۴٬۹۳۳
ویرایش
راهنما:آشنایی با اصول نگارش و ویرایش (بخش سوم): تفاوت میان نسخه‌ها
راهنما:آشنایی با اصول نگارش و ویرایش (بخش سوم) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۴۶
، ۵ دسامبر ۲۰۲۲تمیزکاری
Mohsenmadani (بحث | مشارکتها) |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|اصول درست‌نویسی | |اصول درست‌نویسی و کدگذاری در ویکی «بخش سوم» | ||
|- | |- | ||
|تاریخ تولید | |تاریخ تولید | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
این مقاله با عنوان شیوه‌نامهٔ '''نگارش و ویرایش ویکی‌وحدت (بخش سوم)''' | این مقاله با عنوان شیوه‌نامهٔ '''نگارش و ویرایش ویکی‌وحدت (بخش سوم)''' به موضوعاتی؛ نظیر جانمایی تصویر، عبارات احترام‌آمیز، نحوه نگارش زندگی‌نامه، نام‌ها والقاب احترام‌آمیز می‌پردازد.<br> | ||
=تصویر= | =تصویر= | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
<big>قابل توجه</big> در ژوئن ۲۰۱۴ یک نظرخواهی در خصوص استفاده از «ی» روی «ه» در عنوان مقاله‌ها انجام شد که در نهایت نشان داده شد موتور جستجوی گوگل کماکان اگر مقاله‌ای در عنوانش «هٔ» داشته باشد، آن مقاله را در نتایج جستجوی برای همان واژه بدون استفاده از «ی» روی «ه» نشان نخواهد داد. به این دلیل، و به دلیل آن که بیشتر کاربران در جستجوهایشان احتمالاً از «ی» روی «ه» استفاده نخواهند کرد، استفاده از«ی» روی «ه» در عنوان مقاله‌های می‌تواند باعث دشواری در یافتن مقاله‌های ویکی در فضای وب بشود. پیش از این نظرخواهی، ویکی‌پدیا:نظرخواهی/تغییر بند سیاست عنوان صفحه‌ها نیز با هدف تغییر این بخش شیوه‌نامه مطرح شده بود که موفق نبود.<br> | <big>قابل توجه</big> در ژوئن ۲۰۱۴ یک نظرخواهی در خصوص استفاده از «ی» روی «ه» در عنوان مقاله‌ها انجام شد که در نهایت نشان داده شد موتور جستجوی گوگل کماکان اگر مقاله‌ای در عنوانش «هٔ» داشته باشد، آن مقاله را در نتایج جستجوی برای همان واژه بدون استفاده از «ی» روی «ه» نشان نخواهد داد. به این دلیل، و به دلیل آن که بیشتر کاربران در جستجوهایشان احتمالاً از «ی» روی «ه» استفاده نخواهند کرد، استفاده از«ی» روی «ه» در عنوان مقاله‌های می‌تواند باعث دشواری در یافتن مقاله‌های ویکی در فضای وب بشود. پیش از این نظرخواهی، ویکی‌پدیا:نظرخواهی/تغییر بند سیاست عنوان صفحه‌ها نیز با هدف تغییر این بخش شیوه‌نامه مطرح شده بود که موفق نبود.<br> | ||
===عبارات احترام‌آمیز=== | === عبارات احترام‌آمیز === | ||
چرا در مقاله‌ها از عباراتی مانند: «شهید»، «حضرت»، «امام»، «(ص)»، «(ع)»، «اعلی‌حضرت» «آیت‌الله» و دیگر عبارات احترام‌گذاری برای امامان و پیامبران و افراد مقدس استفاده نمی‌شود؟<br> | چرا در مقاله‌ها از عباراتی مانند: «شهید»، «حضرت»، «امام»، «(ص)»، «(ع)»، «اعلی‌حضرت» «آیت‌الله» و دیگر عبارات احترام‌گذاری برای امامان و پیامبران و افراد مقدس استفاده نمی‌شود؟<br> | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
