پرش به محتوا

شیخ حر عاملی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
| نام‌های دیگر =  
| نام‌های دیگر =  
| سال تولد = 1033 ق
| سال تولد = 1033 ق
| تاریخ تولد = هشتم [[رجب]]  
| تاریخ تولد = هشتم [[رجب]]
| محل تولد = {{فهرست جعبه افقی | [[لبنان]] | [[جبل عامل]]}}
| محل تولد = {{فهرست جعبه افقی | [[لبنان]] | [[جبل عامل]]}}
| سال درگذشت =  ۱۱۰۴ ق
| سال درگذشت =  ۱۱۰۴ ق
خط ۲۲: خط ۲۲:
شیخ در مکتب اساتید بزرگی همچون [[فیض کاشانی]] پرورش یافته است. وی صاحب کتاب [[وسائل الشیعه]] یکی از ارزشمندترین کتب مرجع حدیثی شیعه ست که همچنان مرجع استنباط علما و مجتهدان است. شیخ حر در [[فقه]] مسلک اخباریان را داشت ولی [[اخباری]] معتدل بود.  
شیخ در مکتب اساتید بزرگی همچون [[فیض کاشانی]] پرورش یافته است. وی صاحب کتاب [[وسائل الشیعه]] یکی از ارزشمندترین کتب مرجع حدیثی شیعه ست که همچنان مرجع استنباط علما و مجتهدان است. شیخ حر در [[فقه]] مسلک اخباریان را داشت ولی [[اخباری]] معتدل بود.  


=زندگی‌نامه شیخ حر عاملی=
== زندگی‌نامه شیخ حر عاملی ==
 
محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین، معروف به شیخ حر عاملی در شب جمعه 8 رجب سال 1033 هجری در خانواده‌ای اهل علم و علاقه‌مند به خاندان [[رسول خدا(صلی الله علیه)]] در روستای مشغر، یکی از بخش‌های منطقه [[جبل عامل]] (جبح) <ref> سایت تخصصی امیرالمومنین علیه السلام</ref> دیده به جهان گشود. <ref> حموی بغدادی، یاقوت، معجم‌البلدان، 5/134</ref> منطقه [[جبل عامل]] به دست [[ابوذر غفاری]] شیعه شد و توسط آن سردار بزرگ اسلام با [[اهل بیت]] [[رسول خدا (صلی الله علیه)]] اجمعین آشنا گشت. وی از ابتدا مورد تعلیم و تربیت پدر و عموی خویش قرار گرفت و پس از آن در نزد اساتید بزرگی به علم‌آموزی پرداخت.
محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین، معروف به شیخ حر عاملی در شب جمعه 8 رجب سال 1033 هجری در خانواده‌ای اهل علم و علاقه‌مند به خاندان [[رسول خدا(صلی الله علیه)]] در روستای مشغر، یکی از بخش‌های منطقه [[جبل عامل]] (جبح) <ref> سایت تخصصی امیرالمومنین علیه السلام</ref> دیده به جهان گشود. <ref> حموی بغدادی، یاقوت، معجم‌البلدان، 5/134</ref> منطقه [[جبل عامل]] به دست [[ابوذر غفاری]] شیعه شد و توسط آن سردار بزرگ اسلام با [[اهل بیت]] [[رسول خدا (صلی الله علیه)]] اجمعین آشنا گشت. وی از ابتدا مورد تعلیم و تربیت پدر و عموی خویش قرار گرفت و پس از آن در نزد اساتید بزرگی به علم‌آموزی پرداخت.


خط ۳۰: خط ۲۹:
نسب شیخ حر عاملی مشغری با 36 واسطه به [[حر بن یزید ریاحی]] شهید و آزادمرد حادثه [[کربلا]] می‌رسد.  
نسب شیخ حر عاملی مشغری با 36 واسطه به [[حر بن یزید ریاحی]] شهید و آزادمرد حادثه [[کربلا]] می‌رسد.  


[[آیت‌الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی (ره)]] در [[سجع البلابل]] درباره خانواده مادر شیخ می‌نویسد: «مادر بزرگوار حر عاملی دختر [[علامه شیخ عبدالسلام]] است که دختری فاضل و ادیب بود.»
[[آیت‌الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی(ره)]] در [[سجع البلابل]] درباره خانواده مادر شیخ می‌نویسد: «مادر بزرگوار حر عاملی دختر [[علامه شیخ عبدالسلام]] است که دختری فاضل و ادیب بود.»


