جزیه: تفاوت میان نسخه‌ها

قَاتِلُوا الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلَا یُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حَتَّی یُعْطُوا الْجِزْیَهَ عَنْ یَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ

با کسانی از اهل کتاب که به خدا و روز بازپسین ایمان نمی‌‏آورند و آنچه را خدا و فرستاده‏ اش حرام گردانیده‏‌اند حرام نمی‌دارند و متدین به دین حق نمی‏‌گردند کارزار کنید تا با [کمال]خواری به دست ‏خود جزیه دهند.

جزیه مالیاتی است که [[حکومت اسلامی]] از [[اهل کتاب]] ([[یهودی]]، [[مسیحی]] و [[مجسوسی]]) که در حمایت او هستند دریافت می‌کند. برخی از خاورشناسان از این موضوع سوء استفاده نموده‌اند و گرفتن جزیه را نوعی تحمیل ظالمانه و تجاوز به حریم مال و شخصیت و آبروی جزیه پردازان جلوه داده‌اند. می‌داینم هر حکومتی برای اداره امور کشور و تأمین وسائل زندگی و رفاه ملت و دفاع از مرزهای مملکت، به بودجه‌ای نیازمند است وتمام یا قسمتی از این بودجه را معمولا افراد مملکت، به صورت یک سلسله مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم می‌پردازند.

در روایت دیگر می‌فرماید: «ذمیان برای تأمین جان و مال خود یا مالیات سرانه می‌پردازند یا از درآمد زمین» <ref>حقوق اقلیتها ص71، به نقل از سبل السلام 4/46</ref> این تفاوت ناشی از این است که مسلمان معمولا به مقررات اسلامی [[ایمان]] و [[اعتقاد]] دارند و همین ایمان او می‌تواند بهترین ضامن اجرای قانون باشد و لذا اسلام اظهارات او را در مورد بسیاری از درآمدها پذیرفته است اما غیر مسلمان که چنین اعتقادی ندارد، قانون مالیاتی او طوری نیست که توانسته باشد با کتمان حقایق از پرداخت آن شانه خالی کند.

برخی معتقدند که حزیه لغت معرب است و ریشه عربی نداشته و اصلش گِزیت‌ است فارسی‌ بوده به‌ معنای‌ مالیات ‌ و خراج ‌آمده است چرا که در زمان ساسانی و زمان [[انوشیروان]] آنان جزیه را قرار دادند بر ایرانیان و در واقع مالیات سرانه ای بوده که برای جنگ جمع می‌کرده‌اند و سپس این کلمه از ایران به حیره شهری که تقریبا در محل نجف فعلی بوده است رفته و پس از آ«به سایر [[جزیره العرب]] منتقل شده و استعمال پیدا کرده است برخی دیگر نیز معتقدند که هرچند کلمه حزیه با گزیت و گزیه شبیه و خیلی نزدیک است ولی لغتی است عربی که از ماده جزا گرفته شده و به معنای کفایت کردن یا پاداش دادن می‌باشد و در نهایت برخی می‌گویند که این کلمه مأخوذ از ریشه‌ای‌ آرامی‌ یا سریانی‌ می‌باشد.

در [[فقه اسلامی]] از جزیه در باب [[جهاد]] سخن به میان آمده است و به مالیاتی گفته می‌شود که دولت اسلامی از اهل کتاب دریافت می‌کرده است و در قبال آن اقامت آنان در بلاد اسلامی همراه با مصونیت از تعرض دیگران به آنان، بوده است.

جزیه از قبل از اسلام مطرح بوده است و طبق برخی اقوال نخستین کسی که جزیه گرفت انوشیروان پادشاه ساسانی بود که از همه کسانی که بیشتر از ۲۰ سال و کمتر از ۵۰ سال داشتند و جزو کارکنان حکومتی نیز نبودند مالیات سرانه اخذ می‌کرده است. و دلیل اصلی این مالیات را نیز چنین عنوان داشته‌اند که دفاع از موجودیت و استقلال و امنیت یک کشور وظیفه همه افرادی است که اهل آن کشور هستند بنابراین اگر کسانی به این امر مهم مشغول شوند و عده‌ای دیگر به خاطر مشاغل و کسب و کار و یا هر دلیل دیگری نتوانند در صف سربازان تآمین امنیت باشند وظیفه گروه دوم این است که هزینه این جنگجویان که حافظان امنیت هستند را به صورت یک مالیات سرانه در سال پردازند.

«این نامه‌ای است از خالد بن ولید به صلوبا بزرگ مسیحیان و جمعیتش، من با شما پیمان می‌بندم بر جزیه و دفاع، و در برابر آن شما در حمایت ما قرار دارید و ما دام که ما از شما حمایت می‌کنیم، حق گرفتن جزیه داریم، و الا حقی نخواهیم داشت، این عهدنامه در سال دوازده هجری در ماه صفر نوشته شد»

طبق برخی گزارش‌های تاریخی از سال ۱۲۹۹ گرفتن جزیه از [[زرتشتی|زردشتیان]] با وساطت سفرای [[فرانسه]] و [[انگلیس]] و نیز تلاش‌های [[امام جمعه]] وقت کرمان و به دستور [[ناصرالدین شاه]] معلق شد و پس از دوره مشروطه نیز به تدریح گرفتن جزیه از مسیحیان و یهودیان نیز لغو شد و به موجب بندهای هفتم و دهم مادّه دوم قانون مالیاتهای مستقیم (مصوب ۱۳۱۲ش)، همه معابد و مراکز خیریه مسلمانان و غیرمسلمانان و نیز انجمنهای اقلیتهای رسمی از پرداخت مالیات معاف شدند.

== منابع ==

[[رده:مفاهیم]]

[[رده:مفاهیم اسلامی]]