۸۷٬۹۸۰
ویرایش
بحث کاربر:Roodbari: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' انان ' به ' آنان '
جز (جایگزینی متن - ' انها ' به ' آنها ') |
جز (جایگزینی متن - ' انان ' به ' آنان ') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
== كلید واژه : امام علی ، وحدت ، اختلاف ، خلفا ، سیره ، سكوت ، صبر == | == كلید واژه : امام علی ، وحدت ، اختلاف ، خلفا ، سیره ، سكوت ، صبر == | ||
== چكیده : == | == چكیده : == | ||
از فرازهای اساسی حیات سیاسی امام علی علیه السلام سیره رفتاری ان حضرت در حفظ وحدت جامعه اسلامی است . ان حضرت برغم بی مهری های فراوانی كه نسبت به او و خاندان مكرمش صورت گرفت تمام سعیش را در وحدت اسلامی بكار گرفت . او در عصر خلفا با همه | از فرازهای اساسی حیات سیاسی امام علی علیه السلام سیره رفتاری ان حضرت در حفظ وحدت جامعه اسلامی است . ان حضرت برغم بی مهری های فراوانی كه نسبت به او و خاندان مكرمش صورت گرفت تمام سعیش را در وحدت اسلامی بكار گرفت . او در عصر خلفا با همه آنان معاشرت داشته و مشاوره های لازم را به آنان در مسیر هدایت صحیح جامعه ارائه می‌نمود. ان حضرت در طول 25سال بعد از رحلت پیامبر ص به دلیل جایگاه عظیم وحدت در اسلام با اتخاذ سیاست صبر و سكوت از حقوق مسلم خویش عدول نمود و تنها زمانی به تبیین دلائل این سكوت طولانی پرداخت كه به حاكمیت رسید. این هم بدان جهت بود كه جامعه اسلامی را نسبت به انحرافاتی كه بعد از رسول اكرم ص واقع گردیده بود اگاهی داده و زمینه را برای اصلاح امور جامعه فراهم نماید . سیاست وحدت بخشی امام حتی در واپسین روزهای قبل از شهادت ان حضرت بخوبی هویدا بود . ان حضرت با توصیه های لازم در این مسیر خط مشی مسلمانان را بعد از مماتش ترسیم نمود و از آنان خواست كه همچنان در مسیر وحدت گام بردارند . | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
انقلاب تكاملی اسلام با رهبری بی‌نظیر رسول اكرم تحولات شگرفی را در جزیره العرب سبب گردید . وحدت و یكپارچگی كه ببركت اسلام در جامعه اسلامی ایجاد گردید امید دشمنان را در غلبه بر اسلام به یاس و نومیدی مبدل كرد :" الیوم یئس الذین كفروا من دینكم فلا تخشوهم و اخشونی " | انقلاب تكاملی اسلام با رهبری بی‌نظیر رسول اكرم تحولات شگرفی را در جزیره العرب سبب گردید . وحدت و یكپارچگی كه ببركت اسلام در جامعه اسلامی ایجاد گردید امید دشمنان را در غلبه بر اسلام به یاس و نومیدی مبدل كرد :" الیوم یئس الذین كفروا من دینكم فلا تخشوهم و اخشونی " | ||
بسیاری از كسانی كه قصد نابودی اسلام و حكومت نوپای اسلامی را داشتند مترصد ان بودند كه با رحلت ان حضرت نقشه های شومشان را عملی سازند. | بسیاری از كسانی كه قصد نابودی اسلام و حكومت نوپای اسلامی را داشتند مترصد ان بودند كه با رحلت ان حضرت نقشه های شومشان را عملی سازند. آنان از هر ابزاری در نیل به اهدافشان بهره برداری می كردند كه از جمله آنها ایجاد تنش و اختلاف در بین مسلمانان بود . اقتدار معنوی و سیاسی و اجتماعی رسول اكرم ص در عصر رسالتش مانع بروز فتنه خناسان و تفرقه افكنان می‌گردید . امام علی بعنوان برترین رهبر الهی رسالتش را حفظ میراث رسول الله دانسته و تمامی همتش را استمرار حركت توحیدی ان حضرت مىدانست . | ||
