پرش به محتوا

عبدالجبار نفری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'آن‌ها' به 'آنها')
جز (تمیزکاری)
خط ۱۶: خط ۱۶:
=شناخت اجمالی=
=شناخت اجمالی=


وی در شهر نِفَّر (نیپور سابق) بین [[کوفه]] و [[بصره]] به دنیا آمد.<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۴، ص۷۹۸</ref><ref>زرکلی، ج۶، ص۱۸۴</ref> از زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست و در نخستین تذکره‌ها ذکری از وی به میان نیامده است.
وی در شهر نِفَّر (نیپور سابق) بین [[کوفه]] و [[بصره]] به دنیا آمد.<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۴، ص۷۹۸</ref><ref>زرکلی، ج۶، ص۱۸۴</ref> از زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست و در نخستین تذکره‌ها ذکری از وی به میان نیامده است.


=علت گم‌نامی=
=علت گم‌نامی=
خط ۲۹: خط ۲۹:


تاریخ وفات نفّری را به اختلاف ۳۴۴<ref>احمد امین، ظهر الاسلام، ج۴، ص۱۷۶، بیروت،) ۱۳۷۳/۱۹۵۳</ref>.  
تاریخ وفات نفّری را به اختلاف ۳۴۴<ref>احمد امین، ظهر الاسلام، ج۴، ص۱۷۶، بیروت،) ۱۳۷۳/۱۹۵۳</ref>.  
354<ref>حاجی خلیفه،ج ۲، ستون ۱۸۹۱</ref> و 366 ذکر کرده‌اند.
354<ref>حاجی خلیفه، ج ۲، ستون ۱۸۹۱</ref> و 366 ذکر کرده‌اند.


