۴٬۹۳۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ']]↵<references />' به ']]') |
جز (تمیزکاری) |
||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
متنی که پیش رو دارید، تلخیص و نقدی است از نتایج انقلاب ایران، نیکی آر. کدی، ترجمه مهدی حقیقت خواه <ref>تهران: ققنوس، 1383، 174 ص.</ref> این کتاب در سال 2003 / 1382 در امریکا و ترجمه آن، یک سال بعد، در شمارگان 3300 نسخه در ایران منتشر شد. کتاب شامل بخشهای پیشگفتار، سیاست و اقتصاد در ایرانِ قبل و پس از امام خمینی(قدس سره)، جامعه، جنسیت و فرهنگ است.<br> | متنی که پیش رو دارید، تلخیص و نقدی است از نتایج انقلاب ایران، نیکی آر. کدی، ترجمه مهدی حقیقت خواه <ref>تهران: ققنوس، 1383، 174 ص.</ref> این کتاب در سال 2003 / 1382 در امریکا و ترجمه آن، یک سال بعد، در شمارگان 3300 نسخه در ایران منتشر شد. کتاب شامل بخشهای پیشگفتار، سیاست و اقتصاد در ایرانِ قبل و پس از امام خمینی(قدس سره)، جامعه، جنسیت و فرهنگ است.<br> | ||
=خلاصه کتاب= | =خلاصه کتاب= | ||
==سیاست و اقتصاد در دوره آیتاللّه خمینی== | == سیاست و اقتصاد در دوره آیتاللّه خمینی == | ||
پس از پیروزی انقلاب در سال 1357، آیتاللّه خمینی، مهدی بازرگان غیرروحانی را به نخستوزیری منصوب کرد. [[امام خمینی(ره)|امام خمینی]]، برای هر شهر امام جمعه منصوب کرد؛ نوعی دولت موازی به نام شورای انقلاب اسلامی پدید آورد و شاگردانش بهشتی و آیتاللّه منتظری نیز وی را یاری دادند. گروههای فراوانی در اواخر سال 1357، با برنامههای بسیار متفاوت پا به عرصه گذاشتند که برخی از آنها اجازه راهیابی به دولت را یافتند. نهضت آزادی، حزبی لیبرال، ملیگرا و اسلامی، و حزب جمهوری خلق مسلمان، از جمله آن احزاب بودند؛ در حالی که چپ گرایان چنین اجازهای نیافتند. نهضت آزادی قوی بود، و رهبری آن را مهدی بازرگان در اختیار داشت. جبهه ملی، جبهه دموکراتیک ملی، مجاهدین خلق نیز در صحنه حاضر بودند. پیروان امام خمینی، در حزب جمهوری اسلامی متمرکز بودند. چهره برجسته آن، بهشتی به شمار میرفت. این حزب، با سپاه پاسداران و گروه خشونت طلب حزب اللّه، پیوند داشت. <br> | پس از پیروزی انقلاب در سال 1357، آیتاللّه خمینی، مهدی بازرگان غیرروحانی را به نخستوزیری منصوب کرد. [[امام خمینی(ره)|امام خمینی]]، برای هر شهر امام جمعه منصوب کرد؛ نوعی دولت موازی به نام شورای انقلاب اسلامی پدید آورد و شاگردانش بهشتی و آیتاللّه منتظری نیز وی را یاری دادند. گروههای فراوانی در اواخر سال 1357، با برنامههای بسیار متفاوت پا به عرصه گذاشتند که برخی از آنها اجازه راهیابی به دولت را یافتند. نهضت آزادی، حزبی لیبرال، ملیگرا و اسلامی، و حزب جمهوری خلق مسلمان، از جمله آن احزاب بودند؛ در حالی که چپ گرایان چنین اجازهای نیافتند. نهضت آزادی قوی بود، و رهبری آن را مهدی بازرگان در اختیار داشت. جبهه ملی، جبهه دموکراتیک ملی، مجاهدین خلق نیز در صحنه حاضر بودند. پیروان امام خمینی، در حزب جمهوری اسلامی متمرکز بودند. چهره برجسته آن، بهشتی به شمار میرفت. این حزب، با سپاه پاسداران و گروه خشونت طلب حزب اللّه، پیوند داشت. <br> | ||
زمان نخست وزیری بازرگان، اقتدار دولت تقریباً وجود نداشت. گروههای قومی و چپ گرایان در حال شورش بودند. تولید نفت پایین بود. بیکاری و تورم بالا بود. افراد آموزش دیده گریخته بودند، و.... کمیتهها که در نیمه دوم 1357 در همه جا سر برآوردند، و اعتصاب و تظاهرات را هماهنگ میکردند، حضوری فعال داشت. بنیاد نوپای مستضعفان، داراییهای پهلوی در غرب را دریافت، و از آنها برای استخدام کارگران، از توده مردم استفاده کرد. جهاد سازندگی، بسیج را به مناطق روستایی اعزام کرد تا به نیازمندان کمک کنند. <br> | زمان نخست وزیری بازرگان، اقتدار دولت تقریباً وجود نداشت. گروههای قومی و چپ گرایان در حال شورش بودند. تولید نفت پایین بود. بیکاری و تورم بالا بود. افراد آموزش دیده گریخته بودند، و.... کمیتهها که در نیمه دوم 1357 در همه جا سر برآوردند، و اعتصاب و تظاهرات را هماهنگ میکردند، حضوری فعال داشت. بنیاد نوپای مستضعفان، داراییهای پهلوی در غرب را دریافت، و از آنها برای استخدام کارگران، از توده مردم استفاده کرد. جهاد سازندگی، بسیج را به مناطق روستایی اعزام کرد تا به نیازمندان کمک کنند. <br> | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
در اواخر جنگ، فرماندهی نیروهای مسلح از [[خامنهای، سید علی|خامنهای]] به رفسنجانی انتقال داده شد. سرانجام ایران قطعنامه 598 را پذیرفت. در 29 تیر 1367 امام خمینی گفت: این تصمیم برای او از زهر تلختر است؛ اما برای نجات انقلاب ضرورت دارد. منتظری در سال 1367 از حمایت از صدور انقلاب دست کشید. او میگفت: ایران باید فقط یک نمونه و الگو باشد. امام خمینی در بهمن 1367 منتظری را مورد انتقاد قرار داد و در اسفندماه، منتظری از مقامش عزل شد. امام خمینی در بهمن 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای حل اختلاف دائم بین مجلس و شورای نگهبان تشکیل داد. در اردیبهشت 1368، قانون اساسی مورد بازبینی قرار گرفت. در حالی که در 14 خرداد 1368، امام خمینی درگذشته بود، مجلس خبرگان در 15 خرداد خامنهای را به ولایت فقیه برگزید و رفسنجانی فقط در مقابل یک رقیب، برنده قاطع رئیس جمهوری شد. <br> | در اواخر جنگ، فرماندهی نیروهای مسلح از [[خامنهای، سید علی|خامنهای]] به رفسنجانی انتقال داده شد. سرانجام ایران قطعنامه 598 را پذیرفت. در 29 تیر 1367 امام خمینی گفت: این تصمیم برای او از زهر تلختر است؛ اما برای نجات انقلاب ضرورت دارد. منتظری در سال 1367 از حمایت از صدور انقلاب دست کشید. او میگفت: ایران باید فقط یک نمونه و الگو باشد. امام خمینی در بهمن 1367 منتظری را مورد انتقاد قرار داد و در اسفندماه، منتظری از مقامش عزل شد. امام خمینی در بهمن 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای حل اختلاف دائم بین مجلس و شورای نگهبان تشکیل داد. در اردیبهشت 1368، قانون اساسی مورد بازبینی قرار گرفت. در حالی که در 14 خرداد 1368، امام خمینی درگذشته بود، مجلس خبرگان در 15 خرداد خامنهای را به ولایت فقیه برگزید و رفسنجانی فقط در مقابل یک رقیب، برنده قاطع رئیس جمهوری شد. <br> | ||
==سیاست و اقتصاد در ایران پس از آیتاللّه خمینی== | == سیاست و اقتصاد در ایران پس از آیتاللّه خمینی == | ||
