۸۸٬۱۲۶
ویرایش
فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی (کتاب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۹ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۳۴
، ۲۹ نوامبر ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها'
جز (جایگزینی متن - '=پانویس=↵↵[[رده:' به '== پانویس == {{پانویس}} [[رده:') |
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده: 5693cd12e6d71.jpg|فرانسوا دروش و | [[پرونده: 5693cd12e6d71.jpg|فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی|بندانگشتی|وسط]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:right" |+ | | ||
!نام کتاب | !نام کتاب | ||
!فرانسوا دروش و | !فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی | ||
|- | |- | ||
|نویسنده | |نویسنده | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''فرانسوا دروش و | '''فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی''' <ref>مشخصات کتاب از این قرار است: فرانسیس (کذا) دروش، سبک عباسی: قرآن‌نویسی تا قرن چهارم هجری قمری، ترجمه‌ٔ پیام بهتاش، ویراستار: ناصر پورپیرار، تهران، نشر کارنگ، ۱۳۷۹، ۱۸۴ص. مشخصات کتاب‌شناختی اصل انگلیسی چنین است: | ||
F. Déroche, The Abbasid tradition, Qurʾāns of the ۸th to the ۱۰th centuries [The Nasser D. Khalili collection of Islamic art, I], London, ۱۹۹۲.</ref> از آخرین کتاب های مهم انتشار یافته در حوزه‌ٔ مخطوطات قرآنی است که نوشته‌ٔ فرانسوا دِروش، لایدن است. اکنون این کتاب به فارسی ترجمه شده و در حال انتشار است. | F. Déroche, The Abbasid tradition, Qurʾāns of the ۸th to the ۱۰th centuries [The Nasser D. Khalili collection of Islamic art, I], London, ۱۹۹۲.</ref> از آخرین کتاب های مهم انتشار یافته در حوزه‌ٔ مخطوطات قرآنی است که نوشته‌ٔ فرانسوا دِروش، لایدن است. اکنون این کتاب به فارسی ترجمه شده و در حال انتشار است. | ||
= یادداشت مترجمان = | = یادداشت مترجمان = | ||
''کتاب | ''کتاب قرآنهای عصر اموی'' آخرین اثر فرانسوا دروش در حوزه‌ٔ مخطوطات قرآنی است که ترجمه‌ی آن اکنون به خوانندگان فارسی زبان تقدیم می‌گردد. این اثر به بررسی جوانب مختلفِ تاریخ‌گذاری، مصحف‌شناسی، نگارش، رسم‌الخط، تنوع کاتبان، علائم وقف و ابتدا، بسمله، قرائات مختلف، تذهیب، سرسوره‌ها و سایر ویژگی‌های کهن‌ترین مصاحف موجود از قرآن در جهان امروز می‌پردازد. وی نام مصاحف اموی را از آن رو برمی‌گزیند که عموم این مصاحف تا پایان عصر حکومت یا دهه‌های پس از امویان، اما متأثر از فضا و نظام مصحف نگاری این دوران کتابت شده‌اند.<br> | ||
