۸۵٬۸۳۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هی' به 'ه') |
جز (جایگزینی متن - 'دولتها' به 'دولتها') |
||
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
</div> | </div> | ||
'''افغانستان''' کشوری [[آسیا|آسیایی]] با اکثریت [[مسلمان]] و دارای نظام جمهوری اسلامی است. [[چین]]، [[تاجیکستان]]، [[ازبکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[ایران]] و [[پاکستان]]<ref>ر.ک:مقاله پاکستان</ref> همسایگان این کشور هستند. افغانستان کشوری چند قومیتی است و گروهای قومیمانند: تاجیکها، هزارهها، پشتونها، ازبکها، ایماقها، ترکمنها، بلوچها، نورستانیها، پشهایها، قزلباشها، براهوییها، پامیریها و برخی دیگر قومها در آن زندگی دارند. بزرگترین گروههای قومیتی پشتونها، تاجیکها، هزارهها و ازبکها هستند. افغانستان کشوری است که 99 درصد مردم آن مسلماناند، اما ازنظر مذهبی و نحلههای دینی این جمعیت مسلمان، به دو شعبه [[سنی]] و [[شیعه]] تقسیم میشوند، اکثریت مردم افغانستان سنی مذهباند و یکسوم نیز شیعه مذهباند. | '''افغانستان''' کشوری [[آسیا|آسیایی]] با اکثریت [[مسلمان]] و دارای نظام جمهوری اسلامی است. [[چین]]، [[تاجیکستان]]، [[ازبکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[ایران]] و [[پاکستان]]<ref>ر. ک:مقاله پاکستان</ref> همسایگان این کشور هستند. افغانستان کشوری چند قومیتی است و گروهای قومیمانند: تاجیکها، هزارهها، پشتونها، ازبکها، ایماقها، ترکمنها، بلوچها، نورستانیها، پشهایها، قزلباشها، براهوییها، پامیریها و برخی دیگر قومها در آن زندگی دارند. بزرگترین گروههای قومیتی پشتونها، تاجیکها، هزارهها و ازبکها هستند. افغانستان کشوری است که 99 درصد مردم آن مسلماناند، اما ازنظر مذهبی و نحلههای دینی این جمعیت مسلمان، به دو شعبه [[سنی]] و [[شیعه]] تقسیم میشوند، اکثریت مردم افغانستان سنی مذهباند و یکسوم نیز شیعه مذهباند. | ||
= | =نامگذاری= | ||
واژه افغانستان از دو بخش «افغان» و «ـستان» تشکیل شدهاست. افغانستان، اگرچه به عنوان یک کشور دارای تاریخی جدید است؛ اما این سرزمین از لحاظ قدمت تاریخی، یکی از کهنترین کشورهای جهان به شمار میرود. سرزمین افغانستان امروزی بدلیل قرارگرفتن در مسیر جاده ابریشم محل پیوندگاه تمدنهای بزرگ جهان بوده و در طول قرنها، قشرهای پیاپی از هویتها، فرهنگها و باورها سرزمینی را که امروزه افغانستان نامیده میشود، بازشناساندهاند. افغان، نامی است که معمولاً در اشاره به پشتونها استفاده میشود. این واژه به شکل ابگان در قرن سوم میلادی توسط شاهنشاهی ساسانی ایران و اوگانا در قرن ششم میلادی توسط ستارهشناس هندی واراهمیرا استفاده شدهاست. در نوشتههای قرن دهم میلادی به بعد بهطور مکرر به واژه افغان در آثار جغرافیایی اشاره میشود. | واژه افغانستان از دو بخش «افغان» و «ـستان» تشکیل شدهاست. افغانستان، اگرچه به عنوان یک کشور دارای تاریخی جدید است؛ اما این سرزمین از لحاظ قدمت تاریخی، یکی از کهنترین کشورهای جهان به شمار میرود. سرزمین افغانستان امروزی بدلیل قرارگرفتن در مسیر جاده ابریشم محل پیوندگاه تمدنهای بزرگ جهان بوده و در طول قرنها، قشرهای پیاپی از هویتها، فرهنگها و باورها سرزمینی را که امروزه افغانستان نامیده میشود، بازشناساندهاند. افغان، نامی است که معمولاً در اشاره به پشتونها استفاده میشود. این واژه به شکل ابگان در قرن سوم میلادی توسط شاهنشاهی ساسانی ایران و اوگانا در قرن ششم میلادی توسط ستارهشناس هندی واراهمیرا استفاده شدهاست. در نوشتههای قرن دهم میلادی به بعد بهطور مکرر به واژه افغان در آثار جغرافیایی اشاره میشود. | ||
خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
=آموزش در افغانستان= | =آموزش در افغانستان= | ||
در هنگام اشغال افغانستان توسط شوروی (دهه ۱۳۶۰) و | در هنگام اشغال افغانستان توسط شوروی (دهه ۱۳۶۰) و جنگهای داخلی این کشور (دهه ۱۳۷۰)، شالوده آموزش و پرورش افغانستان از هم پاشید. در دورهٔ قدرت [[طالبان]] دختران خانهنشین شده و اجازهٔ تحصیل از آنها گرفته شد. در این دوره، به جای درسهای علمیمانند کیمیا و فیزیک در مدارس، بیشتر بر آموزشهای مذهبی تأکید میشد. | ||
اکنون برآورد میشود کمتر از نیمی از مدارس افغانستان دسترسی به آب آشامیدنی داشته باشند. پس از یورش آمریکا به افغانستان در سال ۱۳۸۰ و فروپاشی طالبان، با روی کار آمدن دولت انتقالی وضعیت تحصیل اندکاندک رو به بهبودی میرود، ولی با این وجود هنوز بیش از ۶۰٪ مردم افغانستان از سواد خواندن و نوشتن بیبهرهاند. | اکنون برآورد میشود کمتر از نیمی از مدارس افغانستان دسترسی به آب آشامیدنی داشته باشند. پس از یورش آمریکا به افغانستان در سال ۱۳۸۰ و فروپاشی طالبان، با روی کار آمدن دولت انتقالی وضعیت تحصیل اندکاندک رو به بهبودی میرود، ولی با این وجود هنوز بیش از ۶۰٪ مردم افغانستان از سواد خواندن و نوشتن بیبهرهاند. | ||
خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
=جایگاه لویه جرگه در نظام حقوقی افغانستان= | =جایگاه لویه جرگه در نظام حقوقی افغانستان= | ||
از گذشتههای دور، ملتها برای انجام کارهای بزرگ و | از گذشتههای دور، ملتها برای انجام کارهای بزرگ و سرنوشتساز، برای جنگ و صلح، برای عقد معاهده و در کل برای هر کاری که به سرنوشت مردم ارتباط مستقیم داشت، از جلسه و شورا استفاده میکردند تا تصمیمی که اخذ میشود از همه جوانب سنجیده شود و به سود همه باشد. در دین مبین اسلام و سیره نبی اکرم (ص) نیز به دفعات بر این امر تاکید شده است. مشورت به صورت سازمان یافته، امری است که سابقه بسیار کهن دارد. | ||
این امر در افغانستان نیز سابقه نسبتاً طولانی دارد و از گذشته های دور مردم برای تصمیمات خود از ریش سفیدان و متنفذین مدد می جستند که کم کم این امر به یک رویه و عرف تبدیل شد و همه تصمیمات و کارهای بزرگ با مشوره و نظر بزرگان و ریش سفیدان انجام میگرفت. | این امر در افغانستان نیز سابقه نسبتاً طولانی دارد و از گذشته های دور مردم برای تصمیمات خود از ریش سفیدان و متنفذین مدد می جستند که کم کم این امر به یک رویه و عرف تبدیل شد و همه تصمیمات و کارهای بزرگ با مشوره و نظر بزرگان و ریش سفیدان انجام میگرفت. | ||
خط ۱۶۷: | خط ۱۶۷: | ||
لویَه جَرگه یا جرگهٔ بزرگ یا جرگهٔ ملی، به معنی «گردهمایی بزرگ سران قبایل افغانستان» است. | لویَه جَرگه یا جرگهٔ بزرگ یا جرگهٔ ملی، به معنی «گردهمایی بزرگ سران قبایل افغانستان» است. | ||
#جرگه محلی که در مقایسه با سایر جرگهها تاثیر محدود دارد. این جرگه از گذشتههای دور تا کنون در سراسر کشور وجود داشته است و عملیترین شیوه اداره اجتماعات در روستاها و شهرهای دوردست به حساب می آید. | # جرگه محلی که در مقایسه با سایر جرگهها تاثیر محدود دارد. این جرگه از گذشتههای دور تا کنون در سراسر کشور وجود داشته است و عملیترین شیوه اداره اجتماعات در روستاها و شهرهای دوردست به حساب می آید. | ||
#جرگه قومی است که به مسائلی میپردازد که یک یا چند قوم را در بر نمیگیرد. این جرگه در مورادی مانند برخوردهای قومی و یا بروز اختلافات و مسائل مهمی که تصمیمگیری و تلاش مشترک را میطلبد، تشکیل میشود. نوع دیگر، جرگههای موقت است که از طرف حکومت بر اساس اقتضای زمان در شرایط خاص ایجاد میشود و اعضای آن معمولاً متنفذین و بزرگان قوم هستند و بعد از تصمیمگیری از بین میروند. | # جرگه قومی است که به مسائلی میپردازد که یک یا چند قوم را در بر نمیگیرد. این جرگه در مورادی مانند برخوردهای قومی و یا بروز اختلافات و مسائل مهمی که تصمیمگیری و تلاش مشترک را میطلبد، تشکیل میشود. نوع دیگر، جرگههای موقت است که از طرف حکومت بر اساس اقتضای زمان در شرایط خاص ایجاد میشود و اعضای آن معمولاً متنفذین و بزرگان قوم هستند و بعد از تصمیمگیری از بین میروند. | ||
