۸۷٬۷۸۰
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' آن گاه ' به ' آنگاه ') |
جز (جایگزینی متن - ' آنها ' به ' آنها ') |
||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
پس به این جهت نماز نسبت به اعمال دیگر بلکه نسبت به دین چون عمود است نسبت به خیمه، و از این جهت نماز اول چیزى است که از اعمال بنده مورد حساب قرار میگیرد و در آن نگاه کرده میشود، پس هرگاه نماز پذیرفته شود در سایر اعمال او نظر شود و از وى پذیرفته گردد و هرگاه نماز رد شود در باقى اعمال او نظر نشود و مردود گردد، بنابراین شگفت نباشد اگر تارک نماز از کفار نامیده شود بلکه چنین است اگر علت ترک نماز استخفاف بدین باشد. | پس به این جهت نماز نسبت به اعمال دیگر بلکه نسبت به دین چون عمود است نسبت به خیمه، و از این جهت نماز اول چیزى است که از اعمال بنده مورد حساب قرار میگیرد و در آن نگاه کرده میشود، پس هرگاه نماز پذیرفته شود در سایر اعمال او نظر شود و از وى پذیرفته گردد و هرگاه نماز رد شود در باقى اعمال او نظر نشود و مردود گردد، بنابراین شگفت نباشد اگر تارک نماز از کفار نامیده شود بلکه چنین است اگر علت ترک نماز استخفاف بدین باشد. | ||
و نماز آن چیزى است که حضرت امام صادق علیه السلام میفرماید نمی شناسم چیزى را که بعد از معرفت از نماز مقرب تر و محبوب تر نزد خدا باشد بلکه حضرت صادق علیه السلام فرموده هر که این نمازهاى واجب پنجگانه را بپا دارد و بر اوقات | و نماز آن چیزى است که حضرت امام صادق علیه السلام میفرماید نمی شناسم چیزى را که بعد از معرفت از نماز مقرب تر و محبوب تر نزد خدا باشد بلکه حضرت صادق علیه السلام فرموده هر که این نمازهاى واجب پنجگانه را بپا دارد و بر اوقات آنها محافظت کند روز قیامت خدا را ملاقات کند در حالى که براى او نزد خدا عهدى باشد که به واسطه آن داخل بهشت گردد و کسى که این نمازها را به وقتش انجام ندهد و بر آنها مواظبت ننماید پس آن حق خدا و خاص اوست که اگر بخواهد بیامرزد او را و اگر بخواهد وى را عذاب نماید، و نماز واجب بهتر از بیست حج است که هر حجى بهتر از اطاقى است که پر از طلا باشد و همه آنها را در راه خدا صدقه بدهند بلکه نماز واجب بهتر از هزار حج است که هر حجى بهتر است از دنیا و آن چه در دنیاست و به درستى که اطاعت خدا خدمت او در زمین است و هیچ خدمتى با نماز برابرى نمیکند و از همین جهت ملائکه حضرت زکریا علیه السلام را ندا نمودند و حال آن که در محراب عبادت نماز میگزارد. | ||
و هنگامی که نمازگزار براى نماز بپا میشود رحمت حق از آسمان تا زمین بروى فرود میآید و فرشتگان او را احاطه میکنند و فرشته ندا میکند اگر نمازگزار بداند آن چه در نماز است از آن غافل نمیشود، و غیر اینها از اخبارى که درباره نماز وارد شده مانند خبر شامه و غیر آن با این که آن چه به حسب اعتبار در نماز میباشد کافى و بى نیاز کننده از آثار است زیرا در آن جمع شده از عبادات آن چیزهایى که در غیر نماز جمع نشده از عبادت زبان و دل که به وسیله قرائت و ذکر و تضرع و شکر و دعا انجام میشود، آن دعایى که اگر نباشد خداوند به بندگان اعتنا نمیکند، و نیز ظاهر شدن اثر بندگى نسبت به معبود به واسطه رکوع و سجود و گذاردن شریفترین و عالیترین موضع بدن بر پستترین و پائین ترین موضع (یعنى خاک) و به تحقیق حضرت امام رضا علیه السلام در جواب مسائل محمد بن سنان نوشت که علت نماز اینست که نماز اقرار به ربوبیت خداى عزوجل، و نفى شریک و همتا براى او و ایستادن در مقابل خداوند جبار جل جلاله به حالت ذلت و مسکنت و خضوع، و اعتراف و طلب براى گذشتن از گناهان گذشته و گذاردن صورت بر زمین در هر روز به جهت تعظیم خداوند عزوجل میباشد و این که همیشه به یاد خدا بوده و فراموش کار و غافل از ذکر خدا نباشد و ایستادن در مقابل خدا و جلوگیر از معاصى و مانع از انواع فساد است». (در این جا آن چه از کلام صاحب جواهر مقصود بود به پایان رسید و به همین مقدار در این موضع اکتفاء میشود.)