این مقطع، شامل 2 دوره اصلی است: اول از 1368 تا بهار 1376: ریاست جمهوری رفسنجانی عملگرا که با رهبری خامنهای، متحد بود. دوم، در سال 1376 به بعد خاتمی و دیگر اصلاحطلبان که با اکثریت عظیم پیروز شده بود. <br> | این مقطع، شامل 2 دوره اصلی است: اول از 1368 تا بهار 1376: ریاست جمهوری رفسنجانی عملگرا که با رهبری خامنهای، متحد بود. دوم، در سال 1376 به بعد خاتمی و دیگر اصلاحطلبان که با اکثریت عظیم پیروز شده بود. <br> | ||
در مرداد 1368هاشمی رفسنجانی به ریاست جمهوری انتخاب شد و مهدی کروبی جای او را در ریاست مجلس گرفت. ایران با خسارتها و کمبودهای عظیم حاصل از جنگ مواجه بود. هدف رفسنجانی بازسازی ویرانههای جنگ، بهبود زیر ساختها، افزایش تولید رشد از طریق سرمایهگذاری خصوصی و جاری بود. اقدامها شامل بازگشایی بورس تهران، خصوصی شدن برخی از کارخانههای دولتی، ایجاد مناطق آزاد تجاری در کیش و قشم، کاهش یارانههای دولتی، تک نرخی کردن ارز، کاهش پول در گردش، ترویج صادرات کشاورزی و. . . بود. <br> | در مرداد 1368هاشمی رفسنجانی به ریاست جمهوری انتخاب شد و مهدی کروبی جای او را در ریاست مجلس گرفت. ایران با خسارتها و کمبودهای عظیم حاصل از جنگ مواجه بود. هدف رفسنجانی بازسازی ویرانههای جنگ، بهبود زیر ساختها، افزایش تولید رشد از طریق سرمایهگذاری خصوصی و جاری بود. اقدامها شامل بازگشایی بورس تهران، خصوصی شدن برخی از کارخانههای دولتی، ایجاد مناطق آزاد تجاری در کیش و قشم، کاهش یارانههای دولتی، تک نرخی کردن ارز، کاهش پول در گردش، ترویج صادرات کشاورزی و. . . بود. <br> | ||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
در دور دوم انتخابات در اردیبهشت 1379 پیروزی اصلاحطلبان تثبیت شد. رفسنجانی با دریافت این نکته که نمیتواند رئیس مجلس شود، کناره گیری کرد. مهدی کروبی از اصلاحطلبان میانهرو رئیس مجلس شد. بهزاد نبوی و محمدرضا خاتمی، معاونان رئیس مجلس شدند. خاتمی در خرداد 1380 دوباره رأی آورد. شاید بزرگترین دستاورد خاتمی کمک به رواج اندیشه دموکراسی و تا حدی بازتر کردن دولت بوده است. زنان نقش فزاینده در جامعه کسب کردند. خاتمی بحث پیشین درباره اسلام امریکایی، در برابر اسلام ناب را به بحث تمایز اسلام مسالمت جو و اسلام سرکوب گر طرفدار خشونت تغییر داد. اخیراً همه پرسیهای انجام شده نشان میدهد ایرانیان خواستار تغییر و اصلاح در حکومت هستند. خلاصه تحولات اجتماعی و سیاسی نشان میدهد که در درازمدت، نیروهای مردمی آن قدر نیرومند خواهند بود که باعث تغییرات قابل توجه شوند. <br> | در دور دوم انتخابات در اردیبهشت 1379 پیروزی اصلاحطلبان تثبیت شد. رفسنجانی با دریافت این نکته که نمیتواند رئیس مجلس شود، کناره گیری کرد. مهدی کروبی از اصلاحطلبان میانهرو رئیس مجلس شد. بهزاد نبوی و محمدرضا خاتمی، معاونان رئیس مجلس شدند. خاتمی در خرداد 1380 دوباره رأی آورد. شاید بزرگترین دستاورد خاتمی کمک به رواج اندیشه دموکراسی و تا حدی بازتر کردن دولت بوده است. زنان نقش فزاینده در جامعه کسب کردند. خاتمی بحث پیشین درباره اسلام امریکایی، در برابر اسلام ناب را به بحث تمایز اسلام مسالمت جو و اسلام سرکوب گر طرفدار خشونت تغییر داد. اخیراً همه پرسیهای انجام شده نشان میدهد ایرانیان خواستار تغییر و اصلاح در حکومت هستند. خلاصه تحولات اجتماعی و سیاسی نشان میدهد که در درازمدت، نیروهای مردمی آن قدر نیرومند خواهند بود که باعث تغییرات قابل توجه شوند. <br> | ||
==جامعه، جنسیت، فرهنگ و زندگی فکری== | == جامعه، جنسیت، فرهنگ و زندگی فکری == | ||
جامعه، آموزش، بهداشت: برخی تغییرات اجتماعی مهم بر اثر تلاشهای عمدتاً توفیقآمیز در جهت بهبود زندگی جمعیت روستای صورت گرفته است؛ از جمله مراقبتهای بهداشتی، گسترش تمام سطوح آموزش برای هر دو جنس به سراسر کشور، گسترش شهرنشینی، کاهش رشد جمعیت، جادهسازی، لولهکشی آب، تأمین برق، درمانگاه، مدرسه و کانالهای آبیاری و... . <br> | جامعه، آموزش، بهداشت: برخی تغییرات اجتماعی مهم بر اثر تلاشهای عمدتاً توفیقآمیز در جهت بهبود زندگی جمعیت روستای صورت گرفته است؛ از جمله مراقبتهای بهداشتی، گسترش تمام سطوح آموزش برای هر دو جنس به سراسر کشور، گسترش شهرنشینی، کاهش رشد جمعیت، جادهسازی، لولهکشی آب، تأمین برق، درمانگاه، مدرسه و کانالهای آبیاری و... . <br> | ||
آموزش و بهداشت عمومی در عرصه آموزشی مدارس از بودجه دولتی، یارانه دریافت میکردند. ساخت مدارس در روستاها و نواحی فقیرنشین، افزایش تعداد زنان تحصیل کرده، افزایش دختران پذیرفته شده در دانشگاهها، سوادآموزی بزرگسالان، ایجاد شبکه مراقبتهای بهداشتی اولیه برای توده مردم، کاهش نرخ مرگ و میر مادران و نوزادان، تنظیم خانواده رایگان از نو برقرار شد، و کمی پس از آن مجاز شدن عقیم سازی و بسیاری موارد دیگر از جمله کارها و اصلاحاتی بود که انجام شد. مشکلات ناشی از ایدز و مواد مخدر قابل توجه است که با برنامههای مختلف و مراکز ترک اعتیاد و اطلاع رسانی بیشتر به مردم ضد این دو مورد، مبارزه ادامه دارد. <br> | آموزش و بهداشت عمومی در عرصه آموزشی مدارس از بودجه دولتی، یارانه دریافت میکردند. ساخت مدارس در روستاها و نواحی فقیرنشین، افزایش تعداد زنان تحصیل کرده، افزایش دختران پذیرفته شده در دانشگاهها، سوادآموزی بزرگسالان، ایجاد شبکه مراقبتهای بهداشتی اولیه برای توده مردم، کاهش نرخ مرگ و میر مادران و نوزادان، تنظیم خانواده رایگان از نو برقرار شد، و کمی پس از آن مجاز شدن عقیم سازی و بسیاری موارد دیگر از جمله کارها و اصلاحاتی بود که انجام شد. مشکلات ناشی از ایدز و مواد مخدر قابل توجه است که با برنامههای مختلف و مراکز ترک اعتیاد و اطلاع رسانی بیشتر به مردم ضد این دو مورد، مبارزه ادامه دارد. <br> | ||
