت‌الله بشیر نجفی به کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی]]

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

|-

|تاریخ

| data-type="authorbirthDate" |دی ماه 1393 شمسی

|-

|موضوع

| data-type="authorbirthDate" |پیام آیت‌الله بشیر نجفی به بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی

|-

|مناسبت

| data-type="authorbirthDate" |بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی اسلامی

|-

|منبع

|خبرگزاری حوزه

|-

|}

'''شیخ بشیر نجفی''' (زاده [[سال ۱۳۶۱ هجری قمری|۱۳۶۱ق]]) از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] شیعه، اهل [[پاکستان]] و ساکن [[نجف]] است. «حرام دانستنِ کشیدن چهره [[معصومان(ع)]]» و جواز [[قمه‌زنی]] در [[سوگواری امام حسین(ع)]] با شرایطی خاص، از فتاوای اوست.  

وی معتقد به وحدت مرجعیتِ [[عراق]] در امور سیاسی است و مسائل سیاسی عراق را به [[سید علی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] ارجاع می‌دهد. «دعوت به وحدت شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]» و «بی‌طرفی در حمایت از جریان‌های سیاسیِ عراق» از دیگر رویکردهای سیاسی او شمرده شده است.

کتاب‌های [[مرقاة الاصول بحوث تمهدیة فی اصول الفقه (کتاب)|مِرقاة الاُصول]]، الشَعائر الحسینیة و مَراسیم العَزاء، و الغدیر اِطالة و اَعمال، از آثار او است.

حافظ بشیر حسین نجفی، معروف به شیخ بشیر نجفی<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> فرزند صادق‌علی، و متولد سال ۱۳۶۱ق (۱۹۴۲م) در جالندهر (پنجاب شرقی [[هند]]) است.<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵.</ref> پدربزرگ او محمد ابراهیم بن عبدالله معروف به شیخ محمدابراهیم پاکستانی (درگذشت ۱۹۶۲م) و عمویش مولانا خادم حسین (درگذشت ۱۴۰۲ق) از عالمان دینی بوده‌اند و خانواده او پس از تجزیه [[پاکستان]] و هند، در سال ۱۳۶۶ق (۱۹۴۷م) از هندوستان به پاکستان مهاجرت کرده و در شهر باتاپور در حومه لاهور ساکن شدند و گفته شده است که با تبلیغات مذهبی خاندان او، [[شیعه|تشیع]] در آنجا گسترش یافت.<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵؛ [http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>

بشیر نجفی در سال ۱۹۶۵م (۱۳۸۴/۱۳۸۵ق)، به [[نجف]] رفت.<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.</ref> در دوره‌ای که به دستور [[صدام حسین]]، رئیس‌جمهور وقت [[عراق]]، روحانیان و عالمان شیعهٔ غیرعراقی (که به آنها [[معاودین]] گفته می‌شود) اخراج شدند، در عراق ماند.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.</ref> روزنامه [[بریتانیا|بریتانیاییِ]] اینْدیپِنْدِنْت، به نقل از [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]]، از ترور نافرجام بشیر نجفی در سال ۱۴۱۹ق (۱۹۹۹م) گزارش داده است.<ref>کاکبورن، [https://www.independent.co.uk/news/baghdad-riots-over-killing-of-ayatollah-1072351.html «Baghdad riots over killing of Ayatollah»].</ref> برخی این ترور را فشار برای خروج او از عراق تفسیر کرده‌اند.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.</ref> به گفته سبطین سبزواری، نماینده بشیر نجفی در پاکستان، او پس از هجرت به نجف هیچ‌گاه به پاکستان بازنگشته است.<ref>[https://googlynews.tv/35463/ «قاسم سلیمانی کا جنازہ پڑھانے والے پاکستانی آیت اللہ بشیر حسین نجفی»]، سایت گوگلی‌نیوز.</ref>

شیخ بشیر نجفی دارای چهار فرزند پسر است که از آن میان، علی‌بشیر نجفی، نماینده او است.<ref>[https://googlynews.tv/35463 «قاسم سلیمانی کا جنازه پڑهانی والی پاکستانی آیت‌الله بشیر حسین نجفی»]، سایت گوگلی‌نیوز.</ref>

