۴٬۹۳۳
ویرایش
محمد علی جناح: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'چهره ها' به 'چهره‌ها') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
جناح، هم زمان با بازگشت به هند، عضو کنگره ملی شد و از این طریق به عرصه سیاست هند راه یافت. او در ۱۹۰۶م نخستین بار به عنوان منشی مخصوص رئیس کنگره ملی هند (دادا بهای ناروجی) در نشست سالانه کنگره در کلکته شرکت کرد<ref>احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۶؛برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۵۲</ref> در ۱۹۰۹م و به نمایندگی از طرف شورای مسلمانان بمبئی در شورای قانونگذاری هند انتخاب شد <ref>منصوری، روز تولد قائد اعظم، ص۱۱۸</ref>. جناح اکتبر ۱۹۱۳م، با حفظ عضویت در کنگره، به مسلم لیگ(جامعه مسلمانان سراسر هند) پیوست و در رده بالای این حزب فعالیت کرد و با ایفای نقش میانجی، به برقراری سازش میان هندوها و مسلمانان پرداخت. در ۱۹۱۴م وی در رأس هیئت نمایندگی کنگره عازم [[انگلستان]] شد و پس از بازگشت، چند سالی برای ایجاد حسن‌تفاهم و همکاری بین حزب مسلم‌لیگ و کنگره کوشش کرد و در مذاکراتی که بین مسلم‌لیگ و کنگره در جریان بود و به پیمان لکهنو انجامید، نقش مؤثری ایفا کرد و با تلاش او برنامه اصلاح قانون اساسی، که شامل ضمانت‌هایی برای حقوق جامعه مسلمانان بود، پذیرفته شد<ref>احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۶ـ۷؛ اظهر، قائد اعظم پاکستان، در پاکستان، ص۱۱۵؛ منصوری، روز تولد قائد اعظم، ص۱۱۸</ref>. این پیمان از آن‌رو که رهبران هندو، مسلمانان را به عنوان موجودیتی سیاسی به رسمیت شناختند، برای مسلمانان شبه‌قاره نقطه عطفی بود<ref>گریوال، محمدعلی جناح، قائد اعظم، ص۱۹</ref>. در نتیجه تلاش‌های جناح برای اتحاد هندوها و مسلمانان، به او لقبِ سفیر وحدت هندو ـ مسلمان‌داده شد<ref>احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۶ـ۷</ref>. | جناح، هم زمان با بازگشت به هند، عضو کنگره ملی شد و از این طریق به عرصه سیاست هند راه یافت. او در ۱۹۰۶م نخستین بار به عنوان منشی مخصوص رئیس کنگره ملی هند (دادا بهای ناروجی) در نشست سالانه کنگره در کلکته شرکت کرد<ref>احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۶؛برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۵۲</ref> در ۱۹۰۹م و به نمایندگی از طرف شورای مسلمانان بمبئی در شورای قانونگذاری هند انتخاب شد <ref>منصوری، روز تولد قائد اعظم، ص۱۱۸</ref>. جناح اکتبر ۱۹۱۳م، با حفظ عضویت در کنگره، به مسلم لیگ(جامعه مسلمانان سراسر هند) پیوست و در رده بالای این حزب فعالیت کرد و با ایفای نقش میانجی، به برقراری سازش میان هندوها و مسلمانان پرداخت. در ۱۹۱۴م وی در رأس هیئت نمایندگی کنگره عازم [[انگلستان]] شد و پس از بازگشت، چند سالی برای ایجاد حسن‌تفاهم و همکاری بین حزب مسلم‌لیگ و کنگره کوشش کرد و در مذاکراتی که بین مسلم‌لیگ و کنگره در جریان بود و به پیمان لکهنو انجامید، نقش مؤثری ایفا کرد و با تلاش او برنامه اصلاح قانون اساسی، که شامل ضمانت‌هایی برای حقوق جامعه مسلمانان بود، پذیرفته