در این قسمت به تبیین سیره وحدت بخش امام علی علیه السلام در سه مرحله بعد از رحلت رسول اكرم ص – دوران خلفا ، دوران حاكمیت و روزهای واپسین شهادت - می پردازیم : | در این قسمت به تبیین سیره وحدت بخش امام علی علیه السلام در سه مرحله بعد از رحلت رسول اكرم ص – دوران خلفا ، دوران حاكمیت و روزهای واپسین شهادت - می پردازیم : | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
=== 1- بیعت با خلیفه وقت و اتخاذ سیاست صبر و سكوت === | === 1- بیعت با خلیفه وقت و اتخاذ سیاست صبر و سكوت === | ||
حوادث تلخی كه بعد از رحلت پیامبر ص واقع گردید بویژه تصمیم عجولانه اصحاب سقیفه مبنی بر كنار گذاشتن امام علی از خلافت و انتخاب ابی بكر بعنوان خلیفه و نیز حادثه دردناك هجوم به خانه فاطمه سلام الله علیها ، اهل بیت رسول خدا ص و پیروان | حوادث تلخی كه بعد از رحلت پیامبر ص واقع گردید بویژه تصمیم عجولانه اصحاب سقیفه مبنی بر كنار گذاشتن امام علی از خلافت و انتخاب ابی بكر بعنوان خلیفه و نیز حادثه دردناك هجوم به خانه فاطمه سلام الله علیها ، اهل بیت رسول خدا ص و پیروان آنان را در موقعیت سختی قرار داد . امام علی برغم انكه خود را شایسته ترین فرد در خلافت مىدانست با تصمیم سقیفه درانتخاب ابی بكر بعنوان خلیفه چندان مخالفتی ننمود و سیاست همكاری و تفاهم با آنان را شیوه خویش قرار داد . | ||
در خطبه سوم نهج البلاغه كه بعد از بیعت مردم با ان حضرت ایراد شده است امام علیه السلام جهت روشنگری جامعه اسلامی به تبیین مواضع خویش در برابر دستگاه خلافت مبنی بر صبر ، سكوت 25ساله و عدم اعتراض به خلفا و نیز سیاست مشاركت و مدارا با | در خطبه سوم نهج البلاغه كه بعد از بیعت مردم با ان حضرت ایراد شده است امام علیه السلام جهت روشنگری جامعه اسلامی به تبیین مواضع خویش در برابر دستگاه خلافت مبنی بر صبر ، سكوت 25ساله و عدم اعتراض به خلفا و نیز سیاست مشاركت و مدارا با آنان برغم دشوار بودن ان - اشاره نموده و می‌فرماید: | ||
هان اى مردم ، سوگند به خدا ، آن شخص جامهء خلافت را به تن كرد و او خود قطعا مىدانست كه موقعیت من نسبت به خلافت ، موقعیت مركز آسیاب به آسیاب است كه به دور آن مىگردد . | هان اى مردم ، سوگند به خدا ، آن شخص جامهء خلافت را به تن كرد و او خود قطعا مىدانست كه موقعیت من نسبت به خلافت ، موقعیت مركز آسیاب به آسیاب است كه به دور آن مىگردد . | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
=== 2-موضعگیری امام علیه السلام در برابر فتنه گران – ابوسفیان و ... – === | === 2-موضعگیری امام علیه السلام در برابر فتنه گران – ابوسفیان و ... – === | ||
بعد از رحلت رسول اكرم ص عباس عموی پیامبر و ابوسفیان به نزد حضرت امده و او را در جریان بیعت در سقیفه قرار دادند و از ان حضرت خواستند كه نسبت به انتخاب خلیفه وقت اعتراض نماید اما امام علیه السلام در پاسخ آنها ضمن هشدار به مردم نسبت به لزوم هشیاری در برابر فتنه گران خطاب به | بعد از رحلت رسول اكرم ص عباس عموی پیامبر و ابوسفیان به نزد حضرت امده و او را در جریان بیعت در سقیفه قرار دادند و از ان حضرت خواستند كه نسبت به انتخاب خلیفه وقت اعتراض نماید اما امام علیه السلام در پاسخ آنها ضمن هشدار به مردم نسبت به لزوم هشیاری در برابر فتنه گران خطاب به آنان فرمود : | ||