#یکی دیگر از انواع جرگهها، لویه جرگه است که از نمایندگان تمام مردم افغانستان شکل گرفته و این جرگه در مورد مسائل مهم کشور تصمیم نمیگیرد. لویه جرگه یک مجلس عنعنوی افغانستان است که اولین لویه جرگه رسمی و تا حدی شبیه به لویه جرگه امروزی، در سال 1160 هجری در مزار شیر سرخ برگزار شد و پس از 9 روز بحث و مشورت، احمد شاه ابدالی را به عنوان پادشاه برگزید. | # یکی دیگر از انواع جرگهها، لویه جرگه است که از نمایندگان تمام مردم افغانستان شکل گرفته و این جرگه در مورد مسائل مهم کشور تصمیم نمیگیرد. لویه جرگه یک مجلس عنعنوی افغانستان است که اولین لویه جرگه رسمی و تا حدی شبیه به لویه جرگه امروزی، در سال 1160 هجری در مزار شیر سرخ برگزار شد و پس از 9 روز بحث و مشورت، احمد شاه ابدالی را به عنوان پادشاه برگزید. | ||
==تاریخچه== | == تاریخچه == | ||
لویه جرگه در بیشتر موارد از سوی پادشاه یا رئیسجمهور فراخوانده شده و اعضای آن میتوانند هم انتخابی و هم انتصابی باشند. نخستین جرگه در سال ۱۱۶۰ هجری قمری (۱۱۲۶ هجری خورشیدی / ۱۷۴۷ میلادی) برگزار شد. این جرگه که سرنوشت و آینده کشور تازهای به نام افغانستان را رقم زد، پس از کشته شدن نادر شاه افشار، در مزار شیر سرخ در قلعه نظامی نادرآباد به تاریخ مهرماه ۱۱۲۶ ه.ش برگزار شد و نُه روز به درازا کشید. پس از نُه روز مباحثه میان سران اقوام غلزایی، پوپلزایی، نورزایی، سدوزایی، بدیچی و دیگران، احمدشاه ابدالی از قوم سدوزایی به عنوان پادشاه برگزیده شد. | لویه جرگه در بیشتر موارد از سوی پادشاه یا رئیسجمهور فراخوانده شده و اعضای آن میتوانند هم انتخابی و هم انتصابی باشند. نخستین جرگه در سال ۱۱۶۰ هجری قمری (۱۱۲۶ هجری خورشیدی / ۱۷۴۷ میلادی) برگزار شد. این جرگه که سرنوشت و آینده کشور تازهای به نام افغانستان را رقم زد، پس از کشته شدن نادر شاه افشار، در مزار شیر سرخ در قلعه نظامی نادرآباد به تاریخ مهرماه ۱۱۲۶ ه.ش برگزار شد و نُه روز به درازا کشید. پس از نُه روز مباحثه میان سران اقوام غلزایی، پوپلزایی، نورزایی، سدوزایی، بدیچی و دیگران، احمدشاه ابدالی از قوم سدوزایی به عنوان پادشاه برگزیده شد. | ||
بقدرت رسیدن احمدشاه ابدالی توسط اولین لویه جرگه و تشکیل حکومت جدید در | بقدرت رسیدن احمدشاه ابدالی توسط اولین لویه جرگه و تشکیل حکومت جدید در قندهار، در تاریخ بعنوان سنگ بنای جدایی افغانستان از ایران یاد میشود<ref>[http://journal.isihistory.ir/article-1-161-fa.pdf احمد شاه درانی]</ref>. | ||
لویه جرگه واژهای پشتو است که در زبان فارسی دری به معنی جرگه بزرگ است. جرگه واژهای فارسی و به معنی گروه و صف آمدهاست. جرگه در کاربردهای سیاسی-اجتماعی آن به معنی گردهمایی و نشست است. به عبارت دیگر هر مجلس، جلسه و اجلاسی که برای تصمیمگیری، نظرخواهی و رایزنی دربارهٔ یک امر محلی، ملی و قومی برگزار شود، جرگهاست. | لویه جرگه واژهای پشتو است که در زبان فارسی دری به معنی جرگه بزرگ است. جرگه واژهای فارسی و به معنی گروه و صف آمدهاست. جرگه در کاربردهای سیاسی-اجتماعی آن به معنی گردهمایی و نشست است. به عبارت دیگر هر مجلس، جلسه و اجلاسی که برای تصمیمگیری، نظرخواهی و رایزنی دربارهٔ یک امر محلی، ملی و قومی برگزار شود، جرگهاست. | ||
==نحوه گزینش اعضای لویه جرگه== | == نحوه گزینش اعضای لویه جرگه == | ||
«لویه جرگه» در افغانستان، به نشست بزرگ متنفذان قومی گفته میشود که بیشتر برای تصمیمگیریهای مهم کشوری برگزار میشود. این نشست که یک روش بدوی و فاقد سازوکارهای دمکراتیک است، بیشتر از سوی حاکمان و با هدف کسب مشروعیت داخلی یا مشروعیت دادن به یک تصمیم مهم برگزار میشود<ref>[https://atlaspress.af/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%86%D9%85%D8%A7-%D9%88-%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DA%AF%D9%87-%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B1%D9%88/ خبرگزاری اطلس]</ref>. | «لویه جرگه» در افغانستان، به نشست بزرگ متنفذان قومی گفته میشود که بیشتر برای تصمیمگیریهای مهم کشوری برگزار میشود. این نشست که یک روش بدوی و فاقد سازوکارهای دمکراتیک است، بیشتر از سوی حاکمان و با هدف کسب مشروعیت داخلی یا مشروعیت دادن به یک تصمیم مهم برگزار میشود<ref>[https://atlaspress.af/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%86%D9%85%D8%A7-%D9%88-%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DA%AF%D9%87-%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B1%D9%88/ خبرگزاری اطلس]</ref>. | ||
خط ۱۸۶: | خط ۱۸۶: | ||
برگزارکنندگان لویه جرگه میکوشند کسانی را به این نشست دعوت کنند که تابع دولت مرکزیاند و طرح و رویکردی در مخالفت با آنچه برگزارکنندگان میخواهند، در سر ندارند. به همین دلیل، در تاریخ افغانستان، هیچ لویه جرگهای نقشی جز تایید و رای مثبت به آنچه حاکمان افغانستان خواستهاند، نداشته است<ref>[https://www.independentpersian.com/node/240976/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DA%AF%D9%87%D8%9B-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA سایت ایندیپندنت]</ref>. | برگزارکنندگان لویه جرگه میکوشند کسانی را به این نشست دعوت کنند که تابع دولت مرکزیاند و طرح و رویکردی در مخالفت با آنچه برگزارکنندگان میخواهند، در سر ندارند. به همین دلیل، در تاریخ افغانستان، هیچ لویه جرگهای نقشی جز تایید و رای مثبت به آنچه حاکمان افغانستان خواستهاند، نداشته است<ref>[https://www.independentpersian.com/node/240976/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DA%AF%D9%87%D8%9B-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA سایت ایندیپندنت]</ref>. | ||
روش انتخاب شرکتکنندگان لویه جرگه نیز، کاملا سنتی و غیردمکراتیک است. استاندارها ( والی ها ) موظف میشوند تا فهرستی از نمایندگان اقوام را در سطح شهرها و روستاها تهیه کنند و سپس از میان آنها، چهرههای حامی ساختار حاکم و حکومت مرکزی، به کابل دعوت شوند. | روش انتخاب شرکتکنندگان لویه جرگه نیز، کاملا سنتی و غیردمکراتیک است. استاندارها (والی ها) موظف میشوند تا فهرستی از نمایندگان اقوام را در سطح شهرها و روستاها تهیه کنند و سپس از میان آنها، چهرههای حامی ساختار حاکم و حکومت مرکزی، به کابل دعوت شوند. | ||
معمولا هزینهای برای رفت و برگشت و اقامت مهمانان، به اضافه مبلغی به عنوان «تحفه» به شرکتکنندگان پرداخت میشود. همچنین، چند روز پیش از آغاز نشست «لویه جرگه»، برگزارکنندگان طرح و برنامه مورد نظر خود را برای شرکتکنندگان در جلسههای خصوصی تشریح میکنند تا در جریان برگزاری نشست، دیدگاههای مخالف مطرح نشوند. | معمولا هزینهای برای رفت و برگشت و اقامت مهمانان، به اضافه مبلغی به عنوان «تحفه» به شرکتکنندگان پرداخت میشود. همچنین، چند روز پیش از آغاز نشست «لویه جرگه»، برگزارکنندگان طرح و برنامه مورد نظر خود را برای شرکتکنندگان در جلسههای خصوصی تشریح میکنند تا در جریان برگزاری نشست، دیدگاههای مخالف مطرح نشوند. | ||
== لویه جرگه ابزاری در راستای اهداف پشتون ها == | |||
لویه جرگه ساختاری به شدت سنتی و غیر شفاف دارد که از گذشته برای حل مشکلات بین اقوام مختلف پشتون و بیشتر در جنوب کشور افغانستان استفاده میشده که اکنون کارایی ندارد<ref>[https://www.irna.ir/news/84632637/%D8%AA%D8%B4%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DA%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 خبرگزاری ایرنا]</ref> | |||
لویه جرگه ساختاری به شدت سنتی و غیر شفاف دارد که از گذشته برای حل مشکلات بین اقوام مختلف پشتون و بیشتر در جنوب کشور افغانستان استفاده | |||
