۸۷٬۵۶۷
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'افسانه ها' به 'افسانهها') |
جز (جایگزینی متن - 'وحدت اسلامی اسلامی' به 'وحدت اسلامی') |
||
(۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
=بزرگترین شهرهای ترکیه= | =بزرگترین شهرهای ترکیه= | ||
بزرگترین شهرهای این کشور به ترتیب استانبول به عنوان بزرگترین شهر و بندر دریایی، آنکارا، ازمیر، بورسا، آدانا، غازی، عینتاب، آنتالیا، قونیه و قیصریه نام دارند؛ کشور ترکیه نیز مانند کشورهای غربی بوده و شهرهای بزرگ آن دارای ناحیه تجاری هستند. همچنین این شهرها | بزرگترین شهرهای این کشور به ترتیب استانبول به عنوان بزرگترین شهر و بندر دریایی، آنکارا، ازمیر، بورسا، آدانا، غازی، عینتاب، آنتالیا، قونیه و قیصریه نام دارند؛ کشور ترکیه نیز مانند کشورهای غربی بوده و شهرهای بزرگ آن دارای ناحیه تجاری هستند. همچنین این شهرها پارکهای ملی و شهری زیادی دارند. | ||
=جمعیت ترکیه= | =جمعیت ترکیه= | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
=زبان مردم ترکیه= | =زبان مردم ترکیه= | ||
ترکی زبان رسمی و مادری ساکنان ترکیه است و یکی از قدیمیترین | ترکی زبان رسمی و مادری ساکنان ترکیه است و یکی از قدیمیترین زبانهای دنیا به شمار میرود. بخشی از مردم کشورهای مشترک المنافع و برخی از نقاط جنوب شرقی اروپا و بعضی از مناطق خاورمیانه به این زبان صحبت میکنند. آذری (آذربایجان)، قفقازی و ترکمنی نیز شاخههایی از زبان ترکی محسوب میشوند. زبان ترکی از گروه زبانی اورال - آلتانی است و به گروههای کوچکتر ذیل تقسیم میشود: | ||
1- گروه آسیای مرکزی مانند گرگ تورک، ازبک و قرقیز | 1- گروه آسیای مرکزی مانند گرگ تورک، ازبک و قرقیز | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
بر اساس ماده اول قانون اساسی ترکیه، نوع حکومت ترکیه "جمهوری" ترسیم شده است. همچنین طبق ماده 2، این کشور دارای یک نظام اجتماعی غیردینی و دموکراتیک برگرفته از ناسیونالیسم آتاتورک میباشد. | بر اساس ماده اول قانون اساسی ترکیه، نوع حکومت ترکیه "جمهوری" ترسیم شده است. همچنین طبق ماده 2، این کشور دارای یک نظام اجتماعی غیردینی و دموکراتیک برگرفته از ناسیونالیسم آتاتورک میباشد. | ||
پس از تغییر ۱۸ ماده از قانون اساسی ترکیه به موجب همه پرسی سال ۲۰۱۷ میلادی و همچنین به دنبال انتخابات | پس از تغییر ۱۸ ماده از قانون اساسی ترکیه به موجب همه پرسی سال ۲۰۱۷ میلادی و همچنین به دنبال انتخابات ریاستجمهوری و پارلمانی ترکیه در ژوئن سال ۲۰۱۸ نظام حکومتی ترکیه پس از ۹۵ سال به طور رسمی از سیستم پارلمانی به سیستم ریاستی تغییر کرد و با حذف پست نخستوزیری، رئیسجمهوری منتخب به مدت ۵ سال رئیس دولت و مسئول کابینه خواهد بود. | ||
== ساختار و نهادهای سیاسی ترکیه == | == ساختار و نهادهای سیاسی ترکیه == | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
=== قوه قضائیه === | === قوه قضائیه === | ||
در نظام سیاسی ترکیه، قوه قضائیه استقلال کاملی نسبت به | در نظام سیاسی ترکیه، قوه قضائیه استقلال کاملی نسبت به قوههای مجریه و مقننه دارد. طبق ماده 138 قانون اساسی این کشور، قضات در انجام وظیفه مستقل بوده و بر اساس «وجدان» به قضاوت خواهند پرداخت. دادگاههای قانون اساسی- نظامی- شورای دیوان عالی- دیوان کشور شاکله اصلی ساختار قضایی ترکیه را تشکیل میدهند. رئیسجمهوری ۶ نفر از روسای عالی قوه قضاییه را انتخاب میکند. ۷ نفر را هم مجلس که تحت حاکمیت رئیسجمهوری است انتخاب میکنند و ۲ نفر را وزیر دادگستری، که منسوب رئیسجمهوری است، انتخاب میکند که جمعا ۱۵ نفر خواهند شد. | ||
=احزاب سیاسی مهم ترکیه= | =احزاب سیاسی مهم ترکیه= | ||
خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
حزب دمکراتیک خلق (دهاپ): این حزب به عنوان ادامه دهنده راه حزب خلق دمکراتیک (هادپ) و پس از منحل شدن احزاب دسترنج خلق و دموکراسی ایجاد گردید. رهبر آن ارتوغرول کورکچو و صباحت تونجل هستند. | حزب دمکراتیک خلق (دهاپ): این حزب به عنوان ادامه دهنده راه حزب خلق دمکراتیک (هادپ) و پس از منحل شدن احزاب دسترنج خلق و دموکراسی ایجاد گردید. رهبر آن ارتوغرول کورکچو و صباحت تونجل هستند. | ||
=زبان و | =زبان و قومیتهای مختلف ترکیه= | ||
طبق قانون اساسی ترکیه، کلمه “ترک”، به عنوان یک اصطلاح سیاسی، شامل همه شهروندان جمهوری ترکیه، بدون تمایز و اشاره به نژاد یا مذهب خاص میشود. | طبق قانون اساسی ترکیه، کلمه “ترک”، به عنوان یک اصطلاح سیاسی، شامل همه شهروندان جمهوری ترکیه، بدون تمایز و اشاره به نژاد یا مذهب خاص میشود. اقلیتهای قومی وضعیت رسمی ندارند. زبان مادری اکثریت مردم، زبان ترکی است. | ||
= | =قومیتهای مختلف ترکیه= | ||
== ترکهای ترکیه == | == ترکهای ترکیه == | ||
خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