اى مردم ، امواج طوفانى فتنه‌ها را كه حیات شما دریانوردان اقیانوس هستى را به تلاطم انداخته است ، با كشتىهاى نجات بشكافید و پیش بروید . از راه عداوت و نفرت از یكدیگر برگردیدو طریق مهر و محبت پیش بگیرید . تاجهاى فریباى مباهات و افتخار بیكدیگر را از تارك خود برداشته بر زمین نهید . آن كس به مقصود خویشتن نائل گشت كه پر و بالى داشت و بپرواز در آمد ، یا فاقد قدرت بود ، از هجوم به مخاطرات خوددارى كرد و آسوده گشت . | اى مردم ، امواج طوفانى فتنه‌ها را كه حیات شما دریانوردان اقیانوس هستى را به تلاطم انداخته است ، با كشتىهاى نجات بشكافید و پیش بروید . از راه عداوت و نفرت از یكدیگر برگردیدو طریق مهر و محبت پیش بگیرید . تاجهاى فریباى مباهات و افتخار بیكدیگر را از تارك خود برداشته بر زمین نهید . آن كس به مقصود خویشتن نائل گشت كه پر و بالى داشت و بپرواز در آمد ، یا فاقد قدرت بود ، از هجوم به مخاطرات خوددارى كرد و آسوده گشت . | ||
این گونه زمامدارى مانند آبى كثیف است كه با مشقت بیاشامند و چونان لقمهء ناگوار است كه با خوردنش به غصّه و اندوه گرفتار آیند . كسى كه دست به چیدن میوه نارس ببرد ، چونان كشاورزیست كه در غیر زمین خود بكارد . | این گونه زمامدارى مانند آبى كثیف است كه با مشقت بیاشامند و چونان لقمهء ناگوار است كه با خوردنش به غصّه و اندوه گرفتار آیند . كسى كه دست به چیدن میوه نارس ببرد ، چونان كشاورزیست كه در غیر زمین خود بكارد . | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
بعد از مشاوره ابوبكر با جمعی از صحابه در زمینه نبرد با رومیان و تردید او در این تصمیم ، از امام یاری خواست . امام علیه السلام او را تشویق نموده و بدو فرمود : ان فعلت ظفرت: اگر نبرد کنى پیروز خواهى شد. خلیفه از تشویق امام، خوشحال شد و گفت: بشرت بخیر: فال نیکى زدى و به خیر بشارت دادى | بعد از مشاوره ابوبكر با جمعی از صحابه در زمینه نبرد با رومیان و تردید او در این تصمیم ، از امام یاری خواست . امام علیه السلام او را تشویق نموده و بدو فرمود : ان فعلت ظفرت: اگر نبرد کنى پیروز خواهى شد. خلیفه از تشویق امام، خوشحال شد و گفت: بشرت بخیر: فال نیکى زدى و به خیر بشارت دادى | ||
=== 5- سیره وحدت بخش امام در مشاوره نظامی به عمر در حمله به ایران === | === 5- سیره وحدت بخش امام در مشاوره نظامی به عمر در حمله به ایران === | ||
انگاه كه عمر با جمعی از صحابه در حمله به ایران مشاوره نمود بعد از استماع دیدگاه | انگاه كه عمر با جمعی از صحابه در حمله به ایران مشاوره نمود بعد از استماع دیدگاه آنان كه بیشتر به جنبه های مادی و كثرت سپاه دشمن و كمی سپاه اسلام تكیه داشتنند امام علیه السلام دیدگاهشان را اینچنین بیان فرمودند : | ||
