۸۷٬۹۸۰
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'بهره مند' به 'بهرهمند') |
جز (جایگزینی متن - 'رئیس جمهور' به 'رئیسجمهور') |
||
خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
==3ـ8. ارتدوکس== | ==3ـ8. ارتدوکس== | ||
ارتدوکسها بیست درصد از جمعیت آلبانی را تشکیل میدهند. آنها به طور عمده ارتدوکسهای یونانی اند که به علت هم مرز بودن با یونان در جنوب این کشور سکونت دارند. | ارتدوکسها بیست درصد از جمعیت آلبانی را تشکیل میدهند. آنها به طور عمده ارتدوکسهای یونانی اند که به علت هم مرز بودن با یونان در جنوب این کشور سکونت دارند. | ||
در سال 1924 مردم آلبانی یک کشیش ارتدوکس به نام فان استفان نولی را در جایگاه | در سال 1924 مردم آلبانی یک کشیش ارتدوکس به نام فان استفان نولی را در جایگاه رئیسجمهوری کشور برگزیدند. وی پس از شش ماه حکومت، به وسیله ارتدوکس دیگر به نام نیکلا پاشیچ از قدرت خلع شد.<br> | ||
پس از تحولات اخیر آلبانی، نخستین حرکت از سوی رهبران کلیسای ارتدوکس یونان برای تبلیغ مسیحیت به وسیله شخص اسقف اعظم و رهبر دینی ارتدوکسها در استانبول صورت گرفت. وی نماینده و مبلّغ تام الاختیار خود را برای رهبری اقلیت بین 2 تا 5 درصد مردم یونانی زبان آلبانی عازم این کشور کرد. نماینده اسقف اعظم که سالیان سال وظیفه تبلیغ و ارشاد ارتدوکسها را در افریقا به عهده داشت، در انجام وظایف خود فوق العاده دارای تجربه و مهارت لازم بود و آنچنان در سازماندهی ارتدوکسها کوشید که باعث نگرانی حزب حاکم این کشور شد. وی سرانجام پس از دو سال با تیرگی روابط سیاسی یونان، آلبانی، از این کشور اخراج شد. در سال 1992 حداقل تعداد 10 کلیسای ارتدوکس موفق شدند مراسم مذهبی خود را در 10 شهر برقرار سازند. در این جهت کلیسای «میرویلیس» و «تاناس مقدس» در مرکز شهر بازگشایی شدند. گفتنی است که کلیسای ارتدوکس استانبول، اسقف اعظم را برای آلبانی برمی گزیند.<ref>آلبانی، همان، ص 13 ـ 15.</ref><br> | پس از تحولات اخیر آلبانی، نخستین حرکت از سوی رهبران کلیسای ارتدوکس یونان برای تبلیغ مسیحیت به وسیله شخص اسقف اعظم و رهبر دینی ارتدوکسها در استانبول صورت گرفت. وی نماینده و مبلّغ تام الاختیار خود را برای رهبری اقلیت بین 2 تا 5 درصد مردم یونانی زبان آلبانی عازم این کشور کرد. نماینده اسقف اعظم که سالیان سال وظیفه تبلیغ و ارشاد ارتدوکسها را در افریقا به عهده داشت، در انجام وظایف خود فوق العاده دارای تجربه و مهارت لازم بود و آنچنان در سازماندهی ارتدوکسها کوشید که باعث نگرانی حزب حاکم این کشور شد. وی سرانجام پس از دو سال با تیرگی روابط سیاسی یونان، آلبانی، از این کشور اخراج شد. در سال 1992 حداقل تعداد 10 کلیسای ارتدوکس موفق شدند مراسم مذهبی خود را در 10 شهر برقرار سازند. در این جهت کلیسای «میرویلیس» و «تاناس مقدس» در مرکز شهر بازگشایی شدند. گفتنی است که کلیسای ارتدوکس استانبول، اسقف اعظم را برای آلبانی برمی گزیند.<ref>آلبانی، همان، ص 13 ـ 15.</ref><br> | ||
=9. نفوذ ادیان در اوضاع سیاسی و فرهنگی جامعه= | =9. نفوذ ادیان در اوضاع سیاسی و فرهنگی جامعه= | ||