انقلاب فرهنگی در سال 62 ـ 1359 باعث ضعیف شدن ایران در علم و فن آوری شد که برای توسعه مورد نیاز بود. از جمله جداسازی جنسی در مکانهای عمومی، مقررات لباس پوشیدن، سانسور و برخی محدودیتها در رابطه با فیلم و...؛ البته اکنون آزادیهای بیشتری وجود دارد. مشارکت فعال زنان در عرصه سیاستهای انقلابی خودآگاهی بسیاری از زنان طبقه عامه را درباره توانایی سیاسی خود بیدار کرد. تحصیل دختران مورد تشویق قرار گرفت. مخالفتهای صریح با سیاست و قوانینی که تبعیض بین زن و مرد شمرده میشد، سیاست چند همسری، ازدواج موقت، حق طلاق برای مردان، واگذاری صیانت فرزند به پدران و خانواده آنها، عدم امکان ورود به برخی مشاغل از جمله قضا، گرایش تازه زنان به تفسیر اسلام در جهت مساوات طلبانهتر به لحاظ جنسیتی، اهمیت یافت. درهای آموزش عالی دینی به روی زنان گشوده شد. در مجله زنان <ref>سردبیر: شهلا شرکت</ref> مقالههای گوناگونی در دفاع از زن به چاپ میرسید که از جمله نتایج آن، اجازه یافتن زن در مقام قاضی مشاور بود. این پیشرفتها ناشی از همکاری زنان سکولار و مذهبی بود. زنان عشایری و روستایی نقش مهمی در امرار معاش زندگی به عهده داشتند. ورزش از نظر اسلامی مشروع بود، در جایی که فقط زن حضور داشته باشد. در بعضی ورزشها چنانچه پوشش داشته باشند، حضور مرد هم بلامانع است. روابط بین اعضای خانواده رابطه خشک پدرسالاری نبود؛ بلکه روابط دوستانه بود. در ازدواج جوانان، گفت و گو بین والدین و فرزندان صورت میگیرد و در اغلب موارد حق انتخاب با جوانان است. <br> | انقلاب فرهنگی در سال 62 ـ 1359 باعث ضعیف شدن ایران در علم و فن آوری شد که برای توسعه مورد نیاز بود. از جمله جداسازی جنسی در مکانهای عمومی، مقررات لباس پوشیدن، سانسور و برخی محدودیتها در رابطه با فیلم و... ؛ البته اکنون آزادیهای بیشتری وجود دارد. مشارکت فعال زنان در عرصه سیاستهای انقلابی خودآگاهی بسیاری از زنان طبقه عامه را درباره توانایی سیاسی خود بیدار کرد. تحصیل دختران مورد تشویق قرار گرفت. مخالفتهای صریح با سیاست و قوانینی که تبعیض بین زن و مرد شمرده میشد، سیاست چند همسری، ازدواج موقت، حق طلاق برای مردان، واگذاری صیانت فرزند به پدران و خانواده آنها، عدم امکان ورود به برخی مشاغل از جمله قضا، گرایش تازه زنان به تفسیر اسلام در جهت مساوات طلبانهتر به لحاظ جنسیتی، اهمیت یافت. درهای آموزش عالی دینی به روی زنان گشوده شد. در مجله زنان <ref>سردبیر: شهلا شرکت</ref> مقالههای گوناگونی در دفاع از زن به چاپ میرسید که از جمله نتایج آن، اجازه یافتن زن در مقام قاضی مشاور بود. این پیشرفتها ناشی از همکاری زنان سکولار و مذهبی بود. زنان عشایری و روستایی نقش مهمی در امرار معاش زندگی به عهده داشتند. ورزش از نظر اسلامی مشروع بود، در جایی که فقط زن حضور داشته باشد. در بعضی ورزشها چنانچه پوشش داشته باشند، حضور مرد هم بلامانع است. روابط بین اعضای خانواده رابطه خشک پدرسالاری نبود؛ بلکه روابط دوستانه بود. در ازدواج جوانان، گفت و گو بین والدین و فرزندان صورت میگیرد و در اغلب موارد حق انتخاب با جوانان است. <br> | ||
در سالهای اول پس از انقلاب، محدودیتهای بسیاری برای فیلم و سینما وجود داشت، و برای این که یک فیلم ساخته و اکران شود، باید مراحلی را میگذراند؛ از مرحله نوشتن سناریو تا مرحله بعد از ساخته شدن؛ اما بعدها در آذر 1366 امام خمینی مقررات اخلاقی را جایگزین کرد. بسیاری از فیلمها مجوز گرفتند؛ حتی بعضی از آنها در جشنوارههای مختلف برنده جایزه شدند و ارز مورد نیاز خود را به دست آوردند. از جمله این فیلمها دو زن، آدم برفی، زیر نور ماه، ارتفاع پست و خانهای روی آب بود. فیلم سازان موفقی چون مهرجویی، بیضایی، کیارستمی، حاتمی کیا، بنی اعتماد و تهمینه میلانی را میتوان نام برد؛ البته هنر فقط به سینما محدود نمیشد؛ بلکه در زمینههای دیگر مثل رمان، شو، موسیقی و نقاشی و. . . نیز رو به پیشرفت و گسترش بودند. <br> | در سالهای اول پس از انقلاب، محدودیتهای بسیاری برای فیلم و سینما وجود داشت، و برای این که یک فیلم ساخته و اکران شود، باید مراحلی را میگذراند؛ از مرحله نوشتن سناریو تا مرحله بعد از ساخته شدن؛ اما بعدها در آذر 1366 امام خمینی مقررات اخلاقی را جایگزین کرد. بسیاری از فیلمها مجوز گرفتند؛ حتی بعضی از آنها در جشنوارههای مختلف برنده جایزه شدند و ارز مورد نیاز خود را به دست آوردند. از جمله این فیلمها دو زن، آدم برفی، زیر نور ماه، ارتفاع پست و خانهای روی آب بود. فیلم سازان موفقی چون مهرجویی، بیضایی، کیارستمی، حاتمی کیا، بنی اعتماد و تهمینه میلانی را میتوان نام برد؛ البته هنر فقط به سینما محدود نمیشد؛ بلکه در زمینههای دیگر مثل رمان، شو، موسیقی و نقاشی و. . . نیز رو به پیشرفت و گسترش بودند. <br> | ||
در سالهای اخیر عقاید جدید سیاسی و دینی شکوفا شد، و دیدگاههای بسیاری وجود داشت. مطبوعات در توسعه فکری و سیاسی به ویژه از سال 1368 به بعد یک نیروی عمده بود. سرکوب جدی مطبوعات در بهار سال 1379 پس از حمله حکومت به اصلاحطلبان و از پی کنفرانس برلین آغاز شد. برخی از روزنامه نگاران از جمله اکبر گنجی به انتقاد تند دست میزدند و به سبب این انتقادها و کتابهایش روانه زندان شد. اصلاحطلبانی که بر اسلام تأکید داشتند، به طور معمول راهی در پیش گرفتند که به مدرن گرایی اسلامی شهرت داشت، و بر این ادعا مبتنی بود که همه ارزشهای مثبتی که آنها در غرب مشاهده میکردند، مانند علم، حکومت انتخابی، وضعیت بهتر زنان و نظایر آنها، در اسلام اگر به درستی درک شود، دریافت میشود.<br> | در سالهای اخیر عقاید جدید سیاسی و دینی شکوفا شد، و دیدگاههای بسیاری وجود داشت. مطبوعات در توسعه فکری و سیاسی به ویژه از سال 1368 به بعد یک نیروی عمده بود. سرکوب جدی مطبوعات در بهار سال 1379 پس از حمله حکومت به اصلاحطلبان و از پی کنفرانس برلین آغاز شد. برخی از روزنامه نگاران از جمله اکبر گنجی به انتقاد تند دست میزدند و به سبب این انتقادها و کتابهایش روانه زندان شد. اصلاحطلبانی که بر اسلام تأکید داشتند، به طور معمول راهی در پیش گرفتند که به مدرن گرایی اسلامی شهرت داشت، و بر این ادعا مبتنی بود که همه ارزشهای مثبتی که آنها در غرب مشاهده میکردند، مانند علم، حکومت انتخابی، وضعیت بهتر زنان و نظایر آنها، در اسلام اگر به درستی درک شود، دریافت میشود.<br> | ||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