== لازها == | == لازها == | ||
== | == ایرانیهای ترکیه == | ||
== | == یونانیهای ترکیه == | ||
== | == کولیهای ترکیه == | ||
=اقتصاد ترکیه= | =اقتصاد ترکیه= | ||
ترکیه از سال ۱۹۲۳ دارای یک اقتصاد مختلط است که در آن | ترکیه از سال ۱۹۲۳ دارای یک اقتصاد مختلط است که در آن شرکتهای دولتی و خصوصی به توسعه اقتصادی کمک میکنند. با گذشت زمان فعالیت اقتصادی مردم از کشاورزی به فعالیتهای صنعتی و خدمات تولیدی تغییر کرده و این فعالیتها به سرعت در حال رشد و توسعه هستند. امروزه بخش خدمات تقریبا نیمی از نیروی کار را در بر نمیگیرد، در حالی که کشاورزی و صنعت هر یک حدود یک چهارم را به خود اختصاص دادهاند. | ||
== منابع طبیی == | == منابع طبیی == | ||
ترکیه دارای منابع طبیعی زیاد و متنوعی است؛ | ترکیه دارای منابع طبیعی زیاد و متنوعی است؛ اگرچه تعداد کمی از این منابع تنها در مقیاس وسیع در دسترس و قابل استفاده هستند. به غیر از ایران، ترکیه تنها کشور خاورمیانه بوده که دارای ذخایر قابل توجهی از ذغال سنگ است که عمده این منابع در استان زونگولداغ قرار دارد. در این کشور ذغال سنگ چوب به میزان قابل توجهی تولید میشود؛ نفت نیز در مقیاس کوچک تر در جنوب شرقی کشور و همچنین در شمال غربی تراکیه تولید میشود. این میزان نفت تولیدی فقط بخشی از نیازهای کشور را تامین میکند و به طور کلی ترکیه به محصولات نفتی وارداتی وابسته است. ذخایر قابل توجهی از منگنز، روی، سرب، مس و بوکسیت نیز در این کشور وجود دارد. | ||
== کشاورزی == | == کشاورزی == | ||
حدود یک سوم از اراضی ترکیه برای کشاورزی استفاده میشود که در این بین حدود نیمی از | حدود یک سوم از اراضی ترکیه برای کشاورزی استفاده میشود که در این بین حدود نیمی از زمینهای کشاورزی برای کاشت محصولات زراعی و حدود یک سوم آن برای چرای دام ها استفاده میشود. در بخشی از این اراضی کشاورزی باغهای انگور، زیتون و سبزیجات وجود دارد. اما مهمترین محصولات زراعی که در زمینهای این کشور کشت میشود، غلات بوده که در بین غلات نیز بیشتر زمین ها زیر کشت گندم است و در بخش کوچک تری از اراضی نیز جو، چاودار، جو دو سر، ذرت و برنج کاشته میشود. از دیگر محصولات کشاورزی این کشور میتوان به پنبه، چغندر قند، توتون و سیب زمینی اشاره کرد. در کنار محصولات کشاورزی، این کشور دارای محصولات و فرآوردههای دامی نیز میباشد. بخش عمده ای درآمد ترکیه نیز از صادرات این محصولات به دست میآید. پنبه، تنباکو، میوه ها، سبزیجات، آجیل و محصولات دامی از جمله اقلام اساسی صادراتی به دیگر کشورها محسوب میشوند. | ||
== پوشش گیاهی == | == پوشش گیاهی == | ||
پوشش گیاهی هر منطقه با شرایط آب و هوایی و خاک آن منطقه ارتباط مستقیم دارد. پوشش گیاهی ترکیه به دو نوع اصلی تقسیم میشود: چمنزارهای استپی که عمدتا در آناتولی مرکزی و جنوب شرقی وجود دارد اما در دشت تراکیا و دره ها و | پوشش گیاهی هر منطقه با شرایط آب و هوایی و خاک آن منطقه ارتباط مستقیم دارد. پوشش گیاهی ترکیه به دو نوع اصلی تقسیم میشود: چمنزارهای استپی که عمدتا در آناتولی مرکزی و جنوب شرقی وجود دارد اما در دشت تراکیا و دره ها و حوضههای شرق آناتولی نیز یافت میشوند و بیشه ها و جنگل هایی که سایر مناطق کشور را پوشش میدهند. | ||
غنیترین نوع جنگل جنگلی پونتیک یا کولچین بوده که محدود به قسمت شرقی سواحل دریای سیاه است. زیرا در این منطقه میزان بارندگی زیاد بوده، خشکسالی تابستانی وجود ندارد و | غنیترین نوع جنگل جنگلی پونتیک یا کولچین بوده که محدود به قسمت شرقی سواحل دریای سیاه است. زیرا در این منطقه میزان بارندگی زیاد بوده، خشکسالی تابستانی وجود ندارد و زمستانها معتدل است. در قسمتهای غربی و شرقی داخلی، در دو طرف منطقه استپی، گونههای غالب بلوط، ارس، کاج و صنوبر گونههای اصلی هستند اما سرو، راش و افرا نیز وجود دارند. همچنین در امتداد سواحل دریای اژه و مدیترانه کمربندی از پوشش گیاهی دشت مدیترانه ای از نوع ماکیس وجود دارد. گل مورد، زیتون وحشی، برگ بو و خرنوب رایجترین گونه ها هستند اما گاهی نیز بلوط، کاج و سرو دیده میشوند. | ||
=فرهنگ ترکیه= | =فرهنگ ترکیه= | ||
از نظر فرهنگی نیز مانند بسیاری از | از نظر فرهنگی نیز مانند بسیاری از جنبههای دیگر، ترکیه بین شرق و غرب قرار دارد و بخشی از عناصر فرهنگی هر دو را در خود گنجانده و ترکیب منحصر به فردی را ارائه میدهد. جمهوری ترکیه دارای نشانههایی از تمدنهای اروپای کلاسیک و خاورمیانه اسلامی میباشد. از جمله آثار تاریخی و باستانی که توسط سازمان یونسکو نیز به عنوان میراث جهانی ثبت رسیده است میتوان به مناطق تاریخی استانبول، شهر تاریخی پاموکالا، شهر کاپادوکیا و مسجد ایا صوفیه اشاره کرد. | ||