گرچه 70 درصد جامعه آلبانی را مسلمانان و 30 درصد آن را مسیحیان تشکیل میدهند، ادیان در اوضاع سیاسی و گرایشهای کلی دولت، چنان که باید و شاید ایفای نقش نمیکند.<br> | گرچه 70 درصد جامعه آلبانی را مسلمانان و 30 درصد آن را مسیحیان تشکیل میدهند، ادیان در اوضاع سیاسی و گرایشهای کلی دولت، چنان که باید و شاید ایفای نقش نمیکند.<br> | ||
رهبران حاکم آلبانی میکوشند با تفکیک دین از سیاست، هدایت و رهبری کشور را در اختیار داشته باشند. گرچه آقای سالی بریشا | رهبران حاکم آلبانی میکوشند با تفکیک دین از سیاست، هدایت و رهبری کشور را در اختیار داشته باشند. گرچه آقای سالی بریشا رئیسجمهوری کنونی آلبانی مسلمان و از فرقه بکتاشیه، و نخست وزیر وی آقای الکساندر مکسی مسیحی ارتدوکس و آقای آلفرد سریچی وزیر خارجه مسیحی کاتولیک هستند، این گزینش نمی تواند حکایت از نفوذ ادیان در سیاست کشور داشته باشد؛ بلکه این شکل گیری کابینه آلبانی میتواند به منظور برخورداری از توانمندی افراد در جهت منافع ملی و کمرنگ کردن نفوذ بالقوه مسلمانان در صحنه سیاسی در قبال حساسیتهای غرب باشد. این حرکت خود، مبین تلاش پنهان گروههای مسیحی است که در سطح گستردهای به فعالیتهای مذهبی دست زدهاند. <br> | ||
=10. سیاست مذهبی حکومت= | =10. سیاست مذهبی حکومت= | ||
خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
طبق ماده 37 قانون اساسی سال 1967، آلبانی هیچ مذهبی را به رسمیت نمی شناخت واز تبلیغات ملحدانه حمایت میکرد؛ بدین سبب، کلیه پیروان ادیان هیچ گونه حقی برای برپایی مراسم مذهبی نداشتند. کمونیستها کتابهای مذهبی و دینی را از بین میبردند. زمان سلطه کمونیستها خواندن قرآن در سراسر کشور ممنوع بود. <br> | طبق ماده 37 قانون اساسی سال 1967، آلبانی هیچ مذهبی را به رسمیت نمی شناخت واز تبلیغات ملحدانه حمایت میکرد؛ بدین سبب، کلیه پیروان ادیان هیچ گونه حقی برای برپایی مراسم مذهبی نداشتند. کمونیستها کتابهای مذهبی و دینی را از بین میبردند. زمان سلطه کمونیستها خواندن قرآن در سراسر کشور ممنوع بود. <br> | ||
از سال 1990 در پی تحولات سیاسی اجتماعی در آلبانی و برقراری آزادی نسبی سیاسی - مذهبی، دولت تیرانا کوشید از حضور گروههای مذهبی گوناگون مسلمان و مسیحی در امر بازسازی و توسعه اقتصادی آلبانی بهرهمند شوند؛ پس موضع دولت آلبانی را باید جدا از این تحلیل کرد. آنچه این کشور به دشت به آن نیاز دارد، کمکهای اقتصادی و مالی است که رهبران این کشور در صحنه سیاست خارجی در جستوجوی کسب منابع مالی برای تأمین این نیازها هستند.<br> | از سال 1990 در پی تحولات سیاسی اجتماعی در آلبانی و برقراری آزادی نسبی سیاسی - مذهبی، دولت تیرانا کوشید از حضور گروههای مذهبی گوناگون مسلمان و مسیحی در امر بازسازی و توسعه اقتصادی آلبانی بهرهمند شوند؛ پس موضع دولت آلبانی را باید جدا از این تحلیل کرد. آنچه این کشور به دشت به آن نیاز دارد، کمکهای اقتصادی و مالی است که رهبران این کشور در صحنه سیاست خارجی در جستوجوی کسب منابع مالی برای تأمین این نیازها هستند.<br> | ||
