۸۷٬۷۸۰
ویرایش
بت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'نامها' به 'نامها'
جز (جایگزینی متن - 'داستانها' به 'داستانها') |
جز (جایگزینی متن - 'نامها' به 'نامها') |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
== در دوران پیش از اسلام== | == در دوران پیش از اسلام== | ||
از سوی دیگر، در دوران پیش از [[اسلام]] سرزمین‌های شرقی ایران و خراسان بزرگ از مراکز مهم تجمع و تبلیغات بوداییان و هندوان بوده، و طبعاً پرستش بتها و بنای بتخانه‌‌ها و برگذاری آیینهای مربوط بدان در آن نواحی معمول و مرسوم بوده است. نام یکی از بزرگ‌ترین شهرهای این ناحیه، بخارا، در اصل «ویهاره» بوده که به معنی معبدبوداییان است، و بتکده آن به قدری بزرگ و مشهور و معتبر بوده که نام خود را به این شهر داده است. بتهایی که در معابد شهرهایی چون فرخار، طراز و چگل پرستیده می‌شدند، به زیبایی و آراستگی شهرت تمام داشتند، و معمولاً چون بتها را به زیباترین صورت می‌تراشیدند و غالباً آنها را آرایش و رنگ‌آمیزی نیز می‌کردند، از دیرباز در شعر عاشقانه و ادبیات عرفانی مظاهر کمال‌ِ حسن و غایت‌ِ جمال را بت و صنم و نگار می‌گفته‌اند و معشوق (به معنای حقیقی یا مجازی) را بدین | از سوی دیگر، در دوران پیش از [[اسلام]] سرزمین‌های شرقی ایران و خراسان بزرگ از مراکز مهم تجمع و تبلیغات بوداییان و هندوان بوده، و طبعاً پرستش بتها و بنای بتخانه‌‌ها و برگذاری آیینهای مربوط بدان در آن نواحی معمول و مرسوم بوده است. نام یکی از بزرگ‌ترین شهرهای این ناحیه، بخارا، در اصل «ویهاره» بوده که به معنی معبدبوداییان است، و بتکده آن به قدری بزرگ و مشهور و معتبر بوده که نام خود را به این شهر داده است. بتهایی که در معابد شهرهایی چون فرخار، طراز و چگل پرستیده می‌شدند، به زیبایی و آراستگی شهرت تمام داشتند، و معمولاً چون بتها را به زیباترین صورت می‌تراشیدند و غالباً آنها را آرایش و رنگ‌آمیزی نیز می‌کردند، از دیرباز در شعر عاشقانه و ادبیات عرفانی مظاهر کمال‌ِ حسن و غایت‌ِ جمال را بت و صنم و نگار می‌گفته‌اند و معشوق (به معنای حقیقی یا مجازی) را بدین نامها می‌خوانده‌اند و یا در نسبت به محل، در ترکیباتی چون «بت طراز»، «بت ختن»، «بت فرخار» و... از آنها یاد می‌کرده‌اند. «خنگ بت» و «سرخ بت»، دو بت‌ِ بامیان - که تا چند سال پیش در آن ناحیه در سینه کوه جای داشتند و در دوران حکومت طالبان نابود شدند - در عظمت و شکوهمندی بی‌همتا بودند و داستان‌هایی درباره آنها ساخته شده بود، از جمله منظومه‌ای که عنصری با عنوان «خنگ بت و سرخ بت» سروده، و کتابی که ابوریحان بیرونی به نام حدیث صنمی البامیان تصنیف کرده بود. <ref>فتح‌الله مجتبائی، «بیرونی و هند»، ج۱، ص۲۵۰، بررسیهایی درباره ابوریحان بیرونی، تهران، ۱۳۵۲ش.</ref> | ||
== کاربرد بت در فقه == | == کاربرد بت در فقه == | ||