با تقسیم امپراتوری روم به بخشهای غربی و شرقی، آسیای صغیر بخشی از قلمرو بیزانس شد که مرکز آن قسطنطنیه (استانبول) بود. ظهور اسلام در شرق منجر به تقسیم شبه جزیره بین امپراتوری مسیحی بیزانس و خاورمیانه اسلامی شده و سرانجام با ورود ترک ها آسیای صغیر جزئی از جهان اسلام شد. امپراتوری عثمانی چند ملیتی و چند فرهنگی بود. ترکیه جدیدی که توسط آتاتورک تاسیس شد، از لحاظ زبان و مذهب با کشورهای قبلی خود همگن بود. | با تقسیم امپراتوری روم به بخشهای غربی و شرقی، آسیای صغیر بخشی از قلمرو بیزانس شد که مرکز آن قسطنطنیه (استانبول) بود. ظهور اسلام در شرق منجر به تقسیم شبه جزیره بین امپراتوری مسیحی بیزانس و خاورمیانه اسلامی شده و سرانجام با ورود ترک ها آسیای صغیر جزئی از جهان اسلام شد. امپراتوری عثمانی چند ملیتی و چند فرهنگی بود. ترکیه جدیدی که توسط آتاتورک تاسیس شد، از لحاظ زبان و مذهب با کشورهای قبلی خود همگن بود. | ||
خط ۱۷۷: | خط ۱۷۷: | ||
بیش از ۹۰ درصد جمعیت ساکن، مسلمان هستند؛ با این وجود، ترکیه کشوری سکولار است. در اصلاحیه قانون اساسی در سال ۱۹۲۸، اسلام به عنوان مذهب رسمی این کشور حذف شد و از آن زمان به بعد بنا بر شعار جدایی دین از سیاست این کشور به عنوان کشوری با دولت و حکومت لائیک (تفکیک دین از سیاست) شناخته میشود. این قانون تا به امروز نیز در این کشور اجرا شده است. نیروهای مسلح نیز همواره به اجرای سکولاریسم در ترکیه تاکید داشتند. | بیش از ۹۰ درصد جمعیت ساکن، مسلمان هستند؛ با این وجود، ترکیه کشوری سکولار است. در اصلاحیه قانون اساسی در سال ۱۹۲۸، اسلام به عنوان مذهب رسمی این کشور حذف شد و از آن زمان به بعد بنا بر شعار جدایی دین از سیاست این کشور به عنوان کشوری با دولت و حکومت لائیک (تفکیک دین از سیاست) شناخته میشود. این قانون تا به امروز نیز در این کشور اجرا شده است. نیروهای مسلح نیز همواره به اجرای سکولاریسم در ترکیه تاکید داشتند. | ||
در همین حال، سکولاریسم قوی ترکیه منجر به مواردی شده است که از نظر برخی ها به عنوان تحمیل در آزادی مذهب تلقی شده است. به عنوان مثال، مدت زمان طولانی است که به سر داشتن روسری در تعدادی از اماکن عمومی ممنوع است. وجود چنین محدودیت هایی در آزادی مذهبی در قرن ۲۱ به ظهور حزب عدالت و توسعه (Adalet ve Kalkınma Partisi; AKP) در این کشور منجر شده است. در همین راستا یک اصلاحیه در قانون اساسی در فوریه ۲۰۰۸ تصویب شد که به زنان اجازه میدهد در | در همین حال، سکولاریسم قوی ترکیه منجر به مواردی شده است که از نظر برخی ها به عنوان تحمیل در آزادی مذهب تلقی شده است. به عنوان مثال، مدت زمان طولانی است که به سر داشتن روسری در تعدادی از اماکن عمومی ممنوع است. وجود چنین محدودیت هایی در آزادی مذهبی در قرن ۲۱ به ظهور حزب عدالت و توسعه (Adalet ve Kalkınma Partisi; AKP) در این کشور منجر شده است. در همین راستا یک اصلاحیه در قانون اساسی در فوریه ۲۰۰۸ تصویب شد که به زنان اجازه میدهد در پردیسهای دانشگاهی روسری بپوشند. | ||
علاوه بر اکثریت مسلمان، تعداد کمی از مردم ترکیه نیز یهودی و مسیحی هستند. نزدیک به 0.4 درصد جمعیت ترکیه را غیرمسلمانان تشکیل میدهد در ترکیه 180 هزار و 854 مسیحی و حدود 20 هزار یهودی زندگی میکند. 435 عبادتخانه منجمله کلیساها و | علاوه بر اکثریت مسلمان، تعداد کمی از مردم ترکیه نیز یهودی و مسیحی هستند. نزدیک به 0.4 درصد جمعیت ترکیه را غیرمسلمانان تشکیل میدهد در ترکیه 180 هزار و 854 مسیحی و حدود 20 هزار یهودی زندگی میکند. 435 عبادتخانه منجمله کلیساها و کنیسههای صدها ساله وجود دارد. پیروان مسیحیت بین فرقههای ارتدکس یونان، ارتدکس ارمنستان، کاتولیک روم، پروتستان و سایر فرقهها تقسیم میشوند. | ||
=مذاهب در ترکیه= | =مذاهب در ترکیه= | ||
خط ۱۹۹: | خط ۱۹۹: | ||
شیعیان (آذریهای اصیل و مستبصرین) | شیعیان (آذریهای اصیل و مستبصرین) | ||
جمعیت شیعیان 15 تا 20 درصد از کل مسلمانان ترکیه را تشکیل میدهد که | جمعیت شیعیان 15 تا 20 درصد از کل مسلمانان ترکیه را تشکیل میدهد که اقلیتهای مختلف از جمله باطنی، علوی، بکتاشی، نصیری، اسماعیلی، زیدی، بهایی وشیعیان دوازده امامی را شامل میشود، شیعه جعفری یا دوازده امامی ترکیه جمعیتی حدود سه میلیون نفر دارند که بین نیم تا یک ونیم میلیون نفر از آنها ساکن استانبول هستند و برخی از آنها مهاجرانی هستند که از ایران به ترکیه رفتهاند. | ||
شیعیان ترکیه را به رغم تقسیمبندیهایی که در درون خود بر اساس ایدئولوژی، طبفه، جنسیت و نژاد دارند به دوگروه اساسی تقسیم کرد: گروه اول را میتوان شیعیان قومی یا فرهنگی نامید که شمار قابل توجهی از جمعیت شیعی را تشکیل میدهند. این گروه اکثراً آذری هستند و عمدتاً در شهرهای آغری، ایغدیر و کارس و تا حدودی استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا، مانیسا، ازمیت و یالووا زندگی میکنند که به لحاظ اجتماعی و سیاسی برای سکونت آنها متناسب است. | شیعیان ترکیه را به رغم تقسیمبندیهایی که در درون خود بر اساس ایدئولوژی، طبفه، جنسیت و نژاد دارند به دوگروه اساسی تقسیم کرد: گروه اول را میتوان شیعیان قومی یا فرهنگی نامید که شمار قابل توجهی از جمعیت شیعی را تشکیل میدهند. این گروه اکثراً آذری هستند و عمدتاً در شهرهای آغری، ایغدیر و کارس و تا حدودی استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا، مانیسا، ازمیت و یالووا زندگی میکنند که به لحاظ اجتماعی و سیاسی برای سکونت آنها متناسب است. | ||