آقای سالی بریشا | آقای سالی بریشا رئیسجمهوری آلبانی با آگاهی و شناخت از عدم تمایل افکار عمومی داخلی و نیز مخالفت احزاب و گروههای سیاسی، به طور رسمی کشورش را به جرگه کشورهای اسلامی و به عضویت سازمان کنفرانس اسلامی درآورد. این اقدام دولت آلبانی به منظور کسب حمایت سیاسی از کشورهای اسلامی در زمینه بحران کوزوو و نیز جذب دلارهای نفتی کشورهای اسلامی بهویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای بازسازی کشورش صورت گرفت؛ اما موفق نشد به کلیه اهداف اقتصادی اش دست یابد.برای اطلاع بیشتر و نیز اهداف به عضویت در آمدن آلبانی، به سازمان کنفرانس اسلامی، <ref>ر.ک: «آخرین تحوّلات آلبانی»، وزارت امور خارجه، مهرماه سال 1371.</ref><br> | ||
دولت آلبانی، عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی را کامیابی سیاسی تلقّی کرد. مقامهای دولت آلبانی معتقدند که عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی نه تنها در تأمین مالی طرحهای صنعتی کشور از طریق بانک توسعه اسلامی را فراهم آورد، بلکه حمایت سیاسی سازمان در قبال موضوع اقلیت آلبانی تبار در کوزوو را به دنبال خواهد داشت. تصمیم دولت آلبانی در عضویت سازمان کنفرانس اسلامی نه تنها اقدام راهبردی در جهت وضعیت بد اقتصادی کشور تعبیر میشود، بلکه خود مانور جغرافیای سیاسی در افزایش حمایت بینالمللی موضع آلبانی در صورت رویاروییهای بیشتر در یوگسلاوی پیشین است.<br> | دولت آلبانی، عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی را کامیابی سیاسی تلقّی کرد. مقامهای دولت آلبانی معتقدند که عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی نه تنها در تأمین مالی طرحهای صنعتی کشور از طریق بانک توسعه اسلامی را فراهم آورد، بلکه حمایت سیاسی سازمان در قبال موضوع اقلیت آلبانی تبار در کوزوو را به دنبال خواهد داشت. تصمیم دولت آلبانی در عضویت سازمان کنفرانس اسلامی نه تنها اقدام راهبردی در جهت وضعیت بد اقتصادی کشور تعبیر میشود، بلکه خود مانور جغرافیای سیاسی در افزایش حمایت بینالمللی موضع آلبانی در صورت رویاروییهای بیشتر در یوگسلاوی پیشین است.<br> | ||
عضویت آلبانی در سازمان کنفرانس اسلامی به عکسالعملهای گوناگونی از سوی احزاب مخالف دولت انجامید. احزاب مخالف معتقدند: آلبانی متعلق به اروپا است و با عضویت در سازمان اسلامی، روند اروپایی شدن کشور و نیز الحاق به سازمانهای اروپایی با مشکلات فراوانی مواجه خواهد شد. از این طریق آنها عدم موافقت شدید خود را با فرصتهای راهبردی و سیاسی دولت بیان داشتند.<ref>Balkan Unit - Bulgaria, Romania, Albaniz - NO 1/8/1993 - Page 45.</ref><br> | عضویت آلبانی در سازمان کنفرانس اسلامی به عکسالعملهای گوناگونی از سوی احزاب مخالف دولت انجامید. احزاب مخالف معتقدند: آلبانی متعلق به اروپا است و با عضویت در سازمان اسلامی، روند اروپایی شدن کشور و نیز الحاق به سازمانهای اروپایی با مشکلات فراوانی مواجه خواهد شد. از این طریق آنها عدم موافقت شدید خود را با فرصتهای راهبردی و سیاسی دولت بیان داشتند.<ref>Balkan Unit - Bulgaria, Romania, Albaniz - NO 1/8/1993 - Page 45.</ref><br> | ||