=زندگی‌نامه‌ها= | =زندگی‌نامه‌ها= | ||
==بند آغازین== | == بند آغازین == | ||
در بند آغازین باید اطلاعات زیر داده شود: | در بند آغازین باید اطلاعات زیر داده شود: | ||
1. نام(ها) و در صورت وجود، لقب(ها)؛<br> | 1. نام(ها) و در صورت وجود، لقب(ها)؛<br> | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
* (از بیل کلینتون) ویلیام جفرسون «بیل» کلینتون (زاده شده به نام ویلیام جفرسون بلایت سوم، ۱۹ اوت ۱۹۴۶)....<br> | * (از بیل کلینتون) ویلیام جفرسون «بیل» کلینتون (زاده شده به نام ویلیام جفرسون بلایت سوم، ۱۹ اوت ۱۹۴۶)....<br> | ||
==نام مستعار، تخلص و امثال آن== | == نام مستعار، تخلص و امثال آن == | ||
برای افرادی که شهرتشان با نام مستعار یا تخلصشان است، نخست نام اصلی‌شان باید در بند آغازین بیاید و سپس تخلص یا نام مستعار. این شیوه را حتی اگر عنوان مقاله تخلص شخص باشد، دنبال کنید. برای نمونه: مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله متخلص به سعدی. | برای افرادی که شهرتشان با نام مستعار یا تخلصشان است، نخست نام اصلی‌شان باید در بند آغازین بیاید و سپس تخلص یا نام مستعار. این شیوه را حتی اگر عنوان مقاله تخلص شخص باشد، دنبال کنید. برای نمونه: مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله متخلص به سعدی. | ||
همیشه لازم نیست این نکته را خاطرنشان کنیم که چرا عنوان مقاله با نامی که بند آغارین با آن شروع می‌شود متفاوت است.<br> | همیشه لازم نیست این نکته را خاطرنشان کنیم که چرا عنوان مقاله با نامی که بند آغارین با آن شروع می‌شود متفاوت است.<br> | ||
==القاب احترام‌آمیز== | == القاب احترام‌آمیز == | ||
===لقب‌های مقدس و پادشاهی و اشرافی=== | === لقب‌های مقدس و پادشاهی و اشرافی === | ||
القاب یا وندهای احترام‌آمیزی چون: جناب، عالی‌جناب، حضرت، اعلی‌حضرت، علیاحضرت، همایونی، علیه‌السلام، صلی‌الله، سلام‌الله‌علیها، رحمه‌الله‌علیه، قدس‌سره یا حتی (ع) نباید ذکر شوند همچنین باید از افعال سوم شخص مفرد به جای سوم شخص جمع (در صورتی که فرد یک نفر است) استفاده شود و عبارت‌هایی مانند: «دار فانی را بدرود گفت»، «شهید شد» و موارد مشابه نباید استفاده شود. | القاب یا وندهای احترام‌آمیزی چون: جناب، عالی‌جناب، حضرت، اعلی‌حضرت، علیاحضرت، همایونی، علیه‌السلام، صلی‌الله، سلام‌الله‌علیها، رحمه‌الله‌علیه، قدس‌سره یا حتی (ع) نباید ذکر شوند همچنین باید از افعال سوم شخص مفرد به جای سوم شخص جمع (در صورتی که فرد یک نفر است) استفاده شود و عبارت‌هایی مانند: «دار فانی را بدرود گفت»، «شهید شد» و موارد مشابه نباید استفاده شود. | ||
توجه داشته باشید که «خان» در این موارد با فاصلهٔ مجازی نوشته می‌شود.<br> | توجه داشته باشید که «خان» در این موارد با فاصلهٔ مجازی نوشته می‌شود.<br> | ||