پیروزى و شکست این امر (اسلام) بستگى به فزونى نیرو و کمى جمعیت نداشته است، این دین خدا است که آن را پیروز ساخت و سپاه اوست که خود آن را آماده و یارى کرد تا آنکه به آنجا که باید برسند رسید و به هر جا که باید طلوع بکند طلوع کرد، از ناحیه خداوند به ما وعده پیروزى داده شده است، و مى دانیم که خداوند به وعده خود جامه عمل پوشانیده و سپاه خویش را یارى خواهد کرد. | پیروزى و شکست این امر (اسلام) بستگى به فزونى نیرو و کمى جمعیت نداشته است، این دین خدا است که آن را پیروز ساخت و سپاه اوست که خود آن را آماده و یارى کرد تا آنکه به آنجا که باید برسند رسید و به هر جا که باید طلوع بکند طلوع کرد، از ناحیه خداوند به ما وعده پیروزى داده شده است، و مى دانیم که خداوند به وعده خود جامه عمل پوشانیده و سپاه خویش را یارى خواهد کرد. | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
== ب- سیره وحدت بخش امام در دوران خلافت == | == ب- سیره وحدت بخش امام در دوران خلافت == | ||
=== 1- سیره وحدت بخش امام در برخورد با خوارج و جذب و هدایت | === 1- سیره وحدت بخش امام در برخورد با خوارج و جذب و هدایت آنان : === | ||
خوارج برغم مواضع افراطی شان در برابر امام علیه السلام بخصوص تكفیر ان حضرت همچنان مورد عنایت امام بوده و نهایت تلاش در هدایت و جذب | خوارج برغم مواضع افراطی شان در برابر امام علیه السلام بخصوص تكفیر ان حضرت همچنان مورد عنایت امام بوده و نهایت تلاش در هدایت و جذب آنان توسط امام صورت می گرفت . برخورد قاطع امام با اینان زمانی بود كه اقدام به ایجاد ناامنی در جامعه نموده و نبرد مسلحانه علیه نظام اسلامی را اغاز كردند. | ||
شیخ عبدالمتعال الصعیدی از اعلام اهل سنت در این زمینه می‌نویسد : | شیخ عبدالمتعال الصعیدی از اعلام اهل سنت در این زمینه می‌نویسد : | ||
معاویه از فرمان علی(ع) هنگام عزل او از استانداری شام ، سرپیچی کرد، و این یکی از حقوق خلیفه است دربارة معاویه و دیگران که از او اطاعت کنند، و اگر اطاعت نکردند این امر از عنوان اختلاف رأی، به عصیان و طغیان تبدیل می‌شود، عصیان حکمی دارد غیر از حکم اختلاف در رأی، زیرا عصیان و نافرمانی، موجب تفرقه بین مسلمین است، و لازم است با آن رفتاری اتخاذ شود که باعث جمع کلمة مسلمین گردد هر چند به خشونت منتهی شود. همین بود رفتار علی(ع) با کسانی که در قضیة تحکیم میان او و معاویه با او مخالف شدند و از او عزلت گزیده به لحاظ قبول تحکیم او را محکوم نمودند. با اینکه از لحاظ دینی ایرادی نداشت، اما آنان عده‌ای تندرو و افراطیان مذهبی بودند ولی علی(ع) به آن‌گونه که آنان نسبت به علی(ع) حکم کردند که او را کافر دانستند بر آنها حکم نکرد، بلکه به آنان گفت: مادامی که با ما مصاحبت و همراهی دارید، سه چیز را از شما دریغ نمی‌داریم: از حضور در مساجد خدا منع نمی‌کنیم، مادامی که با ما همراه هستید شما را از سهم بیت‌المال محروم نمی‌کنیم، و با شما نمی‌جنگیم مگر شما پیش قدم در جنگ با ما شوید.» | معاویه از فرمان علی(ع) هنگام عزل او از استانداری شام ، سرپیچی کرد، و این یکی از حقوق خلیفه است دربارة معاویه و دیگران که از او اطاعت کنند، و اگر اطاعت نکردند این امر