=11. روابط پیروان ادیان و مذاهب مختلف با یک دیگر= | =11. روابط پیروان ادیان و مذاهب مختلف با یک دیگر= | ||
در آلبانی، مسلمانان و مسیحیان روابط نزدیکی با هم دارند. در گذشته روابط آنان چنان خوب و مستحکم بود که مسیحیان نیز برای احترام به مسلمانان در ماه مبارک رمضان روزه میگرفتند. <br> | در آلبانی، مسلمانان و مسیحیان روابط نزدیکی با هم دارند. در گذشته روابط آنان چنان خوب و مستحکم بود که مسیحیان نیز برای احترام به مسلمانان در ماه مبارک رمضان روزه میگرفتند. <br> | ||
باید اذعان داشت که همزیستی میان پیروان مذاهب گوناگون در آلبانی خوب و عالی بود. ویژگی عمومی مردم، فقدان تعصبهای مذهبی و نیز عدم وجود شرایطی برای دامن زدن به اختلافهای مذهبی، خود در بقای نوعی همزیستی بین ادیان مؤثر واقع افتاد. سالی بریشا | باید اذعان داشت که همزیستی میان پیروان مذاهب گوناگون در آلبانی خوب و عالی بود. ویژگی عمومی مردم، فقدان تعصبهای مذهبی و نیز عدم وجود شرایطی برای دامن زدن به اختلافهای مذهبی، خود در بقای نوعی همزیستی بین ادیان مؤثر واقع افتاد. سالی بریشا رئیسجمهوری آلبانی درباره روابط مسلمانان و مسیحیان گفته است: «امروزه بسیاری از مسلمانان در این کشور آشکارا توجهات خود را به خدمات کلیساهای کاتولیک معطوف داشتهاند؛ زیرا آنان را با تمدن غرب که آنها میکوشند بخشی از آن باشند معاشر میسازد؛ اما این روند میتواند سریعاً تغییر کند.آلبانی تحرک صمیمانه تر به سوی جهان اسلام، وزارت امور خارجه، ص 4)؛ ولی پس از تحولات اخیر به ویژه بعد از فروپاشی نظام کمونیستی در آلبانی وضعیتی فراهم آمد که به طور عمده جو مناسب همزیستی ادیان گوناگون را خدشه وارد کرد. به همین دلیل روابط خود ادیان متحمل تغییرات ملحوظی شد که در درازمدت میتواند آثار نامطلوبی بر جای گذارد. <br> | ||
=12. آداب و سنن مذهب و میزان پایبندی مردم به آن= | =12. آداب و سنن مذهب و میزان پایبندی مردم به آن= | ||
زمان رژیم انور خوجه، تمسک به آیینهای مذهبی و دینی خلاف قانون اساسی و منافع ملی کشور تعبیر میشد. دولت با تغییر قانون اساسی در سال 1967 و بستن و تخریب کلیه مساجد و کلیساها، اقدامهای گستردهای در ترویج افکار غیر مذهبی و ملحدانه برای تزلزل در پایبندی مذهبی مردم آغاز کرد. بسیاری از رهبران مذهبی تحت فشار دستگاه دولتی قرار گرفتند و تعدادی نیز زندانی شدند. این وضع جدید، آثار نامطلوبی بر میزان پایبندی مردم به ویژه جوانان به آداب و سنن مذهبی گذاشت. پس از فروپاشی کمونیسم، تحرک و فعالیت نویی به منظور بازگشت به اصل خویشتن آغاز شد. اکنون این حرکت که مورد حمایت رهبران سنتی و مذهبی آلبانی قرار دارد، مراحل بسیار مهم و حساس خود را میپیماید؛ زیرا در این فضای جدید، کوششهایی برای جذب جوانان به فرهنگهای غیربومی و غربی شدت بیشتری به خود گرفت. <br> | زمان رژیم انور خوجه، تمسک به آیینهای مذهبی و دینی خلاف قانون اساسی و منافع ملی کشور تعبیر میشد. دولت با تغییر قانون اساسی در سال 1967 و بستن و تخریب کلیه