<ref>أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 155.</ref> | و هنگامی که نمازگزار براى نماز بپا میشود رحمت حق از آسمان تا زمین بروى فرود میآید و فرشتگان او را احاطه میکنند و فرشته ندا میکند اگر نمازگزار بداند آن چه در نماز است از آن غافل نمیشود، و غیر اینها از اخبارى که درباره نماز وارد شده مانند خبر شامه و غیر آن با این که آن چه به حسب اعتبار در نماز میباشد کافى و بى نیاز کننده از آثار است زیرا در آن جمع شده از عبادات آن چیزهایى که در غیر نماز جمع نشده از عبادت زبان و دل که به وسیله قرائت و ذکر و تضرع و شکر و دعا انجام میشود، آن دعایى که اگر نباشد خداوند به بندگان اعتنا نمیکند، و نیز ظاهر شدن اثر بندگى نسبت به معبود به واسطه رکوع و سجود و گذاردن شریفترین و عالیترین موضع بدن بر پستترین و پائین ترین موضع (یعنى خاک) و به تحقیق حضرت امام رضا علیه السلام در جواب مسائل محمد بن سنان نوشت که علت نماز اینست که نماز اقرار به ربوبیت خداى عزوجل، و نفى شریک و همتا براى او و ایستادن در مقابل خداوند جبار جل جلاله به حالت ذلت و مسکنت و خضوع، و اعتراف و طلب براى گذشتن از گناهان گذشته و گذاردن صورت بر زمین در هر روز به جهت تعظیم خداوند عزوجل میباشد و این که همیشه به یاد خدا بوده و فراموش کار و غافل از ذکر خدا نباشد و ایستادن در مقابل خدا و جلوگیر از معاصى و مانع از انواع فساد است». (در این جا آن چه از کلام صاحب جواهر مقصود بود به پایان رسید و به همین مقدار در این موضع اکتفاء میشود.)<ref>أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 155.</ref> | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
خداوند در مورد بنی اسرائیل میفرماید: «وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی إِسْرائیلَ لاتَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى وَالْیَتامى وَالْمَساکینِ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَأَقیمُواالصَّلاةَ وَ آتُواالزَّکاةَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلاَّ قَلیلاً مِنْکُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُونَ؛ و چون از بنى اسرائیل پیمان محکم گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و خوش مادر و خویشان و یتیمان و مستمندان احسان کنید و با مردم سخن - به زبانِ - بگویید و نماز را برپا دارید و زکات را بدهید؛ آنگاه جز اندکى از شما، روى همگى برگرداندید».<ref>سوره بقره، آیه 83.</ref> | خداوند در مورد بنی اسرائیل میفرماید: «وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی إِسْرائیلَ لاتَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى وَالْیَتامى وَالْمَساکینِ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَأَقیمُواالصَّلاةَ وَ آتُواالزَّکاةَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلاَّ قَلیلاً مِنْکُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُونَ؛ و چون از بنى اسرائیل پیمان محکم گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و خوش مادر و خویشان و یتیمان و مستمندان احسان کنید و با مردم سخن - به زبانِ - بگویید و نماز را برپا دارید و زکات را بدهید؛ آنگاه جز اندکى از شما، روى همگى برگرداندید».<ref>سوره بقره، آیه 83.</ref> | ||
