پرش به محتوا

حزب بعث: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ دسامبر ۲۰۲۲
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - '=پانویس=↵{{پانویس|2}}↵↵[[رده:' به '== پانویس == {{پانویس}} [[رده:')
جز (تمیزکاری)
خط ۴۵: خط ۴۵:
نظریۀ ملیت‌گرای‌ بعث‌ برپایۀ قومیت‌ عربی‌، نه‌ به‌عنوان‌ یک‌ نژاد، بلکه به‌عنوان‌ یک‌ واقعیت‌ تاریخی‌، استوار گردیده‌ است‌. این‌ نظریه‌ مبتنی‌ بر 3 جزء است‌:  
نظریۀ ملیت‌گرای‌ بعث‌ برپایۀ قومیت‌ عربی‌، نه‌ به‌عنوان‌ یک‌ نژاد، بلکه به‌عنوان‌ یک‌ واقعیت‌ تاریخی‌، استوار گردیده‌ است‌. این‌ نظریه‌ مبتنی‌ بر 3 جزء است‌:  


#تاریخ‌ عرب‌ از کهن‌ترین‌ ایام تا عصر استعمار و [[امپریالیسم]] و استقرار [[دولت یهود]] در مرکز مشرق‌ عربی‌؛
# تاریخ‌ عرب‌ از کهن‌ترین‌ ایام تا عصر استعمار و [[امپریالیسم]] و استقرار [[دولت یهود]] در مرکز مشرق‌ عربی‌؛
#زبان‌ عربی‌ که‌ به‌ گفتۀ ارسوزی‌ «زبان‌ طبیعی‌ انسان‌» است‌؛
# زبان‌ عربی‌ که‌ به‌ گفتۀ ارسوزی‌ «زبان‌ طبیعی‌ انسان‌» است‌؛
#[[اسلام]]، نه‌ به‌ عنوان‌ [[دین]]، زیرا بعث‌ به‌ آزادی‌ دینی‌ باور دارد، بلکه به‌عنوان‌ یک‌ فرهنگ‌ و یگانه‌ تجربۀ معنوی‌ مشترک‌ اعراب‌ از طریق‌ زبان‌ و وحی‌. از نظر عفلق‌ که‌ خود یک‌ مسیحی‌ ارتدکس‌ بود، کلید هویت‌ عربی‌ در فرایند مقدس‌ وحی‌ [[قرآن‌]] به‌ [[حضرت محمد (ص)]] [[پیامبر]] عربی‌ نهفته‌ است‌.
# [[اسلام]]، نه‌ به‌ عنوان‌ [[دین]]، زیرا بعث‌ به‌ آزادی‌ دینی‌ باور دارد، بلکه به‌عنوان‌ یک‌ فرهنگ‌ و یگانه‌ تجربۀ معنوی‌ مشترک‌ اعراب‌ از طریق‌ زبان‌ و وحی‌. از نظر عفلق‌ که‌ خود یک‌ مسیحی‌ ارتدکس‌ بود، کلید هویت‌ عربی‌ در فرایند مقدس‌ وحی‌ [[قرآن‌]] به‌ [[حضرت محمد (ص)]] [[پیامبر]] عربی‌ نهفته‌ است‌.
#
#


خط ۵۸: خط ۵۸:
بعث‌ از آغاز سازمانی‌ زیرزمینی‌، و معتقد به تمرکزگرایی دموکراتیک بود که هشتمین کنگرۀ ملی در 1344ش‌ / 1965م‌ آن‌ را رسمیت بخشید. سازمان حزب متشکل از دو مجموعه‌ است‌:
بعث‌ از آغاز سازمانی‌ زیرزمینی‌، و معتقد به تمرکزگرایی دموکراتیک بود که هشتمین کنگرۀ ملی در 1344ش‌ / 1965م‌ آن‌ را رسمیت بخشید. سازمان حزب متشکل از دو مجموعه‌ است‌:


#سازمان‌ ملی‌، شامل‌ اعضای‌ حزب‌ سرزمین‌ بزرگ‌ عربی‌،
# سازمان‌ ملی‌، شامل‌ اعضای‌ حزب‌ سرزمین‌ بزرگ‌ عربی‌،
#سازمان‌ منطقه‌ای‌، شامل‌ اعضای‌ حزب‌ در یک‌ کشور.
# سازمان‌ منطقه‌ای‌، شامل‌ اعضای‌ حزب‌ در یک‌ کشور.