از عنوان اختلاف رأی، به عصیان و طغیان تبدیل می‌شود، عصیان حکمی دارد غیر از حکم اختلاف در رأی، زیرا عصیان و نافرمانی، موجب تفرقه بین مسلمین است، و لازم است با آن رفتاری اتخاذ شود که باعث جمع کلمة مسلمین گردد هر چند به خشونت منتهی شود. همین بود رفتار علی(ع) با کسانی که در قضیة تحکیم میان او و معاویه با او مخالف شدند و از او عزلت گزیده به لحاظ قبول تحکیم او را محکوم نمودند. با اینکه از لحاظ دینی ایرادی نداشت، اما آنان عده‌ای تندرو و افراطیان مذهبی بودند ولی علی(ع) به آن‌گونه که آنان نسبت به علی(ع) حکم کردند که او را کافر دانستند بر آنها حکم نکرد، بلکه به آنان گفت: مادامی که با ما مصاحبت و همراهی دارید، سه چیز را از شما دریغ نمی‌داریم: از حضور در مساجد خدا منع نمی‌کنیم، مادامی که با ما همراه هستید شما را از سهم بیت‌المال محروم نمی‌کنیم، و با شما نمی‌جنگیم مگر شما پیش قدم در جنگ با ما شوید.» | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
امام در برابر این جبهه كه عنود ترین دشمنانش می‌باشند ضمن اگاهی بخشیدن به جامعه اسلامی به بیان مشتركات بین جبهه یاران خویش و جبهه شامیان در نبرد صفین می‌پردازد . | امام در برابر این جبهه كه عنود ترین دشمنانش می‌باشند ضمن اگاهی بخشیدن به جامعه اسلامی به بیان مشتركات بین جبهه یاران خویش و جبهه شامیان در نبرد صفین می‌پردازد . | ||
در نامه 58 امام علیه السلام ضمن تحلیلی جامع از تقابل دو جبهه نبرد صفین تنها نقطه افتراق این دو جبهه را دیدگاه متفاوت هر یك درقتل عثمان دانسته و می‌فرماید : | در نامه 58 امام علیه السلام ضمن تحلیلی جامع از تقابل دو جبهه نبرد صفین تنها نقطه افتراق این دو جبهه را دیدگاه متفاوت هر یك درقتل عثمان دانسته و می‌فرماید : | ||
در اغاز كه با جمعی از شامیان ملاقات كردیم بین ما و | در اغاز كه با جمعی از شامیان ملاقات كردیم بین ما و آنان جز مساله عثمان اختلافی نبود بدیهی است که پروردگار ما یکی است و پیغمبر ما یکی است و دعوت ما در اسلام یکی است.ما چیزی بیش از شامیان دربارة ایمان به خدا و تصدیق رسولش نداریم، آنها نیز در این خصوص فزونی بر ما ندارند. ما و آنها در همة امور شریک و متحد هستیم، مگر در مورد قتل عثمان که ما از آن بری هستیم، و آنان در حمایت از عثمان کوتاهی کردند. | ||
این سخنان وحدت بخش حضرت نسبت به كسانی است كه به رهبری معاویه و باند اموی بیشترین درگیری را با امام داشته و تبلیغات گسترده‌ای علیه ان حضرت راه انداخته اند اما امام بجهت اهمیت وحدت و یكپارچگی جامعه اسلامی حتی با اینان نیز چنین روشی را اتخاذ نموده و به ذكر مشتركات دو جبهه می‌پردازد . | این سخنان وحدت بخش حضرت نسبت به كسانی است كه به رهبری معاویه و باند اموی بیشترین درگیری را با امام داشته و تبلیغات گسترده‌ای علیه ان حضرت راه انداخته اند اما امام بجهت اهمیت وحدت و یكپارچگی جامعه اسلامی حتی با اینان نیز چنین روشی را اتخاذ نموده و به ذكر مشتركات دو جبهه می‌پردازد . | ||
=== 3- سیره وحدت بخش امام در برابر جبهه ناكثین === | === 3- سیره وحدت بخش امام در برابر جبهه ناكثین === | ||