نکتۀ قابل توجه اینکه می‌توان القاب، عناوین تمجیدی و... را در بخش مربوطه(القاب و سایر نام‌ها) در جدول و نیز در متن اصلی مدخل و نه در عنوان اصلی آن ذکر نمود. مثلا امام علی(علیه‌السلام)، امام خمینی(ره)، شهید مطهری، علامه طباطبائی در همین بخش مربوطه در جدول و نیز در متن اصلی مدخل و نه در عنوان اصلی آن | نکتۀ قابل توجه اینکه می‌توان القاب، عناوین تمجیدی و... را در بخش مربوطه(القاب و سایر نام‌ها) در جدول و نیز در متن اصلی مدخل و نه در عنوان اصلی آن ذکر نمود. مثلا امام علی(علیه‌السلام)، امام خمینی(ره)، شهید مطهری، علامه طباطبائی در همین بخش مربوطه در جدول و نیز در متن اصلی مدخل و نه در عنوان اصلی آن ذکر می‌گردد. | ||
==القاب و عنوان‌های علمی - تحصیلی== | == القاب و عنوان‌های علمی - تحصیلی == | ||
===دانشگاهی=== | === دانشگاهی === | ||
القاب حرفه‌ای یا دانشگاهی‌ای چون: استاد، پرفسور، دکتر و مهندس نباید استفاده شوند (نه در جملات آغازین و نه در سایر بخش‌های مقاله) ولی اگر عنوان یا لقب با نام فرد سخت عجین شده است، آنگاه با آن مانند تخلص برخورد می‌شود و پس از ذکر نام اصلی، نامی که با عنوان دانشگاهی عجین شده است ممکن است در متن نوشتار ذکر گردد و از تغییر مسیر استفاده شود. نمونه: دکتر مصدق یا دکتر شریعتی.<br> | القاب حرفه‌ای یا دانشگاهی‌ای چون: استاد، پرفسور، دکتر و مهندس نباید استفاده شوند (نه در جملات آغازین و نه در سایر بخش‌های مقاله) ولی اگر عنوان یا لقب با نام فرد سخت عجین شده است، آنگاه با آن مانند تخلص برخورد می‌شود و پس از ذکر نام اصلی، نامی که با عنوان دانشگاهی عجین شده است ممکن است در متن نوشتار ذکر گردد و از تغییر مسیر استفاده شود. نمونه: دکتر مصدق یا دکتر شریعتی.<br> | ||
توجه داشته باشید که اگر لقبی دانشگاهی با نام فرد سخت عجین شده باشد دیگر نباید هنگام ذکر نام فرد به صلاحیت او برای کسب این لقب پرداخت. (یعنی مثلاً آیا فرد واقعاً مدرک دکتری دارد یا نه) البته در خود متن مقاله می‌توان چنین کرد. نیز به این نکته دقت کنید که عدم ذکر عنوان‌های دانشگاهی فرد هنگام اشاره به او منافاتی با اشاره به مدارک تحصیلی او در متن مقاله ندارد؛ بنابراین می‌توان مثلاً اشاره کرد که «فلان‌شخص دکترای خود را در فلسفه از فلان‌دانشگاه اخذ کرد» هرچند که در طول مقاله از او به‌عنوان دکتر فلانی یاد نمی‌شود.<br> | توجه داشته باشید که اگر لقبی دانشگاهی با نام فرد سخت عجین شده باشد دیگر نباید هنگام ذکر نام فرد به صلاحیت او برای کسب این لقب پرداخت. (یعنی مثلاً آیا فرد واقعاً مدرک دکتری دارد یا نه) البته در خود متن مقاله می‌توان چنین کرد. نیز به این نکته دقت کنید که عدم ذکر عنوان‌های دانشگاهی فرد هنگام اشاره به او منافاتی با اشاره به مدارک تحصیلی او در متن مقاله ندارد؛ بنابراین می‌توان مثلاً اشاره کرد که «فلان‌شخص دکترای خود را در فلسفه از فلان‌دانشگاه اخذ کرد» هرچند که در طول مقاله از او به‌عنوان دکتر فلانی یاد نمی‌شود.<br> | ||