کنگرۀ حزب‌ رهبری‌ را انتخاب‌ می‌کند و رهبری‌ خط مشی‌ حزب‌ را تعیین‌ می‌نماید <ref>«دائرة المعارف‌»، همانجا؛ «احزاب‌...»، 289-288حزب تا قبل‌ از کنگره تأسیسی‌ 1326ش‌ / 1947م‌</ref> نظام‌ داخلی معینی نداشت‌. کمیته رهبری حزب در 1333ش‌ / 1954م‌، یعنی‌ 7 سال‌ پس‌ از تأسیس‌ آن‌، شامل‌ 3 عضو از سوریه‌، دو عضو از اردن‌، یک‌ عضو از عراق‌ و یک‌ عضو از لبنان‌ بود <ref>عیسمی‌، 74- 75</ref>. کنگره ملی‌ سوم‌ در 1338ش‌ / 1959م‌ تشکیل‌ شد <ref>رزاز، 82</ref> و انحلال‌ حزب‌ بعث‌ سوریه‌ را به سبب‌ ادغام‌ این‌ کشور در جمهوری‌ متحده عربی‌ تصویب‌ کرد.  
کنگرۀ حزب‌ رهبری‌ را انتخاب‌ می‌کند و رهبری‌ خط مشی‌ حزب‌ را تعیین‌ می‌نماید <ref>«دائرة المعارف‌»، همانجا؛ «احزاب‌...»، 289-288حزب تا قبل‌ از کنگره تأسیسی‌ 1326ش‌ / 1947م‌</ref> نظام‌ داخلی معینی نداشت‌. کمیته رهبری حزب در 1333ش‌ / 1954م‌، یعنی‌ 7 سال‌ پس‌ از تأسیس‌ آن‌، شامل‌ 3 عضو از سوریه‌، دو عضو از اردن‌، یک‌ عضو از عراق‌ و یک‌ عضو از لبنان‌ بود <ref>عیسمی‌، 74- 75</ref>. کنگره ملی‌ سوم‌ در 1338ش‌ / 1959م‌ تشکیل‌ شد <ref>رزاز، 82</ref> و انحلال‌ حزب‌ بعث‌ سوریه‌ را به سبب‌ ادغام‌ این‌ کشور در جمهوری‌ متحده عربی‌ تصویب‌ کرد.  
خط ۶۸: خط ۶۸:
در 1963م‌ در سوریه‌ 3 جناح‌ اصلی‌ در حزب‌ وجود داشت‌:
در 1963م‌ در سوریه‌ 3 جناح‌ اصلی‌ در حزب‌ وجود داشت‌:


#جناح‌ ضدمارکسیسم‌ به‌ رهبری‌ عفلق‌؛
# جناح‌ ضدمارکسیسم‌ به‌ رهبری‌ عفلق‌؛
#جناح‌ مارکسیست‌ به‌ رهبری‌ حمود شوفی‌؛
# جناح‌ مارکسیست‌ به‌ رهبری‌ حمود شوفی‌؛
#جناح‌ رادیکال‌ با تمایلات‌ نظامی‌ به‌ رهبری‌ ژنرال‌ صلاح‌ جدید.
# جناح‌ رادیکال‌ با تمایلات‌ نظامی‌ به‌ رهبری‌ ژنرال‌ صلاح‌ جدید.


در عراق‌ نیز یک‌ جناح‌ راست‌ ضدمارکسیسم‌ و یک‌ جناح‌ ملیت‌ گرای‌ چپ‌ فعالیت‌ می‌کرد. رهبری‌ حزب‌ در آغاز در اختیار جناح‌ نخست‌ بود <ref>هیرو، 133</ref> بعث‌ عراق‌ در 19 بهمن‌ 1341ش‌ / 8 فوریۀ 1963م‌ با کودتا حکومت‌ را به‌ دست‌ گرفت‌. <ref>لنچوفسکی‌، 299</ref> بعث‌ سوریه‌ نیز یک‌ ماه‌ بعد در مارس‌ 1963 حکومت‌ را واژگون‌ کرد و دولت‌ را نه‌ از طریق‌ آراء مردم‌، آن‌گونه‌ که‌ عفلق‌ و بیطار پیش‌بینی‌ کرده‌ بودند، بلکه‌ از راه‌ کودتا در اختیار گرفت‌.<ref>هاپوود89</ref> وقتی‌ عفلق‌ در کنگرۀ ملی‌ پنجم‌ طرفداران‌ و عاملان‌ جدایی‌ از اتحاد سوریه‌ و مصر را موردحمله‌ قرار داد، آشکار بود که‌ اختلافات‌ دیگری‌ هم‌ در درون‌ رهبری‌ بعث‌ وجود دارد <ref>فکیکی‌، 194</ref>.
در عراق‌ نیز یک‌ جناح‌ راست‌ ضدمارکسیسم‌ و یک‌ جناح‌ ملیت‌ گرای‌ چپ‌ فعالیت‌ می‌کرد. رهبری‌ حزب‌ در آغاز در اختیار جناح‌ نخست‌ بود <ref>هیرو، 133</ref> بعث‌ عراق‌ در 19 بهمن‌ 1341ش‌ / 8 فوریۀ 1963م‌ با کودتا حکومت‌ را به‌ دست‌ گرفت‌. <ref>لنچوفسکی‌، 299</ref> بعث‌ سوریه‌ نیز یک‌ ماه‌ بعد در مارس‌ 1963 حکومت‌ را واژگون‌ کرد و دولت‌ را نه‌ از طریق‌ آراء مردم‌، آن‌گونه‌ که‌ عفلق‌ و بیطار پیش‌بینی‌ کرده‌ بودند، بلکه‌ از راه‌ کودتا در اختیار گرفت‌.<ref>هاپوود89</ref> وقتی‌ عفلق‌ در کنگرۀ ملی‌ پنجم‌ طرفداران‌ و عاملان‌ جدایی‌ از اتحاد سوریه‌ و مصر را موردحمله‌ قرار داد، آشکار بود که‌ اختلافات‌ دیگری‌ هم‌ در درون‌ رهبری‌ بعث‌ وجود دارد <ref>فکیکی‌، 194</ref>.
خط ۸۳: خط ۸۳:
رهبران نظامی سوریه به نوبۀ خود به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ می‌شدند:  
رهبران نظامی سوریه به نوبۀ خود به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ می‌شدند:  


