علم غیب: تفاوت میان نسخه‌ها

البته منشأ علم غیب خدا و حجت‌های او متفاوت است. منشأ علم غیب خدا، پدید آمدن هستی از مشیّت او و آفریننده بودن او است و او این خصیصه را از کسی نگرفته است؛ در حالی که منشأ علم غیب حجت‌های او، افاضه و اعطای خدای تعالی است؛ از این رو، ائمه علیهم السّلام بر پایه روایاتی علم غیب را از خود نفی کرده‌اند؛ که ممکن است مراد از غیب در این گونه روایات، ذات الهی باشد که دست نایافتنی است و امکان علم به آن برای احدی میّسر نیست. احتمال می‌رود مراد علم ذاتی به غیب از نوع علم خدا باشد. در روایاتی به این احتمال اشاره شده است، با این مضمون که معصومان علیهم السّلام پس از نفی علم غیب از خود، فرموده‌اند:آنچه ما می‌دانیم از رسول خدا صلّی اللّه‌ علیه و آله به ارث برده‌ایم و یا از کتاب خدا فهمیده‌ایم <ref>الکافی (کلینی)، ج ۱، ص۲۶۰ - ۲۶۱.</ref> بنابر این، علم غیب برای حجت‌های الهی ثابت است؛ چنان که در عمل نیز تحقق یافته است و آنان از بسیاری از رخدادهای گذشته و آینده خبر داده‌اند.

البته علم غیب با استفاده از علومی همچون کهانت، جفر، رمل و نجوم مورد پذیرش شرع مقدس نیست و خبر دادن جزمی به چیزی از راه علوم یاد شده و مانند آن و مترتب ساختن آثار بر آن، جایز نخواهد بود؛ زیرا اشتباه و خطا در این علوم زیاد است. بنابر این، چنانچه فردی از این راه‌ها به دزدی یا فسق کسی پی ببرد، نمی‌تواند آثار دزدی یا فسق را بر آن مترتب کند. در روایات متعدد از مراجعه به کسانی که مدّعی علم غیب‌اند، مانند کاهنان و رمالان و نیز تصدیق آنان، نهی شده است <ref>جواهرالکلام، ج ۲۲، ص۱۰۸. </ref><ref>ینابیع الاحکام، ج ۲، ص۳۲۸- ۳۲۹.</ref><ref>انوار الفقاهة (التجارة)، ص۱۹۶.</ref><ref>انوار الفقاهة (التجارة)، ج۴، ص ۳۴۴ - ۳۴۵. </ref> تکلیف انسان در ارتباط با دیگران، دائر مدار علمی است که از راه‌های عادی که شرع مقدس آنها را ملاک و میزان قرار داده است، به دست می‌آید نه از راه‌های غیر عادی که شرع آنها را ملاک قرار نداده است. (علوم غریبه)<ref>انوار الفقاهة (الحدود و التعزیرات)، ص۴۶۷.</ref>