در ایران اقلیتهای مختلف وجود دارند که قانون اساسی نیز یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان را به رسمیت میشناسد. یهودیان که گاه آنها را طرفدار [[اسرائیل]] میپنداشتند، در رنج بودند و اکثریت به اسرائیل یا امریکا در سالهای پس از انقلاب گریختند. بهاییها که مرتد از اسلام به شمار میآمدند، و تعداد آنها خیلی کم بود، در سال 1364 تجربیات تلخی از اعدام و سرکوب را دیدند. افراد سنی که در زاهدان در غرب بین کردها، ترکمن و... زندگی میکردند و میکنند، گاه مورد تبعیض واقع میشدند؛ برای مثال در ساختن مجلس، داشتن نماینده و... قومیتهایی از قبیل کرد و ترک و لر و... تا قبل از انقلاب حتی استفاده از زبان محلی ممنوع بود؛ اما دولت خاتمی از همان ابتدا به حمایت از آنها پرداخت. زبان محلی آزاد شد. روزنامه، نوار، موسیقی، کتاب و برنامههای مختلف به زبانهای محلی میتوانست وجود داشته باشد، و تغییرات در سالهای اخیر تا حدی در جهت برآوردن خواستهای اقلیتها حرکت کرده است.<br> | در ایران اقلیتهای مختلف وجود دارند که قانون اساسی نیز یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان را به رسمیت میشناسد. یهودیان که گاه آنها را طرفدار [[اسرائیل]] میپنداشتند، در رنج بودند و اکثریت به اسرائیل یا امریکا در سالهای پس از انقلاب گریختند. بهاییها که مرتد از اسلام به شمار میآمدند، و تعداد آنها خیلی کم بود، در سال 1364 تجربیات تلخی از اعدام و سرکوب را دیدند. افراد سنی که در زاهدان در غرب بین کردها، ترکمن و... زندگی میکردند و میکنند، گاه مورد تبعیض واقع میشدند؛ برای مثال در ساختن مجلس، داشتن نماینده و... قومیتهایی از قبیل کرد و ترک و لر و... تا قبل از انقلاب حتی استفاده از زبان محلی ممنوع بود؛ اما دولت خاتمی از همان ابتدا به حمایت از آنها پرداخت. زبان محلی آزاد شد. روزنامه، نوار، موسیقی، کتاب و برنامههای مختلف به زبانهای محلی میتوانست وجود داشته باشد، و تغییرات در سالهای اخیر تا حدی در جهت برآوردن خواستهای اقلیتها حرکت کرده است.<br> | ||
=واقعه نگاری حوادث پس از انقلاب اسلامی بر اساس مطالب کتاب= | =واقعه نگاری حوادث پس از انقلاب اسلامی بر اساس مطالب کتاب= | ||
==سیاست و اقتصاد در دوره آیتاللّه خمینی(قدس سره)== | == سیاست و اقتصاد در دوره آیتاللّه خمینی(قدس سره) == | ||
انقلاب 1357 ایران مثل بسیاری از انقلابها با ائتلاف چندین گروه و حزب ناهمگون که مخالف رژیم پهلوی بودند، به پیروزی رسید که این ائتلاف پس از پیروزی چندان دوام نیاورد. این احزاب که پس از انقلاب به فعالیتهای کوتاه مدت و بلندمدت پرداختند، عبارت بودند از: <br> | انقلاب 1357 ایران مثل بسیاری از انقلابها با ائتلاف چندین گروه و حزب ناهمگون که مخالف رژیم پهلوی بودند، به پیروزی رسید که این ائتلاف پس از پیروزی چندان دوام نیاورد. این احزاب که پس از انقلاب به فعالیتهای کوتاه مدت و بلندمدت پرداختند، عبارت بودند از: <br> | ||
حزب نهضت آزادی: این حزب را مهدی بازرگان با اهداف دموکراسی، ملیگرایی و مخالفت با حکومت عالمان تشکیل داد. در دولت پس از انقلاب نقاط مهمی از جمله یک سوم وزارتخانهها را تحت تصدی داشتند. عدم اختیار کافی و ضعیف شدن و کنارهگیری و مرگ افراد مؤثر، اصرار به داشتن روابط با امریکا و سرپیچی دانشجویان از تخلیه سفارت امریکا که به کنارهگیری دولت موقت انجامید، باعث ضعیف شدن حزب شد.<br> | حزب نهضت آزادی: این حزب را مهدی بازرگان با اهداف دموکراسی، ملیگرایی و مخالفت با حکومت عالمان تشکیل داد. در دولت پس از انقلاب نقاط مهمی از جمله یک سوم وزارتخانهها را تحت تصدی داشتند. عدم اختیار کافی و ضعیف شدن و کنارهگیری و مرگ افراد مؤثر، اصرار به داشتن روابط با امریکا و سرپیچی دانشجویان از تخلیه سفارت امریکا که به کنارهگیری دولت موقت انجامید، باعث ضعیف شدن حزب شد.<br> | ||
خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
چپ غیرمذهبی: یکی از آنها حزب توده بود که به اتهام جاسوسی برای شوروی در سال 1361 منحل شد. <br> | چپ غیرمذهبی: یکی از آنها حزب توده بود که به اتهام جاسوسی برای شوروی در سال 1361 منحل شد. <br> | ||
#فداییان خلق: این حزب به دو دسته اقلیت و اکثریت تقسیم شد: دسته اکثریت از امام خمینی حمایت میکرد، و تا سال 1362 به کار خود ادامه دادند که در آن سال غیر قانونی اعلام شد. دسته اقلیت به علت حمایت از شورشهای مختلف در ایران سرکوب، و از صحنه سیاسی کشور حذف شد.<br> | # فداییان خلق: این حزب به دو دسته اقلیت و اکثریت تقسیم شد: دسته اکثریت از امام خمینی حمایت میکرد، و تا سال 1362 به کار خود ادامه دادند که در آن سال غیر قانونی اعلام شد. دسته اقلیت به علت حمایت از شورشهای مختلف در ایران سرکوب، و از صحنه سیاسی کشور حذف شد.<br> | ||
'''انجمن حجتیه''': هدف از تشکیل حزب قبل از انقلاب، مبارزه ضد بهاییان بود که تا سال 1362 بعد از انقلاب هم به کار خود ادامه داد؛ ولی در سال 1362 از صحنه سیاسی حذف شد. <br> | '''انجمن حجتیه''': هدف از تشکیل حزب قبل از انقلاب، مبارزه ضد بهاییان بود که تا سال 1362 بعد از انقلاب هم به کار خود ادامه داد؛ ولی در سال 1362 از صحنه سیاسی حذف شد. <br> | ||
خط ۱۲۴: | خط ۱۲۴: | ||
رابطه با امریکا در خلال این سالها فرایند ذیل را پیموده است: <br> | رابطه با امریکا در خلال این سالها فرایند ذیل را پیموده است: <br> | ||
#دولت موقت، خواستار رابطه بهتر بود؛ | # دولت موقت، خواستار رابطه بهتر بود؛ | ||
#امریکا شاه را پذیرفت؛ | # امریکا شاه را پذیرفت؛ | ||
#عدم ارجاع پولهای ایران که در امریکا بود، به وسیله آن کشور؛ | # عدم ارجاع پولهای ایران که در امریکا بود، به وسیله آن کشور؛ | ||
#تسخیر سفارت به وسیله دانشجویان و گروگان گیری کارکنان سفارت؛ | # تسخیر سفارت به وسیله دانشجویان و گروگان گیری کارکنان سفارت؛ | ||
#انجام عملیات نظامی امریکا برای آزادسازی گروگانها؛ | # انجام عملیات نظامی امریکا برای آزادسازی گروگانها؛ | ||
#ترغیب عراق به حمله به ایران؛ | # ترغیب عراق به حمله به ایران؛ | ||
#موافقت نامه جهت مبادله گروگانهابا پولهای ایران و عدم مداخله امریکا در امور ایران؛ | # موافقت نامه جهت مبادله گروگانهابا پولهای ایران و عدم مداخله امریکا در امور ایران؛ | ||
#تحریم اقتصادی امریکا ضد ایران؛ | # تحریم اقتصادی امریکا ضد ایران؛ | ||
#جریان ایران گیت. | # جریان ایران گیت. | ||
روابط ایران با دیگر کشورهای جهان روند ذیل را پشت سر گذاشته است. | روابط ایران با دیگر کشورهای جهان روند ذیل را پشت سر گذاشته است. | ||
#روابط با عربستان بعد از حج 1366 تیره شد؛ | # روابط با عربستان بعد از حج 1366 تیره شد؛ | ||
#روابط با اروپا بعد از جریان سلمان رشدی تیره شد؛ | # روابط با اروپا بعد از جریان سلمان رشدی تیره شد؛ | ||
#روابط با [[شوروى|شوروی]] و کشورهای بلوک شرق کمی بهبود یافت؛ | # روابط با [[شوروى|شوروی]] و کشورهای بلوک شرق کمی بهبود یافت؛ | ||