گروه دوم را میتوان شیعیان ایدئولوژی دانست که شامل تعداد کمتری از فرقه جعفری میشود. این گروه بیشتر سنی ها و | گروه دوم را میتوان شیعیان ایدئولوژی دانست که شامل تعداد کمتری از فرقه جعفری میشود. این گروه بیشتر سنی ها و علویهای تغییر مذهب دادهاند که عمدتاً پس از انقلاب اسلامی ایران و بنا به داشتن علاقه به اسلامگراهای بنیادگرا، به مذهب جعفری گرایش پیدا کردهاند.<ref>نور الدین اکبری، شیعیان ترکیه، فرصتها و چالشهای پیش رو، مجله پانزده خرداد، شماره 40، سال 1393</ref> | ||
=جریانات اسلامگرای ترکیه= | =جریانات اسلامگرای ترکیه= | ||
خط ۲۳۰: | خط ۲۳۰: | ||
== نورجیها == | == نورجیها == | ||
بنیانگذار این طریقت [[سعید نورسی]] است که به سال 1960م از دنیا رفته است. این طریقت بعد از فوت سعید نورسی به مدت کوتاه به دستههای مختلف منشعب شد، ولی دوباره توسط فردی به نام فتحالله گولن زیر یک چتر گرد آمد.12 فتح الله گولن در سال 1917م به خاطر | بنیانگذار این طریقت [[سعید نورسی]] است که به سال 1960م از دنیا رفته است. این طریقت بعد از فوت سعید نورسی به مدت کوتاه به دستههای مختلف منشعب شد، ولی دوباره توسط فردی به نام فتحالله گولن زیر یک چتر گرد آمد.12 فتح الله گولن در سال 1917م به خاطر فعالیتهای بنیادگرایانه و ضدیت با رژیم لائیک به سه سال زندان محکوم شد. | ||
نورجیها رهبر اصلی خود را رسول اکرم(ص)، رهبر افکار جماعت خود را سعید نورسی و رهبر امروزه خود را فتح الله گولن میدانند.13 گولن وعظهای خود را همیشه با چشم گریان انجام میداد و این چنین توجه مردم را به خود جلب میکرد. شبکه تلویزیونی وی که STV نام دارد، هر روز سخنرانیها و خطبههای او را پخش میکند. جماعت نورجیها فتحالله گولن را «مهدی منجی» و «عیسی» مینامند.14 | نورجیها رهبر اصلی خود را رسول اکرم(ص)، رهبر افکار جماعت خود را سعید نورسی و رهبر امروزه خود را فتح الله گولن میدانند.13 گولن وعظهای خود را همیشه با چشم گریان انجام میداد و این چنین توجه مردم را به خود جلب میکرد. شبکه تلویزیونی وی که STV نام دارد، هر روز سخنرانیها و خطبههای او را پخش میکند. جماعت نورجیها فتحالله گولن را «مهدی منجی» و «عیسی» مینامند.14 | ||
خط ۲۴۲: | خط ۲۴۲: | ||
2. بعضیها میگویند که ذکر خداوند متعال در اثر گفتن زیاد در قلب او نقش بسته بود به این دلیل به او نقشبندی گفتهاند. | 2. بعضیها میگویند که ذکر خداوند متعال در اثر گفتن زیاد در قلب او نقش بسته بود به این دلیل به او نقشبندی گفتهاند. | ||
3. برخی گفتهاند که او مانند پدرش بافندة پارچه ای بنام کیمخا (کیمخاف) بوده و بر این پارچه ها | 3. برخی گفتهاند که او مانند پدرش بافندة پارچه ای بنام کیمخا (کیمخاف) بوده و بر این پارچه ها نقشهای گل میزده است بدین سبب به شاه نقشبند معروف گشته و به نقشبندی ملقب گردیده است. | ||
فرقههای صوفیه برای کسب اعتبار فرقه شان به نحوی سلسه اقطاب شان را (برخی از طریق ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ و برخی از غیر این طریق) به پیامبر خدا | فرقههای صوفیه برای کسب اعتبار فرقه شان به نحوی سلسه اقطاب شان را (برخی از طریق ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ و برخی از غیر این طریق) به پیامبر خدا میرسانند. فرقه نقشبدیه نیز از طریق سلمان فارسی و بعد از آن از طریق ابوبکر خلیفه اول، سلسله و شجرهنامه اقطاب شان را به پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ رسانده است. | ||
آنان در میان سلسله شان امام صادق ـ علیه السّلام ـ را به عنوان قطب پنجم قرار داده و معتقدند، بعد از آن حضرت، خرقه درویشی به بایزید بسطامی منتقل شده و از او به | آنان در میان سلسله شان امام صادق ـ علیه السّلام ـ را به عنوان قطب پنجم قرار داده و معتقدند، بعد از آن حضرت، خرقه درویشی به بایزید بسطامی منتقل شده و از او به قطبهای بعدی انتقال پیدا کرده است. عجیب این است که اسم خود بهاءالدین نقشبند با اینکه شاگرد خواجه عبدالخاق عجدوانی قطب دهم این فرقه بوده است، در میان سلسله اقطاب دیده نمیشود. | ||
این فرقه در مناطق مختلف مانند ایالت هانسوی چین، ترکیه، آسیای میانه، هند، افغانستان و ایران دارای پیرو میباشد که معمولاً پیروان آن منسوب به اهل سنت هستند و در میان شیعیان پیرون اندک دارد. | این فرقه در مناطق مختلف مانند ایالت هانسوی چین، ترکیه، آسیای میانه، هند، افغانستان و ایران دارای پیرو میباشد که معمولاً پیروان آن منسوب به اهل سنت هستند و در میان شیعیان پیرون اندک دارد. | ||
