ابوحنیفه: تفاوت میان نسخه‌ها

تاریخ [[مذاهب فقهی]] و کلامی در [[اسلام]] به پنج مذهب بزرگ پیوند خورده است که یکی از آن، [[مذهب حنفی]] با طرفداران بسیاری در [[جهان اسلام]] است.

موسس این مذهب فقهی و کلامی شخصی به نام [[ابو حنیفه]] [[نعمان بن ثابت]] متوفای 150 هجری قمری است.

|  [[کوفه]]

|  [[حماد بن ابی سلیمان]]

|[[ابو الهذیل زفر بن هذیل بن قیس کوفی]]، [[حسن بن زیاد]]، [[ابو یوسف یعقوب بن ابراهیم کوفی]]

|اصول مذهب ابو حنیفه  

|قلمرو مذهب ابو حنیفه

|[[مصادر فقهى]] ابوحنیفه

وی در سال 80 هجری قمری  در کونه و در عصر [[عبد الملک بن مروان]] [[خلیفه اموی]] به دنیا آمد و در زمان خلافت [[عمر بن عبد العزیز]] توانایی واستعداد خود را نشان داد و مشهور ترین استادش حماد بن ابی سلیمان کوفی متوفای 120 هجری قمری بود.این شخصیت از نظر زمانی جزو تابع تابعین به حساب می آید، اما چون از برخی از [[صحابه]] از جمله [[انس بن مالک]] [[حدیث]] نقل کرده است  او را از [[تابعین]] شمرده اند.<ref>[[خطیب بغدادی]]، ج۱۵، ص۴۴۵.</ref>

ابو حنیفه در کلام بسیاری از فقهای بزرگ [[اهل سنت]] به عنوان فقیهی سر آمد معرفی شده است. به عنوان مثال پیشوان [[شافعیه]] مردم را در [[فقه]] وامدار ابو حنیفه خوانده است. <ref>خطیب بغدادی، ج۱۵، ص۴۶۳ـ۴۸۱.  

شخصی به نام [[ابومطیع]] از قول ابو حنیفه  نقل مى کند که نزد ابوجعفر [[منصور عباسی]] رفته بود ابو جعفر از وی پرسید اساتید تو چه کسانی بوده اند؟ وی در جواب گفت  علوم را از [[حماد بن ابی سلیمان کوفی]] آموختم که او شاگرد [[ابراهیم نخعی]] و او نیز شاگرد [[عمر بن خطاب]] و او نیز از [[علی بن ابیطالب ع]] آموخت. <ref>[[تاریخ بغداد]]، ج ۱۳، ص ۳۳۴.</ref>البته شاگردی ابو حنیفه در محضر [[امام باقر]] و [[امام صادق]] علیهما السلام و نیز [[زید بن علی]] ع به هیچ وجهی قابل انکار نیست و وی بهره های فراوانی از محضر آنان برده است. <ref>[[ادوار علم الفقه]]، ص ۱۴۲.</ref>

وی شاگردان بسیاری داشت که میان آن ها مشهور ترین شان، ابو الهذیل زفر بن هذیل بن قیس کوفی، حسن بن زیاد، ابو یوسف یعقوب بن ابراهیم کوفی که در زمان [[هارون الرشید]] قاضی القضاة بوده و نیز [[محمد بن حسن شیبانی]] هستند. <ref>[[الفقه الاسلامى و ادلّته]]، ج ۱، ص ۴۴</ref>

ابو حنیفه می گوید: برای [[استنباط]] احکام نخست به کتاب خدای تعالی مراجعه می کنم، اگر نتوانستم از کتاب خدا و [[سنت پیغمبر]] (ص) حکمی استنباط کنم از گفته های [[صحابه]] بهره گرفته و بقیه را رها می نمایم و به قول دیگری عمل نمی کنم منابع تشریعی ای که امام ابوحنیفه در استنباط مسائل به آنها اتکا می نمود عبارتند از : [[قرآن]]، [[سنت نبوی]]، اتفاق نظر مجتهدان صحابه و دیگران و [[قیاس]]. البته بعد از این چهار منبع نوبت به [[استحسان]] می رسد. <ref> http://wiki.ahlolbait.com/%D8%AD%D9%86%D9%81%DB%8C </ref>  

معروف است که ابوحنیفه [[امام اهل رأی]] بوده است.<ref> [[ابو القاسم گرجی]]، [[تاریخ فقه و فقها]]، ۱۳۹۲ش، ص۸۳</ref> وی هر چند تاکید بسیاری بر سنت نبوی و [[احکام تعبدی]] داشت با این حال اخبار و [[روایات غیرقطعی]] را برای فتوا دادن کافی نمی‌دانست. <ref>[[احمد پاکتچی]]، [[اندیشه‌های فقهی در سده‌های ۲و]]۳، ص۴۴۴</ref>

نکته قابل توجه این که تعداد جمعیت پیروان این مذهب نسبت به سایر مذاهب اسلامی دارای رتبه نخست است و حیطه جغرافیای آن شامل کشورهای ترکیه، افغانستان، آسیای میانه عراق قفقاز هندوستان، چین، کشورهای حوزه بالکان، برزیل، سوریه لبنان و فلسطین می شود. علاوه حنفی ها به شکل محدود در ایران حجاز یمن و مصر نیز حضور دارند. <ref>http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/660-1390-12-14-09-24-15 </ref> بنا بر این به دلیل پراکندگی گسترده این مذهب در سراسر جهان می توان گفت حدودا یک سوم مسلمانان جهان پیرو این مذهب باشند.<ref>محمد وفاریشی، «المذهب الحنفی»، ج۱، ص۳۴۱، در المذاهب الاسلامیة الخمسة: تاریخ و توثیق، بیروت: الغدیر، ۱۴۱۹/۱۹۹۸