۴٬۹۳۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (تمیزکاری) |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
=علت تالیف= | =علت تالیف= | ||
کتاب حاضر برای دانشجویان رشته فقه و حقوق (امامیه، حنفی، شافعی) به عنوان منبع اصلی درس «آیاتالاحکام» در مقطع کارشناسی به ارزش 4 واحد و در رشتههای فقه شافعی، فقه و حقوق اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان منبع اصلی درس «آیاتالاحکام» به ارزش 2 واحد تدوین شده است. | کتاب حاضر برای دانشجویان رشته فقه و حقوق (امامیه، حنفی، شافعی) به عنوان منبع اصلی درس «آیاتالاحکام» در مقطع کارشناسی به ارزش 4 واحد و در رشتههای فقه شافعی، فقه و حقوق اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان منبع اصلی درس «آیاتالاحکام» به ارزش 2 واحد تدوین شده است. | ||
==اهم مطالب کتاب== | == اهم مطالب کتاب == | ||
*مقدمه | * مقدمه | ||
*بخش اول: عبادات | * بخش اول: عبادات | ||
*کتاب الزکات | * کتاب الزکات | ||
*کتاب الجهاد | * کتاب الجهاد | ||
*کتاب الامر بالمعروف و النهی عن المنکر | * کتاب الامر بالمعروف و النهی عن المنکر | ||
*بخش دوم: معاملات | * بخش دوم: معاملات | ||
*کتاب المکاسب | * کتاب المکاسب | ||
*کتاب البیع | * کتاب البیع | ||
*کتاب الدین و توابعه | * کتاب الدین و توابعه | ||
*کتاب العقود | * کتاب العقود | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
سپاس خدای را که حق ستایشش بالاتر از حد ستایشگران است و نعمتهایش فوق اندیشه شمارشگران. هموست که با فرستادن پیامبرانش انسانهای غرق در ظلمت را به سوی نورانیت رهنمون ساخت. "«الَر كتَاب أنزَلْنَاه إلَیك لتُخْرِج النَّاس منَ الظُّلمات الی النورِ» (ابراهیم/1). درود بیپایان بر آورنده «کتاب»، محمد مصطفی(ص) که در طول 23 سال بنیان شریعتی جاودانه را نهاد و به امر پروردگار به تعلیم و تزکیه غرقشدگان در جهالت پرداخت. «ربـَّنَا و ابعثْ فیهِم رسولاً منْهم یتْلُوا علَیهِم آیاتك و یعلِّمهم الْكتَاب و الْحكْمةَ و یزَكِّیهِم إنَّك أنت العزِیزُ الحكیم» (بقره/129)، كتاب (قرآن) مهمترین، بلکه اصلیترین منبع اثبات و استنباط احکام الهی اسـت و از آن جهت که «سنت» مبین و مفسر کتاب الهی است و نه منبعی در عـرض آن، تنهـا مـصدر شریعت به شمار میرود و حتی روایات نیز با میزان قرآن سنجیده میشود. یعنی آن دسـته از روایات که منطبق بر کتاب الهی باشد، پذیرفته و هر آنچه مخالف آن باشد، مورد عمل قرار نمیگیرد. به نظر اینجانب ادله دیگر که در استنباط احکام بـه کـار گرفتـه مـیشـود، ماننـد سنت خود از قرآن گرفته شده است . قرآن میفرماید: «ما ضَلَّ صاحبكُم و ما غَوی و ما ینطـقُ عنِ الْهوی إنْ هوإلاّ وحی یوحی» (نجم/ 2 و 3 و 4 ).زراره از امام صادق(ع) میپرسـد: «مـن أین علمت أن المسح ببعض | سپاس خدای را که حق ستایشش بالاتر از حد ستایشگران است و نعمتهایش فوق اندیشه شمارشگران. هموست که با فرستادن پیامبرانش انسانهای غرق در ظلمت را به سوی نورانیت رهنمون ساخت. "«الَر كتَاب أنزَلْنَاه إلَیك لتُخْرِج النَّاس منَ الظُّلمات الی النورِ» (ابراهیم/1). درود بیپایان بر آورنده «کتاب»، محمد مصطفی(ص) که در طول 23 سال بنیان شریعتی جاودانه را نهاد و به امر پروردگار به تعلیم و تزکیه غرقشدگان در جهالت پرداخت. «ربـَّنَا و ابعثْ فیهِم رسولاً منْهم یتْلُوا علَیهِم آیاتك و یعلِّمهم الْكتَاب و الْحكْمةَ و یزَكِّیهِم إنَّك أنت العزِیزُ الحكیم» (بقره/129)، كتاب (قرآن) مهمترین، بلکه اصلیترین منبع اثبات و استنباط احکام الهی اسـت و از آن جهت که «سنت» مبین و مفسر کتاب الهی است و نه منبعی در عـرض آن، تنهـا مـصدر شریعت به شمار میرود و حتی روایات نیز با میزان قرآن سنجیده میشود. یعنی آن دسـته از روایات که منطبق بر کتاب الهی باشد، پذیرفته و هر آنچه مخالف آن باشد، مورد عمل قرار نمیگیرد. به نظر اینجانب ادله دیگر که در استنباط احکام بـه کـار گرفتـه مـیشـود، ماننـد سنت خود از قرآن گرفته شده است. قرآن میفرماید: «ما ضَلَّ صاحبكُم و ما غَوی و ما ینطـقُ عنِ الْهوی إنْ هوإلاّ وحی یوحی» (نجم/ 2 و 3 و 4). زراره از امام صادق(ع) میپرسـد: «مـن أین علمت أن المسح ببعض الرأس؟» امام میفرماید: «لمكان الباء» که در «وامسحوا برؤسكم» آمده اسـت (تفـسیر البیـان، ص 283 .