این فرقه افزون بر عقاید و آراء مشترک با سایر فرقههای صوفیه مثل وحدت وجود، حلول، سیر و سلوک خانقاهی و امثال اینها عقاید اختصاصی دارد. که این فرقه را از فرقههای دیگر متمایز | این فرقه افزون بر عقاید و آراء مشترک با سایر فرقههای صوفیه مثل وحدت وجود، حلول، سیر و سلوک خانقاهی و امثال اینها عقاید اختصاصی دارد. که این فرقه را از فرقههای دیگر متمایز میسازد که به برخی از آنها اشاره میشود. | ||
1. طریقت نقشبندیه بر مبنای زندگی دسته جمعی در خانقاه ها گذارده شده و گوشهگیری و زهد را منکر است و ذکر خفی را معمول میدارد. | 1. طریقت نقشبندیه بر مبنای زندگی دسته جمعی در خانقاه ها گذارده شده و گوشهگیری و زهد را منکر است و ذکر خفی را معمول میدارد. | ||
2. خرقه درویشی این فرقه به رنگ زرد و خاکستری میباشد که از امتیاز ظاهری درویشان این سلسله به شمار میآید. | 2. خرقه درویشی این فرقه به رنگ زرد و خاکستری میباشد که از امتیاز ظاهری درویشان این سلسله به شمار میآید. | ||
خط ۲۵۶: | خط ۲۵۶: | ||
ب: مقام ملاحظة دقت. | ب: مقام ملاحظة دقت. | ||
ج: مقام ملاحظة دل. | ج: مقام ملاحظة دل. | ||
بنابراین فرقه نقشبندیه هیچ تفاتی با فرقهها و سلسلههای دیگر صوفیه مثل قادریه، گنابادیه، ذهبیه، و... در ارکان و عقاید و... ندارد و همگی به سهم خودشان مایه اختلاف در انحراف خصوصاً در میان جوانان مسلمان شده و دشمنان دین از آن به نفع خود | بنابراین فرقه نقشبندیه هیچ تفاتی با فرقهها و سلسلههای دیگر صوفیه مثل قادریه، گنابادیه، ذهبیه، و... در ارکان و عقاید و... ندارد و همگی به سهم خودشان مایه اختلاف در انحراف خصوصاً در میان جوانان مسلمان شده و دشمنان دین از آن به نفع خود بهرهبرداری نمودهاند. چنانچه در عصر حاضر اغلب مراکز اصلی و اقطاب این طریقت ها در کشورهای غربی مثل آمریکا، انگلستان و برخی از کشورهای اروپایی میباشند.<ref>https://www.andisheqom.com/fa/question/view/867</ref> | ||
پس از سال 1970م طریقت نقشبندی در میان اهل سنت ترکیه گسترش بسیار یافته است. اینان امروزه اگرچه نه به اندازة طریقت نور، اما به نوبه خود فعالاند. مثبتترین کاری که نقشبندیها؛ به ویژه یک گروه آنان به نام «اشیکلار» انجام دادهاند، خنثا کردن تبلیغات و نفوذ وهابیت در کشور است. مریدهای این طریقت، خانه به خانه گشتند و کتابی به نام سعادت ابدیه را در میان مردم پخش کردند که محتوای آن نقدهایی بر عقاید وهابیت بود. امروزه کمپانی اخلاص و شبکه تلویزیونی TGRT در دست آنان است19 که میتوان گفت این رسانة تلویزیونی بزرگترین دشمن افکار شیعه اثناعشری است. | پس از سال 1970م طریقت نقشبندی در میان اهل سنت ترکیه گسترش بسیار یافته است. اینان امروزه اگرچه نه به اندازة طریقت نور، اما به نوبه خود فعالاند. مثبتترین کاری که نقشبندیها؛ به ویژه یک گروه آنان به نام «اشیکلار» انجام دادهاند، خنثا کردن تبلیغات و نفوذ وهابیت در کشور است. مریدهای این طریقت، خانه به خانه گشتند و کتابی به نام سعادت ابدیه را در میان مردم پخش کردند که محتوای آن نقدهایی بر عقاید وهابیت بود. امروزه کمپانی اخلاص و شبکه تلویزیونی TGRT در دست آنان است19 که میتوان گفت این رسانة تلویزیونی بزرگترین دشمن افکار شیعه اثناعشری است. | ||
خط ۲۷۶: | خط ۲۷۶: | ||
در برخی منابع، علویان ترکیه اینگونه تعریف شده است: «علوی کسی است که کلمه لااله الا الله، محمد رسول الله، علیاً ولی الله را به صورت قلبی، قولی و عملی تصدیق کرده و عملش را به مقتضای این کلمه انجام میدهد». در تعریفی که یکی از نویسندگان علوی از علویان ترکیه نموده آمده است: «کسی که محکم از حبل الله (قرآن کریم) و چهارده معصوم تمسک کند و از نور محمد(ص) و علی) بهره برد و کلمه لااله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله را تصدیق کرده، عملش را به مقتضای این کلمه انجام دهد». | در برخی منابع، علویان ترکیه اینگونه تعریف شده است: «علوی کسی است که کلمه لااله الا الله، محمد رسول الله، علیاً ولی الله را به صورت قلبی، قولی و عملی تصدیق کرده و عملش را به مقتضای این کلمه انجام میدهد». در تعریفی که یکی از نویسندگان علوی از علویان ترکیه نموده آمده است: «کسی که محکم از حبل الله (قرآن کریم) و چهارده معصوم تمسک کند و از نور محمد(ص) و علی) بهره برد و کلمه لااله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله را تصدیق کرده، عملش را به مقتضای این کلمه انجام دهد». | ||
