۴٬۹۳۳
ویرایش
سوره فرقان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
در فضیلت قرائت این سوره از پیامبر صلی الله علیه نقل شده است هر کس سوره فرقان را بخواند، در [[روز قیامت]]، در حالی مبعوث می‌شود که به آمدن در قیامت [[ایمان]] دارد و هیچ شکی ندارد که آنان که در قبرند، مبعوث می‌شوند. او همچنین بدون حسابرسی وارد [[بهشت]] می‌شود. | در فضیلت قرائت این سوره از پیامبر صلی الله علیه نقل شده است هر کس سوره فرقان را بخواند، در [[روز قیامت]]، در حالی مبعوث می‌شود که به آمدن در قیامت [[ایمان]] دارد و هیچ شکی ندارد که آنان که در قبرند، مبعوث می‌شوند. او همچنین بدون حسابرسی وارد [[بهشت]] می‌شود. | ||
==فرقان== | == فرقان == | ||
آنچه كه میان حق و باطل را جدا كند، برهان، تورات، قرآن، پیروزى، بامداد یا سحر<ref>فرهنگ ابجدی، ص 661.</ref>. | آنچه كه میان حق و باطل را جدا كند، برهان، تورات، قرآن، پیروزى، بامداد یا سحر<ref>فرهنگ ابجدی، ص 661.</ref>. | ||
==مفهوم کلی سوره== | == مفهوم کلی سوره == | ||
* توحید محورى؛ | * توحید محورى؛ | ||
* معاد باورى؛ | * معاد باورى؛ | ||
* ویژگى هاى بندگان خاص خدا؛ | * ویژگى هاى بندگان خاص خدا؛ | ||
* شكایت پیامبر صلی الله علیه از مهجوریت | * شكایت پیامبر صلی الله علیه از مهجوریت قرآن؛ | ||
* سرگذشت برخى از پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 227.</ref>. | * سرگذشت برخى از پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 227.</ref>. | ||
== اسامی سوره == | |||
==اسامی سوره== | |||
* فرقان، | * فرقان، | ||
* تبارَكَ<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | * تبارَكَ<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | ||
== علت نام‌گذاری == | |||
==علت نام‌گذاری== | |||
# «سوره فرقان»؛ به معناى جداكننده و فرق‌گذارنده (حق و باطل) و یكى از نام هاى [[قرآن كریم]] نیز «فرقان» است. سبب نام‌گذارى این سوره آن است كه واژه ى فرقان در آیه ى اول آن آمده است. | # «سوره فرقان»؛ به معناى جداكننده و فرق‌گذارنده (حق و باطل) و یكى از نام هاى [[قرآن كریم]] نیز «فرقان» است. سبب نام‌گذارى این سوره آن است كه واژه ى فرقان در آیه ى اول آن آمده است. | ||
# | # | ||
# «سوره تبارَكَ»؛ به معناى «بزرگ و خجسته» مى آید و این واژه كلمۀ آغازین سوره است كه سه بار نیز در سوره فرقان تكرار شده است<ref>همان.</ref>. | # «سوره تبارَكَ»؛ به معناى «بزرگ و خجسته» مى آید و این واژه كلمۀ آغازین سوره است كه سه بار نیز در سوره فرقان تكرار شده است<ref>همان.</ref>. | ||
==تعداد آیات و کلمات و حروف== | == تعداد آیات و کلمات و حروف == | ||
# سوره فرقان هفتادوهفت آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 7، ص 122.</ref>. | # سوره فرقان هفتادوهفت آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 7، ص 122.</ref>. | ||
# سوره فرقان هشتصدونودودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است) | # سوره فرقان هشتصدونودودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است) | ||
# سوره فرقان سه‌هزاروهفتصدوسی‌وسه حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است) | # سوره فرقان سه‌هزاروهفتصدوسی‌وسه حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است) | ||
==اهداف و آموزه‌ها== | == اهداف و آموزه‌ها == | ||
هدف هاى اساسى سوره فرقان عبارت اند از: | هدف هاى اساسى سوره فرقان عبارت اند از: | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۱: | ||
# بیان صفات بندگان خاص خدا و انسان‌هاى كمال یافته<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | # بیان صفات بندگان خاص خدا و انسان‌هاى كمال یافته<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | ||
==محتوا و موضوعات== | == محتوا و موضوعات == | ||
