رویدادهای ماه رمضان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''[[ماه رمضان]]''' به عنوان بر‌ترین و بهترین ماه در [[اسلام]] شناخته شده است. دراین ماه حوادث و رویدادهای فراونی رخ داده است. از بالاترین وقایع و حوادث نزول [[قرآن]] و وجود [[شب قدر]] است. شب قدر۱۹ و ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان سه شب از شب‌های ماه رمضان که از نظر مسلمانان مهمترین شب سال می‌باشد، یکی از سوره‌های قرآن بنام سوره قدر به توصیف این شب پرداخته‌است ولی در قرآن به‌طور صریح به شماره شب آن در ماه رمضان اشاره نشده‌است.

در شب ۱۹ این ماه [[امیرالمومنین علی (ع)|امیرالمومنین علی (‌علیه‌السلام)]]، امام اول شیعیان به دست یکی از خوارج یعنی ''ابن ملجم مرادی'' زخمی شدند و بعد از سه شب در ۲۳ رمضان به شهادت رسیدند. این نوشتار به رویدادها، حوادث و وقایع مهم تاریخی این ماه شریف می‌پردازد.

از وقایع روز اول ماه رمضان «بنا به نقل شیخ مفید در مسار الشیعه» روز بیعت- به ولایتعهدی [[حضرت رضا]] ‌علیه‌السلام است، و این عمل از طرف ''مامون عباسی'' فقط یک نقشه سیاسی برای فرو نشاندن انقلابات داخلی مخصوصا جلوگیری از خروج و قیام شیعیان [[ایران]] که در اوائل خلافت مامون گرداننده خلافت او بودند انجام گرفت. و دیگر ترس قیام اولاد علی(‌علیه‌السلام) از جمله عوامل ولایتعهدی حضرت رضا (‌علیه‌السلام) از طرف مامون به شمار می‌آید<ref>همان و کتاب: رمضان در تاریخ ص11.</ref>.<br>

غزوهٔ تبوک یا فاضحه از جنگ‌های حساس بین مسلمانان و رومیان که در سال نهم هجری بر پا شد و به صلح انجامید نیز در روز سوم ماه مبارک رمضان واقع گشت، و علت ایجاد این جنگ چنین بود که جاسوسان، به دربار امپراتور روم ''هراقلیوس'' (هرقل) گزارش دادند، که پیامبر اسلام از دار دنیا رفت، امپراتور شورای نظامی تشکیل داد، و تمامی حاضران موقع را مناسب بسیج لشکر روم علیه حجاز دید و به سرپرستی مردی به نام ''یوحنا''، یا (باغباد)، به سوی حجاز رهسپار، و در تبوک ـ محلی میان حجر و شام ـ با سپاه اسلام تلاقی کردند، و سپاه اسلام در تبوک کنار چشمه آبی تمرکز یافتند، و اینکه چرا این جنگ را فاضحه می نامند بدان علت است که منافقان از حضور در جنگ تخلف ورزیدند، و رسوا شدند، و این جنگ را «ذوالعسره» نامند؛ زیرا که مسلمانان از نظر آذوقه و مرکب و مهمات بسیار در عسرت و سختی بسر بردند<ref>الوقایع و الحوادث ص19.</ref>.

روز هفتم ماه رمضان بنا به نقل شیخ مفید سال دهم بعثت حضرت ابوطالب عمو و یار با وفای پیامبر(صلی الله علیه و آله) وفات یافت.

آری به این بزرگوار تهمت بی‌ایمانی می‌زنند، حضرت باقر(‌علیه‌السلام) فرمود: اگر ایمان ابی‌طالب را در یک کفهٔ ترازو بگذارند و ایمان این خلق را در کفهٔ دیگر، ایمان او سنگین تر است<ref>شرح [[نهج البلاغه]] ابن ابی‌الحدید، نقل از رمضان در تاریخ، ص48.</ref>.

