سوره صافات: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سوره صافات''' سی و هفتمین سوره است که [[مکی]] و 182آیه دارد. مشابه این سوره از نظر نام، [[سوره صف]] است که اشاره به صفوف محکم رزمندگان در صحنه‌های جنگ دارد. این سوره، نخستین سوره از [[قرآن کریم]] است که با سوگند آغاز می‌شود. همانند دیگر [[سوره های مکی|سوره‌های مکی]]، بیشتر [[آیات]] این سوره نیز درباره ی مبدأ و [[معاد]] و با تذکر و انذار همراه است.

همچنین به تاریخ پیامبرانی همچون [[نوح]]، [[ابراهیم]] ،[[اسحاق]] ،[[موسی]] ،[[هارون]]، [[الیاس]]، [[لوط]] و [[یونس]]، اشاره شده و در این میان زندگی [[حضرت ابراهیم]] مشروح تر آمده است. عقاید باطل [[مشرکان]] در مورد رابطه [[خداوند]] با [[جن]] یا [[فرشتگان]] به شدّت محکوم شده و پیروزی نهایی حقّ بر [[کفر]] و [[شرک]] و نفاق مطرح گردیده است.

بر قرائت سوره صافّات در روزهای [[جمعه]] تأکید شده و تلاوت آن، موجب گشایش در رزق و بیمه شدن مال و فرزندان از [[شیطان]] می‌شود.

صافات به طورى که گفته<ref>مجمع البيان، ج 8، ص 437.</ref> شده- جمع" صافه" است و" صافه" نیز جمع" صاف"- با تشدید- است، و مراد از این کلمه جماعتى است که: افراد آن در صفى منظم قرار داشته باشند<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج 17، ص179.</ref>.

* یادآورى [[توحيد|توحید]] و نفى شرک؛

* [[معاد]] و گفت وگوى دوزخیان و بهشتیان؛

* داستان پیامبران الهى (نوح، ابراهیم، اسحاق، الیاس، لوط و ...).<ref>تفسير قرآن مهر، ج 17، ص 201.</ref>

# صافات،

«سوره صافات»؛ این نام از آیۀ اول این سوره گرفته شده که خدا به صف کشیدگان (یعنى فرشتگان صف کشیده یا مجاهدان یا نمازگزاران صف کشیده) سوگند یادکرده است<ref>همان، ص 203.</ref>.

«سوره ذبیح»؛ این اسم هم در برخی منابع تفسیری آمده است ولی مستند خاصی برای آن ذکر نشده است [[محمد سید طنطاوی]] هم در تفسیرش این اسم را در تفسیر سوره صافات از برخی از علماء نقل کرده است و علت آن‌ را وجود قصۀ ذبیح در این سوره عنوان کرده است<ref>التفسير الوسيط للقرآن الكريم، ج 12، ص 63.</ref>.  

هدف‌هاى اساسى سوره صافات عبارت انداز:

#

# یادآورى توحید با نفى شرک؛

#

# یادآورى قیامت؛

سوره صافات نیز به حکم آنکه از سوره‌هاى مکى است ویژگی‌هاى کلى سوره‌هاى مکى را در بر دارد، و بیشتر از هر چیز روى اصول معارف و عقائد اسلامى‌ در ناحیه مبدأ و معاد تکیه مى‌کند، و ضمن تعبیرات قاطع و آیات کوتاه و کوبنده، مشرکان را مورد شدیدترین سرزنش‌ها قرار مى‌دهد، و با دلائل روشن و گویا بطلان عقائد آنها را برملا مى‌سازد.

به طور کلى محتواى این سوره در پنج بخش خلاصه مى‌شود:

بحثى پیرامون گروه‌هایى از ملائکه و فرشتگان خداوند، و در مقابل آنها گروهى از شیاطین سرکش و سرنوشت آنها مطرح مى‌سازد.

از کفار، و انکارشان نسبت به [[نبوت]] و [[معاد]]، و عاقبت کار آنها در قیامت سخن مى‌گوید، و در همین رابطه بحث آنها را با یکدیگر در [[روز قيامت|روز قیامت]]، و انداختن [[گناه]] به گردن هم، و گرفتارى تمام آنها در چنگال عذاب الهى، و نیز بخشى از نعمت‌هاى مهم بهشتى و لذات و زیبائی‌ها و شادکامی‌هاى بهشتیان را شرح مى‌دهد.

قسمتى از تاریخ انبیاى بزرگى، مانند نوح، ابراهیم، اسحاق، موسى، ‌ هارون، الیاس، لوط و یونس علیهم‌السلام را به صورت فشرده و در عین حال بسیار مؤثر و نافذ بازگو مى‌کند، ولى در این میان بحث درباره ابراهیم قهرمان بت شکن، و مواقف مختلف زندگى او مشروح تر آمده است، و هدف اصلى آن است که بیانات گذشته با ذکر این شواهد عینى از تاریخ انبیاء به صورت محسوس و ملموس مطرح گردد، و حقائق کلى عقلى در قالب‌هاى حسى مجسم شود.

