شهید ثانی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شیخ زین‌الدین علی عاملی''' (۹۱۱-۹۶۶ ق) معروف به شهید ثانی از جمله نوابغ نامی و مجتهدین شیعی که در قرن دهم هجری می زیسته است. وی یکی از اعیان و مفاخر فقهای نامدار شیعه و یکی از اکابر متبحرین در علوم اسلامی و یکی از استوانه های فقهی و اجتهادی در طول ادوار فقه اسلامی است که از نظر آثار و برکات وجودی کم نظیر می‌باشد. از آثار ماندگار شهید ثانی می‌توان به [[الروضه البهیه]] در شرح [[لمعه دمشقیه]] اشاره کرد.  

شیخ زین الدین علی بن احمد معروف به شهید ثانی، از اعاظم فقهای شیعه است مردی جامع بوده و در علوم مختلف دست داشته است اهل [[جبل عامل]] است. جد ششم او صالح نامی است که شاگرد علامه حلی بوده است ظاهراً اصلاً اهل [[طوس]] بوده است، از این رو شهید ثانی، گاهی الطوسی الشامی امضاء می‌کرده است. <ref> برخی در مورد کلام استاد شهید مطهری، جایی که می‌فرماید: ظاهراً اهل طوس بوده است، از این رو گاهی الطوسی الشامی امضاء می‌کرده است. گفته‌اند که اصل آن الطلوسی الشامی بوده است، طلوسه روستایی از جبل عامل می‌باشد، گویا در اعیان الشیعه، ج 7، ص 143 و ریحانه الادب، ج 3، ص 28 آمده است با مراجعه ای که به آدرس اخیر داشتیم، چنین مطلبی نبود جهت حفظ امانت مطلب استاد به همان صورت اصلی نقل گردید مشاهیر دانشمندان اسلام، قمی، ج 3، صفحات 370 تا 380</ref>

زین الدین فرزند نور الدین علی شامی عاملی، معروف به شهید ثانی، <ref> حسینی جلالی‌، سید محمد حسین، ‌فهرس ‌التراث، ج‌۱، ص۷۹۹، انتشارات دلیل ما، ۱۴۲۲ق. ‌</ref> در سیزدهم شوال سال ۹۱۱هـ. ق. در روستای جبع از روستاهای جبل عامل [[لبنان]] در خانه ای که سرشار از علم و تقوا بود متولد شد.

وی همزمان با حیات پدر بزرگوارش، نورالدین علی بن احمد، تحصیلات مقدماتی را نزد او گذراند سپس به قریه میس رفت و نزد شیخ ‌علی بن عبدالعالی میسی (م 938 ه. ق) تحصیلات خود را ادامه داد و کتاب‌های شرائع الاسلام [[محقق حلی]] و ارشاد الاذهان [[علامه حلی]] و کتاب قواعد علامه را نزد او خواند. علاوه بر فقه و اصول، از فلسفه و عرفان و طب و نجوم هم، آگاهی داشته است فوق‌العاده زاهد و متقی بوده است شاگردانش در احوالش نوشته‌اند که در ایام تدریس شب ها به هیزم کشی برای اعاشه خاندانش می‌رفت و صبح به تدریس می نشست مدتی در بعلبک به پنج مذهب (جعفری، حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی) تدریس می‌کرده است.

او یکی از اعیان و مفاخر فقهای نامدار شیعه، و یکی از اکابر متبحرین در علوم اسلامی و یکی از استوانه های فقهی و اجتهادی در طول ادوار فقه اسلامی می‌باشد که از نظر آثار و برکات وجودی کم نظیر می‌باشد. او در قرن دهم هجری می زیسته و باتلاش و کوشش خستگی ناپذیر فقه آل محمد (ص) را به نقاط مختلف جهان بسط و انتشار داده است.  