حاکمان پشتون افغانستان برای جلب حمایت پشتونها و نیز ارعاب غیرپشتونها، لویهجرگه را دست و پا کرده و از آن بهعنوان دستگاهی هژمونیک برای ایجاد اجماع استفاده کردهاند. | حاکمان پشتون افغانستان برای جلب حمایت پشتونها و نیز ارعاب غیرپشتونها، لویهجرگه را دست و پا کرده و از آن بهعنوان دستگاهی هژمونیک برای ایجاد اجماع استفاده کردهاند. | ||
لویهجرگه اساسا چارچوبی است که در آن دولت افغانستان ایدههای تحریفشده غربی در رابطه با نمایندگی مردمی در دولت را وام گرفته و بر آن برچسبهای «پشتو» زده است<ref>[https://www.etilaatroz.com/104498/past-manipulation-loya-jirga-as-a-consensual-hegemonic-apparatus-2/ سایت اطلاعات روز]</ref> | لویهجرگه اساسا چارچوبی است که در آن دولت افغانستان ایدههای تحریفشده غربی در رابطه با نمایندگی مردمی در دولت را وام گرفته و بر آن برچسبهای «پشتو» زده است<ref>[https://www.etilaatroz.com/104498/past-manipulation-loya-jirga-as-a-consensual-hegemonic-apparatus-2/ سایت اطلاعات روز]</ref> | ||
جرگه بیشتر با عرف پشتونوالی نسبت داشته و در میان اقوام | جرگه بیشتر با عرف پشتونوالی نسبت داشته و در میان اقوام دیگر، جایگاهی ندارد. هر چند که در طی سالهای متمادی سعی میکنند تا این جرگه را غیر قومی و غیر مذهبی نشان دهند ولی جرگه، در بیشتر موارد به سود طبقه حاکم و به عبارتی بهتر، ابزاری برای طبقه حاکم بوده است، تا اینکه بیانکننده منافع شهروندان جامعه باشد<ref>[https://www.etilaatroz.com/104356/did-ashraf-ghani-achieve-her-goal-convening-a-loya-jirga/ اشرف غنی]</ref>. | ||
امروزه لوي جرگه ابزاري در دست حاكمان پشتونيست است تا مجموعه اي از سران قومي، مذهبي، قبايل و پير مردان را جمع كنند و توسط آنها مٌهر تایيد بر استمرار | امروزه لوي جرگه ابزاري در دست حاكمان پشتونيست است تا مجموعه اي از سران قومي، مذهبي، قبايل و پير مردان را جمع كنند و توسط آنها مٌهر تایيد بر استمرار برنامههاي غير قانوني و غير انساني خود بزنند<ref>[http://www.afghanpaper.com/nbody.php?id=158370 شبکه اطلاع رسانی افغانستان]</ref>. | ||
دولتهای حاکم در افغانستان به وسیلهی لویهجرگه خود را بهعنوان یک دولت پشتون جا زده، بر حاکمیت خود تأکید کرده، شهرت تاریخی و نمادهای قبیلهای شان را برجسته کرده، و در نهایت بدین وسیله به ارعاب و ترساندن اقوام غیر پشتون می پردازند<ref>[http://irdiplomacy.ir/fa/news/2004905/%D8%AA%D9%88%D8%B7%D8%A6%D9%87-%DA%A9%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D9%81-%D8%BA%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%B3-%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 دیپلماسی ایرانی]</ref>. بطور نمونه به توصیه لارد و بِرنِس؛ مشاوران انگلیسی برای اولین بار نام افغانستان در لویه جرگه پغمان به تصویب رسید و از آن پس نام افغانستان بجای نام تاریخی خراسان بکار برده شد<ref>[https://af.shafaqna.com/FA/343004 سایت شفقنا]</ref>. | |||
==نقش لویه جرگه در بقدرت رساندن مجدد طالبان== | == نقش لویه جرگه در بقدرت رساندن مجدد طالبان == | ||
تاریخ افغانستان گواه برآن است | تاریخ افغانستان گواه برآن است که، جرگه های متعددی در افغانستان راه اندازی گردیده، که بیشترین آن در مواقع پادشاه تراشی ها و حکومت سازی ها، در گیر و دار رقابتهای سران قبایل، و یا هم زمانی که زمامداران و اربابان شان، از طریق جنگ موفق به حفظ و یا تصرف قدرت در جامعه نبوده و محتاج کسب مشروعیت از جانب مردم میباشند، دایر گردیده است <ref>[https://www.khorasanzameen.net/archive/politics/tmaimanagi07.html لویی جرگه یا ترور قانونمداری در افغانستان]</ref>. | ||
به باور کارشناسان، | به باور کارشناسان، مدّتها پیش از آنکه سیر سقوط دولت به دست طالبان آغاز شود نیروهای امنیتی به دستور مقامات حکومت مرکزی به ویژه اشرف غنی و مشاوران او از جنگیدن بازداشته میشدند<ref>[https://www.avapress.com/fa/254909/%d8%a8%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%81%d8%ba%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d8%b2-%d8%aa%d9%88%d8%ac%db%8c%d9%87-%d9%85%d8%ad%d8%a8-%d8%aa%d8%a7-%d8%b7%d8%b1%d8%ad-%da%a9%d8%b1%d8%b2%db%8c آوا پرس]</ref> | ||
حمدالله محب مشاور امنیت ملی دولت اشرف غنی نیز در مصاحبه خود اعتراف کرد ارگ | حمدالله محب مشاور امنیت ملی دولت اشرف غنی نیز در مصاحبه خود اعتراف کرد ارگ ریاستجمهوری به طور مستقیم و پیوسته با رهبران شبکه حقانی در ارتباط بوده وی همچنین اعتراف کرده که آنها نیت داشتند تا قدرت را ازطریق لویه جرگه به طالبان بسپارند<ref>[https://da.azadiradio.com/a/31612942.html رادیو آزادی]</ref> | ||
بسم الله محمدی؛ سرپرست وزارت دفاع در روزهای منتهی به سقوط اعلام کرد که سقوط کابل ناگهانی نبوده و طالبان و اشرف غنی پیشتر در این زمینه توافق و تبانی کرده بودند و بهطور | بسم الله محمدی؛ سرپرست وزارت دفاع در روزهای منتهی به سقوط اعلام کرد که سقوط کابل ناگهانی نبوده و طالبان و اشرف غنی پیشتر در این زمینه توافق و تبانی کرده بودند و بهطور پیچیدهای، دیگر بازیگران سیاست و قدرت در پایتخت را غافلگیر کردند. قدرت به طور تدریجی و برنامهریزی شده از سوی اشرف غنی و تیم قومی او به سران شبکه تروریستی حقانی(از پشتون های غلزایی) واگذار شده است<ref>[http://www.jomhornews.com/fa/note/146347/ خبرگزاری جمهور]</ref>. | ||
آخرین لویه جرگه دولت اشرف غنی همان تصمیمی را گرفت که از قبل اتخاذ شده بود. شرکتکنندگان فرمایشی لویه جرگه تصمیم گرفتند که شش هزار زندانی طالبان شامل ۴۰۰ زندانی خطرناک، قاچاقچیان بینالمللی، آدمربایان و متهمان به کشتارها، آزاد شوند.در پایان لویه جرگه گفته شد که تصمیم آزادی زندانیان طالبان را نمایندگان مردم گرفتند و درنهایت این تصمامیم بعنوان یکی از دلایل سقوط دولت جمهوری اسلامی افغانستان برشمرده شد<ref>[https://parstoday.com/dari/news/uncategorised-i113264 سایت پارس تو دی]</ref> | آخرین لویه جرگه دولت اشرف غنی همان تصمیمی را گرفت که از قبل اتخاذ شده بود. شرکتکنندگان فرمایشی لویه جرگه تصمیم گرفتند که شش هزار زندانی طالبان شامل ۴۰۰ زندانی خطرناک، قاچاقچیان بینالمللی، آدمربایان و متهمان به کشتارها، آزاد شوند. در پایان لویه جرگه گفته شد که تصمیم آزادی زندانیان طالبان را نمایندگان مردم گرفتند و درنهایت این تصمامیم بعنوان یکی از دلایل سقوط دولت جمهوری اسلامی افغانستان برشمرده شد<ref>[https://parstoday.com/dari/news/uncategorised-i113264 سایت پارس تو دی]</ref> | ||
پس از فرار اشرف غنی از افغانستان حامد کرزی که به برادری با طالبان مشهور | پس از فرار اشرف غنی از افغانستان حامد کرزی که به برادری با طالبان مشهور است، چون در دوره حاکمیتش بر افغانستان مانع حملات هوایی به مواضع طالبان شد و با نام مصلحت ملی، هرگز به صراحت از جنایتهای طالبان حرفی نزد و برعکس، چهرهها و حرکتهای ضد طالبان را در دوره حاکمیتش بر افغانستان تضعیف کرد<ref>[https://www.independentpersian.com/node/200491/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DA%AF%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D9%87%D8%AF%D8%9F ایندیپندنت فارسی]</ref>در گفتگو با طالبان خواستار احیای قانون اساسی دوران ظاهر شاه که در سال ۱۳۴۳ خورشیدی به تصویب رسیده است شد، و همزمان پیشنهاد کرد تا لویه جرگه برگزار شود و درباره آینده کشور و مسائلی چون حکومت، قانون اساسی و پرچم ملی تصمیم بگیرد. این در حالی است که به باور بسیاری از کارشناسان، احیای دوباره قانون اساسی منسوخ دوران شاهنشاهی یک بازگشت ویرانگر و غیرقابل جبران به گذشتهای سیاه و تاریک است؛ قانونی که حقوق اقلیتها را به رسمیت نمی شناسد به شاه به مثابه سایه خدا و سلطان بلامنازع سرنوشت مردم قدرت نامحدود اعطا میکند و حکومت را به طرز انحصاری در اختیار یک گروه خاص قرار میدهد وجز آنکه دیکتاتوری را توجیه و تشریع کند و بسیاری از اقوام و مذاهب افغانستان را از دستیابی به حقوق عادلانه خود در ساختار قدرت بازبدارد هیچ پیامد دیگری نخواهد داشت<ref>[https://af.shafaqna.com/FA/501425 سایت شفقنا]</ref> | ||
