۲۲٬۰۶۹
ویرایش
سلفی‌گرایی در فرانسه (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←سلفی‌گری به‌مثابه الگوی زیست مسلمانی
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
فراتر از نمادهای بیرونی، سلفی‌گری، گرایشی فکری و عقیدتی است که برپایه آموزه‌های دینی کهن بنا شده است و نهتنها بر فهمی خاص از [[اسلام]] به روش و سیره [[صحابه]] و منهج سلف صالح پای می‌فشرد، بلکه همراه این فهم، نوعی الگوی رفتار اسلامی منطبق با سبک زندگی [[مسلمانان]] صدر اسلام را به‌عنوان شیوۀ زیست مسلمانی، پیش پای زنان و مردان پیرو آیین [[سلفی]] قرار می‌دهد و به‌گونه‌ای جزمی بر اصالت و حقانیت فکر و الگوی زیستی خود باور دارد؛ تاجایی‌که مرزهای مشخص عینی، ذهنی، عقیدتی و سلوکی را برای آنان ترسیم می‌کند. شکل‌دادن جامعه‌ای صالح متشکل از مسلمانانی که اندیشه، عقیده، عمل فردی و جمعی‌شان براساس منهج سلف و روش و قواعد خاص زندگی برگرفته از زندگی [[صحابه]] و [[تابعین]] باشد، هدف غایی دعوت سلفی است. | فراتر از نمادهای بیرونی، سلفی‌گری، گرایشی فکری و عقیدتی است که برپایه آموزه‌های دینی کهن بنا شده است و نهتنها بر فهمی خاص از [[اسلام]] به روش و سیره [[صحابه]] و منهج سلف صالح پای می‌فشرد، بلکه همراه این فهم، نوعی الگوی رفتار اسلامی منطبق با سبک زندگی [[مسلمانان]] صدر اسلام را به‌عنوان شیوۀ زیست مسلمانی، پیش پای زنان و مردان پیرو آیین [[سلفی]] قرار می‌دهد و به‌گونه‌ای جزمی بر اصالت و حقانیت فکر و الگوی زیستی خود باور دارد؛ تاجایی‌که مرزهای مشخص عینی، ذهنی، عقیدتی و سلوکی را برای آنان ترسیم می‌کند. شکل‌دادن جامعه‌ای صالح متشکل از مسلمانانی که اندیشه، عقیده، عمل فردی و جمعی‌شان براساس منهج سلف و روش و قواعد خاص زندگی برگرفته از زندگی [[صحابه]] و [[تابعین]] باشد، هدف غایی دعوت سلفی است. | ||
آموزه مرکزی سلفی‌گری، [[توحید]] است. شیوه تبیین خلوص‌گرایانه از این آموزه، | آموزه مرکزی سلفی‌گری، [[توحید]] است. شیوه تبیین خلوص‌گرایانه از این آموزه، در عمل به توسعه مفهوم شرک انجامیده است؛ به این معنا که نهتنها در حوزه اعتقادی، اقرار به یگانگی خداوند و بیان آن لحاظ شده است، بلکه التزام عملی به لوازم توحید نیز در بازتعریف آن، باریک‌بینانه (مداقه) مدنظر قرار گرفته است؛ با این بیان، غیرمتدینان به ادیان آسمانی، مؤمنان به دیانت عیسوی و موسوی، و نیز مسلمانانی که با وجود اقرار به شهادتین (وحدانیت خداوند و رسالت نبی اسلام) به عقاید و رفتاری مغایر توحید (به تعبیر سلفی) ملتزم‌اند یا حتی اگر فساد عقیده نداشته باشند، بر گناهان بزرگ و کبیره اصرار می‌ورزند، همگی در ردیف [[مشرکان]] قرار می‌گیرند. | ||
مفهوم [[سنت]] (در برابر [[بدعت]]) در کنار اصل عقیدتی [[توحید]]، الگوی زیست مسلمان سلفی را تبیین می‌کند. هر آنچه در سنت خالص صدر اسلام نیست و در منهج [[صحابه]] و [[تابعان]] قرینه‌ای برای تأییدش وجود ندارد، [[بدعت]] است و هر بدعتی، مایه ضلالت و گمراهی و در حکم [[کفر]] و [[شرک]] است. سنتی که با آموزه مرکزی توحید، هماهنگ باشد و از مظاهر مشرکانه (به تعبیر سلفی)، دور باشد، اسلام ناب، و دینی خالص است که لب لباب دعوت سلفی است؛ دایره این شرک موسع (از منظر توحید سلفیانه)، شمار بسیاری از شیوه‌های دیگر مسلمانی از جمله تشیع و تصوف را می‌گیرد و هنگامی‌که با داعیه تعهد و مسئولیت پاسداری از دین حنیف و آیین توحید می‌آمیزد، به صدور فتوای [[تکفیر]] و قتل مسلمانان به نام جهاد با مشرکان می‌انجامد. '''«سلفی‌گری جهادی»'''، براساس برداشت مضیق از توحید، تکفیر و قتل‌عام افراد و گروه‌های معارض خود (اعم از گردش‌گران و شهروندان غربی تا [[شیعیان]] و مسلمانان غیرسلفی و معارضان سیاسی و رقبای سلفی جهادی) را توجیه می‌کند و البته در این عمل، بر فتوای شماری از عالمان سلفی استناد می‌کند؛ هرچند در چنین مواردی، شخص سلفی در میدان عمل، خود تشخیص‌دهنده و تطبیق‌دهندۀ حکم، مصداق و مجری آن است و فتوای پیشینی یا پسینی نقش