۸۷٬۷۷۵
ویرایش
حزبالله لبنان و همگرایی اسلامی (دیدگاهها، اهداف و تأثیرات) (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
حزبالله لبنان و همگرایی اسلامی (دیدگاهها، اهداف و تأثیرات) (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۴۷
، ۱۵ نوامبر ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
=چکیده= | =چکیده= | ||
در فرایند همگرایی اسلامی وجود رژیم صهیونیستی و سیاست‌های توسعه‌طلبانه آن در ذیل دکترین پیرامونی این رژیم در قلب جهان اسلام، به عنوان تهدید اصلی تلقی میشود. در مقابل، تأسیس حزبالله لبنان که با انگیزۀ | در فرایند همگرایی اسلامی وجود رژیم صهیونیستی و سیاست‌های توسعه‌طلبانه آن در ذیل دکترین پیرامونی این رژیم در قلب جهان اسلام، به عنوان تهدید اصلی تلقی میشود. در مقابل، تأسیس حزبالله لبنان که با انگیزۀ دفع اشغال‌گری صهیونیستها صورت گرفت، در پروسۀ همگرایی اسلامی نقطۀ عطف به حساب می‌آید. دیدگاهها، اهداف و تأثیرات این جنبش شیعی را می‌توان در قالب گفتمان کلان شیعه و در چارچوب نظری جامعه‌شناسی «اقدام جمعی» تحلیل نمود. حزبالله با درکی عمیق از اهمیت همگرایی میان ملتها و حکومت‌های اسلامی در برابر دشمنان اسلام، به ویژه رژیم صهیونیستی، دیدگاهها و نظریات روشنی را در این باره اعلان نموده و از این طریق پیام‌های وحدت خواهانه‌اش را به گوش پیروان دین اسلام و به خصوص اهل‌سنت رسانده است. این حزب از تحقق همگرایی اسلامی سه هدف کوتاه مدت، شامل اخراج اشغال‌گران از لبنان و حفظ موجودیت و کسب مشروعیت؛ میان مدت، شامل حل و فصل قضیۀ دیرینۀ فلسطین و آزادی قدس شریف و بلندمدت، شامل جهانی شدن دین اسلام و تحقق اتحاد اسلامی را دنبال میکند و در این راستا از رهگذر عملکردهایش، به خصوص در برابر رژیم اسرائیل، موفق شده است طیفی از حمایت‌های ملتها و دولت‌های اسلامی، ـ حتی کسانی که پیش‌تر منتقد جدی این جنبش بودند ـ را به دست آورده و روحیۀ هم‌بستگی میان مسلمانان را تقویت نموده و مواضع دولت‌های اسلامی را به ویژه در برابر سیاست‌های اسرائیل به هم نزدیک کند. ضمن آن که حزبالله در شناساندن برخی خائنان و خادمان به امت اسلامی نیز موفق عمل کرده است.<br> | ||
'''واژگان کلیدی:''' حزبالله، همگرایی اسلامی، اسرائیل ،دیدگاهها، اهداف، تأثیرات. | '''واژگان کلیدی:''' حزبالله، همگرایی اسلامی، اسرائیل ،دیدگاهها، اهداف، تأثیرات. | ||
=مقدمه= | =مقدمه= | ||
امروزه حزبالله لبنان به عنوان گروهی که در دو دهۀ اخیر سیاست‌های توسعه‌طلبانۀ رژیم صهیونبیستی را به چالش کشیده است، شناخته میشود. این حزب از بدو تأسیس در سال 1985 تا به امروز همواره در جریان‌های داخلی لبنان و در مقابله با اشغال‌گری رژیم صهیونیستی روند صعودی را طی نموده است تا جایی که هم اکنون هم بازیگران عرصۀ سیاسی لبنان و هم قدرت‌های حامی اسرائیل نمی‌توانند طرح‌های خاورمیانه‌ای شان را بدون در نظر گرفتن حزبالله به پیش ببرند.<br> | امروزه حزبالله لبنان به عنوان گروهی که در دو دهۀ اخیر سیاست‌های توسعه‌طلبانۀ رژیم صهیونبیستی را به چالش کشیده است، شناخته میشود. این حزب از بدو تأسیس در سال 1985 تا به امروز همواره در جریان‌های داخلی لبنان و در مقابله با اشغال‌گری رژیم صهیونیستی روند صعودی را طی نموده است تا جایی که هم اکنون هم بازیگران عرصۀ سیاسی لبنان و هم قدرت‌های حامی اسرائیل نمی‌توانند طرح‌های خاورمیانه‌ای شان را بدون در نظر گرفتن حزبالله به پیش ببرند.<br> | ||
در کنار دیگر عرصه‌های فعالیت حزبالله در صحنۀ داخلی لبنان، پیکار این حزب علیه اشغال‌گری اسرائیل برجستگی خاصی دارد. در طول بیست و چند سالی که از مبارزۀ این حزب می‌گذرد، اسرائیل متحمل شکست‌های مفتضحانه‌ای شده است که یکی از عوامل اصلی آن مقاومت اسلامی موسوم به «حزبالله» است. حزبالله لبنان علاوه بر این‌که روحیۀ توسعه‌طلبی اسرائیل را سرکوب نموده و نیز بخش بزرگی از جنوب لبنان را از چنگال این رژیم آزاد نموده است، تا حدود زیادی موفق شده است سیاست‌های استعماری اسرائیل و حامیانش را در تفرقه‌افکنی میان دولتها و ملت‌های اسلامی با چالش روبه‌رو کند.<br> | در کنار دیگر عرصه‌های فعالیت حزبالله در صحنۀ داخلی لبنان، پیکار این حزب علیه اشغال‌گری اسرائیل برجستگی خاصی دارد. در طول بیست و چند سالی که از مبارزۀ این حزب می‌گذرد، اسرائیل متحمل شکست‌های مفتضحانه‌ای شده است که یکی از عوامل اصلی آن مقاومت اسلامی موسوم به «حزبالله» است. حزبالله لبنان علاوه بر این‌که روحیۀ توسعه‌طلبی اسرائیل را سرکوب نموده و نیز بخش بزرگی از جنوب لبنان را از چنگال این رژیم آزاد نموده است، تا حدود زیادی موفق شده است سیاست‌های استعماری اسرائیل و حامیانش را در تفرقه‌افکنی میان دولتها و ملت‌های اسلامی با چالش روبه‌رو کند.<br> | ||
بنابراین در این نوشتار به دنبال بررسی نقشی حزبالله لبنان به‌‌رغم شیعی بودن و وفاداری عمیق به ایدئولوژی شیعی، در کسب احترام سایرین و ایجاد موجی از همگرایی و هم‌بستگی میان مسلمانان می‌باشیم و از این رو بحث از میزان همگرایی پدیدآمده، ضرورتی انکار ناپذیر در بررسی کارنامۀ حزبالله لبنان بوده و اهمیت این مسئله آن‌گاه دوچندان خواهد شد که نقش حزبالله را در همگرایی اسلامی اثبات و یا تأیید کنیم. از این رو در برابر این سؤال که حزبالله در همگرایی اسلامی چه نقشی داشته است، با رویکرد تاریخی ـ تحلیلی این پاسخ مقدماتی را مطرح می‌کنیم که گذشتۀ حزبالله بیان‌گر دیدگاهها و اهداف روشن این حزب و تأثیرگذاری آن در مورد همگرایی میان دولتها و ملت‌های اسلامی است. | بنابراین در این نوشتار به دنبال بررسی نقشی حزبالله لبنان به‌‌رغم شیعی بودن و وفاداری عمیق به ایدئولوژی شیعی، در کسب احترام سایرین و ایجاد موجی از همگرایی و هم‌بستگی میان مسلمانان می‌باشیم و از این رو بحث از میزان همگرایی پدیدآمده، ضرورتی انکار ناپذیر در بررسی کارنامۀ حزبالله لبنان بوده و اهمیت این مسئله آن‌گاه دوچندان خواهد شد که نقش حزبالله را در همگرایی اسلامی اثبات و یا تأیید کنیم. از این رو در برابر این سؤال که حزبالله در همگرایی اسلامی چه نقشی داشته است، با رویکرد تاریخی ـ تحلیلی این پاسخ مقدماتی را مطرح می‌کنیم که گذشتۀ حزبالله بیان‌گر دیدگاهها و اهداف روشن این حزب و تأثیرگذاری آن در مورد همگرایی میان دولتها و ملت‌های اسلامی است. | ||
=مبحث اول: کلیات= | =مبحث اول: کلیات= | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
* '''2-1- همگرایی (integration):''' به معنای با دیگران گرایش و تمایل داشتن آمده است. (عمید، 1384، ج3، ص250). اما در اصطلاح امروزی «همگرایی» فرایندی است که در آن جوامع از خواست و قدرت هدایت مستقل سیاست‌های عمده و اساسی خویش چشم‌پوشی نموده و سعی میکنند به تصمیم‌های مشترک و هماهنگ دست یابند و تصمیم‌گیری را به نهاد‌های تازه‌ای واگذار کنند (آقابخشی- افشاری‌راد،1383ش، ص321). برای همگرایی در زبان انگلیسی معادل دیگری(convergence) نیز آورده شده است که به معنای تمایل به تقارب و گرایش در اندیشه و یا تفکر به سوی یک جهت آمده است. (پیشین، ص140).<br> | * '''2-1- همگرایی (integration):''' به معنای با دیگران گرایش و تمایل داشتن آمده است. (عمید، 1384، ج3، ص250). اما در اصطلاح امروزی «همگرایی» فرایندی است که در آن جوامع از خواست و قدرت هدایت مستقل سیاست‌های عمده و اساسی خویش چشم‌پوشی نموده و سعی میکنند به تصمیم‌های مشترک و هماهنگ دست یابند و تصمیم‌گیری را به نهاد‌های تازه‌ای واگذار کنند (آقابخشی- افشاری‌راد،1383ش، ص321). برای همگرایی در زبان انگلیسی معادل دیگری(convergence) نیز آورده شده است که به معنای تمایل به تقارب و گرایش در اندیشه و یا تفکر به سوی یک جهت آمده است. (پیشین، ص140).<br> | ||