خداوند در مورد حضرت موسی علیه السلام و هارون و قوم | خداوند در مورد حضرت موسی علیه السلام و هارون و قوم آنها میفرماید: «وَأَوْحَیْنا إِلى مُوسى وَ أَخیهِ أَنْ تَبَوَّءا لِقَوْمِکُما بِمِصْرَ بُیُوتاً وَاجْعَلُوا بُیُوتَکُمْ قِبْلَةً وَأَقیمُواالصَّلاةَ وَ بَشِّرِالْمُؤْمِنینَ؛ و به موسى و برادرش وحى کردیم که شما دو تن براى قوم خود در مصر خانههایى ترتیب دهید و سراهایتان را روبروى هم قرار دهید و نماز برپا دارید و مؤمنان را مژده ده».<ref>سوره یونس، آیه 87.</ref> | ||
در قرآن درباره حضرت زکریا علیه السلام و محراب نماز او آمده که: «فَنادَتْهُ الْمَلائِکَةُ وَ هُوَ قائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیى مُصَدِّقاً بِکَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ سَیِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحینَ؛ پس در حالى که وى (زکریا) در محرابش به نماز ایستاده بود، فرشتگان، او را ندا در دادند که خداوند تو را به (ولادت) (حضرت یحیی] علیه السلام ـ که تصدیق کننده (حقانیت) کلمة الله = حضرت عیسی علیه السلام است و بزرگوار و خویشتندار = پرهیزنده از زنان و پیامبرى از شایستگان است ـ مژده میدهد.<ref>سوره آل عمران، آیه 39.</ref> | در قرآن درباره حضرت زکریا علیه السلام و محراب نماز او آمده که: «فَنادَتْهُ الْمَلائِکَةُ وَ هُوَ قائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیى مُصَدِّقاً بِکَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ سَیِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحینَ؛ پس در حالى که وى (زکریا) در محرابش به نماز ایستاده بود، فرشتگان، او را ندا در دادند که خداوند تو را به (ولادت) (حضرت یحیی] علیه السلام ـ که تصدیق کننده (حقانیت) کلمة الله = حضرت عیسی علیه السلام است و بزرگوار و خویشتندار = پرهیزنده از زنان و پیامبرى از شایستگان است ـ مژده میدهد.<ref>سوره آل عمران، آیه 39.</ref> | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
امام صادق علیه السلام فرمودند: «ان افضل الاعمال عندالله یوم القیامة، الصلوة؛ همانا بهترین عمل در روز قیامت نزد خداوند، نماز است».<ref>مستدرک الوسائل، ج 3، ص 7.</ref> | امام صادق علیه السلام فرمودند: «ان افضل الاعمال عندالله یوم القیامة، الصلوة؛ همانا بهترین عمل در روز قیامت نزد خداوند، نماز است».<ref>مستدرک الوسائل، ج 3، ص 7.</ref> | ||
امام باقر علیه السلام فرمود: «الصلاة عمود الدین، مثلها کمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد الاطناب، و اذا مال العمود و انکسر لم یثبت وتد و لاطنب؛ نماز ستون دین است، مثل آن همانند ستون خیمه است که وقتى استوار باشد میخها و طنابها پابرجاست، و هرگاه ستون آن کج و شکسته شود هیچ کدام از | امام باقر علیه السلام فرمود: «الصلاة عمود الدین، مثلها کمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد الاطناب، و اذا مال العمود و انکسر لم یثبت وتد و لاطنب؛ نماز ستون دین است، مثل آن همانند ستون خیمه است که وقتى استوار باشد میخها و طنابها پابرجاست، و هرگاه ستون آن کج و شکسته شود هیچ کدام از آنها استوار نمی مانند».<ref>بحارالانوار، ج 82، ص 218.</ref> | ||
در روایات دین را به چادرى که در آن منزل میکنند و نماز را به تیرک وسط چادر، تشبیه کردهاند که اگر تیرک باشد، چادر برپا است اگر چه بعضى از بندهاى چادر پاره باشد و اگر تیرک خوابید و افتاد، چادر نیز خواهد خوابید، اگرچه ریسمانهایش در نهایت استحکام باشد و دیگر نمیتوان از آن بهرهای برد. | در روایات دین را به چادرى که در آن منزل میکنند و نماز را به تیرک وسط چادر، تشبیه کردهاند که اگر تیرک باشد، چادر برپا است اگر چه بعضى از بندهاى چادر پاره باشد و اگر تیرک خوابید و افتاد، چادر نیز خواهد خوابید، اگرچه ریسمانهایش در نهایت استحکام باشد و دیگر نمیتوان از آن بهرهای برد. | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