از یکى از انواع شرک که مى‌توان آن را بدترین نوع شرک دانست یعنى اعتقاد به رابطه خویشاوندى میان خداوند و [[جن]] و خداوند و فرشتگان بحث مى‌کند، و در جمله‌هاى کوتاهى چنان این عقیده پوشالى را در هم مى‌کوبد که کمترین بهایى براى آن باقى نمى‌ماند.

که آخرین بخش این سوره است، و در چند آیه کوتاه مطرح شده، پیروزى لشکر حق را بر لشکر کفر و شرک و نفاق، و گرفتار شدن آنها را در چنگال عذاب الهى، ضمن تنزیه و تقدیس پروردگار از نسبت‌هاى ناروایى که مشرکان به او مى‌دهند بیان می‌کند و سوره را با حمد و ستایش پروردگار پایان مى‌دهد<ref>تفسير نمونه، ج 19، ص 4-3.</ref>.

[[ابى‌بن‌كعب|ابى‌بن‌کعب]] گوید: [[رسول خدا (ص)|رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم]] فرمود: «کسى که [[سوره و الصافات]] را بخواند [[خدا]] به او ده حسنه عطا فرماید به عدد هر جن و شیطان‌هاى دور، و از شرک برى شود و دو [[فرشته]] حافظ او برایش در [[روز قيامت|روز قیامت]] شهادت دهند که او مؤمن به پیامبران بوده است».

[[حسين‌بن‌ابى‌العلاء|حسین‌بن‌ابى‌العلاء]] از [[امام صادق |حضرت صادق علیه السلام]] روایت کرده که فرمود: «هر کس سوره الصافات را در هر [[جمعه]] بخواند همیشه از هر آفت و بلائى محفوظ خواهد بود و هر بلیّه از او در زندگانى دنیا رفع خواهد شد و در دنیا به وسیع ترین روزی‌ها روزى داده خواهد شد و [[خداوند]] نمی‌رساند در مال و فرزند و بدنش هیچ بدى از [[شيطان|شیطان]] پلید رانده شده و از هیچ ستمکار لجوجى به او صدمه نخواهد رسید و اگر در روز و یا شب آن بمیرد خداوند او را شهید مبعوث فرماید و شهید بمیراند و با شهیدان داخل [[بهشت]] کند در درجه از بهشت»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 20، ص 447.</ref>.  

دقت در آیات سوره صافات نشان مى‌دهد که وضع آن روز [[اسلام]] و [[مسلمین]] و [[مشرکین]] سبب نزول آن حقائق جاودان از طرف خداوند سبحان شده است که پیوسته به مردان الهى جهت بدهد و [[كفر|کفر]] و شرک را بکوبد.

آیات شریفه آن در آهنگى بسیار رسا و اعجاب‌انگیز است که با کمترین تفکر در وضع آن روز مکّه شکّى نمى‌ماند در این‌که این آیات از جانب آفریننده جهان نازل شده است و از آن عجیب تر آیه «وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِینَ» است که خداوند خود به پیامبران (به بشر موحّد و منادى توحید) سلام مى‌دهد چنان که درباره نوح، ابراهیم، موسى، [[هارون]] و [[الياس|الیاس]] به طور جداگانه سلام فرموده است<ref>تفسير احسن‌الحديث، ج 9، ص 118</ref>.

سوره صافات نخستین سوره از [[قرآن مجيد|قرآن مجید]] است که اولین آیات آن با سوگندها شروع مى‌شود، سوگندهایى پر معنا و اندیشه انگیز، سوگندهایى که فکر انسان را همراه خود به جوانب مختلف این جهان مى‌کشاند، و آمادگى براى پذیرش حقایق مى‌دهد.

آیات این سوره کوتاه و داراى سرعت و آهنگ و کثرت عرصه‌ها و چشم اندازها و پر از داستان‌هاى پیامبران است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 17، ص 204.</ref>.

همچنین این سوره بنابر یکی از دو قول جزو [[سور مئین]] (صد آیه ای‌ها) است [[ابن قتیبه]] می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده‌اند علت نامگذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141.</ref>. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از «[[بني إسرائيل|بنی إسرائیل]]، [[كهف|کهف]]، [[مريم|مریم]]، [[طه]]، أنبیاء، حج و مؤمنون»<ref>دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷.</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.

روایتى است که از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره‌هاى مئین را به جاى [[انجيل|انجیل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>.

 

[[رده:قرآن‌شناسی]]

[[رده:سوره‌های مکی]]

[[رده:سوره‌های دارای داستان تاریخی]]

[[رده:سوره‌های مئون]]