به طور کلی همگرایی روندی است که طی آن پدیده‌های سیاسی به هم پیوسته که به طور متقابل به یک‌دیگر وابسته هستند می‌کوشند قطب خاصی را تشکیل دهند که پیش‌تر به تنهایی قادر به انجام آن نبودند. همگرایی سیاسی اتحاد میان بازیگران سیاسی مختلفی است که در این روند معمولاً به دنبال صلح، کسب توانایی‌های لازم و دست‌یابی به هدفی ویژه و ارتقای موقعیت و پر رنگ نمودن هویت خود می‌باشند و در نهایت از این طریق می‌توانند توانایی‌های خود را گسترش دهند. (سیمبر،1377ش، ص304).<br> | به طور کلی همگرایی روندی است که طی آن پدیده‌های سیاسی به هم پیوسته که به طور متقابل به یک‌دیگر وابسته هستند می‌کوشند قطب خاصی را تشکیل دهند که پیش‌تر به تنهایی قادر به انجام آن نبودند. همگرایی سیاسی اتحاد میان بازیگران سیاسی مختلفی است که در این روند معمولاً به دنبال صلح، کسب توانایی‌های لازم و دست‌یابی به هدفی ویژه و ارتقای موقعیت و پر رنگ نمودن هویت خود می‌باشند و در نهایت از این طریق می‌توانند توانایی‌های خود را گسترش دهند. (سیمبر،1377ش، ص304).<br> | ||
طبق این تعریف‌ها، همگرایی اسلامی را می‌توان با هر دو کاربرد آن در حوزۀ نظری و عملی تعریف کرد؛ به این بیان که حزبالله لبنان هم در سطح نظری و اندیشه‌ای و هم در میدان عمل، تأثیرات مثبت و ملموسی داشته است. | طبق این تعریف‌ها، همگرایی اسلامی را می‌توان با هر دو کاربرد آن در حوزۀ نظری و عملی تعریف کرد؛ به این بیان که حزبالله لبنان هم در سطح نظری و اندیشه‌ای و هم در میدان عمل، تأثیرات مثبت و ملموسی داشته است. | ||
==2- پیشینه== | ==2- پیشینه== | ||
عملکرد درخشان حزبالله در مقابله با اسرائیل و آوازه‌ای که از این رهگذر به دست آورده، توجه بسیاری از تحلیل‌گران و اندیشمندان سیاسی را به خود جلب نموده است. تاکنون چندین کتاب ـ البته به زبان عربی ـ دربارۀ پیدایش و بالندگی این حزب نگاشته شده است. کتاب « دین و سیاست حزبالله» نوشتۀ امل سعد غریب، منبعی ارزشمند درباره مبانی فکری و اندیشه‌ای حزبالله است. هم‌چنین کتاب «جنبش حزبالله لبنان، گذشته و حال»، به قلم دکتر اسداللهی نیز اطلاعات با ارزشی را در اختیار پژوهش‌گر می‌گذارد. اما آن‌چه که ما با موضوع کنونی به دنبال آن هستیم، به صورت ویژه در این کتاب‌ها و دیگر منابع به آن پرداخته نشده است. بنابراین این نوشتار از این نظر بدیع و تازه است که به شئون و دست‌آوردهای جنبش حزبالله دربارۀ همگرایی اسلامی می‌پردازد. | عملکرد درخشان حزبالله در مقابله با اسرائیل و آوازه‌ای که از این رهگذر به دست آورده، توجه بسیاری از تحلیل‌گران و اندیشمندان سیاسی را به خود جلب نموده است. تاکنون چندین کتاب ـ البته به زبان عربی ـ دربارۀ پیدایش و بالندگی این حزب نگاشته شده است. کتاب « دین و سیاست حزبالله» نوشتۀ امل سعد غریب، منبعی ارزشمند درباره مبانی فکری و اندیشه‌ای حزبالله است. هم‌چنین کتاب «جنبش حزبالله لبنان، گذشته و حال»، به قلم دکتر اسداللهی نیز اطلاعات با ارزشی را در اختیار پژوهش‌گر می‌گذارد. اما آن‌چه که ما با موضوع کنونی به دنبال آن هستیم، به صورت ویژه در این کتاب‌ها و دیگر منابع به آن پرداخته نشده است. بنابراین این نوشتار از این نظر بدیع و تازه است که به شئون و دست‌آوردهای جنبش حزبالله دربارۀ همگرایی اسلامی می‌پردازد. | ||
==3- چارچوب نظری== | ==3- چارچوب نظری== | ||
عده‌ای از اندیشمندان ـ به خصوص شیعی ـ فلسفۀ عملی نشو و تکوین جریان‌هایی مانند حزبالله را با گفتمان «انقلاب» بررسی میکنند و آن را به شکلی به انقلاب امام حسین(علیه‌السلام) پیوند می‌زنند. در مورد جنبش حزبالله می‌توان گفت این جنبش از یک سو تحت تأثیر پیام انقلاب اسلامی ایران و از سوی دیگر توسط عالمان و روحانیون شیعی و با گرایش‌های شدید به مبانی و آموزه‌های اسلام شیعی سازمان یافته است، از این رو از نظر مبانی اعتقادی، قرار گرفتن در گفتمان «انقلاب» شایستۀ حزبالله است. اما اگر بخواهیم با جامعه‌شناسی فعلی حرکت حزبالله را تجزیه و تحلیل کنیم، به نظر می‌رسد با چارچوب نظری به نام «اقدام جمعی» که بسیاری از جامعه‌شناسان حتی انقلاب‌های ملی را بر اساس آن بررسی نموده‌اند، مناسب‌تر باشد. در تعریف اقدام جمعی آمده است: « مجموعه‌ای از کنش‌‌ها و تلاش‌ها از سوی مجموعه‌ای از افراد که به شکلی کم و بیش پیوسته به سمت هدفی خاص حرکت میکنند یا به آن گرایش دارند( j.a.banks,1972/7). به این مفهوم که «اقدام جمعی» بخشی از مطالعۀ عمومی‌تر تحول اجتماعی است که مفاهیمی هم‌چون ثبات، بی‌ثباتی، خشونت و انقلاب را در بر می‌گیرد. اگرچه همۀ این مفاهیم به شکلی مرتبط با هم می‌باشند و در بحث تحولات اجتماعی مورد مطالعه قرار می‌گیرند، اما آثار خاصی نیز به هریک از آنها اختصاص داده شده است. در مورد این مفهوم ره‌یافت‌های گوناگون وجود دارد. تمرکز نظریه‌های اقدام جمعی بر علل و عوامل تعیین کنندۀ فعالیت‌های سازمان‌یافته گروه‌هایی است که در پی دست‌یابی به اهدافی خاص هستند (اسداللهی، 1382ش، ص42).<br> | عده‌ای از اندیشمندان ـ به خصوص شیعی ـ فلسفۀ عملی نشو و تکوین جریان‌هایی مانند حزبالله را با گفتمان «انقلاب» بررسی میکنند و آن را به شکلی به انقلاب امام حسین(علیه‌السلام) پیوند می‌زنند. در مورد جنبش حزبالله می‌توان گفت این جنبش از یک سو تحت تأثیر پیام انقلاب اسلامی ایران و از سوی دیگر توسط عالمان و روحانیون شیعی و با گرایش‌های شدید به مبانی و آموزه‌های اسلام شیعی سازمان یافته است، از این رو از نظر مبانی اعتقادی، قرار گرفتن در گفتمان «انقلاب» شایستۀ حزبالله است. اما اگر بخواهیم با جامعه‌شناسی فعلی حرکت حزبالله را تجزیه و تحلیل کنیم، به نظر می‌رسد با چارچوب نظری به نام «اقدام جمعی» که بسیاری از جامعه‌شناسان حتی انقلاب‌های ملی را بر اساس آن بررسی نموده‌اند، مناسب‌تر باشد. در تعریف اقدام جمعی آمده است: « مجموعه‌ای از کنش‌‌ها و تلاش‌ها از سوی مجموعه‌ای از افراد که به شکلی کم و بیش پیوسته به سمت هدفی خاص حرکت میکنند یا به آن گرایش دارند( j.a.banks,1972/7). به این مفهوم که «اقدام جمعی» بخشی از مطالعۀ عمومی‌تر تحول اجتماعی است که مفاهیمی هم‌چون ثبات، بی‌ثباتی، خشونت و انقلاب را در بر می‌گیرد. اگرچه همۀ این مفاهیم به شکلی مرتبط با هم می‌باشند و در بحث تحولات اجتماعی مورد مطالعه قرار می‌گیرند، اما آثار خاصی نیز به هریک از آنها اختصاص داده شده است. در مورد این مفهوم ره‌یافت‌های گوناگون وجود دارد. تمرکز نظریه‌های اقدام جمعی بر علل و عوامل تعیین کنندۀ فعالیت‌های سازمان‌یافته گروه‌هایی است که در پی دست‌یابی به اهدافی خاص هستند (اسداللهی، 1382ش، ص42).<br> | ||
همان‌طور که گفته شد، خشونت یکی از راه‌کارهای نظریۀ اقدام جمعی است و اتفاقاً نقطۀ ثقل فعالیت‌های حزبالله در درون یک اجتماع سیاسی، علیه رژیم سیاسی از جمله گروه‌های سیاسی و نیز متصدیان امور یا سیاست‌های آن است.(گِر، 1377ش، ص24). آقای گِر هرچند اقدام جمعی را تا حدودی مسئلۀ داخلی تلقی میکند، اما باید گفت این فقط یک جنبه از حوزۀ اقدام جمعی است و حوزۀ دیگر آن، اقدام در برابر تجاوز خارجی است که در صورت ضعف دولت ملی، گروه‌های خودجوش مسئولیت مقابله را بر عهده می‌گیرند، زیرا تجاوز خارجی همواره یکی از دلایل گرایش این گروه‌ها به سمت کاربرد اقدامات قهرآمیز بوده است و تجاوز نظامی یک قدرت غیراسلامی به یک کشور اسلامی بالاترین حد توسل به اقدام جمعی خشونت‌بار را که به شکل جهاد تجلی میکند به همراه داشته است. (پیشین، ص138). | همان‌طور که گفته شد، خشونت یکی از راه‌کارهای نظریۀ اقدام جمعی است و اتفاقاً نقطۀ ثقل فعالیت‌های حزبالله در درون یک اجتماع سیاسی، علیه رژیم سیاسی از جمله گروه‌های سیاسی و نیز متصدیان امور یا سیاست‌های آن است.(گِر، 1377ش، ص24). آقای گِر هرچند اقدام جمعی را تا حدودی مسئلۀ داخلی تلقی میکند، اما باید گفت این فقط یک جنبه از حوزۀ اقدام جمعی است و حوزۀ دیگر آن، اقدام در برابر تجاوز خارجی است که در صورت ضعف دولت ملی، گروه‌های خودجوش مسئولیت مقابله را بر عهده می‌گیرند، زیرا تجاوز خارجی همواره یکی از دلایل گرایش این گروه‌ها به سمت کاربرد اقدامات قهرآمیز بوده است و تجاوز نظامی یک قدرت غیراسلامی به یک کشور اسلامی بالاترین حد توسل به اقدام جمعی خشونت‌بار را که به شکل جهاد تجلی میکند به همراه داشته است. (پیشین، ص138). | ||