#[[کویت]]، [[عربستان]] و [[امریکا]] همه به عراق ضد ایران کمک میکردند. | # [[کویت]]، [[عربستان]] و [[امریکا]] همه به عراق ضد ایران کمک میکردند. | ||
==سیاست و اقتصاد در ایران پس از خمینی== | == سیاست و اقتصاد در ایران پس از خمینی == | ||
ایران بعد از سال 1368 روند رو به پیشرفتی را با دو رئیس جمهوری و رهبری آیتاللّه خامنهای احساس کرده است. <br> | ایران بعد از سال 1368 روند رو به پیشرفتی را با دو رئیس جمهوری و رهبری آیتاللّه خامنهای احساس کرده است. <br> | ||
وضعیت اقتصادی در زمان ریاست جمهوریهاشمی رفسنجانی را میتوان به این شرح برشمرد:<br> | وضعیت اقتصادی در زمان ریاست جمهوریهاشمی رفسنجانی را میتوان به این شرح برشمرد:<br> | ||
#خرابیهای ناشی از جنگ؛ | # خرابیهای ناشی از جنگ؛ | ||
#تورم، بیکاری، کسری بودجه، وابستگی به نفت، کاهش خودکفایی کشاورزی؛ | # تورم، بیکاری، کسری بودجه، وابستگی به نفت، کاهش خودکفایی کشاورزی؛ | ||
#تدوین 2 برنامه پنجساله(بازسازی خرابیهای ناشی از جنگ، بهبود زیرساختها، افزایش تولید، رشد از طریق سرمایهگذاری)؛ | # تدوین 2 برنامه پنجساله(بازسازی خرابیهای ناشی از جنگ، بهبود زیرساختها، افزایش تولید، رشد از طریق سرمایهگذاری)؛ | ||
#بازگشایی بورس تهران؛ | # بازگشایی بورس تهران؛ | ||
#منطقه آزاد اعلان شدن جزایر کیش و قشم؛ | # منطقه آزاد اعلان شدن جزایر کیش و قشم؛ | ||
#گرفتن وام از صندوق بینالمللی پول و اجرای سیاستهای تعدیلی؛ | # گرفتن وام از صندوق بینالمللی پول و اجرای سیاستهای تعدیلی؛ | ||
#رسوایی در خصوصیسازی برنامه پنجساله اول(تعلیق برنامهها)؛ | # رسوایی در خصوصیسازی برنامه پنجساله اول(تعلیق برنامهها)؛ | ||
#تصویب قوانین جدید در مجلس به نفع جانبازان؛ | # تصویب قوانین جدید در مجلس به نفع جانبازان؛ | ||
#بالا رفتن بدهیهای ایران؛ | # بالا رفتن بدهیهای ایران؛ | ||
#تحریم اقتصادی ایران به وسیله امریکا؛ | # تحریم اقتصادی ایران به وسیله امریکا؛ | ||
#پایین آمدن قیمت نفت و کاهش تولید؛ | # پایین آمدن قیمت نفت و کاهش تولید؛ | ||
#تورم 31 درصدی سالیانه؛ | # تورم 31 درصدی سالیانه؛ | ||
#کاهش سطح زندگی کارگری که به شورش کارگران انجامید. این شورشها به وسیله دولت مرکزی سرکوب شدند. | # کاهش سطح زندگی کارگری که به شورش کارگران انجامید. این شورشها به وسیله دولت مرکزی سرکوب شدند. | ||
ارتباط با کشورهای خارجی بسیار بهبود یافت؛ ولی مسائل مبهمی مثل ترور اسرئیلیها در کشورهای دیگر، هنوز هم مانع روابط کاملا خوب با کشورهای مختلف جهان است. | ارتباط با کشورهای خارجی بسیار بهبود یافت؛ ولی مسائل مبهمی مثل ترور اسرئیلیها در کشورهای دیگر، هنوز هم مانع روابط کاملا خوب با کشورهای مختلف جهان است. | ||
وضعیت اقتصادی در زمان آقای خاتمی، عملا مسدود ماند. بعد از 2 سال، با شروع برنامه پنجساله سوم سعی بر تثبیت موارد ذیل شد: | وضعیت اقتصادی در زمان آقای خاتمی، عملا مسدود ماند. بعد از 2 سال، با شروع برنامه پنجساله سوم سعی بر تثبیت موارد ذیل شد: | ||
#ترویج حاکمیت قانون؛ | # ترویج حاکمیت قانون؛ | ||
#صادرات غیر نفتی؛ | # صادرات غیر نفتی؛ | ||
#خصوصی سازی؛ | # خصوصی سازی؛ | ||
#آزادگذاری: یعنی این که خارج از دولت هم میتوان به فعالیتهای بزرگ اقتصادی (در واقع طرح اقتصاد آزاد) دست زد؛ | # آزادگذاری: یعنی این که خارج از دولت هم میتوان به فعالیتهای بزرگ اقتصادی (در واقع طرح اقتصاد آزاد) دست زد؛ | ||
#گرفتن مالیات از فراریان مالیاتی و جدی گرفتن بحث مالیات در اقتصاد. | # گرفتن مالیات از فراریان مالیاتی و جدی گرفتن بحث مالیات در اقتصاد. | ||
وضعیت سیاسی داخلی ایران در زمان خاتمی به این شرح است: | وضعیت سیاسی داخلی ایران در زمان خاتمی به این شرح است: | ||
#انتخاب خاتمی با اکثریت آرا در سال 1376؛ | # انتخاب خاتمی با اکثریت آرا در سال 1376؛ | ||
#برگزاری اجلاس سران؛ | # برگزاری اجلاس سران؛ | ||
#سخنان آیتاللّه منتظری در مورد کاهش شدید اختیارات رهبری (وی گفت صاحب این مقام باید نظارت کند نه حکومت)؛ | # سخنان آیتاللّه منتظری در مورد کاهش شدید اختیارات رهبری (وی گفت صاحب این مقام باید نظارت کند نه حکومت)؛ | ||
#دستگیری کرباسچی شهردار سابق تهران؛ | # دستگیری کرباسچی شهردار سابق تهران؛ | ||
#تظاهرات دانشجویان ضد دستگیری کرباسچی؛ | # تظاهرات دانشجویان ضد دستگیری کرباسچی؛ | ||
#حمله پلیس به دانشجویان؛ | # حمله پلیس به دانشجویان؛ | ||
#استیضاح وزیر کشور (نوری)؛ | # استیضاح وزیر کشور (نوری)؛ | ||
#بستن روزنامهها؛ | # بستن روزنامهها؛ | ||
#تشکیل دادگاه مطبوعات؛ | # تشکیل دادگاه مطبوعات؛ | ||
#قتلهای زنجیرهای؛ | # قتلهای زنجیرهای؛ | ||
#درخواست پاکسازی نیروهای امنیتی؛ | # درخواست پاکسازی نیروهای امنیتی؛ | ||
#دستگیری یهودیان؛ | # دستگیری یهودیان؛ | ||
#انتخاب شوراها؛ | # انتخاب شوراها؛ | ||
#انتخابات مجلس پنجم؛ | # انتخابات مجلس پنجم؛ | ||
#انتخابات مجلس ششم؛ | # انتخابات مجلس ششم؛ | ||
#سالگرد تظاهرات 1378: تظاهرات دانشجویی ضد بستن روزنامه سلام و دستگیری سردبیر آن روزنامه بود که با سرکوب شدید همراه شد. این تظاهرات در چند شهر ادامه داشت و تا چند سال بعد برای آن سالگرد گرفته شد؛ | # سالگرد تظاهرات 1378: تظاهرات دانشجویی ضد بستن روزنامه سلام و دستگیری سردبیر آن روزنامه بود که با سرکوب شدید همراه شد. این تظاهرات در چند شهر ادامه داشت و تا چند سال بعد برای آن سالگرد گرفته شد؛ | ||
#استعفای مهاجرانی؛ | # استعفای مهاجرانی؛ | ||
#کنفرانس برلین؛ | # کنفرانس برلین؛ | ||
#پیروزی آقای خاتمی در انتخابات 1380؛ | # پیروزی آقای خاتمی در انتخابات 1380؛ | ||
#حکم اعدام دانشجویی؛ | # حکم اعدام دانشجویی؛ | ||
#طرح همه پرسی در مورد اصلاحات. | # طرح همه پرسی در مورد اصلاحات. | ||