در ماه مبارک رمضان سال دهم بعثت [[خدیجه دختر خویلد|خدیجه]] بانوی فداکار و همسر مهربان [[حضرت رسول(ص)|حضرت رسول(صلی الله علیه و آله)]] در روز دهم در سن شصت و پنج سالگی درگذشت. پیامبر(صلی الله علیه و آله) او را با دست مبارک خویش در حجون [[مکه]] (قبرستان ابوطالب) به خاک سپرد، و حزن در گذشت او پیامبر(صلی الله علیه و آله) را بسیار محزون ساخت که پیامبر(صلی الله علیه و آله) سال درگذشت حضرت خدیجه را «عام الحزن» سال اندوه نام نهاده، بلی خدیجه همسر بی‌همتای پیامبر(صلی الله علیه و آله) بانویی که از ثروت او اسلام رونق یافت و پشت پیامبر(صلی الله علیه و آله) راست شد؛ زیرا که پیامبر (صلی الله علیه و آله) مادر شایسته دخترش زهرای مرضیه را از دست داده و یاری همچون خدیجه را هرگز به دست نخواهد آورد<ref>اسدالغابه، مسار الشیعه مفید- نقل از رمضان در تاریخ.</ref>.<br>

عایشه گفت: پیامبر(صلی الله علیه و آله) از خانه بیرون نمی‌رفت مگر آنکه خدیجه (سلام الله علیها) را یاد می‌کرد، و بر او به خوبی و نیکی مدح و ثنا می‌نمود، روزی از روزها غیرت مرا فراگرفت، گفتم: او پیرزنی بیش نبود، و خدا بهتر از او را به شما عوض داده است، پیامبر(صلی الله علیه و آله) غضبناک شد، به طوری که موی جلوی سرش از غضب تکان می‌خورد سپس فرمود: نه به خدا قسم بهتر از او را خدا به من عوض نداده، او به من ایمان آورد هنگامی که مردم کافر بودند، و تصدیق کرد مرا، هنگامی که مردم مرا تکذیب می‌کردند و در اموال خود با من مواسات کرد، وقتی مردم مرا محروم ساختند، و از او فرزندانی خدا روزی من کرد که از زنان دیگر محروم فرمود، «یعنی خدا فاطمه را از او به من عنایت فرمود»<ref>اسدالغابه، مسار الشیعه مفید- نقل از رمضان در تاریخ.</ref>.

در دوازدهم رمضان، پیامبر(صلی الله علیه و آله) بین اصحاب عقد برادری خواند، و بین خود و علی(‌علیه‌السلام) نیز عقد برادری بست، و با این عقد اخوت، برادری و مساوات و برابری را در اسلام بنیان گذاشت اهل جهان را یک عائله و افراد بشر را عضو یک خانواده شمرد، و برای همیشه نژاد‌‌پرستی و امتیازات مادی و قبیلگی و رنگ و پوست را از ساحت مقدس اسلام پاک نمود.<br>

در قرآن کریم اشاره‌ای به این مطلب دارد: «ان هذه امتکم امة واحدة و انا ربکم فاعبدون»<ref>سوره انبیاء:92.</ref>؛ این آئین شما آئین یگانه‌ای است «مشترک همه ادیان من است» و من پروردگار شمایم، پس مرا بندگی کنید». ودر جای دیگر این بیان را دارد:«قل یا ایها الناس انی رسول الله الیکم جمیعا»<ref>سوره اعراف، آیه 157.</ref>؛ بگو: ای مردم من فرستادهٔ خدا به سوی همه شما هستم، ولی این بینات و براهین برای یهود و نصارای آن روز و همچنین برای [[صهیونیست]] و [[امپریالیست]] این زمان خوش‌آیند نبوده و نیست، چون آنان با این مساوات‌ها و برابری‌ها نمی‌توانند تفوق و برتری خود را بر جهان مستضعفین محکم سازند.<br>

و این سخن رئیس مذهب تشیع حضرت صادق(‌علیه‌السلام) است که فرمود: «المسلم اخ المسلم، و حق المسلم علی اخیه المسلم ان لا یشبع و یجوع اخوه، و لا یروی و یعطش اخوه، و لا یکتسی و یعری اخوه فما اعظم حق المسلم علی اخیه المسلم»<ref>سفینة البحار، ج 1، ص 13.</ref>. مسلمان برادر مسلمان است و حق مسلمان بر برادرش این است که او سیر نگردد و برادرش گرسنه باشد و او سیراب نگردد، در حالی که برادرش تشنه است، و او پوشیده نباشد که برادرش عریان باشد آنگاه حضرت فرمود: چه بزرگ است حق مسلمان بر برادر مسلمانش.