==4- تفرقه‌افکنی سیاست راهبردی و پیرامونی اسرائیل== | ==4- تفرقه‌افکنی سیاست راهبردی و پیرامونی اسرائیل== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
اختلافات عقیدتی شیعه و سنی از یک سو و مسئلۀ عرب و عجم از سوی دیگر مستمسک بسیار خوبی برای اسرائیل در جهت عملیاتی کردن دکترین تفرقه افکنی‌اش در جهان اسلام است. بر اساس این، سرویس‌های اطلاعاتی و سیاست‌مداران رژیم صهیونیستی با کمک حامیان غربی‌شان، تلاش‌های بسیاری نموده‌اند تا کشورهای شیعی همانند ایران، عراق و نیز حزبالله لبنان را از معادلات خاورمیانه حذف نموده و دولتها و ملت‌های عربی و اهل سنت را نسبت به آنان بدبین کنند. برای نمونه «یا اکوا آرز» (ya akovares) سردبیر روزنامه دست راستی "معاریو"( ma arrive)، کشورهای حوزۀ خلیج فارس را این چنین از جمهوری اسلامی ایران می‌ترساند:<br> | اختلافات عقیدتی شیعه و سنی از یک سو و مسئلۀ عرب و عجم از سوی دیگر مستمسک بسیار خوبی برای اسرائیل در جهت عملیاتی کردن دکترین تفرقه افکنی‌اش در جهان اسلام است. بر اساس این، سرویس‌های اطلاعاتی و سیاست‌مداران رژیم صهیونیستی با کمک حامیان غربی‌شان، تلاش‌های بسیاری نموده‌اند تا کشورهای شیعی همانند ایران، عراق و نیز حزبالله لبنان را از معادلات خاورمیانه حذف نموده و دولتها و ملت‌های عربی و اهل سنت را نسبت به آنان بدبین کنند. برای نمونه «یا اکوا آرز» (ya akovares) سردبیر روزنامه دست راستی "معاریو"( ma arrive)، کشورهای حوزۀ خلیج فارس را این چنین از جمهوری اسلامی ایران می‌ترساند:<br> | ||
«تهدید ایران برای منابع نفتی حوزۀ خلیج فارس به مراتب بیش از شرایطی است که موجب جنگ با عراق شده. ایران به مراتب بیش از عراق کشورهای عربی حاشیۀ خلیج فارس را مورد تهدید قرار داده است... باید به این کشورها بگوییم که مبلغان ایرانی به آن کشورها رخنه کرده‌اند و یک انقلاب آرام را رهبری میکنند. ایران تروریسم بینالمللی را تشویق کرده، تروریست‌ها را در ایران آموزش می‌دهد...» (به نقل از: فصلنامه مصباح، بهار 1377،ص108). <br> | «تهدید ایران برای منابع نفتی حوزۀ خلیج فارس به مراتب بیش از شرایطی است که موجب جنگ با عراق شده. ایران به مراتب بیش از عراق کشورهای عربی حاشیۀ خلیج فارس را مورد تهدید قرار داده است... باید به این کشورها بگوییم که مبلغان ایرانی به آن کشورها رخنه کرده‌اند و یک انقلاب آرام را رهبری میکنند. ایران تروریسم بینالمللی را تشویق کرده، تروریست‌ها را در ایران آموزش می‌دهد...» (به نقل از: فصلنامه مصباح، بهار 1377،ص108). <br> | ||
اخیراً نیز به گزارش روزنامه صهیونیستی «هاآرتص»، شیمون پرز رئیس جمهور اسرائیل در یک اظهارنظر نفاق‌افکنانه گفته است: «یکی از دلایلی که اسرائیل از گفت‌وگوهای صلح استقبال میکند این است که نمی‌خواهد منطقۀ اهل تسنن را ایرانی‌‌ها تحت سیطرۀ خود داشته باشند. در خاورمیانه 350 میلیون مسلمان زندگی میکنند که نود درصد آنان سنی هستند! و ما باید برای نجات آنها از ایران چاره‌اندیشی کنیم.» (برگرفته از: پایگاه اینترنتی تابناک،30/8/1387). | اخیراً نیز به گزارش روزنامه صهیونیستی «هاآرتص»، شیمون پرز رئیس جمهور اسرائیل در یک اظهارنظر نفاق‌افکنانه گفته است: «یکی از دلایلی که اسرائیل از گفت‌وگوهای صلح استقبال میکند این است که نمی‌خواهد منطقۀ اهل تسنن را ایرانی‌‌ها تحت سیطرۀ خود داشته باشند. در خاورمیانه 350 میلیون مسلمان زندگی میکنند که نود درصد آنان سنی هستند! و ما باید برای نجات آنها از ایران چاره‌اندیشی کنیم.» (برگرفته از: پایگاه اینترنتی تابناک،30/8/1387). | ||
=مبحث دوم: اهداف و دیدگاه‌های حزب الله در همگرایی اسلامی= | =مبحث دوم: اهداف و دیدگاه‌های حزب الله در همگرایی اسلامی= | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
به طور کلی می‌توان گفت: در فرهنگ گفتمانی حزبالله، موضوع وحدت اسلامی برای مقابله با «دشمنان خدا و اسلام» طرح می‌گردد. در این گفتمان به مسلمانان و سایر ملت‌های ضعیف جهان به دید مستضعفان نگریسته شده و بر همین اساس اولین ایستگاه رادیویی در شهر بعلبک به « صوت المستضعفان» نام‌گذاری میشود.(اسداللهی، 1382، ص185). | به طور کلی می‌توان گفت: در فرهنگ گفتمانی حزبالله، موضوع وحدت اسلامی برای مقابله با «دشمنان خدا و اسلام» طرح می‌گردد. در این گفتمان به مسلمانان و سایر ملت‌های ضعیف جهان به دید مستضعفان نگریسته شده و بر همین اساس اولین ایستگاه رادیویی در شهر بعلبک به « صوت المستضعفان» نام‌گذاری میشود.(اسداللهی، 1382، ص185). | ||
توجه به همگرایی اسلامی در شرابطی کنونی که حزبالله چند جنگ پیروزمندانه را با اسرائیل پشت سر گذاشته و شرایط منطقه و جهان اسلام حساس‌تر شده است، در ادبیات سیاسی مقامات این جنبش به صورت روشن‌تری دیده میشود. سید حسن نصرالله پس از پیروزی حزبالله در جنگ 33 روزه سال 2006، خطاب به عده‌ای پر ادعا که علیه این حزب، فعالیت‌های تخریبی و تبلیغاتی به راه انداخته بودند، چنین می‌گوید:<br> | توجه به همگرایی اسلامی در شرابطی کنونی که حزبالله چند جنگ پیروزمندانه را با اسرائیل پشت سر گذاشته و شرایط منطقه و جهان اسلام حساس‌تر شده است، در ادبیات سیاسی مقامات این جنبش به صورت روشن‌تری دیده میشود. سید حسن نصرالله پس از پیروزی حزبالله در جنگ 33 روزه سال 2006، خطاب به عده‌ای پر ادعا که علیه این حزب، فعالیت‌های تخریبی و تبلیغاتی به راه انداخته بودند، چنین می‌گوید:<br> | ||
«هرگز روا نباشد که تو به وحدت دعوت کنی در حالی که عملاً تفرقه می‌افکنی و یک‌پارچگی را از هم می‌گسلی، هرگز روا نباشد که مدعی محبت و دوستی باشی در حالی که کینه‌ورزی را پیشۀ خود ساخته‌ای و هرگز روا نباشد که داعیۀ عدالت داشته باشی، در حالی که در برابر خرد و کلان به ظلم و ستم روی می‌آوری.» (عبدالستار،1378ش، ص7). | «هرگز روا نباشد که تو به وحدت دعوت کنی در حالی که عملاً تفرقه می‌افکنی و یک‌پارچگی را از هم می‌گسلی، هرگز روا نباشد که مدعی محبت و دوستی باشی در حالی که کینه‌ورزی را پیشۀ خود ساخته‌ای و هرگز روا نباشد که داعیۀ عدالت داشته باشی، در حالی که در برابر خرد و کلان به ظلم و ستم روی می‌آوری.» (عبدالستار،1378ش، ص7). | ||
==2- | ==2- اهداف حزبالله از همگرایی اسلامی== | ||
طبق یک تقسیم‌بندی مشهور از اهداف که توسط هالستی صورت گرفته است، اهداف به هدف‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت تقسیم میشود. (هالستی، 1376ش، ص220-231) . بر | طبق یک تقسیم‌بندی مشهور از اهداف که توسط هالستی صورت گرفته است، اهداف به هدف‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت تقسیم میشود. (هالستی، 1376ش، ص220-231) . بر اساس این، اگر بخواهیم اهداف حزبالله را از بیان شعار وحدت و همگرایی اسلامی درجه‌بندی کنیم، سه مرحله را باید در نظر بگیریم:<br> | ||
* '''2-1- اهداف کوتاه مدت''' | * '''2-1- اهداف کوتاه مدت''' | ||
اهداف کوتاه مدت بر اساس تعریف هالستی اهدافی آنی، فوری و حیاتی است که در واقع هست و نیست ذی‌هدف به آن بستگی دارد. در فرایند همگرایی اسلامی، حزبالله لبنان چه هدفی حیاتی و فوری را در نظر دارد؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت: برای حزبالله لبنان می‌توان دو هدف کوتاه مدت و حیاتی را در نظر گرفت که نتیجۀ آن، در خدمت اهداف میانی و پس از آن اهداف نهایی و بلندمدت قرار خواهد گرفت؛ اهدافی که همگرایی و اتحاد را در سراسر جوامع اسلامی تعقیب میکند.<br> | اهداف کوتاه مدت بر اساس تعریف هالستی اهدافی آنی، فوری و حیاتی است که در واقع هست و نیست ذی‌هدف به آن بستگی دارد. در فرایند همگرایی اسلامی، حزبالله لبنان چه هدفی حیاتی و فوری را در نظر دارد؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت: برای حزبالله لبنان می‌توان دو هدف کوتاه مدت و حیاتی را در نظر گرفت که نتیجۀ آن، در خدمت اهداف میانی و پس از آن اهداف نهایی و بلندمدت قرار خواهد گرفت؛ اهدافی که همگرایی و اتحاد را در سراسر جوامع اسلامی تعقیب میکند.<br> | ||