احکام مهم دینی علویون به صورت نقل قول و شفاهی بیشتر توسط طبقه روحانی یعنی دده ها منتقل میشود. این منابع شفاهی در قالب مناقب نامهها و نفسها (اشعاری که اصول عقاید بکتاشی علوی در آنها بیان شده است). معارف مکتوب علویون در مجموعهای به نام بویروکلار(فرمایشات) جمع است. این منابع هم محدود است، هم در اختیار همگان نیست و هم ماهیت یکسانی ندارند. ضمن اینکه این منابع در | احکام مهم دینی علویون به صورت نقل قول و شفاهی بیشتر توسط طبقه روحانی یعنی دده ها منتقل میشود. این منابع شفاهی در قالب مناقب نامهها و نفسها (اشعاری که اصول عقاید بکتاشی علوی در آنها بیان شده است). معارف مکتوب علویون در مجموعهای به نام بویروکلار(فرمایشات) جمع است. این منابع هم محدود است، هم در اختیار همگان نیست و هم ماهیت یکسانی ندارند. ضمن اینکه این منابع در زمانهای متأخر نوشته شده است. که قدیمیترین آنها مربوط به قرن 18 است. فلذا نمیتوانند مرجع رجوع تمامی علویان قرار گرفته و جامعه علویان را یکدست نمایند. | ||
علویان ترکیه از لحاظ نژادی به سه گروه تقسیم میشوند که عبارتند از ترکمنها، کردها و زازاها. | علویان ترکیه از لحاظ نژادی به سه گروه تقسیم میشوند که عبارتند از ترکمنها، کردها و زازاها. | ||
خط ۳۱۴: | خط ۳۱۴: | ||
== بکتاشیه == | == بکتاشیه == | ||
طریقت بکتاشیه یکی از مهمترین | طریقت بکتاشیه یکی از مهمترین طریقتهای ترکیه به شمارمیرود. بَکتاشیه، طریقتی که خود را منسوب به حاجی بکتاش ولی زاهد خراسانی میدانند. ولی این دقیقاً به معنی ایجاد این مذهب به دست وی نیست. بسیاری پیدایش این مذهب را به دست فردی به نام بالم سلطان میدانند. | ||
این طریقه از آناتولی شروع شد و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت عثمانی و در پی کشورگشاییهای آن، به شبه جزیره بالکان و از آنجا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاههای بکتاشیه در آنجا ساخته شد. | این طریقه از آناتولی شروع شد و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت عثمانی و در پی کشورگشاییهای آن، به شبه جزیره بالکان و از آنجا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاههای بکتاشیه در آنجا ساخته شد. | ||
راهیابی این فرقه به شبه جزیره بالکان، در اسلام آوردن ساکنان آنجا سهم عمدهای داشت. امروزه بکتاشیه علاوه بر آلبانی و به طور محدود در ترکیه، در میان مردم سوریه، مصر، ترکهای مقیم اروپا و نیز مناطق آلبانیایی نشین و مسلمان مقدونیه و کوزوو رواج دارد. پایه گذار این فرقه سید محمود رضوی معروف به حاجی بکتاش ولی (م.669) است که زندگی وی در منابع مختلف با افسانهها و | راهیابی این فرقه به شبه جزیره بالکان، در اسلام آوردن ساکنان آنجا سهم عمدهای داشت. امروزه بکتاشیه علاوه بر آلبانی و به طور محدود در ترکیه، در میان مردم سوریه، مصر، ترکهای مقیم اروپا و نیز مناطق آلبانیایی نشین و مسلمان مقدونیه و کوزوو رواج دارد. پایه گذار این فرقه سید محمود رضوی معروف به حاجی بکتاش ولی (م.669) است که زندگی وی در منابع مختلف با افسانهها و حکایتهای اغراق میز آمیخته است. اجمالا میتوان گفت که وی از صوفیان ترکمن خراسانی، معروف به بابا، بود که از پیروان احمد یسوی (م.562 ق) بودند.<ref>لاجوردی، فاطمه، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 12/397)</ref>.احتمالا وی در سده 6 ق همراه با موج مهاجران ترکمن از شرق به آسیای صغیر آمده باشد. | ||
منابعی نیز در وجود تاریخی حاج بکتاش تردید کردهاند و پایه گذار واقعی طریقه بکتاشیه را بالیم سلطان یا بالیم بابا معروف به پیر دوم (م.922) دانستهاند (معصومی، دانشنامه ادب فارسی، 6/190؛ انوشه، دائرة المعارف تشیع، 3/388). برخی نیز مصرّند که وی خاستگاهی مسیحی داشته است. البته نظر غالب آن است که حاجی بکتاش پایه گذار بوده ولی بالیم سلطان این شکل خاص را به فرقه بخشیده و به اصول آن صورت ثابت و مشخص داده و آیینهای جدید و سلسله مراتبی در طریقه بکتاشیه بنیان نهاده است. | منابعی نیز در وجود تاریخی حاج بکتاش تردید کردهاند و پایه گذار واقعی طریقه بکتاشیه را بالیم سلطان یا بالیم بابا معروف به پیر دوم (م.922) دانستهاند (معصومی، دانشنامه ادب فارسی، 6/190؛ انوشه، دائرة المعارف تشیع، 3/388). برخی نیز مصرّند که وی خاستگاهی مسیحی داشته است. البته نظر غالب آن است که حاجی بکتاش پایه گذار بوده ولی بالیم سلطان این شکل خاص را به فرقه بخشیده و به اصول آن صورت ثابت و مشخص داده و آیینهای جدید و سلسله مراتبی در طریقه بکتاشیه بنیان نهاده است. | ||
در باب عقاید حاجی بکتاش ولی گفتهاند که مشرب توحید و تجرید بر وی غالب بوده و اغلب اوقات مغلوب حال | در باب عقاید حاجی بکتاش ولی گفتهاند که مشرب توحید و تجرید بر وی غالب بوده و اغلب اوقات مغلوب حال میشده و چون به هوش میآمده به لعن و طعن مخالفان میپرداخته و با وجود کثرت و ازدحام مطلقاً عقیده خودش را استتار نمیکرده است (شیرازی، طرائق الحقائق، 2/347). | ||
