۴٬۹۳۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '=پانویس=↵{{پانویس|1}}↵↵[[رده:' به '== پانویس == {{پانویس}} [[رده:') |
جز (تمیزکاری) |
||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
=معنای انفاق= | =معنای انفاق= | ||
"نفق" در لغت به معنی گذشتن هر چیز و از بین رفتن آن با تمام شدن آن چیز است<ref> راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن، دارالعلم الدار الشامیة، تحقیق صفوان عدنان | "نفق" در لغت به معنی گذشتن هر چیز و از بین رفتن آن با تمام شدن آن چیز است<ref> راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن، دارالعلم الدار الشامیة، تحقیق صفوان عدنان داودی، دمشق، 1412 ق چاپ اول.</ref>. و در اصطلاح "انفاق" بیرون کردن مال از ملک و قرار دادن آن در ملک دیگری است که یا از طریق [[صدقه]] و یا از بخشش کردن مالهای خویش در راه [[جهاد]] و دین و هرآنچه خدا بدان فرمان داده است میباشد<ref>طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق محمد جواد بلاغی، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372 ش، چاپ سوم ،ج2 ص 515.</ref>. | ||
=انواع انفاق= | =انواع انفاق= | ||
«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ... »<ref>بقره/254.</ref>. «ای کسانی که ایمان آوردهاید! از آنچه به شما روزی دادهایم، انفاق کنید! پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن، نه خرید و فروش است و... » | «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ...»<ref>بقره/254.</ref>. «ای کسانی که ایمان آوردهاید! از آنچه به شما روزی دادهایم، انفاق کنید! پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن، نه خرید و فروش است و...» | ||
جمله "مِمَّا رَزَقْناکُمْ" (از آنچه به شما روزی دادهایم) مفهوم وسیعی دارد که هم انفاقهای مالی [[واجب]] و [[مستحب]] را شامل میشود و هم انفاقهای معنوی مانند علم و دانش و امور دیگر، ولی با توجه به تهدیدی که در ذیل آیه آمده، بعید نیست منظور، انفاق واجب یعنی [[زکات]] و مانند آن باشد، به علاوه، انفاق واجب است که بنیه [[بیت المال]] و حکومت را تقویت میکند، ضمنا از تعبیر "مما" استفاده میشود که انفاق واجب همیشه بخشی از مال را در بر میگیرد نه همه آن را ولی با توجه به آخرین جمله آیه که [[کافران]] را ظالمان میشمرد، اشارهای است که ترک انفاق نوعی [[کفر]] و ظلم است و این جز در انفاقات واجب، تصور نمیشود. | جمله "مِمَّا رَزَقْناکُمْ" (از آنچه به شما روزی دادهایم) مفهوم وسیعی دارد که هم انفاقهای مالی [[واجب]] و [[مستحب]] را شامل میشود و هم انفاقهای معنوی مانند علم و دانش و امور دیگر، ولی با توجه به تهدیدی که در ذیل آیه آمده، بعید نیست منظور، انفاق واجب یعنی [[زکات]] و مانند آن باشد، به علاوه، انفاق واجب است که بنیه [[بیت المال]] و حکومت را تقویت میکند، ضمنا از تعبیر "مما" استفاده میشود که انفاق واجب همیشه بخشی از مال را در بر میگیرد نه همه آن را ولی با توجه به آخرین جمله آیه که [[کافران]] را ظالمان میشمرد، اشارهای است که ترک انفاق نوعی [[کفر]] و ظلم است و این جز در انفاقات واجب، تصور نمیشود. | ||