* '''2ـ1ـ1ـ اخراج اشغال‌گران اسرائیلی از لبنان''' | * '''2ـ1ـ1ـ اخراج اشغال‌گران اسرائیلی از لبنان''' | ||
در حقیقت اساس شکل‌گیری حزبالله را در جنوب لبنان در همین جهت باید تفسیر کرد. این جنبش دو سال قبل از آن که در سال 1985 اعلام موجودیت کند، عملیات بزرگ و پرتلفاتی را به اشغال‌گران اسرائیلی و تفنگ‌داران آمریکایی در جنوب و سفارت این کشور در بیروت تحمیل کرد. مقاومت این جنبش برای دو دهه در برابر اسرائیل و پس از جنگ و گریزهای فراوان چریکی، اسرائیل را مستأصل کرد تا این که این رژیم به اشغال‌گری در بخش بزرگی از جنوب لبنان در سال 2000 پایان داد و برای اولین بار شکستی مفتضحانه را در طول جنگ‌هایش از بدو تأسیس در سال 1948، متحمل شد. بنابراین اخراج اسرائیل از لبنان و تحقیر سیاسی- نظامی این رژیم در منطقه از اهداف کوتاه مدت حزبالله بود که به بخش بزرگی از آن دست یافته است. بر اساس این، «صفی‌الدین» نماینده حزبالله در تهران علاوه بر این که رژیم صهیونیستی را تهدیدی علیه جهان اسلام می‌داند، مقابله با این رژیم را فرصت خوبی در جهت همگرایی نیز تحلیل میکند:<br> | در حقیقت اساس شکل‌گیری حزبالله را در جنوب لبنان در همین جهت باید تفسیر کرد. این جنبش دو سال قبل از آن که در سال 1985 اعلام موجودیت کند، عملیات بزرگ و پرتلفاتی را به اشغال‌گران اسرائیلی و تفنگ‌داران آمریکایی در جنوب و سفارت این کشور در بیروت تحمیل کرد. مقاومت این جنبش برای دو دهه در برابر اسرائیل و پس از جنگ و گریزهای فراوان چریکی، اسرائیل را مستأصل کرد تا این که این رژیم به اشغال‌گری در بخش بزرگی از جنوب لبنان در سال 2000 پایان داد و برای اولین بار شکستی مفتضحانه را در طول جنگ‌هایش از بدو تأسیس در سال 1948، متحمل شد. بنابراین اخراج اسرائیل از لبنان و تحقیر سیاسی- نظامی این رژیم در منطقه از اهداف کوتاه مدت حزبالله بود که به بخش بزرگی از آن دست یافته است. بر اساس این، «صفی‌الدین» نماینده حزبالله در تهران علاوه بر این که رژیم صهیونیستی را تهدیدی علیه جهان اسلام می‌داند، مقابله با این رژیم را فرصت خوبی در جهت همگرایی نیز تحلیل میکند:<br> | ||
« اسرائیل به ما فرصتی داده که هیچ وقت نمی‌توان نظیر آن را شاهد باشیم و آن این است که اسرائیل امروزه به نقطۀ عطف و مشترک در ایجاد همگرایی اسلامی بدل گردیده و قطعاً اگر بتوانیم از این فرصت که هم‌زمان تهدید هم هست، استفاده کنیم می‌توانیم به نقطۀ مشترک با دیگر برادرانمان در جهان اسلام دست یابیم.(روزنامه رسالت، 3/ 2/1386،ص 8).<br> | « اسرائیل به ما فرصتی داده که هیچ وقت نمی‌توان نظیر آن را شاهد باشیم و آن این است که اسرائیل امروزه به نقطۀ عطف و مشترک در ایجاد همگرایی اسلامی بدل گردیده و قطعاً اگر بتوانیم از این فرصت که هم‌زمان تهدید هم هست، استفاده کنیم می‌توانیم به نقطۀ مشترک با دیگر برادرانمان در جهان اسلام دست یابیم.(روزنامه رسالت، 3/ 2/1386،ص 8).<br> | ||
* '''2ـ1ـ2ـ حفظ موجودیت و کسب مشروعیت''' | * '''2ـ1ـ2ـ حفظ موجودیت و کسب مشروعیت''' | ||
این هدف کوتاه‌مدت و حیاتی حزبالله به صحنۀ داخلی کشور لبنان مربوط میشود. حزبالله لبنان علاوه بر آن که مقابله با رژیم صهیونیستی را هدف حیاتی و کوتاه مدت خود می‌داند، نگاه جدی به حفظ موجودیت خود در صحنۀ داخلی لبنان، که توسط عوامل خارجی و داخلی همواره با تهدید روبه‌رو بوده، داشته است. از این رو حزبالله هرچه بیشتر رویکرد ملی- وطنی را دنبال میکند تا خود را به عنوان یک حزب سیاسی در جریان‌های داخلی لبنان، به دیگران تحمیل کند و دیگران به بهانۀ پایان اشغال‌گری اسرائیل، نتوانند این حزب را از معادلات سیاسی لبنان به عنوان نیرومندترین حزب شیعی کنار بگذارند. بر اساس این، حزبالله به طور جدی به کسب قدرت در لبنان هم اندیشیده است و البته نتایج ارزشمندی را نیز به دست آورده است.<br> | این هدف کوتاه‌مدت و حیاتی حزبالله به صحنۀ داخلی کشور لبنان مربوط میشود. حزبالله لبنان علاوه بر آن که مقابله با رژیم صهیونیستی را هدف حیاتی و کوتاه مدت خود می‌داند، نگاه جدی به حفظ موجودیت خود در صحنۀ داخلی لبنان، که توسط عوامل خارجی و داخلی همواره با تهدید روبه‌رو بوده، داشته است. از این رو حزبالله هرچه بیشتر رویکرد ملی- وطنی را دنبال میکند تا خود را به عنوان یک حزب سیاسی در جریان‌های داخلی لبنان، به دیگران تحمیل کند و دیگران به بهانۀ پایان اشغال‌گری اسرائیل، نتوانند این حزب را از معادلات سیاسی لبنان به عنوان نیرومندترین حزب شیعی کنار بگذارند. بر اساس این، حزبالله به طور جدی به کسب قدرت در لبنان هم اندیشیده است و البته نتایج ارزشمندی را نیز به دست آورده است.<br> | ||
هم اکنون حزبالله در صحنۀ داخلی لبنان یک جریان صرف نظامی که اسرائیل را به چالش کشیده شناخته نمی‌شود، بلکه این حزب موفق شده از ناحیۀ دست‌آوردهای نظامی علیه اشغال‌گری، در افکار عمومی لبنانی‌‌ها احترام و مشروعیت کسب کند و همین امر زمینۀ تقویت مواضع این حزب را در مقایسه با حزب دیگر شیعی، یعنی «امل»، فراهم کرده است، به گونه‌ای که حزبالله در فضای کنونی دولت و مجلس لبنان به عنوان قطبی تأثیرگذار محسوب میشود. به این ترتیب حفظ موجودیت و کسب مشروعیت از اهداف کوتاه‌مدتی است که همانند اخراج اشغال‌گران صهیونیست، حزبالله به بخش بزرگی از آن دست یافته و در صدد تحکیم موقعیت‌های به دست آمده است. ثمرۀ این توفیقات به طور یقین حزبالله لبنان را در رسیدن به اهداف میانی و بلندمدت یاری خواهد کرد.<br> | هم اکنون حزبالله در صحنۀ داخلی لبنان یک جریان صرف نظامی که اسرائیل را به چالش کشیده شناخته نمی‌شود، بلکه این حزب موفق شده از ناحیۀ دست‌آوردهای نظامی علیه اشغال‌گری، در افکار عمومی لبنانی‌‌ها احترام و مشروعیت کسب کند و همین امر زمینۀ تقویت مواضع این حزب را در مقایسه با حزب دیگر شیعی، یعنی «امل»، فراهم کرده است، به گونه‌ای که حزبالله در فضای کنونی دولت و مجلس لبنان به عنوان قطبی تأثیرگذار محسوب میشود. به این ترتیب حفظ موجودیت و کسب مشروعیت از اهداف کوتاه‌مدتی است که همانند اخراج اشغال‌گران صهیونیست، حزبالله به بخش بزرگی از آن دست یافته و در صدد تحکیم موقعیت‌های به دست آمده است. ثمرۀ این توفیقات به طور یقین حزبالله لبنان را در رسیدن به اهداف میانی و بلندمدت یاری خواهد کرد.<br> | ||
* '''2-2- اهداف میان مدت حزب الله''' | * '''2-2- اهداف میان مدت حزب الله''' | ||
اهداف میان مدت به عنوان حلقۀ اتصال اهداف کوتاه مدت و بلندمدت به شمار می‌رود و البته از درجۀ اهمیت کمتری نسبت به آن دو برخوردار است، اما برای دست‌یابی به اهداف نهایی، تحقق آن ضروری است. در مورد اهدافی که حزبالله در مسیر تحقق همگرایی و هم‌بستگی میان دولتها و ملت‌های اسلامی به دنبال آن است، حل و فصل قضیۀ دیرینۀ فلسطینی‌ها یک هدف میانی به حساب می‌آید. در واقع حل معضل سرزمین مقدس فلسطین که جز با نابودی رژیم صهیونیستی امکان‌پذیر نیست، گامی مهم به سوی تحقق همگرایی اسلامی به حساب می‌آید. همان‌گونه که مقامات رسمی این حزب بر این مسئله تأکید میکنند. حزبالله در ابتدای تأسیس و قبل از آن که موجودیت خود را علنی کند، در نخستین بیانیه‌اش اعلام میکند:<br> | اهداف میان مدت به عنوان حلقۀ اتصال اهداف کوتاه مدت و بلندمدت به شمار می‌رود و البته از درجۀ اهمیت کمتری نسبت به آن دو برخوردار است، اما برای دست‌یابی به اهداف نهایی، تحقق آن ضروری است. در مورد اهدافی که حزبالله در مسیر تحقق همگرایی و هم‌بستگی میان دولتها و ملت‌های اسلامی به دنبال آن است، حل و فصل قضیۀ دیرینۀ فلسطینی‌ها یک هدف میانی به حساب می‌آید. در واقع حل معضل سرزمین مقدس فلسطین که جز با نابودی رژیم صهیونیستی امکان‌پذیر نیست، گامی مهم به سوی تحقق همگرایی اسلامی به حساب می‌آید. همان‌گونه که مقامات رسمی این حزب بر این مسئله تأکید میکنند. حزبالله در ابتدای تأسیس و قبل از آن که موجودیت خود را علنی کند، در نخستین بیانیه‌اش اعلام میکند:<br> | ||
