۸۷٬۱۹۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '[[امام محمد باقر' به '[[محمد بن علی (باقر العلوم)') |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره دخان.jpg |جایگزین=سوره دخان]] | <div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره دخان.jpg |جایگزین=سوره دخان]]</div> | ||
</div> | |||
'''سوره دُخان''' چهل و چهارمین سوره و از سورههای [[مکی]] [[قرآن]] است که در جزء ۲۵ جای دارد. این سوره را از آنرو دُخان نامیدهاند که آیه دهم آن، از عذابی به نام دخان (دود) برای [[کافران]] سخن گفته است. | '''سوره دُخان''' چهل و چهارمین سوره و از سورههای [[مکی]] [[قرآن]] است که در جزء ۲۵ جای دارد. این سوره را از آنرو دُخان نامیدهاند که آیه دهم آن، از عذابی به نام دخان (دود) برای [[کافران]] سخن گفته است. | ||
غرض سوره در یک کلمه خلاصه میشود و آن این است که میخواهد کسانی را که به کتاب خدا شک دارند از عذاب دنیا و عذاب آخرت انذار کند. و این غرض را در این سیاق بیان میکند که: قرآن کتابی است روشن که از ناحیه خدا نازل شده بر کسی که او به سوی مردم گسیل داشته تا انذارشان کند و به این منظور نازل کرده تا رحمتی از او به بندگانش باشد و در بهترین شب نازل کرده، [[شب قدر]] که در آن شب هر امری بطور خللناپذیری تقدیر میشود. چیزی که هست مردم- یعنی [[کفار]]- درباره آن خود را به شک میاندازند و با هوی و هوس خود بازی میکنند و به زودی عذابی دردناک در دنیا از هر سو ایشان را احاطه میکند، آنگاه به سوی پروردگار خود برمیگردند و خداوند بعد از فصل قضاء و محاسبه دقیق با عذابی جاودانه از ایشان انتقام میگیرد. | غرض سوره در یک کلمه خلاصه میشود و آن این است که میخواهد کسانی را که به کتاب خدا شک دارند از عذاب دنیا و عذاب آخرت انذار کند. و این غرض را در این سیاق بیان میکند که: قرآن کتابی است روشن که از ناحیه خدا نازل شده بر کسی که او به سوی مردم گسیل داشته تا انذارشان کند و به این منظور نازل کرده تا رحمتی از او به بندگانش باشد و در بهترین شب نازل کرده، [[شب قدر]] که در آن شب هر امری بطور خللناپذیری تقدیر میشود. چیزی که هست مردم- یعنی [[کفار]]- درباره آن خود را به شک میاندازند و با هوی و هوس خود بازی میکنند و به زودی عذابی دردناک در دنیا از هر سو ایشان را احاطه میکند، آنگاه به سوی پروردگار خود برمیگردند و خداوند بعد از فصل قضاء و محاسبه دقیق با عذابی جاودانه از ایشان انتقام میگیرد. | ||
خط ۴۳: | خط ۱۶: | ||
== علت نامگذاری == | == علت نامگذاری == | ||
#«سوره دخان»؛ سبب این نامگذاری آیۀ دهم آن است که واژۀ «دخان» در آن به عنوان یکی از نشانههای قیامت آمده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 19، ص 25.</ref>. | #«سوره دخان»؛ سبب این نامگذاری آیۀ دهم آن است که واژۀ «دخان» در آن به عنوان یکی از نشانههای [[قیامت]] آمده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 19، ص 25.</ref>. | ||
#«سوره حم دخان»؛ این اسم در ضمن روایتی از [[ | #«سوره حم دخان»؛ این اسم در ضمن روایتی از [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] آمده است البته اضافه شدن حم به اول سور حوامیم در همه سورههای حم دار مرسوم است و مختص این سوره نیست<ref>التحریر و التنویر، ج 25، ص 306.</ref>. | ||
== تعداد آیات و کلمات و حروف == | == تعداد آیات و کلمات و حروف == | ||
سوره دخان پنجاهونه آیه دارد<ref>الکشف و البیان، ج8، ص348.</ref> | سوره دخان پنجاهونه آیه دارد<ref>الکشف و البیان، ج8، ص348.</ref>. | ||
سوره دخان سیصدوچهلوشش کلمه دارد<ref>همان.</ref>(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است). | سوره دخان سیصدوچهلوشش کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است). | ||
سوره دخان هزاروچهارصدوهشتادویک حرف دارده<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است). | سوره دخان هزاروچهارصدوهشتادویک حرف دارده<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است). | ||
خط ۶۶: | خط ۳۹: | ||
# در بخش دیگری از توحید و یگانگی خدا و بیان بعضی از نشانههای عظمت او در جهان هستی است؛ | # در بخش دیگری از توحید و یگانگی خدا و بیان بعضی از نشانههای عظمت او در جهان هستی است؛ | ||
# بخش مهمی از آن از سرنوشت [[كفار|کفار]] و انواع کیفرهای دردناک آنها سخن میگوید؛ | # بخش مهمی از آن از سرنوشت [[كفار|کفار]] و انواع کیفرهای دردناک آنها سخن میگوید؛ | ||
# در بخش دیگری برای بیدار ساختن این غافلان قسمتی از سرگذشت [[حضرت موسی|موسی( | # در بخش دیگری برای بیدار ساختن این غافلان قسمتی از سرگذشت [[حضرت موسی|موسی(علیهالسلام)]] و [[بنیاسرائیل|بنیاسرائیل]] در مقابل فرعونیان و شکست سخت آنها و نابودی و هلاکشان، گفتگو میکند؛ | ||
# مساله قیامت و عذابهای دردناک دوزخیان و پاداشهای جالب و روحپرور پرهیزکاران قسمت دیگری از آیات این سوره را تشکیل میدهد؛ | # مساله قیامت و عذابهای دردناک دوزخیان و پاداشهای جالب و روحپرور پرهیزکاران قسمت دیگری از آیات این سوره را تشکیل میدهد؛ | ||
# موضوع هدف آفرینش و بیهوده نبودن خلقت آسمان و زمین از موضوعات دیگری است که در آیات این سوره مطرح شده است؛ | # موضوع هدف آفرینش و بیهوده نبودن خلقت آسمان و زمین از موضوعات دیگری است که در آیات این سوره مطرح شده است؛ | ||
خط ۷۲: | خط ۴۵: | ||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