سپس میافزاید: امروز که توانایی دارید انفاق کنید پیش از آنکه روزی فرا رسد که نه خرید و فروش در آن است و نه رابطه دوستی و نه [[شفاعت]]، اشاره به اینکه راههای نجاتی که در دنیا از طرق مادی وجود دارد هیچکدام در آنجا نیست، نه بیع و معاملهای میتوانید انجام دهید که سعادت و نجات از عذاب را برای خود بخرید و نه دوستیهای مادی این جهان که با سرمایههای خود کسب میکنید در آنجا نفعی به حال شما دارد زیرا آنها نیز به نوبه خود گرفتار اعمال خویشاند و از خود به دیگری نمیپردازند و نه شفاعت در آنجا به حال شما سودی دارد زیرا شفاعت الهی در سایه کارهای الهی انجام میگیرد که انسان را شایسته شفاعت میکند و شما آن را انجام ندادهاید و اما شفاعتهای مادی که با مال و ثروت در این دنیا قابل بدست آوردن است در آنجا وجود نخواهد داشت. بنابر این شما با ترک انفاق و انباشتن اموال و بخل نسبت به دیگران تمام درهای نجات را به روی خود بستهاید<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر | سپس میافزاید: امروز که توانایی دارید انفاق کنید پیش از آنکه روزی فرا رسد که نه خرید و فروش در آن است و نه رابطه دوستی و نه [[شفاعت]]، اشاره به اینکه راههای نجاتی که در دنیا از طرق مادی وجود دارد هیچکدام در آنجا نیست، نه بیع و معاملهای میتوانید انجام دهید که سعادت و نجات از عذاب را برای خود بخرید و نه دوستیهای مادی این جهان که با سرمایههای خود کسب میکنید در آنجا نفعی به حال شما دارد زیرا آنها نیز به نوبه خود گرفتار اعمال خویشاند و از خود به دیگری نمیپردازند و نه شفاعت در آنجا به حال شما سودی دارد زیرا شفاعت الهی در سایه کارهای الهی انجام میگیرد که انسان را شایسته شفاعت میکند و شما آن را انجام ندادهاید و اما شفاعتهای مادی که با مال و ثروت در این دنیا قابل بدست آوردن است در آنجا وجود نخواهد داشت. بنابر این شما با ترک انفاق و انباشتن اموال و بخل نسبت به دیگران تمام درهای نجات را به روی خود بستهاید<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ اول ،سال1374 ج2، ص 257.</ref>. | ||
=پاداش انفاق= | =پاداش انفاق= | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
بدیهی است که "تلاوت" در اینجا به معنی قرائت سرسری و خالی از تفکر و اندیشه نیست، خواندنی که سرچشمه فکر باشد، فکری که سرچشمه عمل صالح گردد، عملی که از یک سو انسان را به خدا پیوند دهد که مظهر آن نماز است، و از سوی دیگر به خلق خدا ارتباط دهد که مظهر آن انفاق است، انفاق از تمام آنچه خدا به انسان داده، از علمش، از مال و ثروت و نفوذش، از فکر نیرومندش از اخلاق و تجربیاتش، و خلاصه از تمام مواهب خدا دادی. | بدیهی است که "تلاوت" در اینجا به معنی قرائت سرسری و خالی از تفکر و اندیشه نیست، خواندنی که سرچشمه فکر باشد، فکری که سرچشمه عمل صالح گردد، عملی که از یک سو انسان را به خدا پیوند دهد که مظهر آن نماز است، و از سوی دیگر به خلق خدا ارتباط دهد که مظهر آن انفاق است، انفاق از تمام آنچه خدا به انسان داده، از علمش، از مال و ثروت و نفوذش، از فکر نیرومندش از اخلاق و تجربیاتش، و خلاصه از تمام مواهب خدا دادی. | ||
این انفاق گاهی مخفیانه صورت میگیرد تا نشانه اخلاص کامل باشد «سرا» و گاه آشکارا تا مشوق دیگران گردد و تعظیم شعائر شود «علانیة»<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر | این انفاق گاهی مخفیانه صورت میگیرد تا نشانه اخلاص کامل باشد «سرا» و گاه آشکارا تا مشوق دیگران گردد و تعظیم شعائر شود «علانیة»<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ اول ،سال1374 ج2، ص 257 تفسیر نمونه، پیشین، ج18، ص 251.</ref>. | ||
=انفاق مایه فزونی نه کمبود= | =انفاق مایه فزونی نه کمبود= | ||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
در روایتی از [[پیغمبر گرامی]] اسلام میخوانیم که فرمود: | در روایتی از [[پیغمبر گرامی]] اسلام میخوانیم که فرمود: | ||
«مَن اَیقَنَ بِالخلف سَخت نَفسه بِالنَفَقَه» !. | |||