شهید در سال 933 میس را به قصد روستای کرک نوح ترک کرد. ویدر آنجا به محضر دانشمند و محقق عالیقدرش بدرالدین حسن اعرجی شتافت و حدود یک سال نزد وی به شاگردی وبهره وری علمی پرداخت اما دیری نگذشت که استاد وی دیده از جهان فرو بست و شهید ثانی را در غم هجران و فراق خویش نشاند و از ادامه تحصیل در خدمت او محروم ساخت.

1-شهاب‌الدین احمد رملی:

2-ملاحسین جرجانی:

شهید در تاریخ 17 شوال 943 ق. مصر راهمراه با دو شاگردش به قصد مکه و زیارت خانه خدا ترک گفت. او روزها به عشق کعبه دلها، خانه خدا، در بیابانهای داغ و سوزان مصر و [[حجاز]] راه پیمود و از میان سنگ ها وخارها گذشت تا به [[سرزمین وحی]] رسید و در آن سال توفیق یافت در مراسم حج و عمره شرکت کند و خانه خدا را که سخت در اشتیاق آن بود برای نخستین بار زیارت نماید.

شهید ثانی پس از سفرهای علمی وزیارتی خود به شهرهای دمشق، قاهره و مکه و مدینه که دو سال به طول انجامید، سرانجام در سال 944 ق به زادگاه خود جبع بازگشت.

فروغ دانش و معنویت او همه جا را روشن ساخت و زنگار جهل و نادانی و بی خبری را از دلها زدود. <ref>اعیان الشیعه، سید محسن امین عاملی، ج 7، ص 149</ref>

در نظر علما و بزرگانشهید ثانی مانند شهید اول که هر دو از مردم جبل عامل واقع در جنوب لبنان بوده‌اند، از نوابغ نامی و مفاخر فقهاء و مجتهدین شیعه، و هر دو به جامعیت در علوم و فنون اسلامی مشهور هستند، و هر دو نیز به جرم تشیع در راه دین به شهادت رسیدند، با این فرق که دانشمندان ما، شهید ثانی را با در نظر گرفتن جهات مختلف زندگانی و آثار وجودیش بیش از شهید اول ستوده و درباره‌اش سخن گفته‌اند. سخن کوتاه و جامع دانشمند معروف [[سید محمد باقر خوانساری]] مؤلف بزرگوار "روضات الجنات" که در آغاز شرح حال شهید آورده و دانشمندان بعد از او عیناً از وی نقل کرده‌اند، زبان گویای این موضوع است.

آنگاه مؤلف امل الآمل می‌نویسد: او فقیهی [[محدث]]، [[نحوی]]، [[مُقْری]]، [[متکلم]]، حکیم، جامع فنون علم بود، و نخستین دانشمند شیعه است که در علم [[درایة الحدیث]] کتاب نوشته است.

وی با داشتن چنین مقام و شخصیت برجسته علمی و فقهی، در تامین پاره‌ای از ضروریات مـعـاش شـخـصا تلاش می‌کرد، نوشته‌اند: وقتی هوا تاریک می‌شد و شب فرا می‌رسید الاغی را که مـرکب سواری او بود از خانه بیرون می‌آورد و به خارج شهر رفته هیزم جمع کرده و بر آن بار می‌نمود و بدین وسیله سوخت منزل را برای خانواده‌اش فراهم می‌ساخت.

</ref>

پدر او علی بن احمد عاملی جبعی، درگذشته ۹۲۵ق

شیخ جمال الدین احمد بن شیخ شمس الدین محمد بن خاتون عاملی

شمس الدین بن طولون دمشقی حنفی در دمشق

شیخ شمس الدین دیروطی <ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۳، ۱۵۴</ref>

نورالدین علی بن حسین موسوی عاملی، داماد شهید ثانی

شیخ تاج الدین بن هلال جزائری <ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۴</ref>

آثار علمی این دانشمند پاک نهاد به دهها کتاب و رساله علمی می‌رسد و علی‌رغم اشتغالات دیگر تدریسی، حدود هفتاد اثر علمی از خود به جای گذاشت که ما به برخی از آنها دست یافته و یا با نام پاره‌ای از آنها ضمن ترجمه احوال او در مراجع مختلف آگاهی یافته ایم.