«موضوع جنوب لبنان، موضوعی اسلامی است و جهاد مؤمنان در جنوب لبنان و بقاع غربی، فقط برای بازپس‌گیری خاک لبنان نیست، بلکه برای [آزادسازی] قدس و حرکت به سمت قدس می‌باشد.(العهد، ش اول، 1404ق).<br> | «موضوع جنوب لبنان، موضوعی اسلامی است و جهاد مؤمنان در جنوب لبنان و بقاع غربی، فقط برای بازپس‌گیری خاک لبنان نیست، بلکه برای [آزادسازی] قدس و حرکت به سمت قدس می‌باشد.(العهد، ش اول، 1404ق).<br> | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
حزبالله لبنان برای دست‌یابی به این هدف که تحقق آن فصلی مهم در همگرایی اسلامی خواهد گشود، به عنوان یک سازمان دینی و مردمی که واگرایی شدیدی با صهیونیستها دارد با بهره‌گیری از توانایی، نفوذ، جایگاه و نقش بارز خود در صحنۀ لبنان و در تصمیم‌گیری‌های کشوری به هر طریق ممکن تلاش میکند که سد و مانعی محکم در برابر روند ناعادلانۀ صلح که موجودیت رژیم صهیونیستی را تضمین میکند، ایجاد کند تا از تحقق و یا تسریع آن جلوگیری نماید. (سلیمانی، پیشین، ص242).<br> | حزبالله لبنان برای دست‌یابی به این هدف که تحقق آن فصلی مهم در همگرایی اسلامی خواهد گشود، به عنوان یک سازمان دینی و مردمی که واگرایی شدیدی با صهیونیستها دارد با بهره‌گیری از توانایی، نفوذ، جایگاه و نقش بارز خود در صحنۀ لبنان و در تصمیم‌گیری‌های کشوری به هر طریق ممکن تلاش میکند که سد و مانعی محکم در برابر روند ناعادلانۀ صلح که موجودیت رژیم صهیونیستی را تضمین میکند، ایجاد کند تا از تحقق و یا تسریع آن جلوگیری نماید. (سلیمانی، پیشین، ص242).<br> | ||
* '''2-3- اهداف بلندمدت حزب الله''' | * '''2-3- اهداف بلندمدت حزب الله''' | ||
اهداف بلندمدت هرچند که در تقسیم‌بندی هالستی حیاتی نبوده و زمان تحقق آن به درازا می‌انجامد، اما به این نیز بستگی دارد که صاحب هدف، به اهداف بلندمدت چه نگاهی داشته باشد. اگر بر این باور باشیم که اهداف بلندمدت همان اهداف نهایی است، اهمیت آن نسبت به دو هدف پیشین بیشتر شده و می‌توان آن را حیاتی دانست. در مورد جنبش حزبالله لبنان به نظر می‌رسد که این رویکرد به صواب نزدیک‌تر است، زیرا همان‌گونه که از برنامه‌ها، بیانیه‌‌ها و گفته‌های این حزب و مقامات آن بر می‌آید، حزبالله لبنان مقاصد عالیه‌ای را در سطح جهان تعقیب میکند و آن چیزی جز تحقق همگرایی و اتحاد میان دولتها و ملت‌های اسلامی نیست. « این حزب از سال 1985 پیوسته کوشیده است تا مسلمانان را تشویق و تحریض کند که توطئه‌های امپریالیسم برای ایجاد شکاف در صفوف امت اسلامی را ناکام گذاشته و سرکوب کند... بدین ترتیب هیچ یک از دو گروه شیعه و سنی در این موضوع مقصر نیست که حزبالله با این موضع‌گیری امکان وحدت میان آنها را فراهم می‌سازد و علاوه بر این، متهم ساختن عوامل خارجی - چه واقعی و چه ساختگی- زمینه را برای وحدت اسلامی ایجاد میکند.(سعد غریب، پیشین، ص132). حزبالله در مانیفیست خود خاطر نشان میکند:<br> | اهداف بلندمدت هرچند که در تقسیم‌بندی هالستی حیاتی نبوده و زمان تحقق آن به درازا می‌انجامد، اما به این نیز بستگی دارد که صاحب هدف، به اهداف بلندمدت چه نگاهی داشته باشد. اگر بر این باور باشیم که اهداف بلندمدت همان اهداف نهایی است، اهمیت آن نسبت به دو هدف پیشین بیشتر شده و می‌توان آن را حیاتی دانست. در مورد جنبش حزبالله لبنان به نظر می‌رسد که این رویکرد به صواب نزدیک‌تر است، زیرا همان‌گونه که از برنامه‌ها، بیانیه‌‌ها و گفته‌های این حزب و مقامات آن بر می‌آید، حزبالله لبنان مقاصد عالیه‌ای را در سطح جهان تعقیب میکند و آن چیزی جز تحقق همگرایی و اتحاد میان دولتها و ملت‌های اسلامی نیست. « این حزب از سال 1985 پیوسته کوشیده است تا مسلمانان را تشویق و تحریض کند که توطئه‌های امپریالیسم برای ایجاد شکاف در صفوف امت اسلامی را ناکام گذاشته و سرکوب کند... بدین ترتیب هیچ یک از دو گروه شیعه و سنی در این موضوع مقصر نیست که حزبالله با این موضع‌گیری امکان وحدت میان آنها را فراهم می‌سازد و علاوه بر این، متهم ساختن عوامل خارجی - چه واقعی و چه ساختگی- زمینه را برای وحدت اسلامی ایجاد میکند.(سعد غریب، پیشین، ص132). حزبالله در مانیفیست خود خاطر نشان میکند:<br> | ||
«ما یک سازمان حزبی بسته یا یک چارچوب تنگ سیاسی در لبنان نیستیم. ما خود را امتی می‌دانیم که با مسلمانان سراسر جهان ارتباط عقیدتی و سیاسی کامل در چارچوب اسلام دارد... به همین علت رنج‌‌ها و مصیبت‌هایی که بر مسلمانان افغانستان، عراق، فیلیپین و سایر کشورها وارد میشود، در واقع بر پیکرۀ امت اسلامی که ما خود را بخش تفکیک‌ناپذیر آن می‌دانیم، وارد میشود.( به نقل از: اسداللهی، 1386، ص189).<br> | «ما یک سازمان حزبی بسته یا یک چارچوب تنگ سیاسی در لبنان نیستیم. ما خود را امتی می‌دانیم که با مسلمانان سراسر جهان ارتباط عقیدتی و سیاسی کامل در چارچوب اسلام دارد... به همین علت رنج‌‌ها و مصیبت‌هایی که بر مسلمانان افغانستان، عراق، فیلیپین و سایر کشورها وارد میشود، در واقع بر پیکرۀ امت اسلامی که ما خود را بخش تفکیک‌ناپذیر آن می‌دانیم، وارد میشود.( به نقل از: اسداللهی، 1386، ص189).<br> | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
«این‌که مشتی جوان با اسلحه سبک و بدون پشتیبانی جهان، چهارمین ارتش مدرن جهان یعنی اسرائیل را زمین‌گیر میکنند نشانه‌ای از یک پایان است. نظریۀ پایان تاریخ فرانسیس فوکویاما را باید فراموش کرد. آغاز این هزاره، آغاز سیطرۀ نظام لیبرال ـ دمکراسی آمریکا نخواهد بود. بر پیشانی این هزاره، تولد قطب قدرت اسلام نقش بسته است و سرمنشأ تمامی این حرکت‌های اسلام‌گرایانه و آزادی‌خواهانه، الگوی انقلاب اسلامی ایران است.»(روزنامه قدس،18مرداد 1385،ص13) | «این‌که مشتی جوان با اسلحه سبک و بدون پشتیبانی جهان، چهارمین ارتش مدرن جهان یعنی اسرائیل را زمین‌گیر میکنند نشانه‌ای از یک پایان است. نظریۀ پایان تاریخ فرانسیس فوکویاما را باید فراموش کرد. آغاز این هزاره، آغاز سیطرۀ نظام لیبرال ـ دمکراسی آمریکا نخواهد بود. بر پیشانی این هزاره، تولد قطب قدرت اسلام نقش بسته است و سرمنشأ تمامی این حرکت‌های اسلام‌گرایانه و آزادی‌خواهانه، الگوی انقلاب اسلامی ایران است.»(روزنامه قدس،18مرداد 1385،ص13) | ||
اخیراً سید حسن نصرالله به مناسبت میلاد پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بار دیگر استراتژی و دیدگاه وحدت‌طلبی این حزب و نفی هر گونه فرقه‌گرایی مذهبی را در سطح جهان اسلام تکرار نمود:<br> | اخیراً سید حسن نصرالله به مناسبت میلاد پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بار دیگر استراتژی و دیدگاه وحدت‌طلبی این حزب و نفی هر گونه فرقه‌گرایی مذهبی را در سطح جهان اسلام تکرار نمود:<br> | ||
«من امیدوارم در روز میلاد پیامبر از برخی ادعاهایی که می‌تواند باعث اختلاف میان شیعه و سنی شود دوری کنیم. امروز بازی کردن با مسایل بزرگ امت اسلام برای کسی میسر نیست، زیرا مسلمانان و رهبران و روحانیون در مسایل اساسی با یک‌دیگر متحد شده و در کنار هم می‌ایستند. در این‌جا به عنوان آخرین بهانه که مدتی است تبلیغ میشود، به این روی می‌آورند که شیعیان قصد دارند اهل سنت را به کیش خود درآورند و برای این مدعا هم ماجرا و دلیل می‌آورند». (روزنامه جمهوری اسلامی،24/3/1387،ص8). | «من امیدوارم در روز میلاد پیامبر از برخی ادعاهایی که می‌تواند باعث اختلاف میان شیعه و سنی شود دوری کنیم. امروز بازی کردن با مسایل بزرگ امت اسلام برای کسی میسر نیست، زیرا مسلمانان و رهبران و روحانیون در مسایل اساسی با یک‌دیگر متحد شده و در کنار هم می‌ایستند. در این‌جا به عنوان آخرین بهانه که مدتی است تبلیغ میشود، به این روی می‌آورند که شیعیان قصد دارند اهل سنت را به کیش خود درآورند و برای این مدعا هم ماجرا و دلیل می‌آورند». (روزنامه جمهوری اسلامی،24/3/1387،ص8). | ||