تمهید یا توجیه امر واقع را بازی می‌کند. | مفهوم [[سنت]] (در برابر [[بدعت]]) در کنار اصل عقیدتی [[توحید]]، الگوی زیست [[مسلمان]] [[سلفی]] را تبیین می‌کند. هر آنچه در سنت خالص صدر اسلام نیست و در منهج [[صحابه]] و [[تابعان]] قرینه‌ای برای تأییدش وجود ندارد، [[بدعت]] است و هر بدعتی، مایه ضلالت و گمراهی و در حکم [[کفر]] و [[شرک]] است. سنتی که با آموزه مرکزی توحید، هماهنگ باشد و از مظاهر مشرکانه (به تعبیر سلفی)، دور باشد، اسلام ناب، و دینی خالص است که لب لباب دعوت سلفی است؛ دایره این شرک موسع (از منظر توحید سلفیانه)، شمار بسیاری از شیوه‌های دیگر مسلمانی از جمله [[تشیع]] و [[تصوف]] را می‌گیرد و هنگامی‌که با داعیه تعهد و مسئولیت پاسداری از دین حنیف و آیین توحید می‌آمیزد، به صدور فتوای [[تکفیر]] و قتل مسلمانان به نام جهاد با مشرکان می‌انجامد. '''«سلفی‌گری جهادی»'''، براساس برداشت مضیق از توحید، تکفیر و قتل‌عام افراد و گروه‌های معارض خود (اعم از گردش‌گران و شهروندان غربی تا [[شیعیان]] و مسلمانان غیرسلفی و معارضان سیاسی و رقبای سلفی جهادی) را توجیه می‌کند و البته در این عمل، بر فتوای شماری از عالمان سلفی استناد می‌کند؛ هرچند در چنین مواردی، شخص سلفی در میدان عمل، خود تشخیص‌دهنده و تطبیق‌دهندۀ حکم، مصداق و مجری آن است و فتوای پیشینی یا پسینی نقش تمهید یا توجیه امر واقع را بازی می‌کند. | ||
== ج. تبارشناسی اندیشه سلفی معاصر == | == ج. تبارشناسی اندیشه سلفی معاصر == | ||
تبار اولیه بیشتر گرایش‌های [[سلفی]] [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت و جماعت]]، به جریان اهل حدیث در قرن سوم هجری بازمی‌گردد (که قرابت‌هایی با جریان اخباری در اسلام شیعی دارد). اهل حدیث در برابر اهل رأی، در منابع استنباط احکام بر کفایت نقل (کتاب و سنت) و عدم حجیت رأی و اجتهاد شخصی (و هرگونه استقلال عقلی برون نصی و قیاس) | تبار اولیه بیشتر گرایش‌های [[سلفی]] [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت و جماعت]]، به جریان [[اهل حدیث]] در قرن سوم هجری بازمی‌گردد (که قرابت‌هایی با جریان اخباری در اسلام شیعی دارد). [[اهل حدیث]] در برابر اهل رأی، در منابع استنباط احکام بر کفایت نقل ([[کتاب خدا|کتاب]] و [[سنت]]) و عدم حجیت رأی و اجتهاد شخصی (و هرگونه استقلال عقلی برون نصی و قیاس) حکم می‌دادند: تفاوتی که میان [[اشاعره]] و [[معتزله]] و دو مکتب فقهی- روایی [[مدینه]] و [[کوفه]] نیز دیده می‌شود. چنین گمانی وجود دارد که ظهور این مکاتب، واکنشی خلوص‌گرایانه و از سر استغنا و جامعیت دین، نسبت به شکل‌گیری نهضت ترجمه در عصر عباسی و ورود فلسفه و حکمت یونانی به منظومه فکر مسلمانی در قرن سوم هجری باشد. | ||
روش [[صحابه]]، [[تابعان]] و تابعان آنان درعمل به آموزه‌های اسلامی، راهنمای عملی سلفیان در فهم و عمل به اسلام است؛ روشی که آن را سیره یا منهج سلف صالح می‌نامند. سلفی‌گری در درون مکتب فقهی حنبلی (از مذاهب اربعه فقه اهل‌سنت و جماعت) و برپایه آرای [[احمد بن حنبل]] پدید آمد و با آرای [[ابن تیمیه]] و شاگردش، [[ابن قیم جوزیه|ابن قیم جوزی]] قوام و دوام‌یافت؛ اما ظهور آن در دوران معاصر به‌عنوان جریانی دینی و سیاسی، مرهون آرای [[محمد بن عبدالوهاب]] است. | روش [[صحابه]]، [[تابعان]] و تابعان آنان درعمل به آموزه‌های اسلامی، راهنمای عملی سلفیان در فهم و عمل به [[اسلام]] است؛ روشی که آن را سیره یا منهج سلف صالح می‌نامند. سلفی‌گری در درون مکتب فقهی [[حنبلی|حنبلی]] (از مذاهب اربعه فقه [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت و جماعت]]) و برپایه آرای [[احمد بن حنبل]] پدید آمد و با آرای [[ابن تیمیه]] و شاگردش، [[ابن قیم جوزیه|ابن قیم جوزی]] قوام و دوام‌یافت؛ اما ظهور آن در دوران معاصر به‌عنوان جریانی دینی و سیاسی، مرهون آرای [[محمد بن عبدالوهاب]] است. | ||
== د. حوزه‌های جغرافیایی جریان سلفی == | == د. حوزه‌های جغرافیایی جریان سلفی == | ||