شیخ حر درباره پدربزرگ مادری خود می‌نویسد: «او دانشمندی عظیم‌الشأن و بلندپایه و زاهدی عابد و پارسا و فقیهی حدیث دان و مورد اعتماد بود که زهد و عبادت هیچ کس به او نمی‌رسد. او در [[فقه]] و ادبیات عرب استادی زبردست بود.» <ref>امل الآمل، ج 1، ص 107</ref>
شیخ حر درباره پدربزرگ مادری خود می‌نویسد: «او دانشمندی عظیم‌الشأن و بلندپایه و زاهدی عابد و پارسا و فقیهی حدیث دان و مورد اعتماد بود که زهد و عبادت هیچ کس به او نمی‌رسد. او در [[فقه]] و ادبیات عرب استادی زبردست بود.» <ref>امل الآمل، ج 1، ص 107</ref>
خط ۴۸: خط ۴۷:
شیخ حر در سال 1073 ق، برای زیارت ائمه معصوم (علیه السلام) به [[عراق]] رفت و از آنجا برای زیارت [[امام رضا (علیه السلام)]] عازم مشهد مقدس گشت و در آنجا ساکن شد. در سال‌های 1087 و 1088 ق، نیز دوبار به زیارت حج و ائمه معصومین در عراق مشرف شد و بعد از آن به اصفهان رفت و به دیدار عالمان بزرگ اصفهان مانند [[علامه مجلسی]] نایل آمد. وی در آن سفر به علامه مجلسی [[اجازه روایت]] داد و علامه نیز به شیخ حر اجازه روایت داد. در همین سفر، منصب قاضی‌القضاتی و شیخ‌الاسلامی خراسان از سوی شاه سلیمان صفوی به او رسید گرچه از پذیرش آن خودداری می‌کرد. شیخ حر عاملی بعد از آن به مشهد مقدس بازگشت.
شیخ حر در سال 1073 ق، برای زیارت ائمه معصوم (علیه السلام) به [[عراق]] رفت و از آنجا برای زیارت [[امام رضا (علیه السلام)]] عازم مشهد مقدس گشت و در آنجا ساکن شد. در سال‌های 1087 و 1088 ق، نیز دوبار به زیارت حج و ائمه معصومین در عراق مشرف شد و بعد از آن به اصفهان رفت و به دیدار عالمان بزرگ اصفهان مانند [[علامه مجلسی]] نایل آمد. وی در آن سفر به علامه مجلسی [[اجازه روایت]] داد و علامه نیز به شیخ حر اجازه روایت داد. در همین سفر، منصب قاضی‌القضاتی و شیخ‌الاسلامی خراسان از سوی شاه سلیمان صفوی به او رسید گرچه از پذیرش آن خودداری می‌کرد. شیخ حر عاملی بعد از آن به مشهد مقدس بازگشت.


=اساتید شیخ حُر عاملی=
== اساتید شیخ حُر عاملی ==
 
شیخ حُر عاملی در وطن خود جبل عامل در طول زندگی خود نزد اساتید بزرگی به فراگیری علوم آل محمد (صلی الله علیه) پرداخت و از آنان بهره‏ های فراوانی برد که اثر مهمی در رشد و نمو او داشت و او را آماده ساخت تا عالمی بزرگ و مجتهدی نام آور گردد. که برخی از آنها عبارت‌اند از:  
شیخ حُر عاملی در وطن خود جبل عامل در طول زندگی خود نزد اساتید بزرگی به فراگیری علوم آل محمد (صلی الله علیه) پرداخت و از آنان بهره‏ های فراوانی برد که اثر مهمی در رشد و نمو او داشت و او را آماده ساخت تا عالمی بزرگ و مجتهدی نام آور گردد. که برخی از آنها عبارت‌اند از:  


1. پدرش حسن بن علی (متوفای ۱۰۶۲ هجری)
# پدرش حسن بن علی (متوفای ۱۰۶۲ هجری)
 
# عمویش شیخ محمد بن علی حُر (متوفای ۱۰۸۱ هجری)
2. عمویش شیخ محمد بن علی حُر (متوفای ۱۰۸۱ هجری)
# جد مادری، شیخ عبدالسلام بن محمد حُر.
 
# دایی پدرش شیخ علی بن محمود عاملی.
3. جد مادری، شیخ عبدالسلام بن محمد حُر.
# شیخ زین الدین، صاحب معالم و فرزند شهید ثانی.
 
