۲۱٬۹۲۴
ویرایش
صبر: تفاوت میان نسخه‌ها
←تفاوت انظلام با صبر
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
با توجه به تعاریف مذکور '''«صبر»''' یک صفت نفسانی بازدارنده و عامی است که دارای دو جهت عمده است: از یک سو گرایش‌ها و تمایلات غریزی و نفسانی انسان را حبس و در قلمرو عقل و شرع محدود می‌کند. از سوی دیگر نفس را از مسئولیت‌گریزی در برابر [[عقل]] و [[شرع]] باز داشته و آن را وادار می‌کند که زحمت و دشواری پایبندی به وظایف الهی را بر خود هموار سازد. البته این حالت اگر به سهولت و آسانی در انسان تحقّق یابد، به آن '''«صبر»''' و هرگاه فرد خود را با زحمت و مشقّت بدان وادار سازد، تصبّر می‌گویند<ref>نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، ج۳، ص۲۸۱، بیروت، اعلمی، ۱۴۲۲ه ق.</ref>. | با توجه به تعاریف مذکور '''«صبر»''' یک صفت نفسانی بازدارنده و عامی است که دارای دو جهت عمده است: از یک سو گرایش‌ها و تمایلات غریزی و نفسانی انسان را حبس و در قلمرو عقل و شرع محدود می‌کند. از سوی دیگر نفس را از مسئولیت‌گریزی در برابر [[عقل]] و [[شرع]] باز داشته و آن را وادار می‌کند که زحمت و دشواری پایبندی به وظایف الهی را بر خود هموار سازد. البته این حالت اگر به سهولت و آسانی در انسان تحقّق یابد، به آن '''«صبر»''' و هرگاه فرد خود را با زحمت و مشقّت بدان وادار سازد، تصبّر می‌گویند<ref>نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، ج۳، ص۲۸۱، بیروت، اعلمی، ۱۴۲۲ه ق.</ref>. | ||
=تفاوت انظلام با | =تفاوت انظلام با «صبر»= | ||
علیرغم وضوح ظاهری این واژه، برخی آن‌را تحریف کرده و آن‌را به معنای انظلام (ظلم‌پذیری و سکوت در مقابل ظلم و ناملایمات) و شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت گرفته‌اند. این تفسیر که در واقع ظالم‌پروری و حقارت‌طلبی است ابداً در مورد '''«صبر»''' صحیح نیست، بلکه '''«صبر»''' به معنای مقاومت، پایمردی، برخورد صحیح با مشکلات و تحکیم و تثبیت حق است، هر چند مستلزم از دست‌دادن مال و جان و آبرو باشد. | علیرغم وضوح ظاهری این واژه، برخی آن‌را تحریف کرده و آن‌را به معنای انظلام (ظلم‌پذیری و سکوت در مقابل ظلم و ناملایمات) و شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت گرفته‌اند. این تفسیر که در واقع ظالم‌پروری و حقارت‌طلبی است ابداً در مورد '''«صبر»''' صحیح نیست، بلکه '''«صبر»''' به معنای مقاومت، پایمردی، برخورد صحیح با مشکلات و تحکیم و تثبیت حق است، هر چند مستلزم از دست‌دادن مال و جان و آبرو باشد. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
در سایه داشتن ویژگی '''«صبر»''' و پایداری است که انسان می‌تواند در عرصه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی، مادی و معنوی ('''«صبر»''' علاوه بر زندگی مادی، در زندگی معنوی وجود دارد اگر انسان در برابر نفس سر‌کش و هوا و هوس‌ها و زرق و برق دنیا و جاذبه‌های گناه ایستادگی نکند و در راه شناخت خدا و اطاعت از فرمان او با مشکلات نجنگد، هر‌گز به جایی نمی‌رسد)، رشد و تکامل نموده و به اهداف خویش دسترسی پیدا نماید. (البته باید توجه داشت که این قانون استثنائاتی دارد، و در مواردی باید به عنوان دفاع از حق قفل '''«صبر»''' و سکوت را شکست.) | در سایه داشتن ویژگی '''«صبر»''' و پایداری است که انسان می‌تواند در عرصه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی، مادی و معنوی ('''«صبر»''' علاوه بر زندگی مادی، در زندگی معنوی وجود دارد اگر انسان در برابر نفس سر‌کش و هوا و هوس‌ها و زرق و برق دنیا و جاذبه‌های گناه ایستادگی نکند و در راه شناخت خدا و اطاعت از فرمان او با مشکلات نجنگد، هر‌گز به جایی نمی‌رسد)، رشد و تکامل نموده و به اهداف خویش دسترسی پیدا نماید. (البته باید توجه داشت که این قانون استثنائاتی دارد، و در مواردی باید به عنوان دفاع از حق قفل '''«صبر»''' و سکوت را شکست.) | ||
امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: | امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «الصبر الظفر؛'''«صبر»''' مساوی با پیروزی است». | ||
=اهمیت '''«صبر»''' | =اهمیت '''«صبر»''' در فرهنگ اسلامی= | ||
کلمه '''«صبر»''' از مفاهیم بسیار مهمی است که در سرلوحه دستورهای سرنوشت‌ساز [[قرآن]] قرار گرفته است. این واژه در ۴۵ [[سوره]] از سور [[قرآن کریم]]، بیش از صد مرتبه و در بیشتر کتب اخلاقی مطرح شده و بیانگر اهمیت این موضوع است. | کلمه '''«صبر»''' از مفاهیم بسیار مهمی است که در سرلوحه دستورهای سرنوشت‌ساز [[قرآن]] قرار گرفته است. این واژه در ۴۵ [[سوره]] از سور [[قرآن کریم]]، بیش از صد مرتبه و در بیشتر کتب اخلاقی مطرح شده و بیانگر اهمیت این موضوع است. | ||
در اهمیت و ارزش '''«صبر»''' | در اهمیت و ارزش '''«صبر»''' همین بس که [[علی بن ابی طالب|امیرمومنان علی (علیه‌السلام)]] این فضیلت را یکی از اوصاف متقین و موقعیت '''«صبر»''' را در برابر ایمان، همانند موقعیت سر نسبت به بدن می‌دانند. ایشان در این مورد می‌فرمایند: «'''«صبر»''' پیشه کنید! زیرا '''«صبر»''' برای ایمان همچون سر برای بدن است و هیچ خیری در بدن، بدون سر نیست و هیچ خیری در ایمانی که '''«صبر»''' با آن نیست نمی‌باشد؛ امام علی (علیه‌السلام)<ref>نهج‌البلاغه، ص۴۸۲، کلمات قصار، حکمت ۸۲.</ref>. | ||
این حدیث نشان می‌دهد که بدون صبر، ایمان کامل که التزام عملی به دین خداست امکان‌پذیر نیست و صبر، نقش کلیدی برای تمام ابعاد زندگی دارد. به همین دلیل در حدیث نبوی آمده است: «لا ایمان لمن لا | این حدیث نشان می‌دهد که بدون صبر، ایمان کامل که التزام عملی به دین خداست امکان‌پذیر نیست و صبر، نقش کلیدی برای تمام ابعاد زندگی دارد. به همین دلیل در حدیث نبوی آمده است: «لا ایمان لمن لا صبر له؛<ref>نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، ص۲۸۸.</ref>کسی که '''«صبر»''' و استقامت ندارد، ایمان او پایدار نخواهد ماند.» | ||
در روایتی از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده است که «بهشت در ناراحتی‌ها و '''«صبر»''' | در روایتی از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده است که «بهشت در ناراحتی‌ها و '''«صبر»''' پیچیده شده است. پس هر کس بر سختی‌های دنیا '''«صبر»''' کند داخل بهشت می‌شود و جهنم در لذات و شهوات پیچیده شده است. پس هر کس نفس خود را از لذات و شهوات بهره‌مند کند، وارد آتش می‌شود»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ص۱۴۵، ح ۷، تهران، المکتبه الاسلامیه، ۱۳۹۲ه ق، چهارم، جسوم.</ref>. | ||
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: | رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «الصبر کنز من کنوز الجنه؛'''«صبر»''' گنجی از گنجهای بهشت است.» | ||
همچنین در باب ارزش‌گذاری '''«صبر»''' | همچنین در باب ارزش‌گذاری '''«صبر»''' رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «'''«صبر»''' بهترین مرکب سواری است؛ | ||
خداوند هیچ بنده‌ای را بهتر و گسترده‌تر از '''«صبر»''' | خداوند هیچ بنده‌ای را بهتر و گسترده‌تر از '''«صبر»''' روزی نداده است.» | ||
تعبیر به (بهترین مرکب) در این حدیث شریف اشاره به این دارد که صبر، وسیله رسیدن به همه سعادت‌ها و خوشبختی‌هاست و انسان بدون آن به هیچ مقامی در دنیا و آخرت نمی‌رسد. | تعبیر به (بهترین مرکب) در این حدیث شریف اشاره به این دارد که صبر، وسیله رسیدن به همه سعادت‌ها و خوشبختی‌هاست و انسان بدون آن به هیچ مقامی در دنیا و آخرت نمی‌رسد. | ||