=آثار=
=آثار=
خط ۳۶: خط ۳۶:
پل نویا تعدادی از رسالات و اشعار وی را در اثری با عنوان نصوص صوفیه غیر منشوره لشقیق بلخی، ابن عطاء الآدمی و النفّری، در۱۳۵۱ش/ ۱۹۷۳ در [[بیروت]] منتشر کرده است.
پل نویا تعدادی از رسالات و اشعار وی را در اثری با عنوان نصوص صوفیه غیر منشوره لشقیق بلخی، ابن عطاء الآدمی و النفّری، در۱۳۵۱ش/ ۱۹۷۳ در [[بیروت]] منتشر کرده است.
جمال مرزوقی و سعید غانمی نیز مجموعه‌ای از آثار وی را به ترتیب با عناوین النصوص الکامله للنفّری و الاعمال الصوفیه در [[مصر]] و [[عراق]] چاپ کرده‌اند.
جمال مرزوقی و سعید غانمی نیز مجموعه‌ای از آثار وی را به ترتیب با عناوین النصوص الکامله للنفّری و الاعمال الصوفیه در [[مصر]] و [[عراق]] چاپ کرده‌اند.
برخی محققان مولف اصلی المواقف و المخاطبات را محمدبن عبدالله نفّری (متوفی ۳۵۴) دانسته و بر این نظر بوده‌اند که محمد بن عبدالجبار، مصاحب یا نوۀ وی بوده و آرا و احوال عرفانی او را نوشته است <ref>عفیف الدین التلمسانی، شرح مواقف النفری، چاپ جمال المرزوقی،(قاهره)، ۲۰۰۰</ref>.
برخی محققان مولف اصلی المواقف و المخاطبات را محمدبن عبدالله نفّری (متوفی ۳۵۴) دانسته و بر این نظر بوده‌اند که محمد بن عبدالجبار، مصاحب یا نوۀ وی بوده و آرا و احوال عرفانی او را نوشته است <ref>عفیف الدین التلمسانی، شرح مواقف النفری، چاپ جمال المرزوقی، (قاهره)، ۲۰۰۰</ref>.
مواقف مشتمل بر ۷۷ «موقف» کوتاه و بلند است که جنبه‌های متعددی از تعالیم [[صوفیه]] را در بر دارد و به گفتۀ نفّری الهام و املای مستقیم خداست.
مواقف مشتمل بر ۷۷ «موقف» کوتاه و بلند است که جنبه‌های متعددی از تعالیم [[صوفیه]] را در بر دارد و به گفتۀ نفّری الهام و املای مستقیم خداست.
مخاطبات نیز مضامین مشابهی دارد و شامل ۵۶ خطاب است.
مخاطبات نیز مضامین مشابهی دارد و شامل ۵۶ خطاب است.
مهم‌ترین ویژگی [[عرفان]] نفّری طرح اصطلاح «وقفه» یا «موقف» است و مفهوم آن اشاره به موضعی است که واقف در معرض شهود خدا و شنیدن خطاب الهی است<ref>بولس نویا، نصوص صوفیه غیر منشوره لشقیق البلخی،ص۳۵۸-۳۵۹، ابن عطاء الآدمی ، النفّری، بیروت،۱۹۷۳</ref>؛
مهم‌ترین ویژگی [[عرفان]] نفّری طرح اصطلاح «وقفه» یا «موقف» است و مفهوم آن اشاره به موضعی است که واقف در معرض شهود خدا و شنیدن خطاب الهی است<ref>بولس نویا، نصوص صوفیه غیر منشوره لشقیق البلخی، ص۳۵۸-۳۵۹، ابن عطاء الآدمی، النفّری، بیروت، ۱۹۷۳</ref>؛
به گفتۀ مرزوقی<ref>جمال المرزوقی،ص۱۱، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref>[[تصوف]] نفّری مبتنی بر فنای افعال و ارادۀ سالک و بقای به افعال خدای تعالی و عدم شهود غیر خدا و نهایتاً شهود احدیت است. پس او تأکید دارد که حال فنا نباید موجب ترک (فنا) اعمال شرعی شود؛ ازاین‌رو صوفی باید پس از فنا به حال بقا برگردد و حق عبودیت را به جا آورد و به اوامر شرعی عمل نماید. اصطلاحی که نفّری برای فنا و فانی به کار می‌برد وقوف و واقف است. از نظر نفّری وقفه بالاتر از معرفت و معرفت نیز بالاتر از علم است. واقف از هرچیز و هرکس به خدا نزدیک‌تر است و از بشریت و اوامر و نواهی فراتر رفته است. در چنین مقامی واقف به مجرای اراده و فیض‌ الهی بدل گشته و حتی قدرت خلق و ایجاد می‌یابد.
به گفتۀ مرزوقی<ref>جمال المرزوقی، ص۱۱، النصوص الکامله للنفری، (قاهره)، ۲۰۰۵</ref>[[تصوف]] نفّری مبتنی بر فنای افعال و ارادۀ سالک و بقای به افعال خدای تعالی و عدم شهود غیر خدا و نهایتاً شهود احدیت است. پس او تأکید دارد که حال فنا نباید موجب ترک (فنا) اعمال شرعی شود؛ ازاین‌رو صوفی باید پس از فنا به حال بقا برگردد و حق عبودیت را به جا آورد و به اوامر شرعی عمل نماید. اصطلاحی که نفّری برای فنا و فانی به کار می‌برد وقوف و واقف است. از نظر نفّری وقفه بالاتر از معرفت و معرفت نیز بالاتر از علم است. واقف از هرچیز و هرکس به خدا نزدیک‌تر است و از بشریت و اوامر و نواهی فراتر رفته است. در چنین مقامی واقف به مجرای اراده و فیض‌ الهی بدل گشته و حتی قدرت خلق و ایجاد می‌یابد.


==اسلوب نگارش==
== اسلوب نگارش ==


 
اسلوب نفّری در نگارش آثارش کاملاً رمزی، غامض و مشتمل بر صور خیال است و درک آن بسیار دشوار است<ref>جمال المرزوقی، ص۱۰، النصوص الکامله للنفری، (قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.
اسلوب نفّری در نگارش آثارش کاملاً رمزی، غامض و مشتمل بر صور خیال است و درک آن بسیار دشوار است<ref>جمال المرزوقی،ص۱۰، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.