«کسی که یقین به عوض و جانشین داشته باشد در انفاق کردن سخاوتمند خواهد بود»<ref>- عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه؛ تفسیر نور الثقلین، انتشارات | «کسی که یقین به عوض و جانشین داشته باشد در انفاق کردن سخاوتمند خواهد بود»<ref>- عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه؛ تفسیر نور الثقلین، انتشارات اسماعیلیان، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، قم، 1415 ق، چاپ چهارم، ج 4 ص 340.</ref>. | ||
=آثار فردی انفاق= | =آثار فردی انفاق= | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
=انگیزههای انفاق= | =انگیزههای انفاق= | ||
#کمک به موضوع [[جهاد]] یا انفاقهای دیگر به نیازمندان عاملی برای حرکت به سوی این هدف باشد. | # کمک به موضوع [[جهاد]] یا انفاقهای دیگر به نیازمندان عاملی برای حرکت به سوی این هدف باشد. | ||
# | # | ||
#مساله استخلاف و جانشینی مردم از یکدیگر، یا از [[خداوند]] در این ثروتها است که مالکیت حقیقی را مخصوص خدا میشمرد، و همه را نماینده او در این اموال، که این بینش میتواند دست و دل انسان را در انفاق باز کند و عاملی برای حرکت در این زمینه باشد. | # مساله استخلاف و جانشینی مردم از یکدیگر، یا از [[خداوند]] در این ثروتها است که مالکیت حقیقی را مخصوص خدا میشمرد، و همه را نماینده او در این اموال، که این بینش میتواند دست و دل انسان را در انفاق باز کند و عاملی برای حرکت در این زمینه باشد. | ||
# | # | ||
#ناپایداری اموال و سرمایهها و بازماندن آن بعد از همه انسانها حکایت از عاملی دیگر برای تشویق میباشد. | # ناپایداری اموال و سرمایهها و بازماندن آن بعد از همه انسانها حکایت از عاملی دیگر برای تشویق میباشد. | ||
# | # | ||
#خدا را وام گیرنده، و انسانها را وام دهنده میشمرد، وامی که مساله تحریم ربا در آن راه ندارد و چندین برابر تا هزاران برابر در مقابل آن پرداخته میشود<ref> تفسیر نمونه، پیشین، ج23، ص 322.</ref>. | # خدا را وام گیرنده، و انسانها را وام دهنده میشمرد، وامی که مساله تحریم ربا در آن راه ندارد و چندین برابر تا هزاران برابر در مقابل آن پرداخته میشود<ref> تفسیر نمونه، پیشین، ج23، ص 322.</ref>. | ||
# | # | ||
#بهتر است انفاق اظهار گردد، و در مواردی که افراد آبرومندی هستند که حفظ آبروی آنها ایجاب میکند انفاق به صورت مخفی انجام گیرد و در صورتی که بیم ریاکاری و عدم اخلاص میرود مخفی ساختن آن بهتر خواهد بود<ref>همان ج2 ص 346.</ref>. | # بهتر است انفاق اظهار گردد، و در مواردی که افراد آبرومندی هستند که حفظ آبروی آنها ایجاب میکند انفاق به صورت مخفی انجام گیرد و در صورتی که بیم ریاکاری و عدم اخلاص میرود مخفی ساختن آن بهتر خواهد بود<ref>همان ج2 ص 346.</ref>. | ||
در بعضی احادیث تصریح شده که انفاقهای واجب بهتر است اظهار گردد، و اما انفاقهای مستحبّ بهتر است مخفیانه انجام گیرد. | در بعضی احادیث تصریح شده که انفاقهای واجب بهتر است اظهار گردد، و اما انفاقهای مستحبّ بهتر است مخفیانه انجام گیرد. | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
=شرایط انفاق= | =شرایط انفاق= | ||
#از بهترین قسمت مال انتخاب شود نه از اموال کم ارزش: «ای کسانی که ایمان آوردهاید از اموال پاکیزهای که به دست آوردهاید، یا از زمین برای شما خارج ساختهایم انفاق کنید، و به سراغ قسمتهای ناپاک برای انفاق نروید در حالی که خودتان حاضر نیستید آنها را بپذیرید مگر از روی اغماض، و بدانید خداوند بی نیاز و شایسته ستایش است»<ref>بقره- 267.</ref>. | # از بهترین قسمت مال انتخاب شود نه از اموال کم ارزش: «ای کسانی که ایمان آوردهاید از اموال پاکیزهای که به دست آوردهاید، یا از زمین برای شما خارج ساختهایم انفاق کنید، و به سراغ قسمتهای ناپاک برای انفاق نروید در حالی که خودتان حاضر نیستید آنها را بپذیرید مگر از روی اغماض، و بدانید خداوند بی نیاز و شایسته ستایش است»<ref>بقره- 267.</ref>. | ||