=مبحث سوم: تأثیرات حزبالله بر همگرایی اسلامی= | =مبحث سوم: تأثیرات حزبالله بر همگرایی اسلامی= | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۳: | ||
زمان آن فرا رسیده تا بررسی شود دیدگاهها و اهداف حزبالله درباره همگرایی میان مسلمانان تا چه اندزه محقق شده است و این جنبش که هم از نظر اعتقادی و هم از لحاظ سیاسی در منطقۀ خاورمیانه اقلیت محسوب میشود، تا چه میزان بر روند همگرایی در سطح منطقه و جهان اسلام تأثیرگذار بوده است.<br> | زمان آن فرا رسیده تا بررسی شود دیدگاهها و اهداف حزبالله درباره همگرایی میان مسلمانان تا چه اندزه محقق شده است و این جنبش که هم از نظر اعتقادی و هم از لحاظ سیاسی در منطقۀ خاورمیانه اقلیت محسوب میشود، تا چه میزان بر روند همگرایی در سطح منطقه و جهان اسلام تأثیرگذار بوده است.<br> | ||
در حقیقت برای آگاهی از میزان تأثیرگذاری حزبالله دربارۀ شتاب همگرایی اسلامی، باید به کارنامۀ این جنبش در مبارزه و مقابله با رژیم صهیونیستی به عنوان جدی‌ترین تهدید علیه مسلمانان، مراجعه نمود. هم‌اکنون شصت سال از تأسیس رژیم اسرائیل و بیش از 25 سال از ظهور حزبالله می‌گذرد. اگر عملکرد حزبالله به عنوان یک جنبش مردمی علیه رژیم صهیونیستی را با عملکرد چند دولت عربی مقایسه کنیم، به خوبی درخواهیم یافت که حزبالله لبنان چه توفیقات بزرگی را به دست آورده است.<br> | در حقیقت برای آگاهی از میزان تأثیرگذاری حزبالله دربارۀ شتاب همگرایی اسلامی، باید به کارنامۀ این جنبش در مبارزه و مقابله با رژیم صهیونیستی به عنوان جدی‌ترین تهدید علیه مسلمانان، مراجعه نمود. هم‌اکنون شصت سال از تأسیس رژیم اسرائیل و بیش از 25 سال از ظهور حزبالله می‌گذرد. اگر عملکرد حزبالله به عنوان یک جنبش مردمی علیه رژیم صهیونیستی را با عملکرد چند دولت عربی مقایسه کنیم، به خوبی درخواهیم یافت که حزبالله لبنان چه توفیقات بزرگی را به دست آورده است.<br> | ||
در این نوشتار در مقام شمارش و تحلیل دستاورد‌ها و موققیت‌های حزبالله در صحنه‌های داخل و خارج لبنان نیستیم، بلکه آن چه در پی آنیم بررسی تأثیراتی است که حزبالله از ناحیه عملکردهایش بر جریان همگرایی اسلامی برجای گذاشته است. در یک دسته‌بندی این تأثیرات را می‌توان در دو سطح کلان بررسی نمود: | در این نوشتار در مقام شمارش و تحلیل دستاورد‌ها و موققیت‌های حزبالله در صحنه‌های داخل و خارج لبنان نیستیم، بلکه آن چه در پی آنیم بررسی تأثیراتی است که حزبالله از ناحیه عملکردهایش بر جریان همگرایی اسلامی برجای گذاشته است. در یک دسته‌بندی این تأثیرات را می‌توان در دو سطح کلان بررسی نمود: | ||
==1- | ==1- همگرایی میان ملت‌های اسلامی== | ||
بر اساس آیۀ شریفه «ان هذه امتکم امۀ واحده»(انبیا/92) تقسیم مسلمانان به چند ملت، خلاف شعار قرآن کریم و اهداف عالیۀ اسلام است. بنابراین آن‌چه که هم‌اکنون مسلمانان را تحت عنوان ملتها در چارچوب تنگ کشورها جای داده، ره‌آورد سیاست‌های استعمارگران بوده است. از این رو بازگشت مسلمانان به پیکره‌ای واحد، آرزوی تمام کسانی است که مشفقانه برای تحقق اهداف و برنامه‌های دین اسلام تلاش میکنند. در این میان جنبش حزبالله لبنان با شجاعت و جسارت بی‌نظیری که از خود در برابر اسرائیل به نمایش گذاشته و با سیاست عقلانیت همراه با انعطاف‌پذیری که در صحنۀ داخلی لبنان در پیش گرفته است، دل بسیاری از مسلمانان را که در یکی دو قرن اخیر همواره متحمل شکست‌های سنگینی از استعمارگران و اشغال‌گران شده‌اند، به دست آورده و توانسته است روحیۀ از دست رفتۀ آنها به خصوص مسلمانان کشورهای عربی و نیز فلسطینیان را در رویارویی با رژیم صهیونیستی، به آنان بازگرداند.<br> | بر اساس آیۀ شریفه «ان هذه امتکم امۀ واحده»(انبیا/92) تقسیم مسلمانان به چند ملت، خلاف شعار قرآن کریم و اهداف عالیۀ اسلام است. بنابراین آن‌چه که هم‌اکنون مسلمانان را تحت عنوان ملتها در چارچوب تنگ کشورها جای داده، ره‌آورد سیاست‌های استعمارگران بوده است. از این رو بازگشت مسلمانان به پیکره‌ای واحد، آرزوی تمام کسانی است که مشفقانه برای تحقق اهداف و برنامه‌های دین اسلام تلاش میکنند. در این میان جنبش حزبالله لبنان با شجاعت و جسارت بی‌نظیری که از خود در برابر اسرائیل به نمایش گذاشته و با سیاست عقلانیت همراه با انعطاف‌پذیری که در صحنۀ داخلی لبنان در پیش گرفته است، دل بسیاری از مسلمانان را که در یکی دو قرن اخیر همواره متحمل شکست‌های سنگینی از استعمارگران و اشغال‌گران شده‌اند، به دست آورده و توانسته است روحیۀ از دست رفتۀ آنها به خصوص مسلمانان کشورهای عربی و نیز فلسطینیان را در رویارویی با رژیم صهیونیستی، به آنان بازگرداند.<br> | ||
حزبالله بیش از 25 سال است که جبهۀ مستحکمی را در برابر اشغال‌گری رژیم اسرائیل ایجاد کرده است؛ در این مدت چند فراز تاریخی وجود دارد که به عنوان نقطۀ عطف در تاریخ مبارزات حزبالله محسوب میشود:<br> | حزبالله بیش از 25 سال است که جبهۀ مستحکمی را در برابر اشغال‌گری رژیم اسرائیل ایجاد کرده است؛ در این مدت چند فراز تاریخی وجود دارد که به عنوان نقطۀ عطف در تاریخ مبارزات حزبالله محسوب میشود:<br> | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۴۰: | ||
به هرحال، حزبالله موفق شده چنین دیدگاه‌های بلندی را به خوبی تعبیر کند و نگاه‌های پیروان مذاهب اسلامی به خصوص شیعیان و اهل سنت را به هم نزدیک نماید. محمد مهدی عاکف رهبر اخوان‌المسلمین مصر در طول مقاومت قهرمانانۀ حزبالله در جنگ 33 روزه، چندین بار آمادگی اخوان‌المسلمین را برای اعزام نیرو به لبنان جهت حمایت از رزمندگان لبنانی در مبارزه با صهیونیستها اعلام کرد. هم‌چنین، علمای اندونزی، مالزی،پاکستان، کشمیر و... ضمن حمایت معنوی از حزبالله اقداماتی را نیز در جهت کمک به حزبالله، از جمله خریداری سلاح انجام دادند.(حجازی، 1385ش، ص209).<br> | به هرحال، حزبالله موفق شده چنین دیدگاه‌های بلندی را به خوبی تعبیر کند و نگاه‌های پیروان مذاهب اسلامی به خصوص شیعیان و اهل سنت را به هم نزدیک نماید. محمد مهدی عاکف رهبر اخوان‌المسلمین مصر در طول مقاومت قهرمانانۀ حزبالله در جنگ 33 روزه، چندین بار آمادگی اخوان‌المسلمین را برای اعزام نیرو به لبنان جهت حمایت از رزمندگان لبنانی در مبارزه با صهیونیستها اعلام کرد. هم‌چنین، علمای اندونزی، مالزی،پاکستان، کشمیر و... ضمن حمایت معنوی از حزبالله اقداماتی را نیز در جهت کمک به حزبالله، از جمله خریداری سلاح انجام دادند.(حجازی، 1385ش، ص209).<br> | ||
در سطح عموم و توده‌‌ها نیز حزبالله محبوبیت بسیاری میان پیروان اهل سنت به دست آورده است. مقاومت 25 سالۀ این حزب در خط مقدم علیه اسرائیل و خودگشودگی در تحولات داخلی لبنان، دلیل اصلی این محبوبیت است. هم اکنون مسلمانان به خوبی دریافته‌اند که خون شیعه و سنی در لبنان و فلسطین در مسیر یک هدف ریخته میشود و این امر غیرت و همگرایی دینی را میان مسلمانان تقویت کرده است. <br> | در سطح عموم و توده‌‌ها نیز حزبالله محبوبیت بسیاری میان پیروان اهل سنت به دست آورده است. مقاومت 25 سالۀ این حزب در خط مقدم علیه اسرائیل و خودگشودگی در تحولات داخلی لبنان، دلیل اصلی این محبوبیت است. هم اکنون مسلمانان به خوبی دریافته‌اند که خون شیعه و سنی در لبنان و فلسطین در مسیر یک هدف ریخته میشود و این امر غیرت و همگرایی دینی را میان مسلمانان تقویت کرده است. <br> | ||
