پرش به محتوا

حوزه علمیه نجف: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
'''حوزه علمیه نجف'''، اصطلاحی که بر تمامی متولیان امور مدارس دینی اعم از مراجع مذهبی حوزه علمیه شهر [[نجف]] اشرف اطلاق می گردد. وظیفه اساسی این متولیان، آموزش و پرورش طلاب علوم دینی و نیز  جامعه اسلامی و بشری ساکن در نجف اشرف و حوالی آن و به صورت کلی در عراق می باشد. این حوزه تا کنون در کنار [[حوزه علمیه قم]]، به پرورش  بسیاری از [[فقیهان]] و عالمان بزرگ با مبانی [[وحدت اسلامی|وحدت]] آفرین و عملکرد [[تقریب مذاهب اسلامی|تقریب]] مدار پرداخته است و از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. از جمله این بزرگان می توان به امثال: [[شیخ طوسی]]، [[علامه حلی]]، [[شیخ انصاری]]،  [[آیت الله خوئی]] و [[آیت الله سیستانی]] و [[امام خمینی]] رهبر [[انقلاب اسلامی]] ایران، اشاره نمود.
'''حوزه علمیه نجف'''، اصطلاحی که بر تمامی متولیان امور مدارس دینی اعم از مراجع مذهبی حوزه علمیه شهر [[نجف]] اشرف اطلاق می گردد. وظیفه اساسی این متولیان، آموزش و پرورش طلاب علوم دینی و نیز  جامعه اسلامی و بشری ساکن در نجف اشرف و حوالی آن و به صورت کلی در عراق می باشد. این حوزه تا کنون در کنار [[حوزه علمیه قم]]، به پرورش  بسیاری از [[فقیهان]] و عالمان بزرگ با مبانی [[وحدت اسلامی|وحدت]] آفرین و عملکرد [[تقریب مذاهب اسلامی|تقریب]] مدار پرداخته است و از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. از جمله این بزرگان می توان به امثال: [[شیخ طوسی]]، [[علامه حلی]]، [[شیخ انصاری]]،  [[آیت الله خوئی]] و [[آیت الله سیستانی]] و [[امام خمینی]] رهبر [[انقلاب اسلامی]] ایران، اشاره نمود.


==تاریخچه حوزه علمیه نجف ==
==تاریخچه حوزه علمیه نجف==
درباره اینکه تأسیس حوزه علمیه نجف به چه شکلی بوده است، دو نظر اساسی وجود دارد: نظر اول این است که پس از هجرت [[شیخ طوسی]] در ۴۴۸ق از [[بغداد]] به [[نجف]]، وی این [[حوزه علمیه]] را بنا نهاد. نظر گروه دیگر این است که قبل از آمدن شیخ طوسی، حلقه‌های بحث و درس در جوار [[حرم حضرت علی(ع)|مرقد امیرمؤمنان علیه‌السلام]]، در نجف برقرار بوده و به همین صورت حوزه علمیه شکل گرفته بوده است.<ref>ر.ک: بحرالعلوم، ص۱۱؛ محمدرضا شمس الدین، ص۶۷ـ۶۸</ref> که این گروه برای اثبات مدعای خود  شواهدی را نیز به شرح زیر ذکر می‌کنند:
درباره اینکه تأسیس حوزه علمیه نجف به چه شکلی بوده است، دو نظر اساسی وجود دارد: نظر اول این است که پس از هجرت [[شیخ طوسی]] در ۴۴۸ق از [[بغداد]] به [[نجف]]، وی این [[حوزه علمیه]] را بنا نهاد. نظر گروه دیگر این است که قبل از آمدن شیخ طوسی، حلقه‌های بحث و درس در جوار [[حرم حضرت علی(ع)|مرقد امیرمؤمنان علیه‌السلام]]، در نجف برقرار بوده و به همین صورت حوزه علمیه شکل گرفته بوده است.<ref>ر.ک: بحرالعلوم، ص۱۱؛ محمدرضا شمس الدین، ص۶۷ـ۶۸</ref> که این گروه برای اثبات مدعای خود  شواهدی را نیز به شرح زیر ذکر می‌کنند:


*بنابه گزارش [[سید عبد الکریم بن طاووس|ابن طاووس]]،<ref>ابن طاووس، ص۱۳۲ـ۱۳۳</ref> به هنگام دیدار [[عضدالدوله دیلمی]] از نجف در سال ۳۷۱ق، ۱۷۰۰ [[فقیه]] در این شهر بوده‌اند.
*بنابه گزارش [[سید عبد الکریم بن طاووس|ابن طاووس]]،<ref>ابن طاووس، ص۱۳۲ـ۱۳۳</ref> به هنگام دیدار عضدالدوله دیلمی از نجف در سال ۳۷۱ق، ۱۷۰۰ [[فقیه]] در این شهر بوده‌اند.
*[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، ص۴۴۰</ref> به ملاقات خود با دانشمندان [[شیعه]]، از جمله محدّث بزرگ، [[هبة الله بن احمد کاتب]]، مشهور به ابن برنِیة، اشاره کرده است. وی<ref>نجاشی، ص۶۸</ref> همچنین اظهار کرده که در سال ۴۰۰ق در نجف از [[ابن خمری کوفی|ابن خُمری کوفی]] [[اجازه روایت]] دریافت داشته است.
*[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، ص۴۴۰</ref> به ملاقات خود با دانشمندان [[شیعه]]، از جمله محدّث بزرگ، هبة الله بن احمد کاتب، مشهور به ابن برنِیة، اشاره کرده است. وی<ref>نجاشی، ص۶۸</ref> همچنین اظهار کرده که در سال ۴۰۰ق در نجف از [[ابن خمری کوفی|ابن خُمری کوفی]] [[اجازه روایت]] دریافت داشته است.
*نجاشی<ref>نجاشی، ص۷۴</ref> در شرح حال [[ابوالحسین اسحاق بن حسن عقرائی تمار]] گفته که او را معتکف در [[کوفه]]  دیده که [[الکافی|کتاب کلینی]] را از خود وی روایت می‌کرده است.
*نجاشی<ref>نجاشی، ص۷۴</ref> در شرح حال ابوالحسین اسحاق بن حسن عقرائی تمار گفته که او را معتکف در [[کوفه]]  دیده که [[الکافی|کتاب کلینی]] را از خود وی روایت می‌کرده است.
*حضور شخصیت‌های دینی و علمی دیگر در نجف، همچون [[شیخ صدوق]] و شنیدن حدیث از [[محمد بن علی بن فضل دهقان]]<ref>ر.ک: خویی، ج ۱۶، ص۳۳۷</ref> و نیز اقامت برخی [[نقیب|نقبای]] شیعیان همانند [[ابن سدره]]، و اسکان تعدادی از خاندان‌های اهل علم، مثل [[آل طحان|آل طحّان]]، در نجف<ref>ابن طاووس، ص۱۴۸؛ بحرالعلوم، ص۱۳ـ۱۴</ref> در زمره مستندات وجود حرکت علمی در نجف، پیش از شیخ الطائفه طوسی، ذکر شده است.<ref>برای اطلاع از نقد این آرا رجوع کنید به غروی، ص۱۹ـ۳۰</ref>
*حضور شخصیت‌های دینی و علمی دیگر در نجف، همچون [[شیخ صدوق]] و شنیدن حدیث از محمد بن علی بن فضل دهقان<ref>ر.ک: خویی، ج ۱۶، ص۳۳۷</ref> و نیز اقامت برخی نقبای شیعیان همانند [[ابن سدره]]، و اسکان تعدادی از خاندان‌های اهل علم، مثل آل طحّان، در نجف<ref>ابن طاووس، ص۱۴۸؛ بحرالعلوم، ص۱۳ـ۱۴</ref> در زمره مستندات وجود حرکت علمی در نجف، پیش از شیخ الطائفه طوسی، ذکر شده است.<ref>برای اطلاع از نقد این آرا رجوع کنید به غروی، ص۱۹ـ۳۰</ref>


حوزه علمیه نجف پس از ورود شیخ طوسی تاریخ با فراز و نشیبی را سپری کرده است که مراحل آن عبارت‌اند از:
حوزه علمیه نجف پس از ورود شیخ طوسی تاریخ با فراز و نشیبی را سپری کرده است که مراحل آن عبارت‌اند از:


===دوره تکوین و تثبیت===
===دوره شکل گیری حوزه نجف===
این دوره با حضور [[شیخ طوسی]] در [[نجف]] (۴۴۸ـ۴۶۰ق) مقارن است. او که از شاگردان [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی علم الهدی]] بود، پس از فوت علم الهدی ریاست علمی [[شیعیان]] [[بغداد]] را برعهده گرفت. اندکی پس از ورود طغرل سلجوقی به بغداد، ۴۴۹ خانه و کتابخانه او را در حالی که خودش قبلا به نجف مهاجرت کرده بود آتش زدند. مدتی بعد، شیخ فعالیت علمی خود را در این شهر آغاز کرد و حوزه نجف با تلاش‌های او پاگرفت. شیخ توانست اوضاع تحصیلی نجف را نظم بیشتر دهد و حلقه‌های درسی را تشکیل دهد. عده‌ای اندک از کسانی که همراه شیخ از بغداد به نجف رفته یا شهرتش را شنیده بودند، به او پیوستند. کتاب [[امالی شیخ طوسی|امالی]] یا المجالس شیخ گواهِ انضباطی است که او در حوزه نو تأسیس نجف در انتقال علوم به شاگردانش برقرار کرده بود.<ref>نخستین مجلس املا : ۲۶ صفر ۴۵۶ در حرم امیرمؤمنان علیه‌السلام</ref> طوسی همچنین علما و شاگردان را به [[فقه استدلالی|فقه استدلالی و اجتهادی]] جهت داد.
این دوره با حضور [[شیخ طوسی]] در [[نجف]] (۴۴۸ـ۴۶۰ق) مقارن است. او که از شاگردان [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی علم الهدی]] بود، پس از فوت علم الهدی ریاست علمی [[شیعیان]] [[بغداد]] را برعهده گرفت. اندکی پس از ورود طغرل سلجوقی به بغداد، ۴۴۹ خانه و کتابخانه او را در حالی که خودش قبلا به نجف مهاجرت کرده بود آتش زدند. مدتی بعد، شیخ فعالیت علمی خود را در این شهر آغاز کرد و حوزه نجف با تلاش‌های او پاگرفت. شیخ توانست اوضاع تحصیلی نجف را نظم بیشتر دهد و حلقه‌های درسی را تشکیل دهد. عده‌ای اندک از کسانی که همراه شیخ از بغداد به نجف رفته یا شهرتش را شنیده بودند، به او پیوستند. کتاب [[امالی شیخ طوسی|امالی]] یا المجالس شیخ گواهِ انضباطی است که او در حوزه نو تأسیس نجف در انتقال علوم به شاگردانش برقرار کرده بود.<ref>نخستین مجلس املا : ۲۶ صفر ۴۵۶ در حرم امیرمؤمنان علیه‌السلام</ref> طوسی همچنین علما و شاگردان را به [[فقه استدلالی|فقه استدلالی و اجتهادی]] جهت داد.


۱٬۲۳۲

ویرایش