# | # | ||
#از اموالی که مورد نیاز انسان است باشد: «آنها دیگران را بر خود مقدم میدارند هر چند شخصا شدیدا نیازمند باشند»<ref>حشر- 9.</ref>. | # از اموالی که مورد نیاز انسان است باشد: «آنها دیگران را بر خود مقدم میدارند هر چند شخصا شدیدا نیازمند باشند»<ref>حشر- 9.</ref>. | ||
# | # | ||
#به کسانی انفاق کند که سخت به آن نیازمندند و اولویتها را در نظر گیرد: «انفاق شما (مخصوصا) برای نیازمندانی باشد که در راه خدا در محاصره قرار گرفتهاند»<ref>بقره 273.</ref>. | # به کسانی انفاق کند که سخت به آن نیازمندند و اولویتها را در نظر گیرد: «انفاق شما (مخصوصا) برای نیازمندانی باشد که در راه خدا در محاصره قرار گرفتهاند»<ref>بقره 273.</ref>. | ||
# | # | ||
#انفاق اگر پنهان باشد بهتر است: «هر گاه آنها را مخفی ساخته و به نیازمندان بدهید برای شما بهتر است»<ref>بقره 271.</ref>. | # انفاق اگر پنهان باشد بهتر است: «هر گاه آنها را مخفی ساخته و به نیازمندان بدهید برای شما بهتر است»<ref>بقره 271.</ref>. | ||
# | # | ||
#هرگز منت و آزاری با آن همراه نباشد: «ای کسانی که ایمان آوردهاید انفاقهای خود را با منت و آزار باطل نکنید»<ref>بقره 264.</ref>. | # هرگز منت و آزاری با آن همراه نباشد: «ای کسانی که ایمان آوردهاید انفاقهای خود را با منت و آزار باطل نکنید»<ref>بقره 264.</ref>. | ||
# | # | ||
#انفاق باید توأم با اخلاص و خلوص نیت باشد: «کسانی که اموالشان را برای جلب خشنودی خداوند انفاق میکنند»<ref>بقره 265.</ref>. | # انفاق باید توأم با اخلاص و خلوص نیت باشد: «کسانی که اموالشان را برای جلب خشنودی خداوند انفاق میکنند»<ref>بقره 265.</ref>. | ||
# | # | ||
#آنچه را انفاق میکند کوچک و کم اهمیت بشمرد هر چند ظاهرا بزرگ باشد: «به هنگام انفاق منت مگذار و آن را بزرگ مشمر»<ref>مدثر 6.</ref>. | # آنچه را انفاق میکند کوچک و کم اهمیت بشمرد هر چند ظاهرا بزرگ باشد: «به هنگام انفاق منت مگذار و آن را بزرگ مشمر»<ref>مدثر 6.</ref>. | ||
# | # | ||
#از اموالی باشد که به آن دل بسته است و مورد علاقه او است: «هرگز به حقیقت نیکوکاری نمیرسید مگر اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید»<ref>آل عمران92.</ref>. | # از اموالی باشد که به آن دل بسته است و مورد علاقه او است: «هرگز به حقیقت نیکوکاری نمیرسید مگر اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید»<ref>آل عمران92.</ref>. | ||
# | # | ||
#هرگز خود را مالک حقیقی تصور نکند، بلکه خود را واسطهای میان خالق و خلق بداند: «انفاق کنید از آنچه خداوند شما را نماینده خود در آن قرار داده است»<ref>حدید 7.</ref>. | # هرگز خود را مالک حقیقی تصور نکند، بلکه خود را واسطهای میان خالق و خلق بداند: «انفاق کنید از آنچه خداوند شما را نماینده خود در آن قرار داده است»<ref>حدید 7.</ref>. | ||
# | # | ||
#قبل از هر چیز باید انفاق از اموال [[حلال]] باشد، چرا که [[خداوند]] فقط آن را میپذیرد: «خداوند تنها از پرهیزگاران قبول میکند»<ref> مائده 27.</ref>.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ج23، ص 323.</ref> | # قبل از هر چیز باید انفاق از اموال [[حلال]] باشد، چرا که [[خداوند]] فقط آن را میپذیرد: «خداوند تنها از پرهیزگاران قبول میکند»<ref> مائده 27.</ref>.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ج23، ص 323.</ref> | ||
=منبع= | =منبع= | ||
خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: مفاهیم اسلامی]] | [[رده:مفاهیم اسلامی]] |