مهم‌ترین این مصاحف [[قرآن]] که در نوشتار وی مورد بررسی و مقایسه قرار می‌گیرند عبارتند از: مصحفِ پاریس ـ سن‌پِتِرزبورگ، مصحف صنعاء 1، مصحف اموی [[دمشق]] ، مصحف اموی فُسطاط، مصحف اموی [[صنعاء]] ، مصحف کتابخانه‌ٔ [[بریتانیا]] (Or. 2165)، مخطوطات کتابخانه‌ٔ ملی [[فرانسه]] ، کتابخانه‌ٔ ملی روسیه در سن‌پترزبورگ، دیگر برگ‌نوشته‌های کهن باقی‌مانده در دارالمخطوطات مسجد جامع صنعاء، و چندین مصحف و قطعه‌ٔ قرآنی از استانبول، فسطاط و قیروان. وی می‌کوشد تاریخ‌گذاری روشنی از تمام تغییرات و تحولات صورت گرفته بر روی این متون ارائه دهد و در این راه ترکیبی از فنون مختلف از جمله خط‌شناسی (پالیوگرافی)، تاریخ هنر، نسخه‌شناسی، کتیبه‌شناسی، و سیر تحول رسم‌الخط قرآنی را به‌کار می‌گیرد. گفتنی است وی همچنان ـ و البته با اندکی تفاوت نسبت به رویکرد عموم تجدیدنظرطلبان ـ به روش متداول آزمایش کربن 14 برای تشخیص طول عمر قطعات کهن در باستان‌شناسی چندان روی خوش نشان نمی‌دهد و می‌کوشد برخی تاریخ‌گذاری‌های انجام گرفته بر این پایه از سوی بهنام صادقی، کریستیان رُبَن و دیگران در مورد پوست‌نوشته‌های کهن قرآنی صنعاء را کم‌اهمیت جلوه دهد.<br> | مهم‌ترین این مصاحف [[قرآن]] که در نوشتار وی مورد بررسی و مقایسه قرار می‌گیرند عبارتند از: مصحفِ پاریس ـ سن‌پِتِرزبورگ، مصحف صنعاء 1، مصحف اموی [[دمشق]] ، مصحف اموی فُسطاط، مصحف اموی [[صنعاء]] ، مصحف کتابخانه‌ٔ [[بریتانیا]] (Or. 2165)، مخطوطات کتابخانه‌ٔ ملی [[فرانسه]] ، کتابخانه‌ٔ ملی روسیه در سن‌پترزبورگ، دیگر برگ‌نوشته‌های کهن باقی‌مانده در دارالمخطوطات مسجد جامع صنعاء، و چندین مصحف و قطعه‌ٔ قرآنی از استانبول، فسطاط و قیروان. وی می‌کوشد تاریخ‌گذاری روشنی از تمام تغییرات و تحولات صورت گرفته بر روی این متون ارائه دهد و در این راه ترکیبی از فنون مختلف از جمله خط‌شناسی (پالیوگرافی)، تاریخ هنر، نسخه‌شناسی، کتیبه‌شناسی، و سیر تحول رسم‌الخط قرآنی را به‌کار می‌گیرد. گفتنی است وی همچنان ـ و البته با اندکی تفاوت نسبت به رویکرد عموم تجدیدنظرطلبان ـ به روش متداول آزمایش کربن 14 برای تشخیص طول عمر قطعات کهن در باستان‌شناسی چندان روی خوش نشان نمی‌دهد و می‌کوشد برخی تاریخ‌گذاری‌های انجام گرفته بر این پایه از سوی بهنام صادقی، کریستیان رُبَن و دیگران در مورد پوست‌نوشته‌های کهن قرآنی صنعاء را کم‌اهمیت جلوه دهد.<br> | ||
= معرفی نویسنده = | = معرفی نویسنده = | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
# نسخه‌شناسی اسلامی: درآمدی برای مطالعه‌ٔ مخطوطات عربی (لندن: موسسه‌ی الفرقان، 2005، 395ص). | # نسخه‌شناسی اسلامی: درآمدی برای مطالعه‌ٔ مخطوطات عربی (لندن: موسسه‌ی الفرقان، 2005، 395ص). | ||
# فهرس المخطوطات العربیة بالمکتبة الوطنیة الفرنسیة: مخطوطات القرآن الکریم (دو جلد به زبان فرانسوی، پاریس، 1983). | # فهرس المخطوطات العربیة بالمکتبة الوطنیة الفرنسیة: مخطوطات القرآن