در این دوره در کل ارتباط با امریکا درهالهای از ابهام است. از روند اوضاع چنین برمی آید که امریکا نمیخواهد با ایران رابطه داشته باشد. هر چه ایران در مورد افغانستان و عراق حسن نیت نشان داد و هر چه آقای خاتمی کوشید با نظریه گفتوگوی تمدنها این دو کشور را در واقع ملت این دو کشور را آشتی دهد، امریکا بهانهها و مشکلات دیگری تراشید که آینده روابط را به هم ریخت. امریکا منتظر سقوط حکومت ایران است که آن هم مسأله سادهای نیست که به همین راحتی بتوان آن را پیش بینی کرد. | در این دوره در کل ارتباط با امریکا درهالهای از ابهام است. از روند اوضاع چنین برمی آید که امریکا نمیخواهد با ایران رابطه داشته باشد. هر چه ایران در مورد افغانستان و عراق حسن نیت نشان داد و هر چه آقای خاتمی کوشید با نظریه گفتوگوی تمدنها این دو کشور را در واقع ملت این دو کشور را آشتی دهد، امریکا بهانهها و مشکلات دیگری تراشید که آینده روابط را به هم ریخت. امریکا منتظر سقوط حکومت ایران است که آن هم مسأله سادهای نیست که به همین راحتی بتوان آن را پیش بینی کرد. | ||
در این دوره رهبر انقلاب اسلامی یعنی آیتاللّه خامنهای به دنبال تحکیم پایههای قدرت خود بود، و در این بین، گاهی از اصلاحات طرفداری کرده، و گاهی به مخالفت با آن پرداخته است، و هاشمی رفسنجانی بعد از ریاست جمهوری به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. | در این دوره رهبر انقلاب اسلامی یعنی آیتاللّه خامنهای به دنبال تحکیم پایههای قدرت خود بود، و در این بین، گاهی از اصلاحات طرفداری کرده، و گاهی به مخالفت با آن پرداخته است، و هاشمی رفسنجانی بعد از ریاست جمهوری به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. | ||
==جامعه، جنسیت، فرهنگ و زندگی فکری== | == جامعه، جنسیت، فرهنگ و زندگی فکری == | ||
در فصل سوم که جامعه، جنسیت، فرهنگ، و زندگی فکری را مورد بررسی قرار میدهد، نکات ذیل قابل تأمل است. | در فصل سوم که جامعه، جنسیت، فرهنگ، و زندگی فکری را مورد بررسی قرار میدهد، نکات ذیل قابل تأمل است. | ||
#بهبود بهداشت عمومی؛ | # بهبود بهداشت عمومی؛ | ||
#تحصیل رایگان تا قبل از دانشگاه؛ | # تحصیل رایگان تا قبل از دانشگاه؛ | ||
#بالا رفتن نرخ سواد در زنان؛ | # بالا رفتن نرخ سواد در زنان؛ | ||
#پیدایی طرح پیکار با بی سوادی: سواد آموزی بزرگسالان؛ | # پیدایی طرح پیکار با بی سوادی: سواد آموزی بزرگسالان؛ | ||
#پیدایی خانههای بهداشت، با همکاری یک مرد و یک زن که اغلب زن و شوهر بودند؛ | # پیدایی خانههای بهداشت، با همکاری یک مرد و یک زن که اغلب زن و شوهر بودند؛ | ||
#بهبود وضع روستاها؛ | # بهبود وضع روستاها؛ | ||
#کنترل جمعیت: یک چرخش 180 درجه در پایان دهه 60. مجاز شدن تنظیم خانواده با استفاده از فتوای مراجع در دستور کار دولت قرار گرفت؛ | # کنترل جمعیت: یک چرخش 180 درجه در پایان دهه 60. مجاز شدن تنظیم خانواده با استفاده از فتوای مراجع در دستور کار دولت قرار گرفت؛ | ||
#کم شدن مرگ و میر میان مادران باردار و نوزادان؛ | # کم شدن مرگ و میر میان مادران باردار و نوزادان؛ | ||
#افزایش جمعیت؛ | # افزایش جمعیت؛ | ||
#افزایش ارتباطات: گسترده شدن تلویزیون به چندین کانال، برخورداری استانهای مختلف از تلویزیون محلی، وجود رایانه، دسترسی به اینترنت؛ | # افزایش ارتباطات: گسترده شدن تلویزیون به چندین کانال، برخورداری استانهای مختلف از تلویزیون محلی، وجود رایانه، دسترسی به اینترنت؛ | ||
#مشکل مواد مخدر: به ویژه میان جوانان که اغلب تهیدست نیستند، و به علت بدبینی و بی تفاوتی فراگیر، به مواد مخدر روی میآورند؛ | # مشکل مواد مخدر: به ویژه میان جوانان که اغلب تهیدست نیستند، و به علت بدبینی و بی تفاوتی فراگیر، به مواد مخدر روی میآورند؛ | ||
#مشکل ایدز(HIV+) به ویژه در زندانها و میان مصرف کنندگان مواد مخدر؛ | # مشکل ایدز(HIV+) به ویژه در زندانها و میان مصرف کنندگان مواد مخدر؛ | ||
#ارائه طرح انطباق که با اعتراضات دانشجویان پزشکی به حق انتخاب پزشک زن به وسیله زنان تبدیل شد؛ | # ارائه طرح انطباق که با اعتراضات دانشجویان پزشکی به حق انتخاب پزشک زن به وسیله زنان تبدیل شد؛ | ||
#بهبود وضع آب آشامیدنی؛ | # بهبود وضع آب آشامیدنی؛ | ||
#وضعیت فرهنگی که یک سیر آزادگرایانه در مقایسه با اوایل انقلاب داشته است؛ | # وضعیت فرهنگی که یک سیر آزادگرایانه در مقایسه با اوایل انقلاب داشته است؛ | ||
#وضعیت زنان که از لحاظ حقوقی به صفر رسیده بود تا حدی بهبود یافت. در مقابل از دست دادن شغل خود، به دیگر مشاغل روی آوردند. در ورزش به کامیابی دست یافتند. در میدان مبارزه برای احقاق حقوق از دست رفته زنان، گروههای متضاد چه مردانه چه زنانه با هم همکاری میکنند؛ | # وضعیت زنان که از لحاظ حقوقی به صفر رسیده بود تا حدی بهبود یافت. در مقابل از دست دادن شغل خود، به دیگر مشاغل روی آوردند. در ورزش به کامیابی دست یافتند. در میدان مبارزه برای احقاق حقوق از دست رفته زنان، گروههای متضاد چه مردانه چه زنانه با هم همکاری میکنند؛ | ||
#سینما نیز رو به بهبود گذاشته است. ورود فیلم سازان زن به عرصه سینما و برداشتن محدودیتها در زمان آقای خاتمی از جمله علل بهبود است؛ | # سینما نیز رو به بهبود گذاشته است. ورود فیلم سازان زن به عرصه سینما و برداشتن محدودیتها در زمان آقای خاتمی از جمله علل بهبود است؛ | ||
#نگرشهای جدید به دین و تفسیرهای متفاوت از آن در این دوره آزادانهتر بحث و عنوان میشود که از این طریق میتوان روابط با مردم را بهبود بخشید؛ البته این نگرشها و بحثهای پیرامون آن، زیر نظر اصلاحطلبان مجاز است و اگر از آن فراتر رود، با مقابله و عکسالعمل روبه رو خواهد شد. | # نگرشهای جدید به دین و تفسیرهای متفاوت از آن در این دوره آزادانهتر بحث و عنوان میشود که از این طریق میتوان روابط با مردم را بهبود بخشید؛ البته این نگرشها و بحثهای پیرامون آن، زیر نظر اصلاحطلبان مجاز است و اگر از آن فراتر رود، با مقابله و عکسالعمل روبه رو خواهد شد. | ||
#نقد و مخالفت با ولایت فقیه از طرف روحانیان و غیر روحانیان مطرح شده است، و حکومت تا جایی که توانسته با آن مخالفت کرده است. | # نقد و مخالفت با ولایت فقیه از طرف روحانیان و غیر روحانیان مطرح شده است، و حکومت تا جایی که توانسته با آن مخالفت کرده است. | ||
#جوامع اقلیت چه قومی ـ نژادی و چه دینی در ایران بسیارند که نارضایی گروههای قومی ممکن است تمامیت ارضی ایران را با خطر مواجه کند؛ چرا که ممکن است از طرف دیگر کشورها هم حمایت شوند؛ البته وضعیت اقلیتهادر زمان آقای خاتمی بهبود یافته است. <br> | # جوامع اقلیت چه قومی ـ نژادی و چه دینی در ایران بسیارند که نارضایی گروههای قومی ممکن است تمامیت ارضی ایران را با خطر مواجه کند؛ چرا که ممکن است از طرف دیگر کشورها هم حمایت شوند؛ البته وضعیت اقلیتهادر زمان آقای خاتمی بهبود یافته است. <br> | ||