با توجه به آن که در کتاب المقالات حاجی بکتاش که در اصل به زبان عربی نگاشته شده، مراسم سرّی و آموزههای بکتاشی مشخصاً ذکر نشده، این نظر تأیید میشود. حاجی بکتاش هم روزگار اورخان دومین فرمانروای عثمانی، بوده و نزد او تقربی نیز داشته است (معصومی، همان جا، 191). | با توجه به آن که در کتاب المقالات حاجی بکتاش که در اصل به زبان عربی نگاشته شده، مراسم سرّی و آموزههای بکتاشی مشخصاً ذکر نشده، این نظر تأیید میشود. حاجی بکتاش هم روزگار اورخان دومین فرمانروای عثمانی، بوده و نزد او تقربی نیز داشته است (معصومی، همان جا، 191). | ||
خط ۳۳۷: | خط ۳۳۷: | ||
نورجی ها که حدود بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند، پیرو یکی از علمای مشهور ترکیه بنام " شیخ سعید نورسی" معروف به " بدیع الزمان نورسی" میباشند که با آتا تورک هم عصر بوده است. مهمترین کتاب نورسی بنام " کلیات رساله نور" است که مبین اصول اساسی این طریقت میباشد. در این رساله آمده است که مهمترین وظیفه مسلمانان معاصر، حفظ ایمان خود در مقابل علم و فلسفه میباشد.. " در این رساله آمده است که مهمترین وظیفه مسلمانان معاصر حفظ ایمان خود در مقابل علم و فلسفه میباشد. | نورجی ها که حدود بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند، پیرو یکی از علمای مشهور ترکیه بنام " شیخ سعید نورسی" معروف به " بدیع الزمان نورسی" میباشند که با آتا تورک هم عصر بوده است. مهمترین کتاب نورسی بنام " کلیات رساله نور" است که مبین اصول اساسی این طریقت میباشد. در این رساله آمده است که مهمترین وظیفه مسلمانان معاصر، حفظ ایمان خود در مقابل علم و فلسفه میباشد.. " در این رساله آمده است که مهمترین وظیفه مسلمانان معاصر حفظ ایمان خود در مقابل علم و فلسفه میباشد. | ||
پیروان این طریقت به مسائلی همچون سازماندهی و تشکیلات اهمیتی نمیدهند ولی در بین خود دارای درجاتی همچون دوست، برادر، طلبه و... هستند. از نظر گاهایشان " دوست" شخصی است که خود را به طریقت نورجی نزدیک کرده و وظیفه دارد که با مظالم و | پیروان این طریقت به مسائلی همچون سازماندهی و تشکیلات اهمیتی نمیدهند ولی در بین خود دارای درجاتی همچون دوست، برادر، طلبه و... هستند. از نظر گاهایشان " دوست" شخصی است که خود را به طریقت نورجی نزدیک کرده و وظیفه دارد که با مظالم و بدعتگزاری ها بشدت مقابله کند. افرادی که در راه گسترش و تبلیغ رساله نور کمر همت بسته و هفت گناه دوری جسته و نمازهای واجب خود را بجا میآورند نیز تشکیل دهنده طیف برادران میباشند طلبهها نیز رساله نور را همانند مال خود شمرده و مهمترین وظیفه خود را انتشار آن میدانند از اصول اولیه نورچی ها دوری و عدم شرکت مستقیم در حرکات سیاسی و پرهیز از اعمالی است که باعث خدشه دار شدن جامعه میگردد. | ||
در عین حال پیروان این طریقت وظیفه دارند که مانع اجراء این اعمال از جانب دیگران هم بشوند ولی با این وجود خود سعید نورسی در خصوص طریقه زندگی و رابطه با احزاب همواره شیوههای پراگماتیستی (مصلحت گرایی) را بکار گرفت. به نظر او همواره باید از حزبی طرفداری نمود که بتواند مساعدترین شرایط را برای حرکت پیروان طریقت مهیا سازد. | در عین حال پیروان این طریقت وظیفه دارند که مانع اجراء این اعمال از جانب دیگران هم بشوند ولی با این وجود خود سعید نورسی در خصوص طریقه زندگی و رابطه با احزاب همواره شیوههای پراگماتیستی (مصلحت گرایی) را بکار گرفت. به نظر او همواره باید از حزبی طرفداری نمود که بتواند مساعدترین شرایط را برای حرکت پیروان طریقت مهیا سازد. | ||
خط ۳۴۳: | خط ۳۴۳: | ||
نورچی ها برای مسائل انتشاراتی اهمیت خاصی قائل شده و مجلههای چون " ذوالفقار"، اخوت" را منتشر نمودهاند اما مهمترین ارگان ایشان روزنامه " ینی آسیا" محسوب میشود. این طریقت همواره طرفدار حاکمیت بوده و خود را به عنوان مبلغ دموکراسی معرفی نموده است. | نورچی ها برای مسائل انتشاراتی اهمیت خاصی قائل شده و مجلههای چون " ذوالفقار"، اخوت" را منتشر نمودهاند اما مهمترین ارگان ایشان روزنامه " ینی آسیا" محسوب میشود. این طریقت همواره طرفدار حاکمیت بوده و خود را به عنوان مبلغ دموکراسی معرفی نموده است. | ||
این جریان ازآغاز انقلاب اسلامی در ایران روزنامه ینی آسیا با بی علاقگی بهاین موضوع برخورد میکرد که البته با توجه به دید گاههای این طریقت مسئله غیر منتظرهای محسوب نمیگردید. یکی از رهبران این طریقت بنام " صفا مورسل" در این خصوص چنین میگوید: " نمیتوان انقلاب ایران را بعنوان یک انقلاب اسلامی قبول نمود اسلام دین صلح و | این جریان ازآغاز انقلاب اسلامی در ایران روزنامه ینی آسیا با بی علاقگی بهاین موضوع برخورد میکرد که البته با توجه به دید گاههای این طریقت مسئله غیر منتظرهای محسوب نمیگردید. یکی از رهبران این طریقت بنام " صفا مورسل" در این خصوص چنین میگوید: " نمیتوان انقلاب ایران را بعنوان یک انقلاب اسلامی قبول نمود اسلام دین صلح و خوشبینی است ولی در ایران اسلامیت را بعنوان ایدئولوژی کینه و خصومت بکار گرفتهاند بهاین واسطه با نگاه کردن به انقلاب ایران نمیتوان درباره اسلام داوری نمود. دنیای غرب روشهای غلط و خطاهای ایران را در مورد استفاده قرار داده و با توسل به آنها سعی در کاهش علاقه مردم نسبت به اسلام را دارد. | ||