در روایات آمده که قیام به اداى حقوق نماز، جز از ارباب قلوب متصور نشود، زیرا که حقیقت و روح و قلب نماز، راز و نیاز با حضرت احدیت و مناجات با رب الارباب و حضرت صمدیت است و رکوع و سجود و تشهد و تکبیر و تسلیم و اذکار، صورت ظاهرى نماز است و به همین سبب است که فرمودند: از نماز آن مقدارش مقبول واقع میشود که نمازگزار در حین انجام و تکلم به آن قلبش متوجه معانى آن باشد. | در روایات آمده که قیام به اداى حقوق نماز، جز از ارباب قلوب متصور نشود، زیرا که حقیقت و روح و قلب نماز، راز و نیاز با حضرت احدیت و مناجات با رب الارباب و حضرت صمدیت است و رکوع و سجود و تشهد و تکبیر و تسلیم و اذکار، صورت ظاهرى نماز است و به همین سبب است که فرمودند: از نماز آن مقدارش مقبول واقع میشود که نمازگزار در حین انجام و تکلم به آن قلبش متوجه معانى آن باشد. | ||
محمد بن مکى بغدادى در کتاب تبصرة العارفین از ائمه اطهار سلام الله علیهم روایت کرده است که: ان الاعمال الجسدانیة اذا لم یعرف معناها، لایقع لها فى الاخرة اجر اعمال بدنى: مانند نماز و دعا، اگر معنى آن را نفهمد در آخرت، اجرى براى عامل | محمد بن مکى بغدادى در کتاب تبصرة العارفین از ائمه اطهار سلام الله علیهم روایت کرده است که: ان الاعمال الجسدانیة اذا لم یعرف معناها، لایقع لها فى الاخرة اجر اعمال بدنى: مانند نماز و دعا، اگر معنى آن را نفهمد در آخرت، اجرى براى عامل آنها نخواهد بود و در حقیقت، نمازى که زبان به آن متکلم بوده است و قلب به جاى دیگرى توجه داشته است، نماز نیست و خداوند متعال در قرآن مجید فرماید: «یا ایها الذین آمنوا لاتقربوا الصلوة و انتم سکارى حتى تعلموا ما تقولون؛ (سوره نساء آیه 43) در حال مستى و بىخبرى، به نماز نزدیک نگردید، تا آن که بدانید چه میگویید». آرى، چنین نماز که بدون توجه کامل دل انجام شود، گرچه وظیفه واجب به آن ساقط شده است لیکن آن را احترامی و ارزشى باید و شاید نیست.<ref>اسرار نماز، ملا محمدمحسن فیض كاشانی، ص 28.</ref> | ||
رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: «لیس منى من استخف بصلاته لایرد على الحوض لا والله؛ کسى که نماز را سبک شمارد از من نیست و قسم به خدا او در حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد».<ref>بحار، ج 82، ص 224.</ref> | رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: «لیس منى من استخف بصلاته لایرد على الحوض لا والله؛ کسى که نماز را سبک شمارد از من نیست و قسم به خدا او در حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد».<ref>بحار، ج 82، ص 224.</ref> | ||
خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
امام علی علیه السلام: جایز نیست انسان نماز بخواند، تا این که پنج عضوش را: صورت و دو دست و سر و دوپایش را با آب و دل را با توبه بشوید. | امام علی علیه السلام: جایز نیست انسان نماز بخواند، تا این که پنج عضوش را: صورت و دو دست و سر و دوپایش را با آب و دل را با توبه بشوید. | ||
ابوحازم: مردى به امام سجاد علیه السلام عرض کرد: چه چیز سبب پذیرش نماز است؟ فرمود: ولایت ما و برائت از دشمنانمان. | ابوحازم: مردى به امام سجاد علیه السلام عرض کرد: چه چیز سبب پذیرش نماز است؟ فرمود: ولایت ما و برائت از دشمنانمان. | ||