==گاهشماری لویه جرگههای مهم== | == گاهشماری لویه جرگههای مهم == | ||
لویه جرگههای مهمی که تاکنون برگزار شدهاند عبارتند از:<ref>[https://www.bbc.com/persian/afghanistan/2011/11/111115_k02-loy-jergas بی بی سی فارسی]</ref> | لویه جرگههای مهمی که تاکنون برگزار شدهاند عبارتند از:<ref>[https://www.bbc.com/persian/afghanistan/2011/11/111115_k02-loy-jergas بی بی سی فارسی]</ref> | ||
خط ۲۳۹: | خط ۲۳۷: | ||
۱۱ سنبله ۱۳۲۰ (۲ سپتامبر ۱۹۴۱) | ۱۱ سنبله ۱۳۲۰ (۲ سپتامبر ۱۹۴۱) | ||
نشستی ۸۰۰ نفره در کابل به ریاست محمد هاشم، | نشستی ۸۰۰ نفره در کابل به ریاست محمد هاشم، نخستوزیر و عم محمد ظاهر، پادشاه وقت، که نتیجه آن تأیید بیطرفی افغانستان در جنگ دوم جهانی و اخراج اتباع آلمانی و ایتالیایی از کشور بود. | ||
۲۲ عقرب ۱۳۲۸ (۱۴ نوامبر ۱۳۴۹) | ۲۲ عقرب ۱۳۲۸ (۱۴ نوامبر ۱۳۴۹) | ||
خط ۲۵۴: | خط ۲۵۲: | ||
۱۳۰۹ (۱۹۳۰) | ۱۳۰۹ (۱۹۳۰) | ||
نشستی با ۳۰۱ عضو به ریاست محمد هاشم، | نشستی با ۳۰۱ عضو به ریاست محمد هاشم، نخستوزیر و برادر محمد نادر خان پادشاه وقت در کابل. نتیجه آن حمایت از پادشاهی نادر خان و تشکیل هیاتی برای تهیه دومین قانون اساسی کشور بود. این جرگه همچنین یک هیئت ۱۰۵ نفری را موظف به تصویب دومین قانون اساسی کشور کرد. دومین قانون اساسی یک سال بعد تحت عنوان «اصولنامه اساسی» به تصویب رسید. | ||
۱۸–۲۹ شهریور ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) | ۱۸–۲۹ شهریور ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) | ||
این نشست در کابل برگزار شد. تعداد اعضا آن ۴۵۲ نفر، رئیس آن محمد ظاهر پادشاه، و نائب رئیس لوی جرگه دکتر عبدالظاهر رئیس مجلس یازدهم بود. نتیجه آن تصویب نخستین قانون اساسی دموکراتیک کشور بود که بر پایه آن خانواده سلطنتی از دخالت در امور حکومتی و سیاسی ممنوع و قدرت به | این نشست در کابل برگزار شد. تعداد اعضا آن ۴۵۲ نفر، رئیس آن محمد ظاهر پادشاه، و نائب رئیس لوی جرگه دکتر عبدالظاهر رئیس مجلس یازدهم بود. نتیجه آن تصویب نخستین قانون اساسی دموکراتیک کشور بود که بر پایه آن خانواده سلطنتی از دخالت در امور حکومتی و سیاسی ممنوع و قدرت به نخستوزیرانی خارج از خانواده سلطنتی و پارلمان منتخب واگذار شد. تفکیک قوا، آزادی رسانهها و گروههای سیاسی و برابری حقوق اتباع از مواد برجسته این قانون بود. | ||
۱۰–۲۵ دلو ۱۳۵۵ (۳۰جنوری-۱۴ فبروری ۱۹۷۷) | ۱۰–۲۵ دلو ۱۳۵۵ (۳۰جنوری-۱۴ فبروری ۱۹۷۷) | ||
خط ۲۶۶: | خط ۲۶۴: | ||
۸–۹ قوس/آذر ۱۳۶۶ (۲۹–۳۰ نوامبر ۱۹۸۷) | ۸–۹ قوس/آذر ۱۳۶۶ (۲۹–۳۰ نوامبر ۱۹۸۷) | ||
به ریاست عبدالرحیم هاتف در دانشگاه پلیتکنیک کابل تشکیل شد و نتیجه آن تصویب ششمین قانون اساسی و انتخاب دکتر نجیبالله به | به ریاست عبدالرحیم هاتف در دانشگاه پلیتکنیک کابل تشکیل شد و نتیجه آن تصویب ششمین قانون اساسی و انتخاب دکتر نجیبالله به ریاستجمهوری بود. این جرگه همچنین قانون اساسی را تعدیل کرد و در این قانون اسلام به عنوان دین رسمی کشور پذیرفته شد و به مذاهب حنفی و جعفری رسمیت داده شد. پیش از آن تنها مذهب حنفی به رسمیت شناخته میشد. | ||
۱۳۸۱ (۲۴حمل- ۱۱جوزا) | ۱۳۸۱ (۲۴حمل- ۱۱جوزا) | ||
خط ۳۱۷: | خط ۳۱۵: | ||
'''<big>مسجد عبدالرحمن (مسجد بزرگ کابل)</big>''' | '''<big>مسجد عبدالرحمن (مسجد بزرگ کابل)</big>''' | ||
مسجد عبدالرحمن، که آن را [[مسجد]]<ref>ر.ک: مقاله مسجد</ref> بزرگ کابل نیز میخوانند، یکی از بزرگترین مساجد افغانستان است. این مسجد در سه طبقه و در زمینی به وسعت تقریبی 15 هزار مترمربع ساخته شده است. یکی از طبقات مسجد فقط مختص بانوان است. نام مسجد برگرفته از نام یکی از تجار بزرگ افغان موسوم به حاجی عبدالرحمن است. او که کار ساخت مسجد را در سال 2001 میلادی آغاز کرده بود پیش از پایان آن چشم از جهان فروبست، اما پسران عبدالرحمن کار او را ادامه دادند تا اینکه کار ساخت مسجد در سال 2009 به پایان رسید و در سال 2012 رسما گشایش یافت. مسجد عبدالرحمن 14 گنبد و دو گلدسته دارد و 10 هزار نمازگزار را در خود جای میدهد. | مسجد عبدالرحمن، که آن را [[مسجد]]<ref>ر. ک: مقاله مسجد</ref> بزرگ کابل نیز میخوانند، یکی از بزرگترین مساجد افغانستان است. این مسجد در سه طبقه و در زمینی به وسعت تقریبی 15 هزار مترمربع ساخته شده است. یکی از طبقات مسجد فقط مختص بانوان است. نام مسجد برگرفته از نام یکی از تجار بزرگ افغان موسوم به حاجی عبدالرحمن است. او که کار ساخت مسجد را در سال 2001 میلادی آغاز کرده بود پیش از پایان آن چشم از جهان فروبست، اما پسران عبدالرحمن کار او را ادامه دادند تا اینکه کار ساخت مسجد در سال 2009 به پایان رسید و در سال 2012 رسما گشایش یافت. مسجد عبدالرحمن 14 گنبد و دو گلدسته دارد و 10 هزار نمازگزار را در خود جای میدهد. | ||
'''<big>زیارتگاه سخی</big>''' | '''<big>زیارتگاه سخی</big>''' | ||
خط ۴۰۵: | خط ۴۰۳: | ||
اولین بار در ماده ۱۳۱ قانون اساسی افغانستان مصوب ۱۳۸۲ش، حقوق اقلیت شیعه به رسمیت شناخته شد: | اولین بار در ماده ۱۳۱ قانون اساسی افغانستان مصوب ۱۳۸۲ش، حقوق اقلیت شیعه به رسمیت شناخته شد: | ||
محاکم برای اهل تشیع، در قضایای مربوط به احوال | محاکم برای اهل تشیع، در قضایای مربوط به احوال شخصیه، احکام مذهب تشیع را مطابق به احکام قانون تطبیق مینمایند. در سایر دعاوی نیز اگر در این قانون اساسی و قوانین دیگر حکمی موجود نباشد، محاکم قضیه را مطابق به احکام این مذهب حل و فصل مینمایند. | ||
بیشتر شیعیان افغانستان، معتقد به مذهب [[شیعه امامیه]] هستند. [[شیعیان اسماعیلی]] نیز در مناطقی از افغانستان حضور دارند. آمار دقیق از پیروان مذاهب در افغانستان وجود ندارد. درصد شیعیان بین ۲۵٪ تا ۳۰٪ برآورد شده است.<ref> بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص ۷</ref> اکثریت شیعیان افغانستان از قوم هزاره هستند. قزلباشها، سادات و گروههایی از هراتیها، تاجیکها، بلوچها، ترکمنها و پشتونها، دیگر اقوام و طوایف [[شیعه]] افغانستان را تشکیل میدهند.<ref> بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص ۶</ref> | بیشتر شیعیان افغانستان، معتقد به مذهب [[شیعه امامیه]] هستند. [[شیعیان اسماعیلی]] نیز در مناطقی از افغانستان حضور دارند. آمار دقیق از پیروان مذاهب در افغانستان وجود ندارد. درصد شیعیان بین ۲۵٪ تا ۳۰٪ برآورد شده است.<ref> بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص ۷</ref> اکثریت شیعیان افغانستان از قوم هزاره هستند. قزلباشها، سادات و گروههایی از هراتیها، تاجیکها، بلوچها، ترکمنها و پشتونها، دیگر اقوام و طوایف [[شیعه]] افغانستان را تشکیل میدهند.<ref> بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص ۶</ref> | ||
خط ۴۵۳: | خط ۴۵۱: | ||
در سال ۲۰۰۹ قانون جدید احزاب سیاسی افغانستان نافذ شد. مطابق به این قانون هر حزب سیاسی قابل جواز باید حد اقل ۱۰ هزار عضو و در ۲۰ ولایت دفتر داشته باشند. در آماری که در سایت وزارت عدلیه قرار گرفتهاست تا اکنون ۷۲ حزب ثبت و دارای مجوز فعالیت هستند. | در سال ۲۰۰۹ قانون جدید احزاب سیاسی افغانستان نافذ شد. مطابق به این قانون هر حزب سیاسی قابل جواز باید حد اقل ۱۰ هزار عضو و در ۲۰ ولایت دفتر داشته باشند. در آماری که در سایت وزارت عدلیه قرار گرفتهاست تا اکنون ۷۲ حزب ثبت و دارای مجوز فعالیت هستند. | ||