بر اساس نتایج جدیدترین نظرسنجی که شبکه الجزیره انجام داده است بیش از 90% مسلمانان جهان از جنبش حزبالله لبنان حمایت کرده‌اند و این در حالی است که بیش از 70% مردم کل جهان(اعم از مسلمان و غیرمسلمان) مقاومت اسلامی را در برابر اشغال‌گری صهیونیستها برحق دانسته‌اند.(حجازی، 1385، ص207). | بر اساس نتایج جدیدترین نظرسنجی که شبکه الجزیره انجام داده است بیش از 90% مسلمانان جهان از جنبش حزبالله لبنان حمایت کرده‌اند و این در حالی است که بیش از 70% مردم کل جهان(اعم از مسلمان و غیرمسلمان) مقاومت اسلامی را در برابر اشغال‌گری صهیونیستها برحق دانسته‌اند.(حجازی، 1385، ص207). | ||
==2- همگرایی میان دولت‌های اسلامی== | ==2- همگرایی میان دولت‌های اسلامی== | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۲: | ||
در جریان جنگ نابرابر سال 2006، حزبالله لبنان 33 روز به صورت اعجاب برانگیزی در برابر رژیم صهیونیستی مقاومت نمود و دلاوری‌های بسیاری از خود نشان داد. این جنگ در اثبات حقانیت حزبالله و اسطوره شدن شخصیت سید حسن نصرالله بسیار مؤثر واقع شد. در طول جنگ و پس از آن حمایت‌های مردمی و دولتی بسیاری از جانب کشورهای اسلامی از حزبالله لبنان صورت گرفت. در حقیقت، تمام دولت‌های عربی و اسلامی می‌دانستند که شکست حزبالله در این جنگ، فضاهای بسیاری را به روی اشغال‌گری صهیونیستها می‌گشاید. از این رو این دولتها بی‌صبرانه منتظر نتیجۀ جنگ بودند که در عین ناباوری آنان، با پیروزی حزبالله به آتش‌بس منجر شد. از این‌جا بود که از جانب برخی دولت‌های عربی که قبلاً نسبت به اهداف و مقاصد حزبالله ظنین بودند، از این جنبش حمایت‌های بسیاری صورت گرفت، از جمله حکومت عربستان به مؤسسات دینی و مفتی‌های این کشور هشدار داد که از صدور فتوا علیه حزبالله پرهیز کنند. هم‌چنین، کشورهای مصر، سوریه، اردن، فلسطین و اتحادیه عرب به طور رسمی از حزبالله و مقاومت اسلامی حمایت کردند. (یاسین، 2006م/74).<br> | در جریان جنگ نابرابر سال 2006، حزبالله لبنان 33 روز به صورت اعجاب برانگیزی در برابر رژیم صهیونیستی مقاومت نمود و دلاوری‌های بسیاری از خود نشان داد. این جنگ در اثبات حقانیت حزبالله و اسطوره شدن شخصیت سید حسن نصرالله بسیار مؤثر واقع شد. در طول جنگ و پس از آن حمایت‌های مردمی و دولتی بسیاری از جانب کشورهای اسلامی از حزبالله لبنان صورت گرفت. در حقیقت، تمام دولت‌های عربی و اسلامی می‌دانستند که شکست حزبالله در این جنگ، فضاهای بسیاری را به روی اشغال‌گری صهیونیستها می‌گشاید. از این رو این دولتها بی‌صبرانه منتظر نتیجۀ جنگ بودند که در عین ناباوری آنان، با پیروزی حزبالله به آتش‌بس منجر شد. از این‌جا بود که از جانب برخی دولت‌های عربی که قبلاً نسبت به اهداف و مقاصد حزبالله ظنین بودند، از این جنبش حمایت‌های بسیاری صورت گرفت، از جمله حکومت عربستان به مؤسسات دینی و مفتی‌های این کشور هشدار داد که از صدور فتوا علیه حزبالله پرهیز کنند. هم‌چنین، کشورهای مصر، سوریه، اردن، فلسطین و اتحادیه عرب به طور رسمی از حزبالله و مقاومت اسلامی حمایت کردند. (یاسین، 2006م/74).<br> | ||
جمهوری اسلامی ایران که با جنبش حزبالله پیوندی ناگسستنی در مبانی اعتقادی و اهداف سیاسی دارد، در کسب توفیقات حزبالله در همگرایی دولتها نقش انکارناپذیری داشته است. پیروزی حزبالله در جنگ 33 روزه آن قدر برای ایران اهمیت داشت که مقام معظم رهبری در پیامی به سید حسن نصرالله و مقاومت اسلامی در 25 مرداد 1385، تصریح نمودند: | جمهوری اسلامی ایران که با جنبش حزبالله پیوندی ناگسستنی در مبانی اعتقادی و اهداف سیاسی دارد، در کسب توفیقات حزبالله در همگرایی دولتها نقش انکارناپذیری داشته است. پیروزی حزبالله در جنگ 33 روزه آن قدر برای ایران اهمیت داشت که مقام معظم رهبری در پیامی به سید حسن نصرالله و مقاومت اسلامی در 25 مرداد 1385، تصریح نمودند: | ||
«آن‌چه اتفاق افتاد، حجتی از سوی خداوند بر همه دولتها و ملت‌های اسلامی و به ویژه در منطقه خاورمیانه ست. شما بار دیگر مصداق این کلمه نورانی قرآن شدید: «قَدْ کانَ لَکمْ آیۀ في فِئَتَینِ الْتَقَتا فِئَۀ تُقاتِلُ فِي سَبِیلِ اللَّهِ وَ أُخْری کافِرَۀ یرَوْنَهُمْ مِثْلَیهِمْ رَأْی الْعَینِ وَ اللَّهُ یؤَیدُ بِنَصْرِهِ مَنْ یشاءُ إِنَّ فِي ذلِک لَعِبْرَۀ لأُِولِی الأَْبْصارِ». | «آن‌چه اتفاق افتاد، حجتی از سوی خداوند بر همه دولتها و ملت‌های اسلامی و به ویژه در منطقه خاورمیانه ست. شما بار دیگر مصداق این کلمه نورانی قرآن شدید: «قَدْ کانَ لَکمْ آیۀ في فِئَتَینِ الْتَقَتا فِئَۀ تُقاتِلُ فِي سَبِیلِ اللَّهِ وَ أُخْری کافِرَۀ یرَوْنَهُمْ مِثْلَیهِمْ رَأْی الْعَینِ وَ اللَّهُ یؤَیدُ بِنَصْرِهِ مَنْ یشاءُ إِنَّ فِي ذلِک لَعِبْرَۀ لأُِولِی الأَْبْصارِ». | ||
==3-شناساندن خائنان و خادمان به امت اسلامی== | ==3-شناساندن خائنان و خادمان به امت اسلامی== | ||
حزبالله با در پیش گرفتن سیاست معقولی که از یک سو بر سعه صدر و از سوی دیگر بر عزت اسلامی استوار بود موفق شد موجی از احترام ملتها را نسبت به خود و نیز دیدگاه برخی کشورهای اسلامی مانند عربستان و مصر را نسبت به اهداف و برنامه‌هایش جلب کند، اما این کشورها در مناسبات بینالمللی و سیاست خارجی به شدت به غرب وابسته هستند و در بسیاری از رویدادهای بینالمللی به ویژه مسائل خاورمیانه طبق اهداف کشورهای غربی و برخلاف مصالح مسلمانان عمل میکنند. این مسئله‌ای بود که جنبش حزبالله پیوسته نسبت به آن هشدار میداد. بحران سیاسی و طولانی لبنان در سال 2008 و تهاجم رژیم صهیونیستی به غزه در ابتدای سال 2009 یک بار دیگر به خوبی هویت واقعی برخی از سران جهان عرب همانند حسنی مبارک رییس جمهوری مصر، ملک عبدالله پادشاه عربستان و عبدالله دوم پادشاه اردن را نشان داد. کشورهای متبوع این عده در دو سال اخیر با دخالت مستمر در امور داخلی لبنان در ایجاد شکاف میان گروه‌های لبنانی نقش منفی بازی کرده‌اند. دخالت آشکار دو کشور عربی مصر و عربستان در امور داخلی لبنان و جانب‌داری از گروه موسوم به 14 مارس که طی چهار سال گذشته دولت را در اختیار داشته است، ثابت میکند که برخی حمایت‌ها و تأییدات گذشته این دو کشور از حزبالله صرفاً جنبه تبلیغاتی و سیاسی داشته و این دو کشور تحت تأثیر کشورهای قدرت‌مند غربی از به کارگیری سیاست مستقل در جریان‌های سیاسی خاورمیانه ناتوان می‌باشند. اخیراً رژیم حاکم بر مصر در مورد حزبالله جنجال منطقه‌ای به وجود آورد و ادعا نمود که چند جاسوس حزبالله را در این کشور دستگیر کرده است و حزبالله نیز با رد این اتهامات رژیم مصر را متهم کرد که با راه انداختن این هیاهو در نظر دارد نقش بسیار منفی خود را در حمایت از تهاجم صهیونیستها در جریان حمله به غزه پوشانده و افکار عمومی جهان اسلام را که علیه آنان است منحرف نماید.<br> | حزبالله با در پیش گرفتن سیاست معقولی که از یک سو بر سعه صدر و از سوی دیگر بر عزت اسلامی استوار بود موفق شد موجی از احترام ملتها را نسبت به خود و نیز دیدگاه برخی کشورهای اسلامی مانند عربستان و مصر را نسبت به اهداف و برنامه‌هایش جلب کند، اما این کشورها در مناسبات بینالمللی و سیاست خارجی به شدت به غرب وابسته هستند و در بسیاری از رویدادهای بینالمللی به ویژه مسائل خاورمیانه طبق اهداف کشورهای غربی و برخلاف مصالح مسلمانان عمل میکنند. این مسئله‌ای بود که جنبش حزبالله پیوسته نسبت به آن هشدار میداد. بحران سیاسی و طولانی لبنان در سال 2008 و تهاجم رژیم صهیونیستی به غزه در ابتدای سال 2009 یک بار دیگر به خوبی هویت واقعی برخی از سران جهان عرب همانند حسنی مبارک رییس جمهوری مصر، ملک عبدالله پادشاه عربستان و عبدالله دوم پادشاه اردن را نشان داد. کشورهای متبوع این عده در دو سال اخیر با دخالت مستمر در امور داخلی لبنان در ایجاد شکاف میان گروه‌های لبنانی نقش منفی بازی کرده‌اند. دخالت آشکار دو کشور عربی مصر و عربستان در امور داخلی لبنان و جانب‌داری از گروه موسوم به 14 مارس که طی چهار سال گذشته دولت را در اختیار داشته است، ثابت میکند که برخی حمایت‌ها و تأییدات گذشته این دو کشور از حزبالله صرفاً جنبه تبلیغاتی و سیاسی داشته و این دو کشور تحت تأثیر کشورهای قدرت‌مند غربی از به کارگیری سیاست مستقل در جریان‌های سیاسی خاورمیانه ناتوان می‌باشند. اخیراً رژیم حاکم بر مصر در مورد حزبالله جنجال منطقه‌ای به وجود آورد و ادعا نمود که چند جاسوس حزبالله را در این کشور دستگیر کرده است و حزبالله نیز با رد این اتهامات رژیم مصر را متهم کرد که با راه انداختن این هیاهو در نظر دارد نقش بسیار منفی خود را در حمایت از تهاجم صهیونیستها در جریان حمله به غزه پوشانده و افکار عمومی جهان اسلام را که علیه آنان است منحرف نماید.<br> | ||