شیخ بشیر نجفی، تحصیلات دینیِ آغازین را نزد پدربزرگش محمد ابراهیم بن عبدالله (درگذشت ۱۹۶۲م) و عمویش مولانا خادم حسین (درگذشت ۱۴۰۲ق) فراگرفت و [[قرآن]] را حفظ کرد، بین سال‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۶۵م در مدرسه علمیه جامعة المنتظر (جامع المنتظر کنونی) در لاهور به تحصیل پرداخت و از [[اختر عباس نجفی]] بهره برد.<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.</ref> از دیگر استادان او در پاکستان، [[سید ریاض حسین نقوی]] و [[سید صفدر حسین نجفی]] بودند.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> او در این مدرسه به تدریس نیز مشغول بود.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>

برخی از استادان وی پس از هجرت به نجف عبارتند از:

{{ستون-شروع}}

* [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]]: یک دوره کامل [[خارج اصول]] و بخشی از [[خارج فقه]].

* [[محمدکاظم قاروبی تبریزی]]: [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] و بخشی از دروس خارج.

* [[سید محمد روحانی]]: [[اصول فقه|اصول]] و [[فقه]].<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>

* [[محمدعلی مدرس افغانی|محمدعلی مُدرّس افغانی]].<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.</ref>

بشیر نجفی از سال ۱۹۶۸م (۱۳۸۷/۱۳۸۹ق) به تدریس سطوح در نجف پرداخت<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> و پیش از سقوط [[صدام حسین]]، رئیس‌جمهور وقت [[عراق]] و پس از آن، مشغول به تدریس درس خارج فقه و اصول بوده است.<ref>«حوزه نجف، تلاش‌ها و مظلومیت‌ها»، ص۷۹.</ref>

== آثار ==

شیخ بشیر نجفی، در موضوعات فقه، اصول، [[فلسفه اسلامی|فلسفه]]، [[کلام اسلامی|کلام]]، [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[حدیث]] آثاری به زبان عربی نگاشته است که از آن میان، نزدیک به بیست اثر به چاپ رسیده است.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> کتاب [[مرقاة الاصول بحوث تمهیدیة فی اصول الفقه (کتاب)|مِرقاةُ الاُصول]]، یکی از آثار او در علم [[اصول فقه]] است.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> وی در این کتاب به مطالب آغازینِ علم اصول و بحث‌های اصلی آن مانند [[اوامر و نواهی]]، [[عام و خاص]]، [[اصول عملیه|اُصول عَمَلِیّه]] و [[تعادل و تراجیح|تَعادُل و تَراجیح]] پرداخته است.<ref>«من أنباء التراث»، در مجله تراثنا، ص۳۹۳ و ۳۹۴.</ref>

برخی از آثار چاپ شده او چنین‌اند:

{{ستون-شروع|۴}}

* ولادةُ الامام المَهدی (ع)

* الغدیر اِطالة و اَعمال<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>

== دوره مرجعیت ==

بشیر نجفی یکی از سه [[مرجع تقلید]] مطرح در نجف (در کنار [[سید محمدسعید حکیم]] و [[محمد اسحاق فیاض|اسحاق فیاض]])، پس از [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] شمرده شده است.<ref>نادری‌دوست، شیعیان عراق، ۱۳۸۶ش، ص۱۷۵.</ref> [[رساله توضیح المسائل]] او با نام الدّینُ الْقَیِّم به زبان عربی منتشر شده و به زبان‌های انگلیسی، اردو و گُجَراتی (زبان رسمی در ایالت گجرات [[هند]]) ترجمه شده است.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>

* به فتوای شیخ بشیر نجفی، [[قمه‌زنی]] در [[سوگواری]] امام حسین (ع) به سه شرط [[جایز]]، بلکه برتر است: «شخص اطمینان نداشته باشد که این عمل باعث [[مرگ]] یا از دست دادن عضوی از اعضای بدن او می‌شود»، «در زمان یا مکانی نباشد که باعث دین‌گریزی مردم آن شود»، «[[نیت|نیّت]]، نشان‌دادن مظلومیت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و جنایت دشمنان [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت (ع)]] باشد.»<ref>بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۱۱۷ و ۱۱۸؛ همچنین نگاه کنید به: بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۳۶ و ۳۷.</ref>