حزب ترقی افغانستان/ حزب نهضت | حزب ترقی افغانستان/ حزب نهضت ملیگرایی افغانستان/ حزب اجماع روشنگران ملی افغانستان/ حزب متحد ملی افغانستان/ حزب نهضت همبستگی ملی افغانستان/ حزب پیوند ملی افغانستان/ حزب وحدت اسلامی افغانستان/ حزب جمهوری خواهان افغانستان/ حزب ملی وطن/ حزب انصاف ملی اسلامی افغانستان/ حزب دعوت اسلامی افغانستان/ حزب محاذ ملی اسلامی افغانستان/ حزب توحید مردم افغانستان/ دافغانستان د ملی وحدت ولسی تحریک گوند/ حزب وحدت ملی افغانستان/ حزب سوسیال دموکرات افغانستان (افغان ملت)/ د افغانستان د سولی غورڅنګ ګوند/ حزب انسجام ملی افغانستان/ حزب صلح ملی اسلامی افغانستان/ حزب نهضت بیداری ملی فلاح افغانستان/ حزب اقتدار اسلامی افغانستان/ حزبالله افغانستان/ حزب همبستگی افغانستان/ حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان/ حزب رسالت مردم افغانستان/ حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان/ حزب کنگره ملی افغانستان/ حزب اسلامی افغانستان/ حزب حرکت انقلاب اسلامی مردم افغانستان/ حزب حرکت انقلاب اسلامی افغانستان/ حزب حقیقت/ حزب حرکت اسلامی افغانستان/ حزب جبهه ملی نجات افغانستان/ حزب اسلامی متحد افغانستان/ حزب ثبات ملی افغانستان/ حزب اعتدال ملی/ حزب حق و عدالت/ حزب عدالت و توسعه افغانستان/ حزب حرکت اسلامی مردم افغانستان/ حزب جمعیت اسلامی افغانستان/ حزب اقتدار ملی افغانستان/ حزب حرکت ملی افغانستان/ حزب نهضت اسلامی افغانستان/ حزب ملت افغانستان/ | ||
حزب عصرما/ حزب آزادی خواهان مردم افغانستان/ د افغانستان متحد ملت گوند/ حزب صدای مردم/ حزب نخبگان مردم افغانستان/ حزب اجماع ملی جوانان/ حزب قیام ملی افغانستان/ حزب افغانستان واحد/ حزب رفاه ملی افغانستان/ حزب حراست اسلامی افغانستان/ حزب عدالت افغانستان/ دافغانستان دوحدت/ حزب حرکت اسلامی ملت افغانستان/ حزب تحول و رفاه افغانستان/ حزب ملی ترقی مردم افغانستان/ د افغانستان ولسی حرکت/ دافغانستان نوی بنسټ ګوند/ حزب بیداری ملت افغانستان/ حرکت اسلامی آزاد افغانستان/ حزب توسعهٔ افغانستان/ حزب اعتدال افغانستان/ حزب حرکت انقلاب اسلامی سعادت افغانستان/ حزب مشارکت ملی افغانستان/ حزب حرکت اسلامی متحد افغانستان/ حزب حمایت نظام اسلامی افغانستان/ حزب خدمتکار مردم افغانستان/ حزب برابری مردم افغانستان/ حزب همبستگی مردم سعادتمند افغانستان/ حزب عدالت اسلامی ملت افغانستان <ref>احزاب سیاسی دارای جواز در قانون سابقه و جدید نوشته وزارت عدلیه افغانستان</ref> | حزب عصرما/ حزب آزادی خواهان مردم افغانستان/ د افغانستان متحد ملت گوند/ حزب صدای مردم/ حزب نخبگان مردم افغانستان/ حزب اجماع ملی جوانان/ حزب قیام ملی افغانستان/ حزب افغانستان واحد/ حزب رفاه ملی افغانستان/ حزب حراست اسلامی افغانستان/ حزب عدالت افغانستان/ دافغانستان دوحدت/ حزب حرکت اسلامی ملت افغانستان/ حزب تحول و رفاه افغانستان/ حزب ملی ترقی مردم افغانستان/ د افغانستان ولسی حرکت/ دافغانستان نوی بنسټ ګوند/ حزب بیداری ملت افغانستان/ حرکت اسلامی آزاد افغانستان/ حزب توسعهٔ افغانستان/ حزب اعتدال افغانستان/ حزب حرکت انقلاب اسلامی سعادت افغانستان/ حزب مشارکت ملی افغانستان/ حزب حرکت اسلامی متحد افغانستان/ حزب حمایت نظام اسلامی افغانستان/ حزب خدمتکار مردم افغانستان/ حزب برابری مردم افغانستان/ حزب همبستگی مردم سعادتمند افغانستان/ حزب عدالت اسلامی ملت افغانستان <ref>احزاب سیاسی دارای جواز در قانون سابقه و جدید نوشته وزارت عدلیه افغانستان</ref> | ||
خط ۴۶۲: | خط ۴۶۰: | ||
الف. داخلی: در صحنه داخلی، عوامل پدیدآورنده نهضت اسلامی منحصر به مسایل و رخ دادهایی است که در داخل کشور وجود داشت: | الف. داخلی: در صحنه داخلی، عوامل پدیدآورنده نهضت اسلامی منحصر به مسایل و رخ دادهایی است که در داخل کشور وجود داشت: | ||
<br> | <br> | ||
1. اسلام؛ اسلام، | 1. اسلام؛ اسلام، بیتردید علت اصلی در نهضت اسلامی افغانستان به شمار میآید؛ زیرا مردم افغانستان که دین دار و به احکام و ارزشهای اسلامی بسیار پایبند میباشند، وقتی میبینند کمونیستها درصدد از بین بردن ارزشهای دینی آنها هستند، دست به مبارزه میزنند. اسلام تنها مرجعی است که مردم افغانستان افق فکری، نظامهای ارزشی و مجموعه قوانین اجتماعی و مدنی خود را با آن منطبق میکنند و از نظر آنها اسلام است که به مسایل سیاسی و اجتماعی مشروعیت میبخشد. | ||
<br> | <br> | ||
2. فشار بر اسلامگرایان؛ از زمان روی کار آمدن «داوود خان»، سختگیری علیه روحیه آزادی خواهی و اسلامگرایی در افغانستان افزایش یافت و چند صد نفر از طرفداران نهضت اسلامی در زمان «داوود خان» بازداشت و بیشتر آنها بدون محاکمه، اعدام شدند. | 2. فشار بر اسلامگرایان؛ از زمان روی کار آمدن «داوود خان»، سختگیری علیه روحیه آزادی خواهی و اسلامگرایی در افغانستان افزایش یافت و چند صد نفر از طرفداران نهضت اسلامی در زمان «داوود خان» بازداشت و بیشتر آنها بدون محاکمه، اعدام شدند. | ||
خط ۵۱۱: | خط ۵۰۹: | ||
حزب وحدت اسلامی افغانستان در سال ۱۳۶۸ در بامیان و به رهبری [[عبدالعلی مزاری]] تاسیس شد. این حزب توانست با اتحاد برخی احزاب از قوم هزاره به یکی از احزاب قدرتمند جهادی و تاثیرگذارترین حزب هزارهها در افغانستان تبدیل شود. | حزب وحدت اسلامی افغانستان در سال ۱۳۶۸ در بامیان و به رهبری [[عبدالعلی مزاری]] تاسیس شد. این حزب توانست با اتحاد برخی احزاب از قوم هزاره به یکی از احزاب قدرتمند جهادی و تاثیرگذارترین حزب هزارهها در افغانستان تبدیل شود. | ||
عبدالعلی مزاری با کاریزمای شخصیتی منحصر به فردش این حزب را ایجاد کرد و ادامه داد. او در ماه حوت سال ۱۳۷۳ به اسارت طالبان در آمد و شهید شد. سال گذشته | عبدالعلی مزاری با کاریزمای شخصیتی منحصر به فردش این حزب را ایجاد کرد و ادامه داد. او در ماه حوت سال ۱۳۷۳ به اسارت طالبان در آمد و شهید شد. سال گذشته رییسجمهور افغانستان آقای مزاری را شهید وحدت ملی این کشور اعلام داشت. | ||
'''<big>افغان ملت</big>''' | '''<big>افغان ملت</big>''' | ||
خط ۵۳۲: | خط ۵۳۰: | ||
جبهه ملی نجات افغانستان، جریانی است که در سال ۱۳۵۷ در پاکستان شکل گرفت. رهبری این جریان سیاسی را [[صبغت الله مجددی]] برعهده دارد. | جبهه ملی نجات افغانستان، جریانی است که در سال ۱۳۵۷ در پاکستان شکل گرفت. رهبری این جریان سیاسی را [[صبغت الله مجددی]] برعهده دارد. | ||
حامد کرزی | حامد کرزی رییسجمهور پیشین افغانستان نیز، در گذشته یکی از اعضای این حزب به رهبری مجددی بوده است. | ||
'''<big>دعوت اسلامی</big>''' | '''<big>دعوت اسلامی</big>''' | ||
خط ۵۴۴: | خط ۵۴۱: | ||
این حزب در سال ۱۳۵۷ توسط پیر سید احمد گیلانی در پاکستان شکل گرفت. پیر سید احمدگیلانی یکی از رهبران مجاهدین بود که در سالهای جهاد، این جریان سیاسی را به وجود آورد. | این حزب در سال ۱۳۵۷ توسط پیر سید احمد گیلانی در پاکستان شکل گرفت. پیر سید احمدگیلانی یکی از رهبران مجاهدین بود که در سالهای جهاد، این جریان سیاسی را به وجود آورد. | ||
این حزب و طرفدارانش از حامیان حامد کرزی محسوب میشدند و در انتخابات | این حزب و طرفدارانش از حامیان حامد کرزی محسوب میشدند و در انتخابات ریاستجمهوری گذشته نیز از محمد اشرف غنی حمایت کردند.<ref> | ||
9 حزب مشهور افغانستان؛ جریانهایی که بیشتر در زمان جهاد علیه... | 9 حزب مشهور افغانستان؛ جریانهایی که بیشتر در زمان جهاد علیه... | ||
khabarnama.net › blog › 2017/01/31 | khabarnama.net › blog › 2017/01/31 | ||
</ref> | </ref> | ||
=امنیت در افغانستان= | =امنیت در افغانستان= | ||
افغانستان به علت منابع سرشار معدنی و نبود حکومت مستقل مرکزی در دههاای اخیر همواره مورد طمع | افغانستان به علت منابع سرشار معدنی و نبود حکومت مستقل مرکزی در دههاای اخیر همواره مورد طمع قدرتهای جهانی شرق و غرب بوده به گونهای که هر کدام از این قدرتها بارها به بهانه برقرار ساختن امنیت برای مردمان افغانستان به اشغال این کشور پرداختهاند ولی در عوض پس از سرقت منابع و ثروتهای طبیعی این کشور، با نابود کردن همان سطح از امنیت سابق، از این کشور خارج شدهاند. به عنوان نمونه برای اشاره به اوضاع امنیتی در افغانستان میتوان به برخی از حملات تروریستی و اعمال منافی با امنیت در این کگشور اشاره نمود: | ||