آثار شناخته شده این عالم بزرگوار و فقیه عالیقدر را بر حسب ترتیب موضوعی در زیر یاد می‌کنیم:

روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان

حاشیه شرایع الاسلام.

البدایه فی علم الدرایه  

شرح البدایه فی علم الدرایه.

تمهید القواعد الاصولیه لتفریع الاحکام الشرعیه: این کتاب دارای 100 قاعده اصولی و 100 قاعده ادبی است که در اول محرم 958 ه. ق تالیف کرده است.

غنیه القاصدین فی اصطلاحات المحدثین.

کتاب فی الاحادیث مرحوم شیخ حر عاملی گوید: حدود هزار حدیث به خط شهید ثانی دیدم که از مشیخه حسن بن محبوب انتخاب کرده بود.

رساله فی الادعیه.

رساله فی آداب الجمعه.

حقائق الایمان یا تحقیق الاسلام والایمان در شب دوشنبه، هشتم ذی القعده 954 ه. ق.

رساله فی شرح بسمله.

منظومه فی النحو.

شرح المنظومه فی النحو.

منار القاصدین فی اسرار معالم الدین، در تعلیم و تربیت و اخلاق و عرفان.

این ها برخی از آثار و تالیفات مرحوم شهید ثانی بوده که بر آن اطلاع یافته شد. <ref>این مقاله ارزنده از پیشگفتار ترجمه شرح منیه المرید شهید ثانی که به قلم استاد متتبع و توانا، برادر گرامی جناب آقای دکتر سید محمدباقر حجتی تنظیم یافته بود با کسب اجازه از معظم له، نقل گردید. خداوند متعال به او جزای خیر عنایت فرماید قابل ذکر است که ترجمه استاد، کاملترین و صحیح‌ترین ترجمه منیه المرید می‌باشد که به نام آداب تعلیم و تعلم در اسلام از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ و انتشار یافته است</ref>  

در میان دانشمندان شیعه که در هزار سال گذشته همیشه پاسدار آئین پاک تشیع بوده‌اند، بسیاری به درجه ی عالیه شهادت رسیده اند. [[علامه امینی]] در کتاب _{شهداء الفضیله} یکصد و سی تن از آنان را نام برده و با اجمال و تفصیل علل و چگونگی شهادت آنها را شرح داده است که همه به جرم [[تشیع]] یا به عنوان ریاست جامعه شیعه، و دفاع از حق و عدالت، شربت شهادت نوشیدند.

در کتاب ^{لؤلؤه البحرین} می‌نویسد: در یکی از کتب معتبر دیدم نوشته بود: شهید را در ربیع الاول سال 965 در مکه مشرفه به امر سلطان سلیم (سلیمان) پادشاه روم (عثمانی) گرفتند و به یکی از خانه های مکه بردند و یک ماه و ده روز زندانی کردند سپس او را از راه دریا به قسطنطنیه (اسلامبول) پایتخت روم بردند. آنگاه در کنار دریا سرش را از تن جدا ساختند و بدنش را سه روز روی زمین انداختند و بعد به دریا افکندند! <ref> لؤلؤة البحرین، ص34</ref>

و نیز علامه نوری در _مستدرک از کتاب الدر المنثور شیخ علی عاملی نوه ی شهید ثانی نقل می‌کند که نوشته است: جواب زیر را به خط شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی (پدر شیخ بهائی) دیده ام که سید بدرالدین حسین بن شدقم حسینی مدنی در مکه معظمه راجع به شهادت شهید و اینکه شهید چند سال قبل از مرگش محل شهادت خود را به وی نشان داده بود. سؤال کرده و آن دانشمند بزرگوار هم جواب داده است.

[[رده:عالمان]]

[[رده:عالمان شیعه]]