مساجد و کلیساها، اقدامهای گستردهای در ترویج افکار غیر مذهبی و ملحدانه برای تزلزل در پایبندی مذهبی مردم آغاز کرد. بسیاری از رهبران مذهبی تحت فشار دستگاه دولتی قرار گرفتند و تعدادی نیز زندانی شدند. این وضع جدید، آثار نامطلوبی بر میزان پایبندی مردم به ویژه جوانان به آداب و سنن مذهبی گذاشت. پس از فروپاشی کمونیسم، تحرک و فعالیت نویی به منظور بازگشت به اصل خویشتن آغاز شد. اکنون این حرکت که مورد حمایت رهبران سنتی و مذهبی آلبانی قرار دارد، مراحل بسیار مهم و حساس خود را میپیماید؛ زیرا در این فضای جدید، کوششهایی برای جذب جوانان به فرهنگهای غیربومی و غربی شدت بیشتری به خود گرفت. <br> | ||
خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
این فرقه پیرو شخصی به نام «حاج بکتاش»<ref>نام اصلی حاج بکتاش سید محمد رضوی است و از سادات رضوی محسوب می شود. نسبت وی به امام هشتم(علیهالسلام)میرسد. وی پس از مهاجرت به ترکیه در دربار اورخان، دومین فرمانروای عثمانی منزلت خاصی یافت. وی گرچه اظهار تسنن می کرد، قلباً به تشیع متمایل بود.(دائرة المعارف تشیع، ج 2، بخش بکتاشیه).</ref> پیشوای طریقههای مذهبی و تصوفی هستند. طریقه بکتاشیه در قرن 16 میلادی در آناتولی یعنی آسیای صغیر رواج فراوان یافت. <br> | این فرقه پیرو شخصی به نام «حاج بکتاش»<ref>نام اصلی حاج بکتاش سید محمد رضوی است و از سادات رضوی محسوب می شود. نسبت وی به امام هشتم(علیهالسلام)میرسد. وی پس از مهاجرت به ترکیه در دربار اورخان، دومین فرمانروای عثمانی منزلت خاصی یافت. وی گرچه اظهار تسنن می کرد، قلباً به تشیع متمایل بود.(دائرة المعارف تشیع، ج 2، بخش بکتاشیه).</ref> پیشوای طریقههای مذهبی و تصوفی هستند. طریقه بکتاشیه در قرن 16 میلادی در آناتولی یعنی آسیای صغیر رواج فراوان یافت. <br> | ||
در سال 1922 زمان جنگ ضدمذهبی در ترکیه، فردی به نام سالی نیازدهده آلبانیایی که رهبری این فرقه را به عهده داشت، به آلبانی گریخت و از آن زمان این فرقه در آلبانی نیز گسترش یافت. (غالب) طرفداران این فرقه به رسول اکرم(صلیاللهعلیهوآله) و دوازده امام(علیهمالسلام) شیعیان معتقد بوده، به ظهور حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ ایمان دارند. مراسم نذری دادن در روز عاشورا و اعلان تمایل قلبی به اهل بیت(علیهمالسلام) به صورت آشکار و ... از جمله مراسم مذهبی آنها است؛ اما به علت مجاورت در سرزمینهای مسیحی، اعتقاد باطلی از جمله حلّیت شرب خمر و برگزاری مراسم عشای ربانی که از برخی باورهای مسیحی متأثر است، بین آنها رواج دارد. با این وصف، یکی از رهبران بکتاشیه در جلسهای اظهار داشت: «بر خلاف تهمتهایی که به ما میزنند، ما مسلمانیم و قرآن را کاملا قبول داریم. پیامبر اسلام(صلیاللهعلیهوآله) را پیامبر خود و ائمه اثناعشر(علیهمالسلام) را امامان و پیشوایان خود میدانیم و چون بنی امیه را قبول نداریم و ... به ما علوی میگویند و گمان میکنند ما علی(علیهالسلام) را از پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) برتر میدانیم، در صورتی که چنین نیست».