===حوزوی - مذهبی=== | === حوزوی - مذهبی === | ||
با القابی مثل: آیت‌الله، حجت‌الاسلام، آخوند، ملا، شیخ، مولوی، ماموستا و… هم مانند القاب دانشگاهی؛ نظیر: دکتر، مهندس برخورد می‌شود. این عناوین فقط یک بار به عنوان تعیین رتبه محرز یا مشهور یاد می‌شود اما نباید پیوند نام باشد. مانند القاب دانشگاهی، اگر عنوان یا لقب با نام فرد سخت عجین شده است، آنگاه با آن مانند تخلص برخورد می‌شود و پس از ذکر نام اصلی، نامی که با عنوان دانشگاهی عجین شده است ممکن است در متن نوشتار ذکر گردد و از تغییر مسیر استفاده شود (نمونه: شیخ مفید، ملا عمر).<br> | با القابی مثل: آیت‌الله، حجت‌الاسلام، آخوند، ملا، شیخ، مولوی، ماموستا و… هم مانند القاب دانشگاهی؛ نظیر: دکتر، مهندس برخورد می‌شود. این عناوین فقط یک بار به عنوان تعیین رتبه محرز یا مشهور یاد می‌شود اما نباید پیوند نام باشد. مانند القاب دانشگاهی، اگر عنوان یا لقب با نام فرد سخت عجین شده است، آنگاه با آن مانند تخلص برخورد می‌شود و پس از ذکر نام اصلی، نامی که با عنوان دانشگاهی عجین شده است ممکن است در متن نوشتار ذکر گردد و از تغییر مسیر استفاده شود (نمونه: شیخ مفید، ملا عمر).<br> | ||
===دیگر القاب=== | === دیگر القاب === | ||
<big>حاجی یا حاج</big><br> | <big>حاجی یا حاج</big><br> | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
موارد آتی ذکر نام فرد؛ پس از آنکه نام فرد در جمله‌های آغازین به صورت کامل ذکر شد آنگاه می‌توان در جمله‌های آتی تنها نام‌خانوادگی او را ذکر کرد یا اگر به لقبی خاص معروف است از آن لقب بهره برد؛ ولی توجه کنید که لقب را بیش‌اندازه زود به شخص ندهید. مثلاً اگر رضا قلدر در سال ۱۳۰۰ ملقب به امین‌الدوله شد تا پیش از رسیدن به سال ۱۳۰۰ در شرح زندگانی او، از لفظ قلدر استفاده کنید.<br> | موارد آتی ذکر نام فرد؛ پس از آنکه نام فرد در جمله‌های آغازین به صورت کامل ذکر شد آنگاه می‌توان در جمله‌های آتی تنها نام‌خانوادگی او را ذکر کرد یا اگر به لقبی خاص معروف است از آن لقب بهره برد؛ ولی توجه کنید که لقب را بیش‌اندازه زود به شخص ندهید. مثلاً اگر رضا قلدر در سال ۱۳۰۰ ملقب به امین‌الدوله شد تا پیش از رسیدن به سال ۱۳۰۰ در شرح زندگانی او، از لفظ قلدر استفاده کنید.<br> | ||
==تاریخ‌ها== | == تاریخ‌ها == | ||
===لحن=== | === لحن === | ||
لحن مقاله همچون سایر مقاله‌ها در ویکی‌ها باید بی‌طرفانه و دانشنامه‌ای باشد. از تبعات آن می‌توان به این اشاره کرد که از صیغهٔ احترام نباید استفاده شود یعنی مثلاً: | لحن مقاله همچون سایر مقاله‌ها در ویکی‌ها باید بی‌طرفانه و دانشنامه‌ای باشد. از تبعات آن می‌توان به این اشاره کرد که از صیغهٔ احترام نباید استفاده شود یعنی مثلاً: | ||