پانزدهم ماه رمضان (بنا به نقل شیخ مفید و شیخ بهایی در توضیح المقاصد) روز ولادت حضرت امام حسن مجتبی(‌علیه‌السلام) است و این در سال سوم هجرت واقع شده است، وقتی مژده ولادت این نور پاک را به پیامبر(صلی الله علیه و آله) دادند، امواج سرور و شادمانی دل مبارک حضرت را فراگرفت و مشتاقانه و با شتاب به خانه دخترش و محبوبه‌اش سیده زنان عالم رفت، فرمود: «یا اسماء هاتینی ابنی»، پسرم را به من بده اسماء نوزاد مبارک را به جد بزرگوارش داد، رسول‌خدا(صلی الله علیه و آله) در گوش راستش اذان، و در گوش چپش اقامه فرمود: (که نخستین صدایی که گوش نوزاد با او آشنا شد، صدای حق جدش خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) بود، صدای توحید، صدای تکبیر، صدای تهلیل، و صدای تصدیق به نبوت پیامبر(صلی الله علیه و آله) جد گرامش. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «یا علی هل سمیت الولید المبارک؟» آیا این نوزاد مبارک را نام گذارده ای؟ عرض کرد: «ما کنت لاسبقک یا رسول الله؟» بر شما سبقت نمی‌گیرم، هنوز لحظاتی نگذشته بود که بشیر وحی جبرئیل نازل شد، و فرمان خدا را به پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسانید، یا رسول الله «سمه حسنا» او را حسن نام گذار، پیامبر(صلی الله علیه و آله) شخصا برای حسن(‌علیه‌السلام) عقیقه کرد، و بسم الله گفت و دعا کرد.<br>

در هفدهم یا نوزدهم ماه مبارک رمضان سال دوم هجرت، غزوه بدر واقع شد<ref>توضیح المقاصد، ص16.</ref> این غزوه، نخستین مقابله سپاه اسلام با کفر، و نبرد اهل توحید با اهل شرک بود، در این غزوه مشرکان از جنبهٔ ساز و برگ و اسلحه و مهمات بر مسلمانان برتری داشتند و نفرات و افراد آنها تقریبا سه برابر سپاه اسلام بود. <br>

جنگ بدر برای توحید کلمه و کلمه توحید و آئین جهانی اسلام ارزش حیاتی داشت، و فتحی که در آن نصیب مسلمانان شد، پایه و اساس تمام فتوحات آینده اسلام شد، اهمیت آن از اینجا معلوم می‌گردد، که رسول‌خدا(صلی الله علیه و آله) به درگاه الهی دست به دعا برداشته و عرض می نماید:

یکی از حوادث بزرگ ماه رمضان شهادت مولای متقیان علی(‌علیه‌السلام) است، او از یاران با وفای پیامبر(صلی الله علیه و آله) و وصی و وزیر و ابن عم و داماد آن حضرت بوده که پیامبر(صلی الله علیه و آله) در حق پسر عمویش فرمود: «ان هذا اخی و وصیی و وزیری و خلیفتی فیکم فاسمعوا له و اطیعوا»؛ همانا علی(‌علیه‌السلام) برادر و وصی و وزیر و خلیفه من است در میان شما از او بشنوید و او را اطاعت کنید<ref>رمضان در تاریخ، ص254.</ref>.

شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن<ref>سوره بقره: 185.</ref>؛ ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل گردیده است. قال الصادق(‌علیه‌السلام): «نزل القرآن فی اول لیلة من شهر رمضان و استقبل الشهر بالقرآن»<ref>تفسیر المیزان.</ref> امام فرمود: قرآن در اول شب ماه رمضان نازل گردیده است، و ماه رمضان را با قرآن استقبال کن «که در حین رؤیت هلال رمضان، مستحب است نگریستن به قرآن مجید» روایت بالا حاکی از این است که قرآن در اول شب رمضان نازل شده، یعنی ابتدای شب نه شب اول رمضان، و لذا در نص صریح قرآن است که خدا می‌فرماید:«حم، و الکتاب المبین انا انزلناه فی لیلة مبارکة انا کنا منذرین فیها یفرق کل امر حکیم»<ref>سورهٔ دخان:1</ref>؛ سوگند به کتاب مبین(قرآن) که فرو فرستادیم در شبی مبارک و ما بیم دهندگانیم، در آن شب هر کار با حکمتی تعیین و تقدیر می‌گردد. و در سوره قدر می‌فرماید:

از امام صادق(‌علیه‌السلام) سؤال شد در ماه رمضان قرآن چگونه نازل شد؟ در حالی که قرآن در طول بیست سال به تدریج نازل شده است، فقال(‌علیه‌السلام): «نزل القرآن جملة واحدة فی شهر رمضان الی البیت المعمور، ثم انزل من البیت المعمور فی طول عشرین سنة» امام فرمود: قرآن به طور یک جا در ماه رمضان به بیت المعمور نازل گردید، سپس از بیت المعمور در طول بیست سال به تدریج بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) نازل گردیده است. مرحوم علامه طباطبایی می‌فرماید: که قرآن یک نزول اجمالی داشته و یک نزول تدریجی و تفصیلی، و نزول اجمالی حقیقتی است متعالی که از دسترس افکار بشری خارج است که قبلا بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) نازل گردیده است، اما تفصیل آن به طور تدریج بر رسول‌خدا(صلی الله علیه و آله) عرضه گردیده است<ref>تفسیر المیزان؛ ج 2.</ref>. <br>

مرحوم کلینی در کافی از جعفر بن غیاث روایت می‌کند، که گفت از ابی‌عبدالله(‌علیه‌السلام) از قول خدای تعالی: «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن» و اینکه به طور حتم قرآن در بیست سال از اولش تا آخرش نازل شده است، پرسیدم؟ فقال(‌علیه‌السلام):«نزل القرآن جملة واحدة فی شهر رمضان الی البیت المعمور، ثم نزل فی طول عشرین سنة ثم قال: قال النبی صلی الله علیه و آله نزلت صحف ابراهیم فی اول لیلة من شهر رمضان، و انزلت التوریة لست مضین من شهر رمضان، و انزل الانجیل لثلث عشرة خلت من شهر رمضان، و انزل الزبور لثمان عشرة خلون من شهر رمضان، و انزل القرآن فی لیلة ثلث و عشرین من شهر رمضان»<ref>وقایع الایام تبریزی؛ ص143.</ref>

یکی از وقایع تاریخی که بسیار حائز اهمیت است در اوائل پیروزی انقلاب اسلامی ایران که به دست زعیم و رهبر کبیر مسلمین جهان [[امام خمینی]] دائر شده، '''«روز جهانی قدس است»''' که از روز جمعه آخر ماه مبارک رمضان 1399 قمری (1358 شمسی) شروع و مقرر گشت و هر ساله در چنین روزی تمام مسلمین جهان راهپیمایی کنند.

قسمتی از پیام امام خمینی به مناسبت روز جهانی قدس از نظر- خوانندگان گرامی می‌گذرد: [[روز قدس]]، جهانی است، و روزی نیست که فقط اختصاص به قدس داشته باشد. روز مقابله مستضعفین با مستکبرین است، روز مقابله ملت‌هایی است که در زیر فشار ظلم آمریکا و غیر آمریکا بودند، روزی است که باید مستضعفین مجهز بشوند، در مقابل مستکبرین و دماغ مستکبرین را به خاک بمالند، روزی است که بین منافقین و متعهدین امتیاز خواهد شد، متعهدین امروز را روز قدس می‌دانند و عمل می‌کنند به آنچه که باید بکنند، و منافقین و آنهایی که با ابر قدرت‌ها در زیر پرده آشنایی دارند، و با اسرائیل دوستی دارند در این روز بی تفاوت نیستند، و یا ملت‌ها را نمی‌گذارند که تظاهرات کنند.<br>

روز قدس، روزی است که باید همت کنند و همت کنیم که قدس را نجات بدهیم، روز قدس روزی است، که باید به این روشنفکرانی، که در زیر پرده با آمریکا و عمال آمریکا روابط دارند هشدار داد، هشدار به اینکه اگر از فضولی دست برندارند سرکوب خواهند شد.'''روز قدس فقط روز فلسطین نیست، روز اسلام است، و روز حکومت اسلامی است'''<ref>سخنرانی امام خمینی مدظله العالی در روز جهانی قدس، سال 1358 ش؛ تفصیل این سخنرانی در کتاب رهنمودهای امام، ص 96 موجود است.</ref>.