=اعتقادات=
=اعتقادات=
خط ۵۲: خط ۵۱:
اما برخی دیگر عقیده دارند که وی معتقد به وحدت شهود بوده است نه [[وحدت]] وجود یا اتحاد<ref>ابراهیم ابراهیم یاسین، المدخل الی التصوف الفلسفی، ج۱، ص۳۸، (کویت (، ۲۰۰۶</ref>.
اما برخی دیگر عقیده دارند که وی معتقد به وحدت شهود بوده است نه [[وحدت]] وجود یا اتحاد<ref>ابراهیم ابراهیم یاسین، المدخل الی التصوف الفلسفی، ج۱، ص۳۸، (کویت (، ۲۰۰۶</ref>.
خود وی نیز در جایی عقیده به حلول و اتحاد را رد کرده است.
خود وی نیز در جایی عقیده به حلول و اتحاد را رد کرده است.
بنابه نظر مرزوقی<ref>جمال المرزوقی،ص۱۳، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref> نفّری انسان را فاقد اراده و تمام افعال او را، از طاعت و معصیت مخلوق خدا می‌دانست.
بنابه نظر مرزوقی<ref>جمال المرزوقی، ص۱۳، النصوص الکامله للنفری، (قاهره)، ۲۰۰۵</ref> نفّری انسان را فاقد اراده و تمام افعال او را، از طاعت و معصیت مخلوق خدا می‌دانست.
وی می‌کوشید کلامش با [[شریعت]] متعارض نباشد اما عباراتی دارد که مغایر کتاب و [[سنّت]] است<ref>جمال المرزوقی،ص۱۸، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.
وی می‌کوشید کلامش با [[شریعت]] متعارض نباشد اما عباراتی دارد که مغایر کتاب و [[سنّت]] است<ref>جمال المرزوقی، ص۱۸، النصوص الکامله للنفری، (قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.


=اهمیت آثار=
=اهمیت آثار=


نفّری یکی از بزرگان صاحب سبک در تاریخ زبان [[عربی]] است واز اسلوب و الفاظ خاص او، افراد دیگری از جمله [[ابن قضیب البان]] (متوفی ۱۰۴۰)، مولف المواقف الالهیه، استفاده کرده‌اند<ref>جمال المرزوقی،ص۴۴-۴۵، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.
نفّری یکی از بزرگان صاحب سبک در تاریخ زبان [[عربی]] است واز اسلوب و الفاظ خاص او، افراد دیگری از جمله [[ابن قضیب البان]] (متوفی ۱۰۴۰)، مولف المواقف الالهیه، استفاده کرده‌اند<ref>جمال المرزوقی، ص۴۴-۴۵، النصوص الکامله للنفری، (قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.
ابن سبعین نیز در الرساله الفقیریه، هنگام نقد مذاهب فلسفی [[صوفیه]] به نفّری و مواقف او اشاره کرده است<ref>ابوالوفا الغنیمی التفتازانی، ابن سبعین و فلسفته الصوفیه،ص۲۶۷، بیروت، ۱۹۷۳</ref>.عفیف الدین تلمسانی نیز بر مواقف نفّری شرح نوشته است<ref>حاجی خلیفه،ج ۲، ستون ۱۸۹۱</ref>.
ابن سبعین نیز در الرساله الفقیریه، هنگام نقد مذاهب فلسفی [[صوفیه]] به نفّری و مواقف او اشاره کرده است<ref>ابوالوفا الغنیمی التفتازانی، ابن سبعین و فلسفته الصوفیه، ص۲۶۷، بیروت، ۱۹۷۳</ref>.عفیف الدین تلمسانی نیز بر مواقف نفّری شرح نوشته است<ref>حاجی خلیفه، ج ۲، ستون ۱۸۹۱</ref>.


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده: تصوف]]
[[رده:تصوف]]
۴٬۹۳۳

ویرایش