الکریم (دو جلد به زبان فرانسوی، پاریس، 1983). | ||
# انتقال مکتوب قرآن در آغاز اسلام: مصحف پاریس ـ پترزبورگ (لایدن: انتشارات بریل، 2009، 208ص). این اثر اخیر که به زبان فرانسوی انتشار یافته، درواقع مبنایی بوده است برای کتاب حاضر، یعنی | # انتقال مکتوب قرآن در آغاز اسلام: مصحف پاریس ـ پترزبورگ (لایدن: انتشارات بریل، 2009، 208ص). این اثر اخیر که به زبان فرانسوی انتشار یافته، درواقع مبنایی بوده است برای کتاب حاضر، یعنی قرآنهای عصر اموی. | ||
= ویژگی مهم کتاب حاضر = | = ویژگی مهم کتاب حاضر = | ||
همچون سایر آثار فرانسوا دروش، ارجاع فراوان و مکرّر آن به سایر آثار پیشین وی است. مهم‌ترین اثر دروش در زمینه‌ٔ خط‌شناسی | همچون سایر آثار فرانسوا دروش، ارجاع فراوان و مکرّر آن به سایر آثار پیشین وی است. مهم‌ترین اثر دروش در زمینه‌ٔ خط‌شناسی قرآنهای کهن، کتاب سبک عباسی است که با کتاب حاضر ارتباط زیادی می‌یابد. | ||
خوشبختانه این اثر پیشتر به فارسی ترجمه و انتشار یافته است. در کتاب حاضر، مولف مکرراً به دسته‌بندی خطوط در کهن‌ترین مصاحف قرآنی ارجاع می‌دهد که پیشتر در کتاب سبک عباسی آنها را به تفصیل و برای نخستین بار دسته‌بندی و تشریح کرده بوده است. این دسته‌بندی بر اساس بررسی جزییات مختلف نگارش حروف، مکان اتصال حروف، میزان و نحوه‌ی کشیدگی حروف، مقیاس سطری و مانند آن صورت گرفته است. مبنای کار مولف در این کار، مجموعه | خوشبختانه این اثر پیشتر به فارسی ترجمه و انتشار یافته است. در کتاب حاضر، مولف مکرراً به دسته‌بندی خطوط در کهن‌ترین مصاحف قرآنی ارجاع می‌دهد که پیشتر در کتاب سبک عباسی آنها را به تفصیل و برای نخستین بار دسته‌بندی و تشریح کرده بوده است. این دسته‌بندی بر اساس بررسی جزییات مختلف نگارش حروف، مکان اتصال حروف، میزان و نحوه‌ی کشیدگی حروف، مقیاس سطری و مانند آن صورت گرفته است. مبنای کار مولف در این کار، مجموعه قرآنهای کهن در کتابخانه‌ی ملی فرانسه و نیز مجموعه مصاحف موجود در گنجینه‌ی شخصی ناصر خلیلی در لندن بوده است. از آنجا که در مواضعی از کتاب حاضر، به این نام‌گذاری و دسته‌بندی خطوط قرآنها برمی‌خوریم، اسامی این دسته‌ها را خلاصه‌وار در مقدمه ذکر می‌کنیم. | ||
طبقه‌بندی دروش از خط عربی در قرون اولیه اسلامی به صورت زیر است. وی تأکید می‌کند که این طبقه‌بندی هیچ ارتباطی با رده‌بندی و توالی زمانی نسخه‌ها ندارد.<br> | طبقه‌بندی دروش از خط عربی در قرون اولیه اسلامی به صورت زیر است. وی تأکید می‌کند که این طبقه‌بندی هیچ ارتباطی با رده‌بندی و توالی زمانی نسخه‌ها ندارد.<br> | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