<ref>آلبانی، دیار فراموش شده، همان، ص89و90.</ref><br> | در سال 1922 زمان جنگ ضدمذهبی در ترکیه، فردی به نام سالی نیازدهده آلبانیایی که رهبری این فرقه را به عهده داشت، به آلبانی گریخت و از آن زمان این فرقه در آلبانی نیز گسترش یافت. (غالب) طرفداران این فرقه به رسول اکرم(صلیاللهعلیهوآله) و دوازده امام(علیهمالسلام) شیعیان معتقد بوده، به ظهور حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ ایمان دارند. مراسم نذری دادن در روز عاشورا و اعلان تمایل قلبی به اهل بیت(علیهمالسلام) به صورت آشکار و ... از جمله مراسم مذهبی آنها است؛ اما به علت مجاورت در سرزمینهای مسیحی، اعتقاد باطلی از جمله حلّیت شرب خمر و برگزاری مراسم عشای ربانی که از برخی باورهای مسیحی متأثر است، بین آنها رواج دارد. با این وصف، یکی از رهبران بکتاشیه در جلسهای اظهار داشت: «بر خلاف تهمتهایی که به ما میزنند، ما مسلمانیم و قرآن را کاملا قبول داریم. پیامبر اسلام(صلیاللهعلیهوآله) را پیامبر خود و ائمه اثناعشر(علیهمالسلام) را امامان و پیشوایان خود میدانیم و چون بنی امیه را قبول نداریم و ... به ما علوی میگویند و گمان میکنند ما علی(علیهالسلام) را از پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) برتر میدانیم، در صورتی که چنین نیست».<ref>آلبانی، دیار فراموش شده، همان، ص89و90.</ref><br> | ||
اکنون بکتاشیهها مهمترین و با نفوذترین تشکیلات دینی در آلبانی شمرده میشوند. بکتاشیها بین تحصیلکردهها، مقامهای دولتی و رهبران سیاسی و عموم مردم جایگاه خاصی دارند. مراسم ویژه بکتاشی در روز عاشورا از تلویزیون آلبانی پخش میشود که به طور عمده | اکنون بکتاشیهها مهمترین و با نفوذترین تشکیلات دینی در آلبانی شمرده میشوند. بکتاشیها بین تحصیلکردهها، مقامهای دولتی و رهبران سیاسی و عموم مردم جایگاه خاصی دارند. مراسم ویژه بکتاشی در روز عاشورا از تلویزیون آلبانی پخش میشود که به طور عمده رئیسجمهوری و مقامهای عالیرتبه در آن شرکت میکنند. <br> | ||
قبل از نفوذ بکتاشیها در آلبانی، نیمی از مسلمانان آلبانی علوی بودند. علویها در این کشور به فرقههایی اطلاق میشود که به لحاظ فقهی سنی باشند؛ ولی در سیر و سلوک خود را پیرو حضرت علی(علیهالسلام) بدانند. گفته میشود که اکثر این فرقهها دوازده امام شیعیان را قبول دارند و به آنان احترام میگذارند. علویها در آلبانی به فرقههای مختلف خلوتیه، قادریه، رفاعیه، سعیدیه، نقشبندیه، تیجانیه اطلاق میگردد که هر یک از آنان به طور خلاصه به شرح ذیل بیان میشود. <br> | قبل از نفوذ بکتاشیها در آلبانی، نیمی از مسلمانان آلبانی علوی بودند. علویها در این کشور به فرقههایی اطلاق میشود که به لحاظ فقهی سنی باشند؛ ولی در سیر و سلوک خود را پیرو حضرت علی(علیهالسلام) بدانند. گفته میشود که اکثر این فرقهها دوازده امام شیعیان را قبول دارند و به آنان احترام میگذارند. علویها در آلبانی به فرقههای مختلف خلوتیه، قادریه، رفاعیه، سعیدیه، نقشبندیه، تیجانیه اطلاق میگردد که هر یک از آنان به طور خلاصه به شرح ذیل بیان میشود. <br> | ||
==2ـ13. خلوتیه== | ==2ـ13. خلوتیه== |