* بشیر نجفی، کشیدن چهره [[معصومان(ع)]] و غیرمعصومان از اهل بیت (ع)، مانند [[حضرت عباس ‌علیه‌السلام|حضرت عباس (ع)]] را [[حرام]] و نسبت دادن این تصاویر به معصومان(ع) را از [[گناهان کبیره]] دانسته است.<ref>بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۱۴۳؛ همچنین نگاه کنید به: بشیر نجفی، [http://www.alnajafy.com/list/mainnews-2-1-677-429-1.html «الإستفتاءات»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>

* به فتوای او، کسی که به [[توحید]]، [[نبوت]] و [[معاد]] ایمان داشته و آنچه به [[یقین]]، جزئی از [[اسلام]] است را انکار نکند، مسلمان است، [[تکفیر اهل قبله|تکفیر]] او جایز نیست و بر مسلمانان [[واجب]] است از جان، مال و آبروی چنین کسی دفاع کنند.<ref>میرآقایی، التعددیة المذهبیة فی الاسلام و آراء العلماء فیها، ۱۴۲۸ق، ص۱۰۹ و ۱۱۰؛ معهد الحج و الزیارة، حرمة تکفیر المسلمین، ۱۴۳۴ق، ص۴۵.</ref>

برخی از دیدگاه‌ها و مواضع سیاسی بشیر حسین نجفی مشهور به شیخ بشیر نجفی، عبارت است از:

* '''وحدت شیعه و سنی''': نویسنده کتاب «ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق»، دعوت [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] به وحدت را از اندیشه‌های اساسی بشیر نجفی دانسته است.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.</ref> نجفی با افراطی‌گریِ برخی از [[وهابیت|وهابیان]] مخالفت کرده<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۳ و ۲۲۴، به نقل از خبرگزاری رسانیوز.</ref> و مسلمانان را از رفتارهای خشونت‌آمیز پرهیز داده است.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۳ و ۲۲۴، به نقل از خبرگزاری حوزه‌نیوز.</ref>

* '''وحدت مرجعیت عراق''': به گفته [[رسول جعفریان]]، پژوهش‌گر تاریخ در کتاب «تشیع در عراق، مرجعیت و ایران»، بشیر نجفی، [[سید محمدسعید حکیم]] و [[محمداسحاق فیاض]]، مسائل عراق را به آیت‌الله سیستانی ارجاع می‌دهند.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۲–۱۳۴.</ref> به گفته نویسنده کتاب «ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق»، حضور بشیر نجفی در مسائل سیاسی [[عراق]] پس از سقوط [[حزب بعث]] کم‌رنگ شده است؛ وی دلیل آن را اعتقاد به مرجعیت عراق و ارجاع مسائل سیاسی به سید علی سیستانی دانسته است.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰؛ همچنین نگاه کنید به: زارعان، «تحلیل کنش سیاسی مرجعیت شیعیان عراق در دوره پساصدام»، ص۱۰.</ref>

* '''دربارهٔ جمهوری اسلامی ایران''': بشیر نجفی، در دیدار با رئیس‌جمهور وقت ایران، [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] را صدای شیعه و صدای مسلمانان واقعی دانسته است.<ref>[https://ana.press/fa/news/14/368009/ «علاقه‌مندیم روابط تهران بغداد بیش از پیش گسترش یابد»]، خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا).</ref> همچنین وی در دیدار با وزیر وقت امور خارجه ایران، خواستار ارتباط گسترده میان ایران و عراق در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شد.<ref>قاسمی، «مرجعیت و سیاست در عراق پس از اشغال؛ با تأکید بر اندیشه آیت‌الله سیستانی»، ص۱۱۹.</ref>

اصرار بر خروج نیروهای بیگانه از عراق<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰؛ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۲، به نقل از پایگاه تبیان.</ref> و بی‌طرفی در حمایت از جریان‌های سیاسی عراق،<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۲.</ref> از دیگر دیدگاه‌ها و مواضع وی بوده است.