==بمبگذاری انتحاری اسد ۱۳۹۴ در افغانستان== | == بمبگذاری انتحاری اسد ۱۳۹۴ در افغانستان == | ||
[[پرونده:حمله انتحاری.jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:حمله انتحاری.jpg|بندانگشتی]] | ||
'''بمبگذاری انتحاری اسد ۱۳۹۴''' یک حمله انتحاری در تاریخ ۳۱ مرداد/سد ۱۳۹۴ در کابل [[افغانستان]] بود که در نتیجه این حمله بیش از ۱۰ تن کشته و حدود ۶۰ تن دیگر زخمی شدند<ref>[https://www.nbcnews.com/news/world/kabul-explosion-kills-or-wounds-dozens-afghan-officials-say-n766471 سایت ان بی سی نیوز]</ref>. | '''بمبگذاری انتحاری اسد ۱۳۹۴''' یک حمله انتحاری در تاریخ ۳۱ مرداد/سد ۱۳۹۴ در کابل [[افغانستان]] بود که در نتیجه این حمله بیش از ۱۰ تن کشته و حدود ۶۰ تن دیگر زخمی شدند<ref>[https://www.nbcnews.com/news/world/kabul-explosion-kills-or-wounds-dozens-afghan-officials-say-n766471 سایت ان بی سی نیوز]</ref>. | ||
===تلفات=== | === تلفات === | ||
حداقل ۱۰ نفر کشته و ۶۰ نفر از جمله یک زن و ۳ سرباز ناتو زخمی شدند<ref>[https://mandegardaily.com/?p=38324 حمله انتحاری]</ref> . | حداقل ۱۰ نفر کشته و ۶۰ نفر از جمله یک زن و ۳ سرباز ناتو زخمی شدند<ref>[https://mandegardaily.com/?p=38324 حمله انتحاری]</ref>. | ||
[[پرونده:داعش طالبان.jpg|جایگزین=منازعات داخل افغانستان|بندانگشتی| منازعه داعش و طالبان در افغانستان]] | [[پرونده:داعش طالبان.jpg|جایگزین=منازعات داخل افغانستان|بندانگشتی| منازعه داعش و طالبان در افغانستان]] | ||
==منازعه داعش و طالبان== | == منازعه داعش و طالبان == | ||
'''منازعه داعش و طالبان''' در [[افغانستان]] درگیری مسلحانه بین [[طالبان]] و شاخه دولت اسلامی در افغانستان است. شبکه حقانی از طالبان حمایت میکند در حالی که [[داعش]] مورد حمایت یک گروه ضد طالبان، شورای عالی امارات افغانستان به رهبری محمد رسول اسلامگرا قرار دارد<ref>[http://www.dailyafghanistan.com/opinion_detail.php?post_id=132567 افغانستان ما]</ref>. | '''منازعه داعش و طالبان''' در [[افغانستان]] درگیری مسلحانه بین [[طالبان]] و شاخه دولت اسلامی در افغانستان است. شبکه حقانی از طالبان حمایت میکند در حالی که [[داعش]] مورد حمایت یک گروه ضد طالبان، شورای عالی امارات افغانستان به رهبری محمد رسول اسلامگرا قرار دارد<ref>[http://www.dailyafghanistan.com/opinion_detail.php?post_id=132567 افغانستان ما]</ref>. | ||
===جدول زمانی درگیریهای میان داعش و طالبان=== | === جدول زمانی درگیریهای میان داعش و طالبان === | ||
====سال۲۰۱۵==== | ==== سال۲۰۱۵==== | ||
در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۵، جنگ بین گروههای مختلف طالبان در استان زابل افغانستان درگرفت. جنگجویان وفادار به اختر | در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۵، جنگ بین گروههای مختلف طالبان در استان زابل افغانستان درگرفت. جنگجویان وفادار به اختر منصور، رهبر جدید طالبان، با گروهی طرفدار داعش به رهبری ملا منصور دادالله شروع به مبارزه کردند. جناح دادالله در جریان درگیریها از داعش حمایت کرد و جنگجویان داعش از جمله جنگجویان خارجی از [[چچن]] و [[ازبکستان]] نیز در کنار دادالله در جنگ شرکت کردند. دادالله و داعش سرانجام توسط نیروهای منصور شکست خوردند. به گفته غلام جیلانی فرحی، مدیر امنیت محلی زابل، بیش از ۱۰۰ جنگجو از هر دو طرف در جریان درگیریها کشته شدند<ref>[https://pajhwok.com/fa/2015/03/05/%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%88-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%87%D9%85-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D9%8A%D8%B1-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF/ افراد داعش و طالبان با یکدیگر درگیر شدند]</ref>. | ||
====سال۲۰۱۶==== | ==== سال۲۰۱۶==== | ||
در مارس ۲۰۱۶، گروههای طالبان مخالف منصور به رهبری محمد رسول شروع به مبارزه با وفاداران او در این گروه کردند. در جریان درگیریها، دهها نفر کشته شدند<ref>[https://www.scfr.ir/fa/tag/%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%88-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ شورای روابط خارجی]</ref>. | در مارس ۲۰۱۶، گروههای طالبان مخالف منصور به رهبری محمد رسول شروع به مبارزه با وفاداران او در این گروه کردند. در جریان درگیریها، دهها نفر کشته شدند<ref>[https://www.scfr.ir/fa/tag/%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%88-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ شورای روابط خارجی]</ref>. | ||
====سال۲۰۱۷==== | ==== سال۲۰۱۷==== | ||
در ۲۶ آوریل ۲۰۱۷، درگیری پس از آن صورت گرفت که داعش ۳ فروشنده مواد مخدر را که در فروش تریاک برای طالبان در ولایت جوزجان دست داشتند، دستگیر کرد. سخنگوی پلیس ملی افغانستان با بیان اینکه طالبان در پاسخ به داعش حمله کردند، گفت: درگیری زمانی آغاز شد که گروهی از طالبان مسلح به شبه نظامیان داعش حمله کردند تا سه قاچاقچی مواد مخدر را که برای پرداخت ۱۰ میلیون افغانی [۱۴٬۷۸۰ دلار] به طالبان برای توافق به اینجا آمده بودند، آزاد کنند. " ذبیحالله مجاهد سخنگوی طالبان نیز بدون ارائه جزئیاتی در مورد ماهیت این جنگ و دلایل آن تأیید کرده بود که درگیریها با داعش در آن زمان ادامه دارد<ref>[https://www.iess.ir/fa/translate/2104 مطالعات شرق]</ref>. | در ۲۶ آوریل ۲۰۱۷، درگیری پس از آن صورت گرفت که داعش ۳ فروشنده مواد مخدر را که در فروش تریاک برای طالبان در ولایت جوزجان دست داشتند، دستگیر کرد. سخنگوی پلیس ملی افغانستان با بیان اینکه طالبان در پاسخ به داعش حمله کردند، گفت: درگیری زمانی آغاز شد که گروهی از طالبان مسلح به شبه نظامیان داعش حمله کردند تا سه قاچاقچی مواد مخدر را که برای پرداخت ۱۰ میلیون افغانی [۱۴٬۷۸۰ دلار] به طالبان برای توافق به اینجا آمده بودند، آزاد کنند. " ذبیحالله مجاهد سخنگوی طالبان نیز بدون ارائه جزئیاتی در مورد ماهیت این جنگ و دلایل آن تأیید کرده بود که درگیریها با داعش در آن زمان ادامه دارد<ref>[https://www.iess.ir/fa/translate/2104 مطالعات شرق]</ref>. | ||
در ۲۴ مه ۲۰۱۷، درگیری ای بین طالبان و داعش رخ داد که در آن زمان گزارش شده بود که | در ۲۴ مه ۲۰۱۷، درگیری ای بین طالبان و داعش رخ داد که در آن زمان گزارش شده بود که بزرگترین درگیری بین این دو با ۲۲ کشته بودهاست که به گفته یک مقام طالبان ۱۳ نفر از آنها جنگجویان داعش و ۹ جنگجوی طالبان بودهاند. این درگیریها در نزدیکی مرز [[ایران]] با افغانستان رخ داد. طالبان به اردوگاه داعش در این منطقه حمله کرده بودند، یکی از فرماندهان داعش که قبلاً عضو طالبان بود، گفت که توافقنامهای بین طالبان و داعش وجود دارد که تا زمانی که گفت وگو برقرار است به یکدیگر حمله نکنند، این فرمانده مدعی شد که طالبان توافق را نقض کرده و به اردوگاه داعش حمله کردهاست. فرمانده داعش همچنین مدعی شد که این حمله با ارتش ایران هماهنگ شدهاست و ایرانیان در حال فیلمبرداری از جنگجویان کشته شده داعش هستند. جناح منشعب شده طالبان فیدایی محاذ نیز از طالبان به دلیل رابطه با ایران انتقاد کردهاست. گزارش شدهاست که طالبان چند روز قبل از نبرد با مقامات ایرانی ملاقات کرده و مسائل منطقهای را مورد بحث قرار دادهاند. سخنگوی فیدایی محاذ مدعی شد که این ملاقات به درخواست طالبان برگزار شد زیرا از گسترش داعش در این کشور که دولت ایران را هم نگران کردهاست خسته شدهاست. این سخنگو همچنین گفت که طالبان ۳ میلیون دلار پول نقد، ۳۰۰۰ سلاح و ۴۰ کامیون و مهمات از سرویسهای اطلاعاتی ایران برای مبارزه با داعش در نزدیکی مرز ایران دریافت کردند، اگرچه سخنگوی طالبان این ادعاها را رد کرد<ref>[https://www.dw.com/fa-af/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AF-%D8%A8%D9%88%D8%AF/a-59707143 طالبان و داعش]</ref>. | ||