* نهادها و فعل‌ها به صورت سوم شخص مفرد می‌آید نه سوم شخص جمع: «فلان‌کس در بهمان‌تاریخ به فلان‌جا رفت». (نه رفتند و از آن بدتر تشریف‌فرما شد و از همه بدتر تشریف‌فرما شدند). | * نهادها و فعل‌ها به صورت سوم شخص مفرد می‌آید نه سوم شخص جمع: «فلان‌کس در بهمان‌تاریخ به فلان‌جا رفت». (نه رفتند و از آن بدتر تشریف‌فرما شد و از همه بدتر تشریف‌فرما شدند). | ||
===زمان افعال=== | === زمان افعال === | ||
برای درگذشتگان همواره از فعل گذشته استفاده می‌شود نه فعل حال و آیندهٔ روایی. «فلان‌کس در فلان‌تاریخ فلان چیز را کشف کرد» نه کشف می‌کند. | برای درگذشتگان همواره از فعل گذشته استفاده می‌شود نه فعل حال و آیندهٔ روایی. «فلان‌کس در فلان‌تاریخ فلان چیز را کشف کرد» نه کشف می‌کند. | ||
===مرگ=== | === مرگ === | ||
* از واژهٔ «شادروان» استفاده نمی‌شود. در صورت نیاز به اشاره به زنده نبودن شخص، «درگذشته» را می‌توان به‌جای «مرحوم» به‌کار برد، مانند «حسین گل‌گلاب با روح‌الله خالقی، هنرمندِ درگذشته، همکاری داشت».<br> | * از واژهٔ «شادروان» استفاده نمی‌شود. در صورت نیاز به اشاره به زنده نبودن شخص، «درگذشته» را می‌توان به‌جای «مرحوم» به‌کار برد، مانند «حسین گل‌گلاب با روح‌الله خالقی، هنرمندِ درگذشته، همکاری داشت».<br> | ||
* «به رحمت خدا رفت»، «به دیار باقی شتافت»، «دار فانی را وداع گفت»، «دعوت حق را لبیک گفت»، و از آن سو، «به درک واصل شد»، «سَقط شد»، «به هلاکت رسید»، و «مُرد» استفاده نمی‌شود. «درگذشت» و «کشته شد» به‌عنوان فعل ماضی، و «مرگ» و «درگذشت» به‌عنوان اسم استفاده می‌شوند.<br> | * «به رحمت خدا رفت»، «به دیار باقی شتافت»، «دار فانی را وداع گفت»، «دعوت حق را لبیک گفت»، و از آن سو، «به درک واصل شد»، «سَقط شد»، «به هلاکت رسید»، و «مُرد» استفاده نمی‌شود. «درگذشت» و «کشته شد» به‌عنوان فعل ماضی، و «مرگ» و «درگذشت» به‌عنوان اسم استفاده می‌شوند.<br> | ||
===مذهب، قومیت و نژاد=== | === مذهب، قومیت و نژاد === | ||
درج هریک از موارد «مذهب»، «قومیت» و «نژاد» در مقاله‌های افراد تنها به یکی از ۳ شرط زیر مجاز است: | درج هریک از موارد «مذهب»، «قومیت» و «نژاد» در مقاله‌های افراد تنها به یکی از ۳ شرط زیر مجاز است: | ||
* خود، عامل سرشناسی فرد باشد. | * خود، عامل سرشناسی فرد باشد. | ||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
__نمایه__ | __نمایه__ | ||
[[رده:شیوه نگارش | [[رده:شیوه نگارش و ویرایش در ویکی]] | ||
[[رده:آشنایی بااصول نگارش]] | [[رده:آشنایی بااصول نگارش]] | ||
[[رده:شیوه کد نویسی در ویکی]] | [[رده:شیوه کد نویسی در ویکی]] | ||
[[رده:شیوه بارگذاری مقاله در ویکی]] | [[رده:شیوه بارگذاری مقاله در ویکی]] | ||
[[رده:شیوه نگارش | [[رده:شیوه نگارش مقاله در ویکی]] | ||
[[رده:شیوه بارگذاری تصویر در ویکی]] | [[رده:شیوه بارگذاری تصویر در ویکی]] | ||
[[رده:شیوه نگارش زندگی‌نامه در ویکی]] | [[رده:شیوه نگارش زندگی‌نامه در ویکی]] | ||