# شیخ حسین ظهیری.
4. دایی پدرش شیخ علی بن محمود عاملی.
# سید حسن حسینی عاملی.
 
# شیخ عبدالله حرفوشی.
5. شیخ زین الدین، صاحب معالم و فرزند شهید ثانی.
# سید میرزا جزایری نجفی.
 
# شیخ علی نوه [[شهید ثانی]].
6. شیخ حسین ظهیری.
# علامه شیخ حسین فرزند حسن بن ظهیرالدین عاملی ظهیری.
 
# [[علامه مجلسی]] که مشهورترین و بزرگترین استادان شیخ حُرّ عاملی بوده و غواص دریاهای اخبار و [[احادیث]] شمرده می‌شود. شیخ حُرّ در موارد زیادی در کتاب [[امل الآمل]] تصریح کرده که از مرحوم مجلسی [[حدیث]] نقل کرده است.
7. سید حسن حسینی عاملی.
# [[فیض کاشانی]] که زینت فقهای حدیث‌شناس و الگوی سالکان است. تصریح به نام وی را به خط برخی از شاگردان او دیده‌ام.
 
# علامه مولی محمدطاهر فرزند محمدحسن شیرازی نجفی، نویسنده کتاب‌های مشهور مثل حجه الاسلام در شرح <big>تهذیب الاحکام</big> و <big>حکمه العارفین</big> و <big>فوائد الدینیه در حکماء صوفیه</big> و غیر این ها. شیخ حر به شاگردی نزد این استاد در کتاب امل الآمل تصریح کرده است.
8. شیخ عبدالله حرفوشی.
# علامه محقق آقا حسین خوانساری، شارح کتاب دروس.
 
# علامه سید هاشم بحرانی، صاحب [[تفسیر البرهان]].
9. سید میرزا جزایری نجفی.
# مولی محمد کاشی <ref>بحارالانوار، ج۱۰۷، ص۱۰۴ - ۱۰۹</ref>
 
# علامه مولا محمد کاشانی مقیم [[قم]]
10. شیخ علی نوه [[شهید ثانی]].
 
11. علامه شیخ حسین فرزند حسن بن ظهیرالدین عاملی ظهیری.
 
12. [[علامه مجلسی]] که مشهورترین و بزرگترین استادان شیخ حُرّ عاملی بوده و غواص دریاهای اخبار و [[احادیث]] شمرده می‌شود. شیخ حُرّ در موارد زیادی در کتاب [[امل الآمل]] تصریح کرده که از مرحوم مجلسی [[حدیث]] نقل کرده است.
 
13. [[فیض کاشانی]] که زینت فقهای حدیث‌شناس و الگوی سالکان است. تصریح به نام وی را به خط برخی از شاگردان او دیده‌ام.
 
14. علامه مولی محمدطاهر فرزند محمدحسن شیرازی نجفی، نویسنده کتاب‌های مشهور مثل حجه الاسلام در شرح <big>تهذیب الاحکام</big> و <big>حکمه العارفین</big> و <big>فوائد الدینیه در حکماء صوفیه</big> و غیر این ها. شیخ حر به شاگردی نزد این استاد در کتاب امل الآمل تصریح کرده است.
 
15. علامه محقق آقا حسین خوانساری، شارح کتاب دروس.
 
16. علامه سید هاشم بحرانی، صاحب [[تفسیر البرهان]].
 
17. مولی محمد کاشی <ref>بحارالانوار، ج۱۰۷، ص۱۰۴ - ۱۰۹</ref>
 
18. علامه مولا محمد کاشانی مقیم [[قم]]
 