بشیر نجفی، از جایگزینی کتاب‌ها در [[نظام درسی حوزه]] با کتاب‌های جدید و آسان انتقاد کرده است.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> به باور او، برای کتاب‌های [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]]، نوشته [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] و [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، نوشته [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] جایگزینی وجود ندارد.<ref>«دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۴ و ۱۱۱ و ۱۱۲.</ref> او کتاب [[اصول الفقه (کتاب)|اصول الفقه]]، نوشته [[محمدرضا مظفر|محمدرضا مُظَفَّر]] را نیز، جایگزین مناسبی برای کتاب [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم الاصول]]، نوشته [[شهید ثانی]] ندانسته است.<ref>«دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۱۲.</ref>

وی معتقد است باید علم [[اصول فقه|اصول]] از علم [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] پیراسته شود، با این حال، آموختن فلسفه را پیش از فراگیری علم اصول لازم دانسته و لزوم بیان مطالب فلسفی در برخی بخش‌های علم اصول را پذیرفته است.<ref>«دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۴ و ۱۰۵؛ همچنین نگاه کنید به «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۶.</ref>

=پیام آیت‌الله بشیر نجفی به بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی=

==باید با وحدت، پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم==

به گزارش خبرگزاری «حوزه»، [[آیت‌الله بشیر نجفی]]، از مراجع عظام نجف اشرف، در پیامی به بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی اسلامی که توسط شیخ علی نجفی در این کنفرانس قرائت شد، تصریح کردند: کافران به دنبال از بین بردن وحدت هستند، ولی ما باید پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم، تا مسلمانان از ذلت بندگی و بردگی برای کفار نجات یابند.<br>

==متن پیام این مرجع تقلید بدین شرح است==

بسم الله الرحمن الرحیم<br>

خداوند را ستایش می کنیم و سلام و درود می فرستیم به فرستاده خداوند، پیامبر اکرم(ص) و آل بیت پاک و طاهر ایشان.

خداوند می فرمایند، _{"خدا و پیامبرش را اطاعت کنید و با هم درگیر نباشید و صبر پیشه کنید که خداوند یار صابران است"}.

آنها به دنبال نابود کردن معارف پیامبر اسلام هستند و وحشیانه‌ترین هجمه‌هایی که مسلمانان شاهد آن بوده‌اند، با لباس اسلام صورت گرفته است. خداوند می فرمایند که منافقین در پست ترین جای آتش و دوزخ هستند و سواستفاده می‌کنند از خلا هایی که در جامعه ما وجود دارد که این خلا امروز هم در جامعه ما مشهود است.<br>

==دست‌های کفار==  

گروه‌هایی از جای جای جهان اسلام ظهور می‌کنند و خود را مدافع اسلام می‌دانند، در حالی که آنها دست های کفار هستند که تامین سرمایه می‌کنند وبه دنبال اختلاف افکنی در کشورهای اسلامی هستند؛ این کشورها کانون هماوردی آنهاست و باید بگوییم که <big>"انالله و انا الیه راجعون"</big><ref>سورهٔ بقره؛ 156.</ref><br>

==حول یک محور==

آیا وقت آن نرسیده است که حول یک محور گرد هم‌آییم و چهرهٔ رحمانی اسلام را نشان دهیم تا از این رهگذر، استکبار را از بین ببریم؟ دراین زمینه تلاش‌ها باید یکسان باشد و باید تشریک مساعی داشته باشیم تا کشورهای اسلامی را از این مفاسد نجات دهیم.<br>

==پیاده نمودن دین اسلام==

پر واضح است که این مسائل قابل تحقق نیست مگر در پیاده کردن دین حنیف اسلام؛ خداوند متعال می‌فرماید: که محمد پیامبر خداست و کسانی که پیرو ایشان هستند نسبت به هم رحمت دارند که رضایت خداوند را طالب هستند و نشانهٔ آنها هم آثار سجدهٔ آنها در پیشانی آنهاست؛ این سخن فرمایش خداوند است؛ خداوند وعده بهشت برین را به آنها داده است؛ نباید مایوس شویم چون خداوند به ما وعده پیروزی داده است.

