۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' گرا ' به 'گرا ') |
جز (جایگزینی متن - 'بهره مند' به 'بهرهمند') |
||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
=ابعاد و ویژگیهای شعر آیینی= | =ابعاد و ویژگیهای شعر آیینی= | ||
موضوعات متنوع شعر فارسی، هر یک به فراخور مضمون قابل ارایه و نگرش خاص شاعران، از ابعاد و ویژگیهایی برخوردار میباشد؛ به عنوان نمونه «ساختار و فرم، فضا، محتوا و درون مایه»، در اشعار عاشقانه سبک خاص خود را داراست و در اشعار اجتماعی و سیاسی، حال و هوای یاد شده دیگر گونه است. از این رو در شعرهای آیینی نیز مؤلفههای مذکور متناسب با موضوع شعرهای آیینی است. | موضوعات متنوع شعر فارسی، هر یک به فراخور مضمون قابل ارایه و نگرش خاص شاعران، از ابعاد و ویژگیهایی برخوردار میباشد؛ به عنوان نمونه «ساختار و فرم، فضا، محتوا و درون مایه»، در اشعار عاشقانه سبک خاص خود را داراست و در اشعار اجتماعی و سیاسی، حال و هوای یاد شده دیگر گونه است. از این رو در شعرهای آیینی نیز مؤلفههای مذکور متناسب با موضوع شعرهای آیینی است. | ||
فرم و ساختار(قالب) موضوعات آیینی در سرودههای کهن، اغلب در چارچوب مثنوی، قطعه، ترکیب بند، ترجیع بند میباشد و به کمتر سروده ای برمی خوریم که در قالب غزل باشد. این در حالی است که در شعر معاصر، علاوه بر | فرم و ساختار(قالب) موضوعات آیینی در سرودههای کهن، اغلب در چارچوب مثنوی، قطعه، ترکیب بند، ترجیع بند میباشد و به کمتر سروده ای برمی خوریم که در قالب غزل باشد. این در حالی است که در شعر معاصر، علاوه بر بهرهمندی شاعران از قالبهای نو «نیمایی، سپید و...» قالب غزل نیز مفاهیم شعر آیینی فارسی را احتوا کرده است. رباعی، مثنوی و غزل- مثنوی نیز از دیگر قالبهایی است که شاعران معاصر در سرودههای آیینی خود از آن استفاده میکنند. | ||
عمده ترین عامل در | عمده ترین عامل در بهرهمندی از قالبهای یاد شده، و به نوعی تنوع قالب در شعر آیینی معاصر، فراهم شدن بستری درخور در جهت به کارگیری موضوعات و گاه مفاهیم متنوع در گستره شعر آیینی است. | ||
فضای موجود در مضامین و محتوای شعر آیینی نیز از آغاز تا دوره معاصر، سیر بالنده ای را طی کرد و این رشد در روزگار ما در حال تکوین میباشد. با بررسی شواهد موجود در آثار آیینی فارسی، دو صورت متفاوت در فضا و نگرش شاعران به چگونگی مبحث منقبت و مرثیه ائمه اطهار(ع) را شاهدیم: | فضای موجود در مضامین و محتوای شعر آیینی نیز از آغاز تا دوره معاصر، سیر بالنده ای را طی کرد و این رشد در روزگار ما در حال تکوین میباشد. با بررسی شواهد موجود در آثار آیینی فارسی، دو صورت متفاوت در فضا و نگرش شاعران به چگونگی مبحث منقبت و مرثیه ائمه اطهار(ع) را شاهدیم: | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
==نوع دوم:== | ==نوع دوم:== | ||
شعر آیینی در دوره معاصر، علاوه بر | شعر آیینی در دوره معاصر، علاوه بر بهرهمندی از متعلقات گسترده و متنوعی مانند؛ شهادت، دفاع مقدس، فرهنگ عاشورا و... در سرودههایی که به نوعی در منقبت و مرثیه ائمه اطهار و دیگر بزرگان مذهب بر جای مانده است، شاعر به شکوه و حماسه آفرینی آنان و هدفمند بودن شهادت طلبی و آرمانهای آنان اشارات خاصی داشته و بیش تر به این ابعاد پرداخته است تا سوگ صِرف و مرثیه اندوه بار. | ||
=سیر تاریخی و ویژگی نخستین اشعار آیینی فارسی= | =سیر تاریخی و ویژگی نخستین اشعار آیینی فارسی= | ||
خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
حضور شخصیتهای مطرح انقلابی چون: شهید [[مرتضی مطهری]]، دکتر علی شریعتی و... که در ارایه دانش و بینش مذهبی به جامعه، با سخنرانی و کتابهایی ارزنده، در پیرایش تاریخی مسائل دینی قدمهای ارزنده ای برداشتند، و توانستند تا حدودی از این طریق بدعتها و نارواییهایی را که بر تاریخ اسلام گذشته بود، بزدایند؛ عامل مؤثری در ایجاد فضای مناسب برای ظهور و پیدایش ادبیات انقلابی و مذهبی به شمار میآید. | حضور شخصیتهای مطرح انقلابی چون: شهید [[مرتضی مطهری]]، دکتر علی شریعتی و... که در ارایه دانش و بینش مذهبی به جامعه، با سخنرانی و کتابهایی ارزنده، در پیرایش تاریخی مسائل دینی قدمهای ارزنده ای برداشتند، و توانستند تا حدودی از این طریق بدعتها و نارواییهایی را که بر تاریخ اسلام گذشته بود، بزدایند؛ عامل مؤثری در ایجاد فضای مناسب برای ظهور و پیدایش ادبیات انقلابی و مذهبی به شمار میآید. | ||
بدین طریق تلاشهای صورت گرفته، مورد توجه و | بدین طریق تلاشهای صورت گرفته، مورد توجه و بهرهمندی شاعران آیینی معاصر قرار گرفت و کم کم جریانی اصلاحگرا و سالم، در حوزه شعر آیینی شکل گرفت؛ که از یک سو سعی در احیای شخصیتهای تحریف شده دینی نمودند، و از سوی دیگر در ارایه بینش صحیح به جامعه و تغییر ساختار فکری در حیطه ادبیات فارسی، گام برداشتند. | ||
نتیجه نگرش تاریخی صحیح به واژهها و همراهی با اصالت و هویتمندی آنها، در کنار پروراندن اندیشه در پس | نتیجه نگرش تاریخی صحیح به واژهها و همراهی با اصالت و هویتمندی آنها، در کنار پروراندن اندیشه در پس بهرهمندی از هر عنصر مذهبی، شعر را از حالت روایی و تک زمانی بودن به عرصه ادب فرازمانی سوق داد و در آثار شاعران آیینی فرازهایی ژرف و ماندگار پدید آورد. | ||
=منابع= | =منابع= | ||