مؤلف کتاب مایل بود در نسخه‌ی فارسی کتاب، آخرین دیدگاه‌ها و تجدیدنظرهای وی اعمال شود و خواننده‌ی فارسی در جریان آنها قرار گیرد. بخشی از این تغییرات و اصلاحات در مقدمه‌ی کتاب صورت پذیرفته است که متن جدید آن را از مؤلف دریافت کردیم. با تمام این احوال، ما مترجمان فارسی کتاب، برای حفظ امانت، تصمیم گرفتیم در ترجمه‌ی مقدمه، تنها به متن اصلی کتاب وفادار بمانیم و در انتهای آن، بخشی از مقدمه را مجدداً با تغییرات و اصلاحات مؤلف از نو ترجمه کرده و بگنجانیم.<br> | مؤلف کتاب مایل بود در نسخه‌ی فارسی کتاب، آخرین دیدگاه‌ها و تجدیدنظرهای وی اعمال شود و خواننده‌ی فارسی در جریان آنها قرار گیرد. بخشی از این تغییرات و اصلاحات در مقدمه‌ی کتاب صورت پذیرفته است که متن جدید آن را از مؤلف دریافت کردیم. با تمام این احوال، ما مترجمان فارسی کتاب، برای حفظ امانت، تصمیم گرفتیم در ترجمه‌ی مقدمه، تنها به متن اصلی کتاب وفادار بمانیم و در انتهای آن، بخشی از مقدمه را مجدداً با تغییرات و اصلاحات مؤلف از نو ترجمه کرده و بگنجانیم.<br> | ||
این قسمت برای نخستین بار تنها به زبان فارسی انتشار می‌یابد. در این بخش، عبارات تازه را با علامت خط کشیده مشخص کرده‌ایم. همچنین پس از ارائه‌ی مقاله‌ای از سوی ما طی کنفرانسی در تابستان 1394 در پاریس درباب نسخه‌ی ش 18 از | این قسمت برای نخستین بار تنها به زبان فارسی انتشار می‌یابد. در این بخش، عبارات تازه را با علامت خط کشیده مشخص کرده‌ایم. همچنین پس از ارائه‌ی مقاله‌ای از سوی ما طی کنفرانسی در تابستان 1394 در پاریس درباب نسخه‌ی ش 18 از قرآنهای آستان قدس رضوی، فرانسوا دروش ضمن اظهار شگفتی از قدمت و ویژگی‌های متنی این اثر، در اصلاحیه‌ی بعدی خود، خواهان ارجاعی به این قرآن در پانویسی در مقدمه‌ٔ کتاب حاضر شده، چه نوع خط آن را همانند نسخه‌ی برلین SB We II 1913، نسخه‌ی لایدن Or. 14 545 و نسخه‌ی توبینگنMa VI 165 ، از دسته‌ی BIa تشخیص داده است. این ارجاع و نیز تصویر ش 46 از این قرآن مهم، از این رو در پایان کتاب افزوده شده است.<br> | ||
مترجمان در برگردان کتاب هم نهایت دقت خود را در معادل یابی و برگردان دقیق اصل کتاب به‌کار گرفته‌اند و هم کوشیده‌اند تا حد امکان با ساده سازی برخی جملات پیچیده و بلند مؤلف، خواننده‌ی فارسی و اهل فن را در رسیدن مقصود وی یاری کنند. برخی توضیحات تکمیلی درباب واژگان تخصصی و برخی اعلام و اماکن خاص را در پانویس صفحات از همین رو افزوده و آنها را با علامت از پانویس‌های اصلی کتاب متمایز ساخته‌ایم.<br> | مترجمان در برگردان کتاب هم نهایت دقت خود را در معادل یابی و برگردان دقیق اصل کتاب به‌کار گرفته‌اند و هم کوشیده‌اند تا حد امکان با ساده سازی برخی جملات پیچیده و بلند مؤلف، خواننده‌ی فارسی و اهل فن را در رسیدن مقصود وی یاری کنند. برخی توضیحات تکمیلی درباب واژگان تخصصی و برخی اعلام و اماکن خاص را در پانویس صفحات از همین رو افزوده و آنها را با علامت از پانویس‌های اصلی کتاب متمایز ساخته‌ایم.<br> | ||