شد<ref>احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۶ـ۷؛ اظهر، قائد اعظم پاکستان، در پاکستان، ص۱۱۵؛ منصوری، روز تولد قائد اعظم، ص۱۱۸</ref>. این پیمان از آن‌رو که رهبران هندو، مسلمانان را به عنوان موجودیتی سیاسی به رسمیت شناختند، برای مسلمانان شبه‌قاره نقطه عطفی بود<ref>گریوال، محمدعلی جناح، قائد اعظم، ص۱۹</ref>. در نتیجه تلاش‌های جناح برای اتحاد هندوها و مسلمانان، به او لقبِ سفیر وحدت هندو ـ مسلمان‌داده شد<ref>احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۶ـ۷</ref>. | ||
==استقلال پاکستان== | == استقلال پاکستان == | ||
جناح به برنامه خود برای بازسازی تشکیلات و گسترش پایگاه مردمی حزب مسلم‌لیگ در میان مسلمانان شبه قاره ادامه داد و حزب را به جایگاهی رساند که در انتخابات دسامبر ۱۹۴۵ ـ ژانویه ۱۹۴۶ تقریباً همه کرسی‌های مسلمانان را به دست آورد<ref>رجوع کنید به گریوال، محمدعلی جناح، قائد اعظم، ص۱۸ـ۱۹؛ عایشه جلال، ص۳۵ـ۱۷۳</ref>. او فعالانه در مذاکرات استقلال شرکت کرد و در ۱۴ـ۱۵ اوت ۱۹۴۷، تأسیس دولت پاکستان اعلام شد و جناح فرمانداری کل و ریاست مجمع مؤسسان پاکستان را برعهده گرفت. زمانِ کوتاه ریاست و اقتدار وی در دولت پاکستان ۱۵ اوت ۱۹۴۷ ـ ۲۱ سپتامبر ۱۹۴۸م صرف نظارت بر استقرار نهادهای حکومتی شد<ref>برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۲۳ـ۲۶؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۱۰ـ ۱۱؛ گریوال، محمدعلی جناح، قائد اعظم، ص۲۲ـ۲۳؛ لودی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۹۷م، ص۱۵ـ۱۶</ref>. | جناح به برنامه خود برای بازسازی تشکیلات و گسترش پایگاه مردمی حزب مسلم‌لیگ در میان مسلمانان شبه قاره ادامه داد و حزب را به جایگاهی رساند که در انتخابات دسامبر ۱۹۴۵ ـ ژانویه ۱۹۴۶ تقریباً همه کرسی‌های مسلمانان را به دست آورد<ref>رجوع کنید به گریوال، محمدعلی جناح، قائد اعظم، ص۱۸ـ۱۹؛ عایشه جلال، ص۳۵ـ۱۷۳</ref>. او فعالانه در مذاکرات استقلال شرکت کرد و در ۱۴ـ۱۵ اوت ۱۹۴۷، تأسیس دولت پاکستان اعلام شد و جناح فرمانداری کل و ریاست مجمع مؤسسان پاکستان را برعهده گرفت. زمانِ کوتاه ریاست و اقتدار وی در دولت پاکستان ۱۵ اوت ۱۹۴۷ ـ ۲۱ سپتامبر ۱۹۴۸م صرف نظارت بر استقرار نهادهای حکومتی شد<ref>برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۲۳ـ۲۶؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۱۰ـ ۱۱؛ گریوال، محمدعلی جناح، قائد اعظم، ص۲۲ـ۲۳؛ لودی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۹۷م، ص۱۵ـ۱۶</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
خشونت و درگیری بین هندوها و مسلمانان در سال‌های ۱۹۳۷ـ۱۹۳۹م شدت یافت. هم‌زمان تجربه ناخوشایند مسلمانان از حکومت هندوها در ایالت‌هایی که کنگره ملی هند قدرت را در دست داشت، جناح را به پذیرش «نظریه دو ملت» اقبال لاهوری مجاب کرد و به این نتیجه رساند که اگر مسلمانان بخواهند بر پایه دین و فرهنگ خود آزادانه زندگی کنند، ناگزیرند کشوری مستقل داشته باشند<ref>رجوع کنید به برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۵۸، ۲۲۲ـ ۲۳۵.