[[ | [[ابیبنكعب|ابیبنکعب]] از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت میکند که فرمودند: «هر کس شب جمعه سوره دخان را بخواند آمرزیده خواهد شد». | ||
[[ابوامامه]] از پیامبر خدا(صلی الله علیه) روایت میکند که فرمودند: «هر کس سوره دخان را شب و روز جمعه بخواند خداوند در [[بهشت]] | [[ابوامامه]] از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت میکند که فرمودند: «هر کس سوره دخان را شب و روز جمعه بخواند خداوند در [[بهشت]] خانهای برایش بنا خواهد نمود». | ||
[[ابوحمزه ثمالی|ابوحمزه | [[ابوحمزه ثمالی|ابوحمزه ثمالی]] از [[محمد بن علی (باقر العلوم)|حضرت باقر(علیهالسلام)]] روایت میکند که فرمود: «هر کس سوره دخان را در نمازهای فریضه و نافله خود بخواند خداوند او را روز قیامت جزء امانیافتگان مبعوث خواهد فرمود و او را زیر سایه عرش خود جا داده، حسابی آسان از او میکند و نامه عملش را به دست راستش میدهد»<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج 22، ص 282.</ref>. | ||
== محل و زمان نزول == | == محل و زمان نزول == | ||
سوره دخان در مکه بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه) نازل شده است<ref>همان، ص 281.</ref>. | سوره دخان در مکه بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده است<ref>همان، ص 281.</ref>. | ||
به نظر میرسد سوره دخان در اواخر حضور پیامبر(صلی الله علیه) در [[مکه]] و در حدود سال نهم و دهم [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسیر احسنالحدیث، ج 10، ص 60 با اندکی تصرف.</ref>. | به نظر میرسد سوره دخان در اواخر حضور پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در [[مکه]] و در حدود سال نهم و دهم [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسیر احسنالحدیث، ج 10، ص 60 با اندکی تصرف.</ref>. | ||
== محل و زمان نزول == | == محل و زمان نزول == | ||
سوره دخان در [[مكه|مکه]] بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده است<ref>همان، ص 281.</ref>. | |||
سوره دخان در [[مكه|مکه]] بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه) نازل شده است<ref>همان، ص 281.</ref>. | |||
به نظر میرسد سوره دخان در اواخر حضور پیامبر صلیاللهعلیهوآله در مکه و در حدود سال نهم و دهم بعثت نازل شده باشد<ref>تفسیر احسنالحدیث، ج 10، ص 60 با اندکی تصرف.</ref>. | به نظر میرسد سوره دخان در اواخر حضور پیامبر صلیاللهعلیهوآله در مکه و در حدود سال نهم و دهم بعثت نازل شده باشد<ref>تفسیر احسنالحدیث، ج 10، ص 60 با اندکی تصرف.</ref>. | ||
خط ۹۵: | خط ۶۷: | ||
سوره دخان از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است که با" حم" شروع میشود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سورههای مکی است)<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: [[سوره مؤمن]]، [[سوره فصلت]]، [[سوره شوری]]، [[سوره زخرف]]، [[سوره دخان]]، [[سوره جاثیه]] و سوره احقاف<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>. | سوره دخان از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است که با" حم" شروع میشود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سورههای مکی است)<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: [[سوره مؤمن]]، [[سوره فصلت]]، [[سوره شوری]]، [[سوره زخرف]]، [[سوره دخان]]، [[سوره جاثیه]] و سوره احقاف<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>. | ||
پیامبر اسلام(صلی الله علیه) میفرمایند: هر چیزی را میوهایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سورهها روضههای زیبا و معمورند که متصلند بیکدیگر هر که خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا کند باید که حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقین | پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند: هر چیزی را میوهایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سورهها روضههای زیبا و معمورند که متصلند بیکدیگر هر که خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا کند باید که حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ج 8، ص 123.</ref>. و حاکم از [[ابن مسعود]] آورده که گفت: حوامیم دیبای قرآن است<ref>ترجمه الإتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 200.</ref>. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیثی فرمود: مَثَل سورههای حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباسها است<ref>روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص2.</ref>. | ||
سوره دخان نیز همانند [[سوره زخرف]] با [[قسم]] به کتاب مبین آغاز شده است سورهای که [[مسلمانان]] اهتمام ویژهای برای قرائت آن دارند خصوصا شب [[نیمه شعبان]]، شب قدر [[ماه رمضان]] و شبهای جمعه و ... . | سوره دخان نیز همانند [[سوره زخرف]] با [[قسم]] به کتاب مبین آغاز شده است سورهای که [[مسلمانان]] اهتمام ویژهای برای قرائت آن دارند خصوصا شب [[نیمه شعبان]]، شب قدر [[ماه رمضان]] و شبهای جمعه و ... . |