امام صادق علیه السلام: خداوند تبارک و تعالى گفته است: نماز را تنها از کسى میپذیرم که در برابر بزرگى من سر فرود آورد و خود را به خاطر من از شهوتها نگه دارد و روزش را با یاد من سپرى کند و بر آفریدههاى من بزرگى نکند، گرسنه را سیر کند و برهنه را بپوشاند، بر مصیبت زده رحم آورد و غریب را پناه دهد. پس نور این شخص چون خورشید میدرخشد و برایش در تاریکیها، نور و در نادانیها، دانایى قرار میدهم. با عزتم او را نگاه میدارم و با فرشتگانم از او نگهبانى میکنم. مرا میخواند، پاسخش میدهم از من درخواست میکند، میدهم. حکایت او نزد من حکایت باغهاى بهشت است، که میوههایش خشک نمیشود و حالت | امام صادق علیه السلام: خداوند تبارک و تعالى گفته است: نماز را تنها از کسى میپذیرم که در برابر بزرگى من سر فرود آورد و خود را به خاطر من از شهوتها نگه دارد و روزش را با یاد من سپرى کند و بر آفریدههاى من بزرگى نکند، گرسنه را سیر کند و برهنه را بپوشاند، بر مصیبت زده رحم آورد و غریب را پناه دهد. پس نور این شخص چون خورشید میدرخشد و برایش در تاریکیها، نور و در نادانیها، دانایى قرار میدهم. با عزتم او را نگاه میدارم و با فرشتگانم از او نگهبانى میکنم. مرا میخواند، پاسخش میدهم از من درخواست میکند، میدهم. حکایت او نزد من حکایت باغهاى بهشت است، که میوههایش خشک نمیشود و حالت آنها دگرگون نمیگردد. | ||
در بیان آن چه خداوند در مناجات حضرت موسی علیه السلام به او فرمود: اى موسى، نماز را نمیپذیرم جز از کسى که در برابر بزرگى من سر فرود آورده، ترس از مرا همنشین دلش ساخته، روزش را با یاد من سپرى کرده، شبش را با پافشارى بر خطا به روز نبرده و حق اولیا و دوستان من را شناخته است.<ref>الصلاة فی الكتاب والسنة همراه با ترجمه فارسى، محمد محمدی رىشهرى، ص 134</ref> | در بیان آن چه خداوند در مناجات حضرت موسی علیه السلام به او فرمود: اى موسى، نماز را نمیپذیرم جز از کسى که در برابر بزرگى من سر فرود آورده، ترس از مرا همنشین دلش ساخته، روزش را با یاد من سپرى کرده، شبش را با پافشارى بر خطا به روز نبرده و حق اولیا و دوستان من را شناخته است.<ref>الصلاة فی الكتاب والسنة همراه با ترجمه فارسى، محمد محمدی رىشهرى، ص 134</ref> | ||
خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
خدا تا چهل روز نماز آن را که شراب مینوشد تا مست شود نمیپذیرد. | خدا تا چهل روز نماز آن را که شراب مینوشد تا مست شود نمیپذیرد. | ||
خداى متعال، تا چهل شبانهروز نماز و روزه غیبتکننده از مرد یا زن مسلمان را نمیپذیرد، مگر این که غیبت شونده از او درگذرد. | خداى متعال، تا چهل شبانهروز نماز و روزه غیبتکننده از مرد یا زن مسلمان را نمیپذیرد، مگر این که غیبت شونده از او درگذرد. | ||
خداوند به من وحى کرد که اى از تبار رسولان و بیمدهندگان، قومت را بترسان از این که به خانهاى از خانههاى من درآیند در حالى که چیزى از بندگانم به ستم نزد | خداوند به من وحى کرد که اى از تبار رسولان و بیمدهندگان، قومت را بترسان از این که به خانهاى از خانههاى من درآیند در حالى که چیزى از بندگانم به ستم نزد آنها باشد که پیوسته او را در طول ایستادن به نماز در پیشگاهم، لعنت میکنم تا آنگاه که آن چه را به ستم گرفته بازگرداند. | ||
هر کس جامهاى به ده دینار بخرد و یک درهمش حرام باشد، خداوند تا هنگامی که در بر اوست، نمازش را نمیپذیرد. | هر کس جامهاى به ده دینار بخرد و یک درهمش حرام باشد، خداوند تا هنگامی که در بر اوست، نمازش را نمیپذیرد. | ||
امام علی علیه السلام: بنگر در چه نماز میخوانى و بر چه نماز میگزارى، اگر از راه و طریقه حلالش نباشد، پذیرشى نیست. | امام علی علیه السلام: بنگر در چه نماز میخوانى و بر چه نماز میگزارى، اگر از راه و طریقه حلالش نباشد، پذیرشى نیست. |