#گروهی‌ به‌ رهبری‌ [[حافظ اسد]] که‌ با افراط‌گرایی‌
# گروهی‌ به‌ رهبری‌ [[حافظ اسد]] که‌ با افراط‌گرایی‌
#گروه‌ دیگر به‌ رهبری‌ صلاح‌ جدید که‌ سوریه‌ را به‌ انزوا کشانده‌ بود، مخالفت‌ می‌کرد <ref>شیمونی‌، همانجا</ref>.
# گروه‌ دیگر به‌ رهبری‌ صلاح‌ جدید که‌ سوریه‌ را به‌ انزوا کشانده‌ بود، مخالفت‌ می‌کرد <ref>شیمونی‌، همانجا</ref>.
   
   
شکست اعراب‌ از [[صهیونیستها|صهیونیست‌ها]] در 1346ش‌ / 1967م‌ موجب تشدید اختلاف‌ میان‌ این‌ دو گروه‌ نظامی‌ شد <ref>هاپوود،91-92</ref> و سرانجام‌، در 1970م‌ جناح‌ حافظ اسد کنترل‌ کامل‌ حکومت‌ را به‌ دست‌ گرفت‌. اسد از 1971م‌ علاوه‌ بر ریاست‌ جمهوری‌، دبیرکلی‌ و رهبری‌ ملی‌ و منطقه‌ای‌ شاخۀ بعث‌ سوریه‌ را هم‌ برعهده‌ داشت‌ <ref>شیمونی‌، همانجا</ref>. در عراق‌، [[حسن البکر]]، رهبر کودتای‌ 1968م که در آغاز میانه‌روی‌ می‌کرد، اندکی‌ پس‌ از کودتا یاران‌ میانه‌رو را کنار زد و دولتی‌ از بنیادگرایان‌ تشکیل‌ داد.  
شکست اعراب‌ از [[صهیونیستها|صهیونیست‌ها]] در 1346ش‌ / 1967م‌ موجب تشدید اختلاف‌ میان‌ این‌ دو گروه‌ نظامی‌ شد <ref>هاپوود،91-92</ref> و سرانجام‌، در 1970م‌ جناح‌ حافظ اسد کنترل‌ کامل‌ حکومت‌ را به‌ دست‌ گرفت‌. اسد از 1971م‌ علاوه‌ بر ریاست‌ جمهوری‌، دبیرکلی‌ و رهبری‌ ملی‌ و منطقه‌ای‌ شاخۀ بعث‌ سوریه‌ را هم‌ برعهده‌ داشت‌ <ref>شیمونی‌، همانجا</ref>. در عراق‌، [[حسن البکر]]، رهبر کودتای‌ 1968م که در آغاز میانه‌روی‌ می‌کرد، اندکی‌ پس‌ از کودتا یاران‌ میانه‌رو را کنار زد و دولتی‌ از بنیادگرایان‌ تشکیل‌ داد.  
خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
=حزب بعث‌ و فلسطین=
=حزب بعث‌ و فلسطین=