تقریباً در تمام موارد پیش گفته به نظر میرسد که ایران امروز در دوره گذار است که در آن گرایش به سوی شهرنشینی، آموزش، و تا حدی مدرن سازی اقتصاد و جامعه در کنش با عقاید و خواستهایی نقش داشته است که با منافع خاص حکومت و روحانیان ـ بازار ناسازگار است.<br> | تقریباً در تمام موارد پیش گفته به نظر میرسد که ایران امروز در دوره گذار است که در آن گرایش به سوی شهرنشینی، آموزش، و تا حدی مدرن سازی اقتصاد و جامعه در کنش با عقاید و خواستهایی نقش داشته است که با منافع خاص حکومت و روحانیان ـ بازار ناسازگار است.<br> | ||
خط ۲۲۵: | خط ۲۲۵: | ||
محققان و نویسندگانی چون تدااسکاچ پل، رابرت لونی، مایکل فیشر، جان فوران، میشل فوکو و بسیاری دیگر، اسامی غیرایرانی آشنا برای علاقه مندان به مطالعات در مورد انقلاب اسلامی هستند؛ البته جای خالی ترجمه مطالعات نظری دقیق محققان غیرایرانی در بازار کتاب درباره انقلاب اسلامی ایران، خبر از یک ارتباط متقابل میان سطح نازل عرضه این گونه مطالعات و تقاضای نازلتر آن در بازار نشر دارد. کتاب نتایج انقلاب ایران یکی از جلوههای افول این مطالعات است که در ردیف آثار ترجمه شده محققان غیرایرانی قرار میگیرد. کتاب مذکور، سومین کتابی است که از این نویسنده به فارسی ترجمه میشود.<br> | محققان و نویسندگانی چون تدااسکاچ پل، رابرت لونی، مایکل فیشر، جان فوران، میشل فوکو و بسیاری دیگر، اسامی غیرایرانی آشنا برای علاقه مندان به مطالعات در مورد انقلاب اسلامی هستند؛ البته جای خالی ترجمه مطالعات نظری دقیق محققان غیرایرانی در بازار کتاب درباره انقلاب اسلامی ایران، خبر از یک ارتباط متقابل میان سطح نازل عرضه این گونه مطالعات و تقاضای نازلتر آن در بازار نشر دارد. کتاب نتایج انقلاب ایران یکی از جلوههای افول این مطالعات است که در ردیف آثار ترجمه شده محققان غیرایرانی قرار میگیرد. کتاب مذکور، سومین کتابی است که از این نویسنده به فارسی ترجمه میشود.<br> | ||
وی به سال 1966/ 1355 پژوهشی در مورد انقلاب مشروطه و جنبش تنباکو در ایران انجام داد. این پژوهش با عنوان تحریم تنباکو در ایران، در سال 1356 با ترجمه شاهرخ قائم مقامی به وسیله انتشارات تیسفون و با همکاری مؤسسه انتشاراتی فرانکلین منتشر شد. وی در پژوهش خود از تحریم توتون و تنباکو در ایران به صورت جنبشی مردمی و موفق یاد کرده، و آن را متضمن نخستین اتحاد توفیقآمیز میان عالمان، اصلاحطلبان متجدد و جماعت ناراضی ایران تلقی کرد. آثار او در ایران پیش از انقلاب، چنان که خود اذعان دارد، به طور عمده با نقدها و بررسیهای منفی روبه رو بود. کدی مخالفتها و نقدها را به ملی گرایانی نسبت میدهد که با عالمان مخالف پهلوی موافق نبودند. وی آورده است: چند سال پیش که ریشههای انقلاب ترجمه شد، به سبب آنچه درباره توسعه و مشکلات مدرن ایران میگفت، به سرعت مورد بحث مثبت قرار گرفت. <br> | وی به سال 1966/ 1355 پژوهشی در مورد انقلاب مشروطه و جنبش تنباکو در ایران انجام داد. این پژوهش با عنوان تحریم تنباکو در ایران، در سال 1356 با ترجمه شاهرخ قائم مقامی به وسیله انتشارات تیسفون و با همکاری مؤسسه انتشاراتی فرانکلین منتشر شد. وی در پژوهش خود از تحریم توتون و تنباکو در ایران به صورت جنبشی مردمی و موفق یاد کرده، و آن را متضمن نخستین اتحاد توفیقآمیز میان عالمان، اصلاحطلبان متجدد و جماعت ناراضی ایران تلقی کرد. آثار او در ایران پیش از انقلاب، چنان که خود اذعان دارد، به طور عمده با نقدها و بررسیهای منفی روبه رو بود. کدی مخالفتها و نقدها را به ملی گرایانی نسبت میدهد که با عالمان مخالف پهلوی موافق نبودند. وی آورده است: چند سال پیش که ریشههای انقلاب ترجمه شد، به سبب آنچه درباره توسعه و مشکلات مدرن ایران میگفت، به سرعت مورد بحث مثبت قرار گرفت. <br> | ||
کتاب ریشههای انقلاب، در واقع دومین کتابی بود که از او به فارسی ترجمه شد.<ref>ریشههاى انقلاب: تاریخ تفسیرى ایران معاصر، نیکى آر. کدى، ترجمه عبدالکریم گواهى، نشر قلم، 1369.</ref> ریشههای انقلاب، کتابی مشتمل بر نه فصل بود که جریان مدرن سازی ایران را از قرن نوزدهم بررسی میکرد ضمن این که به قاجاریه، رضاشاه و جنگهای ایران، فصول جداگانهای اختصاص داده بود. این کتاب با فصل نهم که در مورد انقلاب بود، به پایان میرسید. پس از گذشت 22 سال از انتشار آن، مدیران انتشارات دانشگاه ییل، تجدید چاپ و بازنگری کتاب را به نیکی آر.کدی پیشنهاد کردند که کدی ضمن بازنگری، سه فصل به کتاب پیشین اضافه کرد. کتاب نتایج انقلاب ایران، ترجمه فصول دهم، یازدهم و دوازدهم کتاب بازنگری شده کدی است که فاقد اصلاحیههای کدی بر فصول دیگر است. ضمن این که دارای یک نتیجهگیری تازه، پیشگفتار و کتابشناسی و پانوشتهای بازنگری شده است. فصول الحاقی، ریشههای انقلاب، گزارشی از وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران از سال 1357 تا 1368 است که به مسائل اجتماعی و فرهنگی ایران در دوران کنونی پیوند میخورد. کدی با تشریح چگونگی تولد احزاب و گروهها در انقلاب اسلامی، گزارش خود را آغاز میکند و در ادامه به ارائه گزارشی از چگونگی شکل گیری نهادهای مهم پس از انقلاب اسلامی میپردازد. تأثیر احزاب بر جنگ تحمیلی و حتی پیش و پس از آن، کانون تحقیق کدی را معین میکند. با توجه به این که هر از گاه، گریزی به تحلیلهای اقتصادی دارد. کدی در تحلیل خود، بحث انگیزترین مسأله اجتماعی را زنان میداند و در فصل جامعه، جنسیت، فرهنگ و زندگی شهری، به مسائل اجتماعی زنان و آثار انقلاب اسلامی بر آن، تا دوران سیدمحمد خاتمی تأکید میکند. پیشرفت زنان در عرصه آموزش، ورزش و هنرها، مهمترین موارد قابل اتکای کدی برای بهبود وضعیت زنان، طی بررسی او از تاریخ ایران معاصر است. وی رشد جمعیت، مطبوعات و الگوهای ازدواج شهری را از عوامل مؤثر در تغییر و تحولات وضعیت زنان در ایران ارزیابی میکند.<br> | کتاب ریشههای انقلاب، در واقع دومین کتابی بود که از او به فارسی ترجمه شد.<ref>ریشههاى انقلاب: تاریخ تفسیرى ایران معاصر، نیکى آر. کدى، ترجمه عبدالکریم گواهى، نشر قلم، 1369.