==از بین بردن وحدت==

کافران به دنبال از بین بردن وحدت هستند، ولی ما باید پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم تا مسلمانان از ذلت بندگی و بردگی برای کفار نجات یابند و امیدوارم این همایش گام بلندی برای رسیدن به این اهداف مقدس باشد. ان شاءالله<br>

{{پانویس|۲}}

 

* جعفریان، رسول، تشیع در عراق مرجعیت و ایران، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۶ش.

* «حوزه نجف، تلاش‌ها و مظلومیت‌ها»، در فصلنامه پژوهش و حوزه، مصاحبه با سید علی‌اکبر حائری، قم، معاونت پژوهش‌های حوزه‌های علمیه، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۸۲ش.

* «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، در فصلنامه پژوهش و حوزه، مصاحبه با بشیر نجفی، سال چهارم، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۸۲، ص۱۰۲–۱۱۳.

* «روحانی در دیدار بشیر نجفی: علاقه‌مندیم روابط تهران بغداد بیش از پیش گسترش یابد»، خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا)، تاریخ درج مطلب: ۲۲ اسفند ۱۳۹۷، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۳۹۹.

* زارعان، احمد، «تحلیل کنش سیاسی مرجعیت شیعیان عراق در دوره پساصدام»، در فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، سال هفدهم، شماره ۴، پیاپی ۶۸، زمستان ۱۳۹۵، ۵–۳۶.

* «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر حسین النجفی، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.

* «قاسم سلیمانی کا جنازه پڑهانی والی پاکستانی آیت‌الله بشیر حسین نجفی»، سایت گوگلی‌نیوز، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.

* قاسمی، فرج‌الله، «مرجعیت و سیاست در عراق پس از اشغال؛ با تأکید بر اندیشه آیت‌الله سیستانی»، در فصنامه علوم سیاسی، قم، دانشگاه باقر العلوم، سال دوازدهم، شماره ۴۵، بهار ۱۳۸۸ش، ص۱۱۹.

* قاسمی، فرج‌الله، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش.

* کاکبورن، پاتریک، «Baghdad riots over killing of Ayatollah»، سایت ایندیپندنت، تاریخ درج مطلب: ۲۱ فوریه ۱۹۹۹م، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹ش.

* معهد الحج و الزیارة، حرمة تکفیر المسلمین و الاساءة الی مقدسات الامة الاسلامیة فی فتاوا و آراء مراجع الدین و العلماء المسلمین الشیعه، تهران، مشعر، ۱۴۳۴ق.

* «من أنباء التراث»، مجله تراثنا، قم، مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث، رجب و ذوالحجة ۱۴۲۷، السنة الثانیة و العشرون، العدد ۳ و ۴، ص۳۸۰–۳۹۸.

* میرآقایی، جلال، التعددیة المذهبیة فی الاسلام و آراء العلماء فیها، تهران، المجمع العالمی لتقریب بین المذاهب الاسلامیه، المعاونیة الثقافیه، ۱۴۲۸ق.

* نجفی، حافظ بشیر حسین، «الاستفتاءات»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.

* نجفی، حافظ بشیر حسین، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء فی ضوء الفتاوا، نجف، مؤسسة الانوار النجفیة (للثقابة و التنمیة)، ۱۴۳۳ق.

* نقوی، سید حسین‌عارف، تذکره علمای امامیه پاکستان، اسلام‌آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، بی‌تا.

{{پایان}}

* [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8082 مطالعه] و [https://shiabooks.net/library.php?id=9727 بارگیری] کتاب مِرقاة الاُصول نوشته بشیر نجفی.

* [https://web.archive.org/web/20171215040524/http://al-mostabserin.com/file/shaaerhussain.pdf مطالعه] کتاب الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، نوشته بشیر نجفی.

 

 

 

[[رده: عالمان]]

[[رده: عالمان شیعه]]

[[رده: عالمان وحدت‌گرا]]

[[رده: مراجع تقلید]]