حزب‌ بعث‌ در 1326ش‌ / 1947م‌ با پیشنهاد تقسیم‌ فلسطین‌ مخالفت‌ کرد و در 1948م‌ در کنار نیروی‌ عربی‌ به‌ جنگ‌ با صهیونیست‌ها برخاست‌ <ref>حورانی‌، 50 -51؛ عیسمی‌، 29، 45</ref>. با آنکـه‌ گفته‌اند حزب‌ بعث‌ نقش‌ مستقل‌ و متمایزی‌ برای‌ ملت‌ فلسطین‌ در مبارزه‌ با صهیونیسم‌ قائل‌ نبود <ref>منظمة...، 47</ref>، ولی‌ در 1340ش‌ / 1961م‌ ضرورت‌ سازمان‌دهی‌ ملت‌ فلسطین‌ را مطرح‌ کرد و خواهان‌ تشکیل‌ کشور فلسطین‌، در کنگرۀ 1343ش‌ / 1964م‌ [[قدس‌]] شد <ref>همان‌، 48؛ علوش‌، 911</ref>.
حزب‌ بعث‌ در 1326ش‌ / 1947م‌ با پیشنهاد تقسیم‌ فلسطین‌ مخالفت‌ کرد و در 1948م‌ در کنار نیروی‌ عربی‌ به‌ جنگ‌ با صهیونیست‌ها برخاست‌ <ref>حورانی‌، 50 -51؛ عیسمی‌، 29، 45</ref>. با آنکـه‌ گفته‌اند حزب‌ بعث‌ نقش‌ مستقل‌ و متمایزی‌ برای‌ ملت‌ فلسطین‌ در مبارزه‌ با صهیونیسم‌ قائل‌ نبود <ref>منظمة... ، 47</ref>، ولی‌ در 1340ش‌ / 1961م‌ ضرورت‌ سازمان‌دهی‌ ملت‌ فلسطین‌ را مطرح‌ کرد و خواهان‌ تشکیل‌ کشور فلسطین‌، در کنگرۀ 1343ش‌ / 1964م‌ [[قدس‌]] شد <ref>همان‌، 48؛ علوش‌، 911</ref>.


این‌ حزب‌ از این‌ پس‌ به‌ همکاری‌ با سازمان‌ آزادی‌بخش‌ فلسطین‌ و دیگر سازمان‌های‌ مبارز پرداخت‌ و در جنگ‌ 1352ش‌ / 1973م‌ شرکت‌ جست‌ <ref>پرتز،459؛ شیمونی‌، همانجا؛ جوریدینی‌، 58</ref>؛ ولی‌ بعث‌ عراق‌ در دهه 70 و 80 دو سیاست‌ متضاد نسبت‌ به‌ سازمان‌ آزادی‌بخش‌ در پیش‌ گرفت‌. تیرگی‌ روابط احزاب‌ بعث‌ عراق‌ و سوریه‌، عراق‌ را به‌ بهبود روابط با فلسطینیان‌ برانگیخت‌، در حالی که پیش از آن با سازمان‌ آزادی‌بخش‌ روابطی‌ نداشت‌ <ref>حوت‌، 990</ref>.
این‌ حزب‌ از این‌ پس‌ به‌ همکاری‌ با سازمان‌ آزادی‌بخش‌ فلسطین‌ و دیگر سازمان‌های‌ مبارز پرداخت‌ و در جنگ‌ 1352ش‌ / 1973م‌ شرکت‌ جست‌ <ref>پرتز،459؛ شیمونی‌، همانجا؛ جوریدینی‌، 58</ref>؛ ولی‌ بعث‌ عراق‌ در دهه 70 و 80 دو سیاست‌ متضاد نسبت‌ به‌ سازمان‌ آزادی‌بخش‌ در پیش‌ گرفت‌. تیرگی‌ روابط احزاب‌ بعث‌ عراق‌ و سوریه‌، عراق‌ را به‌ بهبود روابط با فلسطینیان‌ برانگیخت‌، در حالی که پیش از آن با سازمان‌ آزادی‌بخش‌ روابطی‌ نداشت‌ <ref>حوت‌، 990</ref>.
خط ۱۱۶: خط ۱۱۶:
=منابع=
=منابع=


#[http://pajoohe.ir/%D8%AD%D8%B2%D8%A8-%D8%A8%D8%B9%D8%AB__a-10893.aspx برگرفته از سایت حزب بعث دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم]
# [http://pajoohe.ir/%D8%AD%D8%B2%D8%A8-%D8%A8%D8%B9%D8%AB__a-10893.aspx برگرفته از سایت حزب بعث دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم]
#
#
#[https://lib.eshia.ir/12293/4/929 برگرفته از سایت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت]
# [https://lib.eshia.ir/12293/4/929 برگرفته از سایت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت]


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده: احزاب]]
[[رده:احزاب]]
[[رده: عراق]]
[[رده:عراق]]
۴٬۹۳۳

ویرایش