====سال۲۰۱۸==== | ==== سال۲۰۱۸==== | ||
در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۸، پس از مذاکرات بین دولت [[روسیه]] و طالبان، الیس ولز، دستیار وزیر امور خارجه [[آمریکا]]، موضع دولت روسیه در قبال طالبان را که شامل حمایت از این گروه در برابر داعش میشد، محکوم کرد و اعلام کرد که این امر به طالبان مشروعیت میبخشد و حکومت به رسمیت شناخته شده افغانستان را به چالش کشیدهاست. دولت <ref>[https://thediplomat.com/2018/07/why-has-russia-invited-the-taliban-to-moscow/ سایت دیپلمات]</ref> | در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۸، پس از مذاکرات بین دولت [[روسیه]] و طالبان، الیس ولز، دستیار وزیر امور خارجه [[آمریکا]]، موضع دولت روسیه در قبال طالبان را که شامل حمایت از این گروه در برابر داعش میشد، محکوم کرد و اعلام کرد که این امر به طالبان مشروعیت میبخشد و حکومت به رسمیت شناخته شده افغانستان را به چالش کشیدهاست. دولت <ref>[https://thediplomat.com/2018/07/why-has-russia-invited-the-taliban-to-moscow/ سایت دیپلمات]</ref> | ||
خط ۵۸۴: | خط ۵۸۱: | ||
در اوت ۲۰۱۸، در جریان مذاکرات بین حکومت آمریکا و طالبان در دوحه، طالبان درخواست کرده بود که حملات هوایی آمریکا به طالبان متوقف شود و همچنین برای مبارزه با داعش از این گروه حمایت کند<ref>[https://www.thetimes.co.uk/article/taliban-asks-us-to-stop-airstrikes-so-it-can-crush-isis-5dg6rtjf5 ساندی تایمز]</ref>. | در اوت ۲۰۱۸، در جریان مذاکرات بین حکومت آمریکا و طالبان در دوحه، طالبان درخواست کرده بود که حملات هوایی آمریکا به طالبان متوقف شود و همچنین برای مبارزه با داعش از این گروه حمایت کند<ref>[https://www.thetimes.co.uk/article/taliban-asks-us-to-stop-airstrikes-so-it-can-crush-isis-5dg6rtjf5 ساندی تایمز]</ref>. | ||
====سال۲۰۱۹==== | ==== سال۲۰۱۹==== | ||
در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۹، درگیری در طالبان و داعش در کنر توسط یک مقام دولتی افغانستان گزارش شد. این مقام همچنین اظهار داشت که ارتش افغانستان برخی از جنگجویان داعش را در این منطقه کشتهاند و طالبان نیز در این منطقه فعال هستند<ref>[https://www.khaama.com/heavy-clashes-underway-between-taliban-isis-militants-in-two-districts-of-kunar-03695/ نزاع میان دو گروه]</ref>. | در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۹، درگیری در طالبان و داعش در کنر توسط یک مقام دولتی افغانستان گزارش شد. این مقام همچنین اظهار داشت که ارتش افغانستان برخی از جنگجویان داعش را در این منطقه کشتهاند و طالبان نیز در این منطقه فعال هستند<ref>[https://www.khaama.com/heavy-clashes-underway-between-taliban-isis-militants-in-two-districts-of-kunar-03695/ نزاع میان دو گروه]</ref>. | ||
در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۹، داعش عکسهای سلاحهای گرفته شده از طالبان را منتشر کرد<ref>[https://pbs.twimg.com/media/D-Qy82-X4AAPVvm.jpg داعش خراسان]</ref>. در همان روز داعش ویدئویی از تجدید بیعت رزمندگانش با [[ابوبکر البغدادی]] منتشر کرد، در این ویدئو رزمندهها از طالبان برای مشارکت در مذاکرات صلح انتقاد کردند و از جنگجویان طالبان خواستند که به داعش بپیوندند<ref>[https://web.archive.org/web/20190701073613/https://monitoring.ifiadvisory.com/en/islamic-state-renewed-bayah-from-khorasan-province/ مونیتورینگ]</ref>.در ۱ اوت ۲۰۱۹، خبرگزاری اعماق ادعا کرد که داعش ۵ تن از اعضای طالبان را در جریان درگیریها در کنر کشتهاست.در ۱ اکتبر ۲۰۱۹، داعش ادعا کرد که ۲۰ جنگجوی طالبان را در تورا بورا کشته و زخمی کردهاست <ref>[https://web.archive.org/web/20191001092131/https://pbs.twimg.com/media/EFyCuqZWkAApnzA.jpg طالبان]</ref>. | در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۹، داعش عکسهای سلاحهای گرفته شده از طالبان را منتشر کرد<ref>[https://pbs.twimg.com/media/D-Qy82-X4AAPVvm.jpg داعش خراسان]</ref>. در همان روز داعش ویدئویی از تجدید بیعت رزمندگانش با [[ابوبکر البغدادی]] منتشر کرد، در این ویدئو رزمندهها از طالبان برای مشارکت در مذاکرات صلح انتقاد کردند و از جنگجویان طالبان خواستند که به داعش بپیوندند<ref>[https://web.archive.org/web/20190701073613/https://monitoring.ifiadvisory.com/en/islamic-state-renewed-bayah-from-khorasan-province/ مونیتورینگ]</ref>.در ۱ اوت ۲۰۱۹، خبرگزاری اعماق ادعا کرد که داعش ۵ تن از اعضای طالبان را در جریان درگیریها در کنر کشتهاست. در ۱ اکتبر ۲۰۱۹، داعش ادعا کرد که ۲۰ جنگجوی طالبان را در تورا بورا کشته و زخمی کردهاست <ref>[https://web.archive.org/web/20191001092131/https://pbs.twimg.com/media/EFyCuqZWkAApnzA.jpg طالبان]</ref>. | ||
====سال۲۰۲۱==== | ==== سال۲۰۲۱==== | ||
در ۲۶ اوت ۲۰۲۱، دو حمله انتحاری در نزدیکی دروازه اَبی در میدان هوایی بینالمللی [[حامد کرزی]] در کابل، افغانستان رخ داد. [https://edition.cnn.com/world/live-news/afghanistan-news-taliban-refugees-08-26-21-intl <ref>سایت سی ان ان</ref>]. این حملات چند ساعت پس از آن صورت گرفت که وزارت خارجه [[ایالات متحده]] به آمریکاییهای خارج از فرودگاه اعلام کرد به دلیل تهدید تروریستی آنجا را ترک کنند <ref>[https://www.foxnews.com/world/explosion-outside-kabul-airport-afghanistan-evacuation فاکس نیوز]</ref>.در این حملات دست کم ۷۲ نفر کشته شدند که ۱۳ نفر از آنها سرباز آمریکایی بودند<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%B9%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 منازعه در افغانستان]</ref>. | در ۲۶ اوت ۲۰۲۱، دو حمله انتحاری در نزدیکی دروازه اَبی در میدان هوایی بینالمللی [[حامد کرزی]] در کابل، افغانستان رخ داد. [https://edition.cnn.com/world/live-news/afghanistan-news-taliban-refugees-08-26-21-intl <ref>سایت سی ان ان</ref>]. این حملات چند ساعت پس از آن صورت گرفت که وزارت خارجه [[ایالات متحده]] به آمریکاییهای خارج از فرودگاه اعلام کرد به دلیل تهدید تروریستی آنجا را ترک کنند <ref>[https://www.foxnews.com/world/explosion-outside-kabul-airport-afghanistan-evacuation فاکس نیوز]</ref>.در این حملات دست کم ۷۲ نفر کشته شدند که ۱۳ نفر از آنها سرباز آمریکایی بودند<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%B9%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 منازعه در افغانستان]</ref>. | ||
خط ۶۰۰: | خط ۵۹۷: | ||
=تاریخچه= | =تاریخچه= | ||
در هنگام اشغال افغانستان توسط شوروی (دهه ۱۳۶۰) و | در هنگام اشغال افغانستان توسط شوروی (دهه ۱۳۶۰) و جنگهای داخلی این کشور (دهه ۱۳۷۰)، شالوده آموزش و پرورش افغانستان از هم پاشید. در دورهٔ قدرت [[طالبان]] دختران خانهنشین شده و اجازهٔ تحصیل از آنها گرفته شد. در این دوره به جای درسهای علمی مانند کیمیا و فیزیک در مدارس بیشتر بر آموزشهای مذهبی تأکید میشد. | ||
=وضعیت کنونی= | =وضعیت کنونی= | ||
خط ۶۵۷: | خط ۶۵۴: | ||
نام دانشگاه شهر سال تأسیس تعداد دانشکده | نام دانشگاه شهر سال تأسیس تعداد دانشکده | ||
ابوعلی [[ابن سینا]]کابل ۱۳۱۱ | ابوعلی [[ابن سینا]]کابل ۱۳۱۱ ۴ | ||