سوره فرقان به حكم آنكه از [[سوره هاى مكى]] است<ref>]بعضى از مفسران، اصرار بر این دارند كه سه آیه از این سوره( 68 و 69 و 70) در مدینه نازل شده است، شاید به خاطر اینكه در این چند آیه سخن از احكامى مانند حرمت قتل نفس و زنا مطرح شده، در حالى كه دقت در آیات قبل و بعد از آن به خوبى نشان مى دهد كه یك رشته كاملا متصل و منسجم پیرامون بندگان خاص خدا( عباد الرحمن) و اوصاف آنها را بیان مى كند، لذا ظاهر این است كه همه سوره در مكه نازل شده است.</ref> | سوره فرقان به حكم آنكه از [[سوره هاى مكى]] است<ref>]بعضى از مفسران، اصرار بر این دارند كه سه آیه از این سوره(68 و 69 و 70) در مدینه نازل شده است، شاید به خاطر اینكه در این چند آیه سخن از احكامى مانند حرمت قتل نفس و زنا مطرح شده، در حالى كه دقت در آیات قبل و بعد از آن به خوبى نشان مى دهد كه یك رشته كاملا متصل و منسجم پیرامون بندگان خاص خدا(عباد الرحمن) و اوصاف آنها را بیان مى كند، لذا ظاهر این است كه همه سوره در مكه نازل شده است.</ref> بیشترین تكیه اش بر مسائل مربوط به مبدء و معاد، و بیان [[نبوت]] پیامبر صلی الله علیه، و مبارزه با [[شرک|شرك]] و مشركان و انذار از عواقب شوم [[كفر]] و [[بت پرستى]] و [[گناه]] است. | ||
'''این سوره در حقیقت از سه بخش تشكیل مى شود''': | '''این سوره در حقیقت از سه بخش تشكیل مى شود''': | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۲: | ||
بخش سوم فشرده بسیار جامع و جالبى از صفات [[مؤمنان]] راستین (عباد الرحمن) و بندگان خالص خدا است كه در مقایسه با كفار متعصب و بهانه گیر و آلوده اى كه در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه كاملا مشخص مى شود و این صفات مجموعه اى است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهى كافى، و تعهد و احساس مسئولیت اجتماعى<ref>تفسیر نمونه، ج 15، ص 4-3.</ref>. | بخش سوم فشرده بسیار جامع و جالبى از صفات [[مؤمنان]] راستین (عباد الرحمن) و بندگان خالص خدا است كه در مقایسه با كفار متعصب و بهانه گیر و آلوده اى كه در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه كاملا مشخص مى شود و این صفات مجموعه اى است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهى كافى، و تعهد و احساس مسئولیت اجتماعى<ref>تفسیر نمونه، ج 15، ص 4-3.</ref>. | ||
==فضائل، خواص و ثواب قرائت== | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
از پیامبر صلی الله علیه روایت شده كه هر كه سوره فرقان را بخواند روز قیامت [[مبعوث]] مى شود در حالى كه ایمان دارد كه قیامت بدون تردید فرا مى رسد و خدا مردگان را مبعوث مى كند و بدون حساب به [[بهشت]] مى رود. | از پیامبر صلی الله علیه روایت شده كه هر كه سوره فرقان را بخواند روز قیامت [[مبعوث]] مى شود در حالى كه ایمان دارد كه قیامت بدون تردید فرا مى رسد و خدا مردگان را مبعوث مى كند و بدون حساب به [[بهشت]] مى رود. | ||
در روایت است كه [[علی بن موسی بن جعفر|امام هشتم علیه السلام]] به [[اسحاق‌بن‌عمار]] فرمود: قرائت سوره «تَبارَكَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى عَبْدِهِ» را ترك نكن كه هر كه این سوره را هر شب بخواند خدا او را هرگز عذاب نمی‌كند و او را مورد محاسبه قرار نمی‌دهد و جایش فردوس برین است<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 17، ص 179.</ref>. | در روایت است كه [[علی بن موسی بن جعفر|امام هشتم علیه السلام]] به [[اسحاق‌بن‌عمار]] فرمود: قرائت سوره «تَبارَكَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى عَبْدِهِ» را ترك نكن كه هر كه این سوره را هر شب بخواند خدا او را هرگز عذاب نمی‌كند و او را مورد محاسبه قرار نمی‌دهد و جایش فردوس برین است<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 17، ص 179.</ref>. | ||
==محل و زمان نزول== | == محل و زمان نزول == | ||