</ref> اقبال ۲۱ ژوئن ۱۹۳۷ در نامه‌ای، جناح را تنها مصداق رهبری مسلمانان شبه‌قاره خواند. نظریه دو ملت در قالب «قطعنامه پاکستان» ۲۳ مارس ۱۹۴۰م در نشست مسلم‌لیگ به تصویب رسید. از آن پس درخواست قطعنامه برای تشکیل کشور مستقل پاکستان هدف اصلی و علنی وی شد و او تلاش خود را صرف تحقق آن کرد<ref>اقبال لاهوری، مقدمه سروش، ص چهل‌وشش؛ برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۱۸۵؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۱</ref>. | خشونت و درگیری بین هندوها و مسلمانان در سال‌های ۱۹۳۷ـ۱۹۳۹م شدت یافت. هم‌زمان تجربه ناخوشایند مسلمانان از حکومت هندوها در ایالت‌هایی که کنگره ملی هند قدرت را در دست داشت، جناح را به پذیرش «نظریه دو ملت» اقبال لاهوری مجاب کرد و به این نتیجه رساند که اگر مسلمانان بخواهند بر پایه دین و فرهنگ خود آزادانه زندگی کنند، ناگزیرند کشوری مستقل داشته باشند<ref>رجوع کنید به برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۵۸، ۲۲۲ـ ۲۳۵.</ref> اقبال ۲۱ ژوئن ۱۹۳۷ در نامه‌ای، جناح را تنها مصداق رهبری مسلمانان شبه‌قاره خواند. نظریه دو ملت در قالب «قطعنامه پاکستان» ۲۳ مارس ۱۹۴۰م در نشست مسلم‌لیگ به تصویب رسید. از آن پس درخواست قطعنامه برای تشکیل کشور مستقل پاکستان هدف اصلی و علنی وی شد و او تلاش خود را صرف تحقق آن کرد<ref>اقبال لاهوری، مقدمه سروش، ص چهل‌وشش؛ برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۱۸۵؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۱</ref>. | ||
==جناح و جماعت خوجه اثناعشری== | == جناح و جماعت خوجه اثناعشری == | ||
برخی نویسندگان شیعه، جناح را در شمار شخصیت‌های سیاسی خوجه اثناعشری ذکر کرده‌اندز<ref>هرا روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۱؛ عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۳۵۶-۳۶۲</ref>. زیرا جناح به مذهب تشیع اثناعشری پیوست <ref>روغنی، شیعیان خوجه در آینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۱</ref>. و عضو جماعت خوجه اثناعشری بمبئی شد و به عنوان یکی از اعضای کمیته مشورتی این جماعت برگزیده شد<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۳۵۹</ref>. | برخی نویسندگان شیعه، جناح را در شمار شخصیت‌های سیاسی خوجه اثناعشری ذکر کرده‌اندز<ref>هرا روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۱؛ عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۳۵۶-۳۶۲</ref>. زیرا جناح به مذهب تشیع اثناعشری پیوست <ref>روغنی، شیعیان خوجه در آینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۱</ref>. و عضو جماعت خوجه اثناعشری بمبئی شد و به عنوان یکی از اعضای کمیته مشورتی این جماعت برگزیده شد<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۳۵۹</ref>. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
[[رده:پاکستان]] | [[رده:پاکستان]] | ||
[[رده:چهره‌های موثر سیاسی در پاکستان]] | [[رده:چهره‌های موثر سیاسی در پاکستان]] | ||
[[رده: سران کشورهای اسلامی]] | [[رده:سران کشورهای اسلامی]] | ||