=شاگردان حرعاملی=


== شاگردان حرعاملی ==
شیخ حر تنها مرد تتبع، تحقیق و نگارش نبود بلکه در تدریس و تربیت شاگردان از مردان موفق زمان خود به شمار می‌رفت. محل تدریس او در [[مشهد مقدس]]، صحن [[حضرت ثامن الائمه]] بود. گرچه به درستی از عدد شاگردان شیخ اطلاعی در دست نیست، از مکان و گفتار هم عصران شیخ اینچنین به نظر می‌آید که درس شیخ یکی از باشکوه‌ترین کلاسهای درس در عصر وی بوده است. از شمار بسیار شاگردان و آنان که از شیخ حر روایت نقل کرده‌‌اند می‌توان به افراد ذیل اشاره کرد:
شیخ حر تنها مرد تتبع، تحقیق و نگارش نبود بلکه در تدریس و تربیت شاگردان از مردان موفق زمان خود به شمار می‌رفت. محل تدریس او در [[مشهد مقدس]]، صحن [[حضرت ثامن الائمه]] بود. گرچه به درستی از عدد شاگردان شیخ اطلاعی در دست نیست، از مکان و گفتار هم عصران شیخ اینچنین به نظر می‌آید که درس شیخ یکی از باشکوه‌ترین کلاسهای درس در عصر وی بوده است. از شمار بسیار شاگردان و آنان که از شیخ حر روایت نقل کرده‌‌اند می‌توان به افراد ذیل اشاره کرد:


1. شیخ مصطفی بن عبدالواحد بن سیار حوبز.
# شیخ مصطفی بن عبدالواحد بن سیار حوبز.
 
# شیخ محمد رضا فرزند شیخ مصطفی.
2. شیخ محمد رضا فرزند شیخ مصطفی.
# شیخ حسن فرزند دیگر شیخ مصطفی.
 
# سید محمد بن محمد باقر حسینی اعرجی مختاری نائینی.
3. شیخ حسن فرزند دیگر شیخ مصطفی.
# سید محمد بن محمد بدیع رضوی مشهدی.
 
# مولی محمدفاضل بن محمد مهدی مشهدی.
4. سید محمد بن محمد باقر حسینی اعرجی مختاری نائینی.
# سید محمد بن علی بن محیی الدین موسوی عاملی.
 
# مولی محمدصالح بن محمد باقر قزوینی مشهور به روغنی.
5. سید محمد بن محمد بدیع رضوی مشهدی.
# مولی محمدتقی بن عبدالوهاب استرآبادی مشهدی.
 
# مولی محمدتقی دهخوارقانی قزوینی.
6. مولی محمدفاضل بن محمد مهدی مشهدی.
# سید محمد بن احمد حسینی گیلانی. <ref> اثبات الهداة، ج۱، ص، ۱۰ - ۱۲</ref>
 
7. سید محمد بن علی بن محیی الدین موسوی عاملی.
 
8. مولی محمدصالح بن محمد باقر قزوینی مشهور به روغنی.
 
9. مولی محمدتقی بن عبدالوهاب استرآبادی مشهدی.
 
10. مولی محمدتقی دهخوارقانی قزوینی.
 
11. سید محمد بن احمد حسینی گیلانی. <ref> اثبات الهداة، ج۱، ص، ۱۰ - ۱۲</ref>
 
=تالیفات شیخ حرعاملی=
 
1. [[وسائل الشیعة]] (مجموعه ای از روایات دربارهٔ احکام شرعی در تمام ابواب فقه است که طی بیست سال به نگارش درآمده)
 
2. جواهر السنیة
 
3. صحیفه ثانیه
 
4. الایقاظ من الهجعة برهان علی الرجعة
 
5. خلق الکافر
 
6. الفوائد الطوسیة
 
7. بدایة الهدایة
 
8. امل الآمل
 
9. اثبات الهداة
 
10. هدایة الامة
 
11. تعلیقه‌ای بر کتاب مزار <ref>تألیف سید شرف‌الدین علی حسینی مرعشی حائری</ref>
 
12. کتاب الفصول المهمة فی اصول الائمة <ref>ر بردارنده قواعد کلی که از ائمه (علیه السلام) دربارهٔ اصول دین، فروع دین، طب، اصول فقه و … وارد شده و بیش از هزار باب است و به چاپ رسیده‌است</ref>
 
13. کتابی در رد [[صوفیه]]
 
14. کتاب اجازات
 
15 کتاب کشف التعمیة فی حکم التسمیة
 
16 کتابی در اثبات اینکه [[نماز جمعه]] [[واجب عینی]] است.
 
