علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

علوم قرآنی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۱۱

۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۲

جز

جایگزینی متن - ' دسته بندی' به ' دسته‌بندی'

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۸٬۰۰۹

ویرایش

@@ خط ۱۰۰: / خط ۱۰۰: @@
 [[تفسیر]]، دانش فهم مدالیل آیات [[قرآن]] و کارکرد این دانش در عرصه [[آیات]] است که درجایگاه ذی‌المقدمه و علت‌غایی علوم قرآنی نقش‌آفرینی می‌کند؛ یعنی مباحث و گزاره‌های علوم قرآنی را باید زمینه‌ساز مقدمات فهم و [[تفسیر]][[آیات]] [[قرآن]] نظیر نقش اصول برای [[فقه]] و [[منطق]] برای [[فلسفه]] دانست.
-از سوی‌دیگر، [[تفسیر]] به دو شیوه اساسی ترتیبی و موضوعی تقسیم می‌شود. در روش ترتیبی اعم از ترتیب کنونی مصاحف یا ترتیب نزول، مفسّر از آغاز [[قرآن]] تا پایان آن بر اساس چینش آیات و سوره‌ها به [[تفسیر]] یکان‌یکان [[آیات]] می‌پردازد و به‌طور مثال، تا [[تفسیر]] [[سوره حمد]] (براساس چینش کنونی) را تمام نکند، به [[تفسیر]] [[سوره بقره]] نمی‌پردازد؛ چنان که بر اساس چینش نزول تا [[تفسیر]] [[سوره علق]]، پایان نپذیرد، به [[تفسیر]] [[سوره قلم]] نمی‌پردازد (برای آگاهی از چینش سوره‌ها بر اساس نزول <ref>ر. ک: معرفت، همان: ج 1، ص 135-138</ref>؛ اما در [[تفسیر]] موضوعی نگاه مفسر به موضوع خاصّ همچون توحید فاعلی معطوف‌شده و او به ناگزیر تمام آیات مرتبط به این موضوع را استخراج و پس از دسته بندی، کشف مدالیل و منظر نهایی [[قرآن]] را دنبال می‌کند.
+از سوی‌دیگر، [[تفسیر]] به دو شیوه اساسی ترتیبی و موضوعی تقسیم می‌شود. در روش ترتیبی اعم از ترتیب کنونی مصاحف یا ترتیب نزول، مفسّر از آغاز [[قرآن]] تا پایان آن بر اساس چینش آیات و سوره‌ها به [[تفسیر]] یکان‌یکان [[آیات]] می‌پردازد و به‌طور مثال، تا [[تفسیر]] [[سوره حمد]] (براساس چینش کنونی) را تمام نکند، به [[تفسیر]] [[سوره بقره]] نمی‌پردازد؛ چنان که بر اساس چینش نزول تا [[تفسیر]] [[سوره علق]]، پایان نپذیرد، به [[تفسیر]] [[سوره قلم]] نمی‌پردازد (برای آگاهی از چینش سوره‌ها بر اساس نزول <ref>ر. ک: معرفت، همان: ج 1، ص 135-138</ref>؛ اما در [[تفسیر]] موضوعی نگاه مفسر به موضوع خاصّ همچون توحید فاعلی معطوف‌شده و او به ناگزیر تمام آیات مرتبط به این موضوع را استخراج و پس از دسته‌بندی، کشف مدالیل و منظر نهایی [[قرآن]] را دنبال می‌کند.
 با این توضیح، بخش قابل توجهی از مباحث علوم قرآنی در [[تفسیر]] ترتیبی و [[تفسیر]] موضوعی انعکاس یافته است؛ به‌طور مثال، مباحث مربوط به شناخت [[مکی]] و [[مدنی]] سوره‌ها و اختلاف‌های موجود در این زمینه، اختلاف قرائات در[[آیات]] گوناگون [[قرآن]]، دیدگاه‌ها در زمینه شمار [[آیات]] یک [[سوره]]، مفاهیم واژه‌های گوناگون یک [[آیه]]، [[اسباب النزول]]، مباحث صرفی، نحوی و بلاغی و.... از جمله مباحث علوم قرآنی است که در سرتاسر [[تفاسیر]] با فراز و نشیب و شدت وضعف مشاهده می‌شود، بهترین شاهد مدّعا [[تفسیر مجمع‌البیان]] [[امین‌الاسلام طبرسی]] است که با ساماندهی منطقی و قابل تحسین به مباحث تفسیری پرداخته است. وی در آغاز هر سوره به بررسی اختلاف در [[مکی]] یا [[مدنی]] بودن [[سوره]] و شمار [[آیات]] آن می‌پردازد؛ آن‌گاه با یادکرد عنوان «القرائة و الحجبة اختلاف قرائت‌ها» ادّله آنها را بررسی می‌کند.