</ref> ریشههای انقلاب، کتابی مشتمل بر نه فصل بود که جریان مدرن سازی ایران را از قرن نوزدهم بررسی میکرد ضمن این که به قاجاریه، رضاشاه و جنگهای ایران، فصول جداگانهای اختصاص داده بود. این کتاب با فصل نهم که در مورد انقلاب بود، به پایان میرسید. پس از گذشت 22 سال از انتشار آن، مدیران انتشارات دانشگاه ییل، تجدید چاپ و بازنگری کتاب را به نیکی آر. کدی پیشنهاد کردند که کدی ضمن بازنگری، سه فصل به کتاب پیشین اضافه کرد. کتاب نتایج انقلاب ایران، ترجمه فصول دهم، یازدهم و دوازدهم کتاب بازنگری شده کدی است که فاقد اصلاحیههای کدی بر فصول دیگر است. ضمن این که دارای یک نتیجهگیری تازه، پیشگفتار و کتابشناسی و پانوشتهای بازنگری شده است. فصول الحاقی، ریشههای انقلاب، گزارشی از وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران از سال 1357 تا 1368 است که به مسائل اجتماعی و فرهنگی ایران در دوران کنونی پیوند میخورد. کدی با تشریح چگونگی تولد احزاب و گروهها در انقلاب اسلامی، گزارش خود را آغاز میکند و در ادامه به ارائه گزارشی از چگونگی شکل گیری نهادهای مهم پس از انقلاب اسلامی میپردازد. تأثیر احزاب بر جنگ تحمیلی و حتی پیش و پس از آن، کانون تحقیق کدی را معین میکند. با توجه به این که هر از گاه، گریزی به تحلیلهای اقتصادی دارد. کدی در تحلیل خود، بحث انگیزترین مسأله اجتماعی را زنان میداند و در فصل جامعه، جنسیت، فرهنگ و زندگی شهری، به مسائل اجتماعی زنان و آثار انقلاب اسلامی بر آن، تا دوران سیدمحمد خاتمی تأکید میکند. پیشرفت زنان در عرصه آموزش، ورزش و هنرها، مهمترین موارد قابل اتکای کدی برای بهبود وضعیت زنان، طی بررسی او از تاریخ ایران معاصر است. وی رشد جمعیت، مطبوعات و الگوهای ازدواج شهری را از عوامل مؤثر در تغییر و تحولات وضعیت زنان در ایران ارزیابی میکند.<br> | ||
وضعیت ایران پس از 11 سپتامبر و سیاست خارجی آن، یکی دیگر از مباحث عمده کتاب است که به نتیجه گیری نهایی او از وضع ایران معاصر میانجامد. کدی معتقد است: خلاقیت و قابلیتهای مبارزه جویانه اثبات شده مردم ایران، باعث امیدواری است که آنها قادر خواهند بود بدون هرگونه مداخله خارجی، تغییرات مطلوب خود را در نظام موجود به عمل آورند. کدی وضعیت حاضر ایران را به لحاظ سیاستهای داخلی و خارجی، پیچیده ارزیابی و سیاست خارجی ایران را واقع بینانه و عمل گرا، وصف میکند ضمن این که بر ناکامی اقدامهای مداخله جویانه تأکید میکند!<br> | وضعیت ایران پس از 11 سپتامبر و سیاست خارجی آن، یکی دیگر از مباحث عمده کتاب است که به نتیجه گیری نهایی او از وضع ایران معاصر میانجامد. کدی معتقد است: خلاقیت و قابلیتهای مبارزه جویانه اثبات شده مردم ایران، باعث امیدواری است که آنها قادر خواهند بود بدون هرگونه مداخله خارجی، تغییرات مطلوب خود را در نظام موجود به عمل آورند. کدی وضعیت حاضر ایران را به لحاظ سیاستهای داخلی و خارجی، پیچیده ارزیابی و سیاست خارجی ایران را واقع بینانه و عمل گرا، وصف میکند ضمن این که بر ناکامی اقدامهای مداخله جویانه تأکید میکند!<br> | ||
نتایج انقلاب ایران، گزارشی از سیاست و اقتصاد تا سینما، روشنفکران و اقلیتهای قومی را دربر میگیرد، و از هر واقعه مهم، حتی در حد چند جمله صرف نظر نمیکند. کدی در مقدمه کتاب، مخالفت خود را با کتابهای ژورنالیستی مطالعات ایران معاصر ابراز میکند و مینویسد: چاپ کتابهای مهم در حوزه مطالعات ایران در دهههای اخیر، به طور عمده مرهون پژوهشگران ایرانی تباری است که آثارشان به هیچ وجه نازلتر یا جانبدارانهتر از آثار پژوهشگران غربی نیست. من خود را بسیار وامدار چنین پژوهشگرانی میدانم. <br> | نتایج انقلاب ایران، گزارشی از سیاست و اقتصاد تا سینما، روشنفکران و اقلیتهای قومی را دربر میگیرد، و از هر واقعه مهم، حتی در حد چند جمله صرف نظر نمیکند. کدی در مقدمه کتاب، مخالفت خود را با کتابهای ژورنالیستی مطالعات ایران معاصر ابراز میکند و مینویسد: چاپ کتابهای مهم در حوزه مطالعات ایران در دهههای اخیر، به طور عمده مرهون پژوهشگران ایرانی تباری است که آثارشان به هیچ وجه نازلتر یا جانبدارانهتر از آثار پژوهشگران غربی نیست. من خود را بسیار وامدار چنین پژوهشگرانی میدانم. <br> | ||
خط ۲۳۵: | خط ۲۳۵: | ||
#50 سال از کودتایی که محمد مصدق، نخست وزیر ملی ایران را سرنگون کرد، سپری شده است. | #50 سال از کودتایی که محمد مصدق، نخست وزیر ملی ایران را سرنگون کرد، سپری شده است. | ||
#بیست و پنج سال از عمر نظام جمهوری اسلامی ایران سپری شده است. | # بیست و پنج سال از عمر نظام جمهوری اسلامی ایران سپری شده است. | ||
#شش سال از انتخاب قاطع سیدمحمد خاتمی به ریاست جمهوری میگذرد. | # شش سال از انتخاب قاطع سیدمحمد خاتمی به ریاست جمهوری میگذرد. | ||
#مبارزه ادامه دارد. | # مبارزه ادامه دارد. | ||
اشارههای پیشین نشان از بررسی دقیق و جالب کدی از همزمانی نشر کتاب با موارد پیش گفته دارد و از این چهار موضوع، موضوعات سوم و چهارم، محورهای نگارش کتاب واقع شدهاند و از اصلیترین محور با توجه به وضعیت فعلی ایران یعنی «مبارزه ادامه دارد»، به صورت قابل ملاحظهای چشم پوشی شده است. با توجه به کاربرد لفظ مبارزه، به خوبی میتوان متوجه شد که افکار و نوشتههای وی بیشتر ناشی از تبلیغات و اخبار رسانههای غربی در خصوص ایران است تا منابع داخلی، و حتی میتوان گفت: وی به شدت در این خصوص تحت تأثیر مخالفان و معاندان نظام است که در خارج از ایران به سر میبرند و این تأثیرپذیری تا قبل از خوش بینی وی به آینده وضعیت ایران، در کتاب موج میزند. | اشارههای پیشین نشان از بررسی دقیق و جالب کدی از همزمانی نشر کتاب با موارد پیش گفته دارد و از این چهار موضوع، موضوعات سوم و چهارم، محورهای نگارش کتاب واقع شدهاند و از اصلیترین محور با توجه به وضعیت فعلی ایران یعنی «مبارزه ادامه دارد»، به صورت قابل ملاحظهای چشم پوشی شده است. با توجه به کاربرد لفظ مبارزه، به خوبی میتوان متوجه شد که افکار و نوشتههای وی بیشتر ناشی از تبلیغات و اخبار رسانههای غربی در خصوص ایران است تا منابع داخلی، و حتی میتوان گفت: وی به شدت در این خصوص تحت تأثیر مخالفان و معاندان نظام است که در خارج از ایران به سر میبرند و این تأثیرپذیری تا قبل از خوش بینی وی به آینده وضعیت ایران، در کتاب موج میزند. | ||
=پانویسها= | =پانویسها= | ||
[[رده: مقالات]] | [[رده:مقالات]] | ||
[[رده: فصلنامه اندیشه تقریب]] | [[رده:فصلنامه اندیشه تقریب]] | ||
[[رده: منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] | [[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] |