دانشگاه ارزگان ترینکوت ۱۳۹۱ | دانشگاه ارزگان ترینکوت ۱۳۹۱ ۲ | ||
دانشگاه بادغیس قلعهنو ۱۳۸۹ | دانشگاه بادغیس قلعهنو ۱۳۸۹ ۴ | ||
دانشگاه بامیان بامیان ۱۳۷۳ | دانشگاه بامیان بامیان ۱۳۷۳ ۸ | ||
دانشگاه بدخشان فیضآباد ۱۳۷۷ | دانشگاه بدخشان فیضآباد ۱۳۷۷ ۹ | ||
دانشگاه بغلان پلخمری ۱۳۷۱ | دانشگاه بغلان پلخمری ۱۳۷۱ ۷ | ||
دانشگاه [[بلخ]] مزارشریف۱۳۶۶ | دانشگاه [[بلخ]] مزارشریف۱۳۶۶ ۱۱ | ||
دانشگاه پروان چاریکار ۱۳۴۰ | دانشگاه پروان چاریکار ۱۳۴۰ ۱۰ | ||
دانشگاه پکتیا گردیز ۱۳۸۳ | دانشگاه پکتیا گردیز ۱۳۸۳ ۸ | ||
دانشگاه پلیتکنیک کابل ۱۳۴۲ | دانشگاه پلیتکنیک کابل ۱۳۴۲ ۲۰ | ||
دانشگاه پنجشیر بازارک ۱۳۹۰ | دانشگاه پنجشیر بازارک ۱۳۹۰ ۳ | ||
دانشگاه تخار تالقان ۱۳۷۷ | دانشگاه تخار تالقان ۱۳۷۷ ۸ | ||
دانشگاه جوزجان شبرغان ۱۳۷۳ | دانشگاه جوزجان شبرغان ۱۳۷۳ ۷ | ||
دانشگاه خوست خوست ۱۳۷۸ | دانشگاه خوست خوست ۱۳۷۸ ۷ | ||
دانشگاه سمنگان ایبک ۱۳۸۷ | دانشگاه سمنگان ایبک ۱۳۸۷ ۳ | ||
دانشگاه کنر اسعدآباد۱۳۸۱ | دانشگاه کنر اسعدآباد۱۳۸۱ ۳ | ||
دانشگاه غزنی غزنی ۱۳۸۷ | دانشگاه غزنی غزنی ۱۳۸۷ ۵ | ||
دانشگاه غور فیروزگوه۱۳۹۱ | دانشگاه غور فیروزگوه۱۳۹۱ ۳ | ||
دانشگاه فاریاب میمنه ۱۳۵۶ | دانشگاه فاریاب میمنه ۱۳۵۶ ۵ | ||
دانشگاه فراه فراه | دانشگاه فراه فراه | ||
دانشگاه قندوز قندوز ۱۳۴۶ | دانشگاه قندوز قندوز ۱۳۴۶ ۶ | ||
دانشگاه قندهار قندهار ۱۳۶۹ | دانشگاه قندهار قندهار ۱۳۶۹ ۱۰ | ||
دانشگاه کابل کابل ۱۳۱۱ | دانشگاه کابل کابل ۱۳۱۱ ۱۶ | ||
دانشگاه کاپیسا محمودراقی۱۳۷۷ | دانشگاه کاپیسا محمودراقی۱۳۷۷ ۹ | ||
دانشگاه لغمان لغمان | دانشگاه لغمان لغمان ۵ | ||
دانشگاه ننگرهار جلالآباد ۱۳۴۱ | دانشگاه ننگرهار جلالآباد ۱۳۴۱ | ||
دانشگاه نیمروز زرنج ۱۳۹۵ | دانشگاه نیمروز زرنج ۱۳۹۵ ۲ | ||
دانشگاه هرات هرات ۱۳۶۷ | دانشگاه هرات هرات ۱۳۶۷ ۱۵ | ||
دانشگاه هلمند لشکرگاه | دانشگاه هلمند لشکرگاه | ||
خط ۶۹۷: | خط ۶۹۴: | ||
چیدمان نهادهای تحصیلی عالی خصوصی کابل براساس حرفهای الفبا | چیدمان نهادهای تحصیلی عالی خصوصی کابل براساس حرفهای الفبا | ||
==آ== | == آ == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی آریانا – شاخه کابل | مؤسسه تحصیلات عالی آریانا – شاخه کابل | ||
خط ۷۰۳: | خط ۷۰۰: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی آشنا | مؤسسه تحصیلات عالی آشنا | ||
==الف== | == الف == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی ابن خلدون | مؤسسه تحصیلات عالی ابن خلدون | ||
خط ۷۱۹: | خط ۷۱۶: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی اهلبیت – شاخه کابل | مؤسسه تحصیلات عالی اهلبیت – شاخه کابل | ||
==ب== | == ب == | ||
دانشگاه باختر | دانشگاه باختر | ||
خط ۷۲۵: | خط ۷۲۲: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی بیان | مؤسسه تحصیلات عالی بیان | ||
==پ== | == پ == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی پیام | مؤسسه تحصیلات عالی پیام | ||
خط ۷۳۱: | خط ۷۲۸: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی پیشگام | مؤسسه تحصیلات عالی پیشگام | ||
==ت== | == ت == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی تابش | مؤسسه تحصیلات عالی تابش | ||
==ج== | == ج == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی جامعه المصطفی – شاخه کابل | مؤسسه تحصیلات عالی جامعه المصطفی – شاخه کابل | ||
خط ۷۴۱: | خط ۷۳۸: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی جهان نور | مؤسسه تحصیلات عالی جهان نور | ||
==چ== | == چ == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی چراغ | مؤسسه تحصیلات عالی چراغ | ||
==خ== | == خ == | ||
دانشگاه خاتم النبیین | دانشگاه خاتم النبیین | ||
خط ۷۵۱: | خط ۷۴۸: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی خورشید | مؤسسه تحصیلات عالی خورشید | ||
==د== | == د == | ||
دانشگاه دعوت | دانشگاه دعوت | ||
دانشگاه دنیا | دانشگاه دنیا | ||
==ر== | == ر == | ||
دانشگاه رابعه بلخی | دانشگاه رابعه بلخی | ||
خط ۷۶۳: | خط ۷۶۰: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی راه ابریشم | مؤسسه تحصیلات عالی راه ابریشم | ||
==ز== | == ز == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی زاول | مؤسسه تحصیلات عالی زاول | ||
مؤسسه تحصیلات عالی زنان افغان (مورا) | مؤسسه تحصیلات عالی زنان افغان (مورا) | ||
==س== | == س == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی سپین غر – شاخه کابل | مؤسسه تحصیلات عالی سپین غر – شاخه کابل | ||
خط ۷۷۴: | خط ۷۷۱: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی سید جمالالدین افغان | مؤسسه تحصیلات عالی سید جمالالدین افغان | ||
==ش== | == ش == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی شرق | مؤسسه تحصیلات عالی شرق | ||
مؤسسه تحصیلات عالی شفا | مؤسسه تحصیلات عالی شفا | ||
==ص== | == ص == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی صابر | مؤسسه تحصیلات عالی صابر | ||
==ط== | == ط == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی طلوع آفتاب | مؤسسه تحصیلات عالی طلوع آفتاب | ||
خط ۷۸۹: | خط ۷۸۶: | ||
مؤسسه تعلیمات تخنیکی و مسلکی طلوع سعادت | مؤسسه تعلیمات تخنیکی و مسلکی طلوع سعادت | ||
==ع== | == ع == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی عروج | مؤسسه تحصیلات عالی عروج | ||
مؤسسه تحصیلات عالی علامه | مؤسسه تحصیلات عالی علامه | ||
==غ== | == غ == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی غازی امانالله خان | مؤسسه تحصیلات عالی غازی امانالله خان | ||
خط ۸۰۰: | خط ۷۹۷: | ||
دانشگاه غرجستان | دانشگاه غرجستان | ||
==ف== | == ف == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی فانوس | مؤسسه تحصیلات عالی فانوس | ||
==ق== | == ق == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی قلم | مؤسسه تحصیلات عالی قلم | ||
==ک== | == ک == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی کابورا | مؤسسه تحصیلات عالی کابورا | ||
خط ۸۱۵: | خط ۸۱۲: | ||
دانشگاه کاروان | دانشگاه کاروان | ||
==گ== | == گ == | ||
دانشگاه گوهرشاد | دانشگاه گوهرشاد | ||
==م== | == م == | ||
دانشگاه مریم | دانشگاه مریم | ||
خط ۸۲۸: | خط ۸۲۵: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی میهن | مؤسسه تحصیلات عالی میهن | ||
==ن== | == ن == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی نعمان سادات | مؤسسه تحصیلات عالی نعمان سادات | ||
خط ۸۳۴: | خط ۸۳۱: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی نیستان | مؤسسه تحصیلات عالی نیستان | ||
==و== | == و == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی وزیر شاهولی خان | مؤسسه تحصیلات عالی وزیر شاهولی خان | ||
==ه== | == ه == | ||
مؤسسه تحصیلات عالی هیواد | مؤسسه تحصیلات عالی هیواد | ||
خط ۱٬۰۱۹: | خط ۱٬۰۱۶: | ||
=سایر ولایات/استانها با یک نهاد تحصیلی عالی خصوصی= | =سایر ولایات/استانها با یک نهاد تحصیلی عالی خصوصی= | ||
مؤسسه تحصیلات عالی بامیکا (در بامیان) | مؤسسه تحصیلات عالی بامیکا (در بامیان) | ||
خط ۱٬۰۴۰: | خط ۱٬۰۳۶: | ||
مؤسسه تحصیلات عالی بارک (درنیمروز)<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 فهرست دانشگاه ها]</ref> | مؤسسه تحصیلات عالی بارک (درنیمروز)<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 فهرست دانشگاه ها]</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: کشورها]] | [[رده:کشورها]] | ||
[[رده: کشورهای اسلامی]] | [[رده:کشورهای اسلامی]] |