(بـه طـوری کـه ملاحظـه مـی شـود حتـی «سـنت» کـه تفسیرکكننده «کتاب» است خود از سرچشمه فیاض قرآن جریان مییابد و به عنوان مهمتـرین مستند در دست فقیهان قرار میگیرد. از این رو فقها در بحث اجتهاد و قضاء شناخت آیـات الاحکـام را از شـرایط اجتهـاد دانسته (← فرهنگ فقه، 1/155) و در این زمینه كتابهایی به رشته تحریر درآوردهاند. آیاتالاحکام از دو واژه «آیات» و «احکام» ترکیب یافته اسـت. مناسـب مـیدانـم در این مقدمه درباره هر یک توضیحاتی به اختصار بیان کنم. [https://samt.ac.ir/file/download/gsiBook/16681557915956file.pdf ادامه مطلب] | ||
==مؤلف== | == مؤلف == | ||
گردآوری و تنظیم این اثر توسط خلیل قبلهای خویی استاد [[دانشگاه مذاهب اسلامی]] انجام شده است. | گردآوری و تنظیم این اثر توسط خلیل قبلهای خویی استاد [[دانشگاه مذاهب اسلامی]] انجام شده است. | ||
==ناشر== | == ناشر == | ||
این اثر با اهتمام سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) با مشارکت [[دانشگاه مذاهب اسلامی]] به زبان فارسی چاپ شده است. | این اثر با اهتمام سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) با مشارکت [[دانشگاه مذاهب اسلامی]] به زبان فارسی چاپ شده است. | ||
==نقد و بررسی کتاب آیات الاحکام== | == نقد و بررسی کتاب آیات الاحکام == | ||
کتاب آیات الاحکام، تالیف استاد خلیل قبلهای خویی، بر خلاف اکثر کتابهای آیات الاحکام که بر اساس تقسیمبندی مباحث فقهی است طبق مباحث حقوقی در سه بخش حقوق عمومی، حقوق مدنی و حقوق جزایی فصلبندی شده و مولف خود را در تفسیر آیات مشهور به آیاتالاحکام محدود نکرده است و در مواردی از آیاتی احکامی را استنباط کرده که در آثار پیشینیان معمول نبوده است. در متن مقاله به معرفی نمونههایی پرداخته شده است. اما در کتاب آیات الاحکام تطبیقی مولف همان روش سنتی مولفان کتابهای آیات الاحکام را پیش گرفته و به همه مباحث فقهی اعم از عبادات و معاملات بمعنی الاعم پرداخته و آرای فقهای شیعه و سنی را تطبیق داده است. هر دو اثر مولف در ارزیابی محتوایی، علمی و اجتهادی ارزیابی شده است؛ به طوری که مولف ضمن بیان آرای فقها و مفسرین پیشین، استنباطات نوآورانه خود از آیات را نیز بیان کرده است؛ اما این کتاب به عنوان متن آموزشی از نظر شکلی به بازنگری نیازمند است؛ مانند آوردن اهداف در آغاز هر فصل و آوردن فهرست اجمالی قبل از فهرست تفصیلی و نتیجهگیری و افزودن تمرین در پایان فصول.<ref>نقد و بررسی کتاب آیات الاحکام، مرقاتی، سیدطه، پژوهشنامه انتقادي متون و برنامه هاي علوم انساني، بهمن 1399 , دوره | کتاب آیات الاحکام، تالیف استاد خلیل قبلهای خویی، بر خلاف اکثر کتابهای آیات الاحکام که بر اساس تقسیمبندی مباحث فقهی است طبق مباحث حقوقی در سه بخش حقوق عمومی، حقوق مدنی و حقوق جزایی فصلبندی شده و مولف خود را در تفسیر آیات مشهور به آیاتالاحکام محدود نکرده است و در مواردی از آیاتی احکامی را استنباط کرده که در آثار پیشینیان معمول نبوده است. در متن مقاله به معرفی نمونههایی پرداخته شده است. اما در کتاب آیات الاحکام تطبیقی مولف همان روش سنتی مولفان کتابهای آیات الاحکام را پیش گرفته و به همه مباحث فقهی اعم از عبادات و معاملات بمعنی الاعم پرداخته و آرای فقهای شیعه و سنی را تطبیق داده است. هر دو اثر مولف در ارزیابی محتوایی، علمی و اجتهادی ارزیابی شده است؛ به طوری که مولف ضمن بیان آرای فقها و مفسرین پیشین، استنباطات نوآورانه خود از آیات را نیز بیان کرده است؛ اما این کتاب به عنوان متن آموزشی از نظر شکلی به بازنگری نیازمند است؛ مانند آوردن اهداف در آغاز هر فصل و آوردن فهرست اجمالی قبل از فهرست تفصیلی و نتیجهگیری و افزودن تمرین در پایان فصول.<ref>نقد و بررسی کتاب آیات الاحکام، مرقاتی، سیدطه، پژوهشنامه انتقادي متون و برنامه هاي علوم انساني، بهمن 1399 , دوره 20 , شماره 11 ; از صفحه 361 تا صفحه 375، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، [https://www.sid.ir/fA/Journal/ViewPaper.aspx?id=568755]</ref> | ||
=منبع= | =منبع= | ||
<references /> | <references /> | ||
[[رده:کتابها]] | |||
[[رده:کتابهای شیعه]] | |||
[[رده: کتابها]] | |||
[[رده: کتابهای شیعه]] |