در انتخابات پارلمانی اخیر لبنان جریان گروه طرفدار غرب موسوم به 14 مارس با حمایت‌های مالی کشورهای یاد شده باز هم اکثریت پارلمانی و دولت را در اختیار گرفت. پیام‌های مسرتآمیز و توأم با نفاق سران دولت‌های مصر، عربستان و اردن به سران گروه 14 مارس نشان داد که این کشورها هم‌چنان سیاست ماجراجویانه و طایفهگری خود را در لبنان دنبال خواهند کرد. (روزنامه خراسان، 19/3/1388، ص16). اینها نمونه‌ای از موفقیت‌های حزبالله در شناساندن دولت‌های خائنِ به سرنوشت امت اسلامی است، به طوری که هم‌اکنون رژیمهای کشورهای پرادعای عربی مانند مصر، اردن و عربستان به شدت مورد نفرت مسلمانان جهان قرار دارند و این در حالی است که هر روزه بر محبوبیت جنبش حزبالله و دبیرکل آن سید حسن نصرالله بیش از پیش افزوده میشود. هم‌چنین، حزبالله در شناساندن نقش مثبت برخی از کشورهای اسلامی مانند جمهوری اسلامی ایران، سوریه و دولت کنونی ترکیه در مسائل داخلی لبنان، تهاجم صهیونیستها به غزه و همگام شدن این کشورها با افکار عمومی مسلمانان، نقش بارزی ایفا نموده است. سید حسن نصرالله اخیراً از نقش مثبت برخی از کشورهای اسلامی چنین یاد کرده است: <br> | در انتخابات پارلمانی اخیر لبنان جریان گروه طرفدار غرب موسوم به 14 مارس با حمایت‌های مالی کشورهای یاد شده باز هم اکثریت پارلمانی و دولت را در اختیار گرفت. پیام‌های مسرتآمیز و توأم با نفاق سران دولت‌های مصر، عربستان و اردن به سران گروه 14 مارس نشان داد که این کشورها هم‌چنان سیاست ماجراجویانه و طایفهگری خود را در لبنان دنبال خواهند کرد. (روزنامه خراسان، 19/3/1388، ص16). اینها نمونه‌ای از موفقیت‌های حزبالله در شناساندن دولت‌های خائنِ به سرنوشت امت اسلامی است، به طوری که هم‌اکنون رژیمهای کشورهای پرادعای عربی مانند مصر، اردن و عربستان به شدت مورد نفرت مسلمانان جهان قرار دارند و این در حالی است که هر روزه بر محبوبیت جنبش حزبالله و دبیرکل آن سید حسن نصرالله بیش از پیش افزوده میشود. هم‌چنین، حزبالله در شناساندن نقش مثبت برخی از کشورهای اسلامی مانند جمهوری اسلامی ایران، سوریه و دولت کنونی ترکیه در مسائل داخلی لبنان، تهاجم صهیونیستها به غزه و همگام شدن این کشورها با افکار عمومی مسلمانان، نقش بارزی ایفا نموده است. سید حسن نصرالله اخیراً از نقش مثبت برخی از کشورهای اسلامی چنین یاد کرده است: <br> | ||
«از نظر ما هر کشوری در جهان بدون توجه به فرهنگ و مذهب و کیش آن اگر قصد حمایت از ما اعراب و آرمان‌هایمان را داشته باشد، ما باید در کنار او بایستیم. امروز ایران، سوریه و ترکیه جدید در این موقعیت هستند و تعداد این کشورها بیشتر نیز خواهد شد. ما به عنوان ملتها و دولت‌های عربی باید از آنها حمایت کرده و به آنها کمک کنیم نه این‌که آنها را متهم کرده و در برابر آنها بایستیم.» (روزنامه جمهوری اسلامی، 24/12/1387، ص8). | «از نظر ما هر کشوری در جهان بدون توجه به فرهنگ و مذهب و کیش آن اگر قصد حمایت از ما اعراب و آرمان‌هایمان را داشته باشد، ما باید در کنار او بایستیم. امروز ایران، سوریه و ترکیه جدید در این موقعیت هستند و تعداد این کشورها بیشتر نیز خواهد شد. ما به عنوان ملتها و دولت‌های عربی باید از آنها حمایت کرده و به آنها کمک کنیم نه این‌که آنها را متهم کرده و در برابر آنها بایستیم.» (روزنامه جمهوری اسلامی، 24/12/1387، ص8). | ||
=نتیجه‌گیری:= | =نتیجه‌گیری:= | ||
از مجموع آن‌چه گذشت می‌توان نتیجه گرفت که جنبش حزبالله لبنان بر اساس گفتمان «انقلاب شیعی» و در چارچوب نظری «اقدام جمعی» به وجود آمد. بنابراین اهداف و عملکردهای این جنبش را می‌بایست در این چارچوب مطالعه نمود. در پروسۀ همگرایی اسلامی، حزبالله لبنان به صورت هدف‌مند دیدگاه‌هایش را بیان میکند و طبق آن استراتژی مشخصی را در پیش می‌گیرد. مقاومت 25 سالۀ این حزب در برابر رژیم صهیونیستی که به عنوان عامل نفاق میان کشورهای اسلامی مبدل گشته بود، موجب شد روحیۀ همگرایی به میان مسلمانان بازگردد و حزبالله خود را عامل وفاق معرفی نماید. هم‌اکنون دیدگاه‌های حزبالله لبنان در فرایند همگرایی اسلامی که در سال‌های ابتدایی تأسیسش آن را بیان می‌نمود، جلوۀ عینی پیدا نموده و اهداف آن یکی پس از دیگری تحقق می‌یابد.<br> | از مجموع آن‌چه گذشت می‌توان نتیجه گرفت که جنبش حزبالله لبنان بر اساس گفتمان «انقلاب شیعی» و در چارچوب نظری «اقدام جمعی» به وجود آمد. بنابراین اهداف و عملکردهای این جنبش را می‌بایست در این چارچوب مطالعه نمود. در پروسۀ همگرایی اسلامی، حزبالله لبنان به صورت هدف‌مند دیدگاه‌هایش را بیان میکند و طبق آن استراتژی مشخصی را در پیش می‌گیرد. مقاومت 25 سالۀ این حزب در برابر رژیم صهیونیستی که به عنوان عامل نفاق میان کشورهای اسلامی مبدل گشته بود، موجب شد روحیۀ همگرایی به میان مسلمانان بازگردد و حزبالله خود را عامل وفاق معرفی نماید. هم‌اکنون دیدگاه‌های حزبالله لبنان در فرایند همگرایی اسلامی که در سال‌های ابتدایی تأسیسش آن را بیان می‌نمود، جلوۀ عینی پیدا نموده و اهداف آن یکی پس از دیگری تحقق می‌یابد.<br> | ||
به‌‌رغم مخاطراتی که همگرایی جهان اسلام را تهدید میکند، حزبالله لبنان از رهگذر دیدگاهها و اهداف بلندی که همواره در پی آن بوده، موفق شده است تأثیرات غیرقابل انکار و شگرفی دربارۀ تقریب مواضع ملتها و دولت‌های اسلامی به جای بگذارد. این در حالی است که برخی گروه‌های سلفی اهل سنت مانند «القاعده»، خود را به عنوان عامل نفاق شناسانده‌اند. | به‌‌رغم مخاطراتی که همگرایی جهان اسلام را تهدید میکند، حزبالله لبنان از رهگذر دیدگاهها و اهداف بلندی که همواره در پی آن بوده، موفق شده است تأثیرات غیرقابل انکار و شگرفی دربارۀ تقریب مواضع ملتها و دولت‌های اسلامی به جای بگذارد. این در حالی است که برخی گروه‌های سلفی اهل سنت مانند «القاعده»، خود را به عنوان عامل نفاق شناسانده‌اند. | ||
=منابع و مآخذ:= | =منابع و مآخذ:= | ||
| خط ۱۹۲: | خط ۱۹۲: | ||
# یاسین، عبدالقادر، فجرالانتصار، (الحرب العربیه – الحرب الاسرائیلیه)، دارالکتاب العربی، بیروت، 2006م. | # یاسین، عبدالقادر، فجرالانتصار، (الحرب العربیه – الحرب الاسرائیلیه)، دارالکتاب العربی، بیروت، 2006م. | ||
# j.a.banks,the sociology of social movements ( London: macmillan,1972) | # j.a.banks,the sociology of social movements ( London: macmillan,1972) | ||
* مطالب مندرج در این مدخل بارگذاری شده از فصلنامه اندیشه تقریب، سال دوم، شماره نوزدهم تابستان 1388 می‌باشد. | * مطالب مندرج در این مدخل بارگذاری شده از فصلنامه اندیشه تقریب، سال دوم، شماره نوزدهم تابستان 1388 می‌باشد. | ||
= پانویس= | = پانویس= | ||
[[رده:مقالات]] | |||
[[رده: فصلنامه اندیشه تقریب]] | [[رده: فصلنامه اندیشه تقریب]] | ||
[[رده: منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] | [[رده: منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] | ||