سوره فرقان بقول مجاهد و [[قتاده]] مكى است. [[ابن عباس]] گوید: سه آیه آن در مدینه نازل شده است: «وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ ... غَفُوراً رَحِیماً<ref>همان.</ref>». | سوره فرقان بقول مجاهد و [[قتاده]] مكى است. [[ابن عباس]] گوید: سه آیه آن در مدینه نازل شده است: «وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ ... غَفُوراً رَحِیماً<ref>همان.</ref>». | ||
طبق محاسبۀ مفسران سوره فرقان در سال دهم [[بعثت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | طبق محاسبۀ مفسران سوره فرقان در سال دهم [[بعثت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | ||
==فضای نزول== | == فضای نزول == | ||
آنطور که از متن سوره فرقان پیداست فضای نزول سوره در مقام پاسخگویی به مشرکان مکه است زیرا که موقع نزول سوره، دعوت اسلامى به تدریج نضج مى گرفت و مشركان سخت احساس خطر مى كردند، لذا مى خواستند با تهمت‌ها و سمپاشى ها جلوى دعوت اسلامى را بگیرند، مى گفتند: خدا به او چیزى نازل نكرده، دروغ‌هایى است كه بر خدا نسبت مى دهد (آیه چهارم). مى گفتند: افسانه هایى است كه از گذشتگان مانده عده اى اینها را به او یاد مى دهند(آیه پنجم). مى گفتند: این چگونه پیامبرى است مانند انسان‌ها طعام مى خورد، در بازارها راه مى رود چرا ملكى به تصدیق او نیامده و یا گنجى از طرف خدا باو داده نمى شود؟(آیه هفتم و هشتم). مى گفتند چرا [[ملائكه]] به خود ما [[وحى]] نمى آورد؟ چرا خدا را با چشم نمى بینیم؟ جواب دادن به این سؤالات و بیان حقائق دیگرى علّت نزول این سوره بوده است<ref>تفسیر أحسن‌الحدیث، ج 7، ص 259</ref>. | آنطور که از متن سوره فرقان پیداست فضای نزول سوره در مقام پاسخگویی به مشرکان مکه است زیرا که موقع نزول سوره، دعوت اسلامى به تدریج نضج مى گرفت و مشركان سخت احساس خطر مى كردند، لذا مى خواستند با تهمت‌ها و سمپاشى ها جلوى دعوت اسلامى را بگیرند، مى گفتند: خدا به او چیزى نازل نكرده، دروغ‌هایى است كه بر خدا نسبت مى دهد (آیه چهارم). مى گفتند: افسانه هایى است كه از گذشتگان مانده عده اى اینها را به او یاد مى دهند(آیه پنجم). مى گفتند: این چگونه پیامبرى است مانند انسان‌ها طعام مى خورد، در بازارها راه مى رود چرا ملكى به تصدیق او نیامده و یا گنجى از طرف خدا باو داده نمى شود؟ (آیه هفتم و هشتم). مى گفتند چرا [[ملائكه]] به خود ما [[وحى]] نمى آورد؟ چرا خدا را با چشم نمى بینیم؟ جواب دادن به این سؤالات و بیان حقائق دیگرى علّت نزول این سوره بوده است<ref>تفسیر أحسن‌الحدیث، ج 7، ص 259</ref>. | ||
==ویژگی== | == ویژگی == | ||
سوره فرقان از [[سور مثانی]] می باشد مثانی سوره هایی هستند که بعد از [[سورمئین]] قرار گرفته اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده اند<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>. | سوره فرقان از [[سور مثانی]] می باشد مثانی سوره هایی هستند که بعد از [[سورمئین]] قرار گرفته اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده اند<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>. | ||
سوره های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313</ref>. | سوره های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313</ref>. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۴: | ||
«فرقان» یكى از نام هاى قرآن كریم نیز هست و نكتۀ جالب آن است كه تمام آیات این سوره به تنوین نصب ختم مى شوند<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 230.</ref>. | «فرقان» یكى از نام هاى قرآن كریم نیز هست و نكتۀ جالب آن است كه تمام آیات این سوره به تنوین نصب ختم مى شوند<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 230.</ref>. | ||
==منبع== | == منبع == | ||
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/25/ برگرفته از سایت معرفی سوره فرقان - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir] | [https://quran.inoor.ir/fa/surah/25/ برگرفته از سایت معرفی سوره فرقان - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir] | ||