17. کتاب نزهة الاسماع فی الاجماع
 
18. کتابی در اثبات متواتر بودن [[قرآن]]
 
19. کتابی در [[رجال]]
 
20. کتابی دربارهٔ منزه بودن امامان معصوم از فراموشی و سهو
 
21. کتابی در [[اخلاق]]
 
22. کتاب در ابطال مسئله عمومیت داشتن «حدیث منزلت»
 
23. دیوان امام زین‌العابدین (علیه السلام)
 
24. حاشیه بر کتاب کافی [[مرحوم کلینی]]
 
25. حاشیه بر کتاب «من لایحضره الفقیه»
 
26. حاشیه بر کتاب تهذیب شیخ طوسی
 
27. رساله الاثنا عشریّه فی الرّد علی الصوفیّة
 
28. حاشیه بر استبصار شیخ طوسی <ref>ر بردارنده قواعد کلی که از ائمه (علیه السلام) دربارهٔ اصول دین، فروع دین، طب، اصول فقه و … وارد شده و بیش از هزار باب است و به چاپ رسیده‌است</ref> <ref>الذریعة، ج ۱، ص ۲۷۱</ref>
 
=در گذشت شیخ حرعاملی=


او در ۲۱ [[ماه رمضان]] ۱۱۰۴، برابر ۶ خرداد ۱۰۷۲، در سن ۷۱ سالگی درگذشت و در سرداب [[مدرسه میرزا جعفر]] درگذشت. <ref>مهدوی، سید مصلح الدین (۱۳۷۱)، خاندان شیخ الاسلام اصفهان، گل بهار اصفهان، صص۱۱۸–۱۲۲</ref> و در [[صحن انقلاب]] حرم [[علی بن موسی الرضا (علیه السلام)]] به خاک سپرده شد. <ref>سجع البلابل، ج ۱، مقدمه</ref>  
== تالیفات شیخ حرعاملی ==
# [[وسائل الشیعة]] (مجموعه ای از روایات دربارهٔ احکام شرعی در تمام ابواب فقه است که طی بیست سال به نگارش درآمده)
# جواهر السنیة
# صحیفه ثانیه
# الایقاظ من الهجعة برهان علی الرجعة
# خلق الکافر
# الفوائد الطوسیة
# بدایة الهدایة
# امل الآمل
# اثبات الهداة
# هدایة الامة
# تعلیقه‌ای بر کتاب مزار <ref>تألیف سید شرف‌الدین علی حسینی مرعشی حائری</ref>
# کتاب الفصول المهمة فی اصول الائمة <ref>ر بردارنده قواعد کلی که از ائمه(علیه السلام) دربارهٔ اصول دین، فروع دین، طب، اصول فقه و … وارد شده و بیش از هزار باب است و به چاپ رسیده‌است</ref>
# کتابی در رد [[صوفیه]]
# کتاب اجازات
# کتاب کشف التعمیة فی حکم التسمیة
# کتابی در اثبات اینکه [[نماز جمعه]] [[واجب عینی]] است.
# کتاب نزهة الاسماع فی الاجماع
# کتابی در اثبات متواتر بودن [[قرآن]]
# کتابی در [[رجال]]
# کتابی دربارهٔ منزه بودن امامان معصوم از فراموشی و سهو
# کتابی در [[اخلاق]]
# کتاب در ابطال مسئله عمومیت داشتن «حدیث منزلت»
# دیوان امام زین‌العابدین(علیه السلام)
# حاشیه بر کتاب کافی [[مرحوم کلینی]]
# حاشیه بر کتاب «من لایحضره الفقیه»
# حاشیه بر کتاب تهذیب شیخ طوسی
# رساله الاثنا عشریّه فی الرّد علی الصوفیّة
# حاشیه بر استبصار شیخ طوسی <ref>ر بردارنده قواعد کلی که از ائمه(علیه السلام) دربارهٔ اصول دین، فروع دین، طب، اصول فقه و … وارد شده و بیش از هزار باب است و به چاپ رسیده‌است</ref> <ref>الذریعة، ج ۱، ص ۲۷۱</ref>
#
== در گذشت شیخ حرعاملی ==
او در ۲۱ [[ماه رمضان]] ۱۱۰۴، برابر ۶ خرداد ۱۰۷۲، در سن ۷۱ سالگی درگذشت و در سرداب [[مدرسه میرزا جعفر]] درگذشت. <ref>مهدوی، سید مصلح الدین (۱۳۷۱)، خاندان شیخ الاسلام اصفهان، گل بهار اصفهان، صص۱۱۸–۱۲۲</ref> و در [[صحن انقلاب]] حرم [[علی بن موسی الرضا(علیه السلام)]] به خاک سپرده شد. <ref>سجع البلابل، ج ۱، مقدمه</ref>  


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۱۸۰: خط ۱۲۱:


[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان]]
   
   
[[رده:محدثان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
confirmed، مدیران
۳۷٬۲۳۶

ویرایش