انقلاب ایران، اسلام را به شکل ترسناک و بدی که در شان آن نیست | انقلاب ایران، اسلام را به شکل ترسناک و بدی که در شان آن نیست جلوهگر ساخته است. " مجله " کپرو" در حزیران سال 1987.م. با تیتر بزرگ بر روی جلد خود مینویسد " خمینی یا اسلام"؟ در ذیل این عنوان آمده است؛ انقلاب ایران " بر پایه اعتقادات شیعه بوده و هیچگونه شانسی برای پیروزی دنیای " تسنن" ندارد. به نظر او امام خمینی قرآن یک کتاب سیاسی است. امام خمینی اسلام را به صورت دینی که مربوط به جهاد و مبارزه میباشد. تعریف میکند و وظیفه اصلی خود را حفاظت از اسلام میداند امام خمینی دکترین خود را پشت کلمات قیام و عصیان پنهان نموده است. | ||
مجله کپرو در جائی دیگر مینویسد در افکار امام خمینی به یک جمله که در خصوص کارهای ایمانی باشد برخورد نمیکنیم این مجله ضمن شرحی در باب افکار و اعتقادات شیعیان، بازتاب ایدئولوژی انقلاب اسلامی در ترکیه را اینگونه شرح میدهد: "در آغاز افرادی که مترجم خمینی بودند، فعالیتهای گستردهایی از خود نشان میدادند ولی اکنون ایشان هم به غلط بودن این افکار معترف بوده و نظرات خود را درباره مسائل تغییر دادهاند". | مجله کپرو در جائی دیگر مینویسد در افکار امام خمینی به یک جمله که در خصوص کارهای ایمانی باشد برخورد نمیکنیم این مجله ضمن شرحی در باب افکار و اعتقادات شیعیان، بازتاب ایدئولوژی انقلاب اسلامی در ترکیه را اینگونه شرح میدهد: "در آغاز افرادی که مترجم خمینی بودند، فعالیتهای گستردهایی از خود نشان میدادند ولی اکنون ایشان هم به غلط بودن این افکار معترف بوده و نظرات خود را درباره مسائل تغییر دادهاند". | ||
خط ۳۵۱: | خط ۳۵۱: | ||
اصل مخالفت مجله " کپرو" با انقلاب اسلامی را میتوان در این جملات خلاصه نمود که " بدیع الزمان" در اثر بینظیر خود یعنی "رساله نور" که کنجنیهای از ایمان و فرهنگ میباشد. همواره با هدف بدستگیری اقتدار، مخالفت ورزیده است. او اعتقاد دارد که امروز زمان نجات دادن ایمان میباشد.. | اصل مخالفت مجله " کپرو" با انقلاب اسلامی را میتوان در این جملات خلاصه نمود که " بدیع الزمان" در اثر بینظیر خود یعنی "رساله نور" که کنجنیهای از ایمان و فرهنگ میباشد. همواره با هدف بدستگیری اقتدار، مخالفت ورزیده است. او اعتقاد دارد که امروز زمان نجات دادن ایمان میباشد.. | ||
شاخهای نورجی؛ در بین نورجی ها شعبات و | شاخهای نورجی؛ در بین نورجی ها شعبات و دستهبندیهای مختلفی وجود دارد اما در سالهای اخیر طریقت نورجی ها به دو شاخه عمده تقسیم شده است گروه نخست " آسیا جی ها" نام داشته و توسط اسد جوشان رهبری میشود و گروه دوم که مهمترین شاخه نورجی نیز میباشد. ، " فتح الله جیها " نامیده میشود. البته دو گروه عجز مندیها " و قادریها" نیز ادعا دارند که از پیروان واقعی سعید نورسی هستند. | ||
=== گولنیست ها(گروه خدمت) === | === گولنیست ها(گروه خدمت) === | ||
خط ۳۵۹: | خط ۳۵۹: | ||
حامیان این گروه اکثراً لز بین تجار، روزنامه گاران واساتید و دانشجویان هستند. | حامیان این گروه اکثراً لز بین تجار، روزنامه گاران واساتید و دانشجویان هستند. | ||
گولن احساسات قوی درباره میراث ملی اش دارد و به ترک بودن خود افتخار میکند ومدام به | گولن احساسات قوی درباره میراث ملی اش دارد و به ترک بودن خود افتخار میکند ومدام به ریشههای ترک بودنش و تاریخ عثمانی ترکیه و جهان بزرگتر از ترکیه اشاره میکند. بنابراین میراث عثمانی- اسلامی هویت گولن را شکل میدهد. ملیگرایی گولن شمول گراست و بر خون و نژاد مبتنی نیست بلکه بر تجارب تاریخی مشترک وواقعیتهای سیاسی تکیه میکند. گولن معتقد است اسلام دین ملت است و نباید آن را به داشتن هویت یک حزب تقلیل داد. از نظر گولن، اسلام یک پروژه سیاسی نیست که باید اجرا شود، بلکه گنجینه دانش و کردار برای توسعه یک جامعه عادل و اخلاقی است. (قهرمانپور، 1390:ص105). گولن طرفدار صوفیگری است و از نطر وی صوفیگری راهی برای تکامل دائمی روح انسان است. | ||
هدف گولن اسلامیکردن ایدئولوژی ناسیونالیستی ترکیه و ترکی کردن اسلام، بطور همزمان است. وی خود را طرفدار صلح و آرامش عرفی کرده | هدف گولن اسلامیکردن ایدئولوژی ناسیونالیستی ترکیه و ترکی کردن اسلام، بطور همزمان است. وی خود را طرفدار صلح و آرامش عرفی کرده | ||
وبرای برقراری آن دو پیشنهاد مهم عرضه | وبرای برقراری آن دو پیشنهاد مهم عرضه میکند: تسامح و تساهل و گفتگو. | ||
سه اصل: برابری، عدالت و مشورت، اصول و | سه اصل: برابری، عدالت و مشورت، اصول و ارزشهای نظریه اسلامی گولن به شمار میرود. | ||
این جماعت در ترکیه در حوزه آموزشی 3500 سالن آموزشی، 3هزار و 864آموزشکدهوبیش از 65 هزار معلم و استاد در اختیار دارد. همچنین در بیش از 140 کشور جهان در قالب مدارس، کلاسهای تقویتی پیش کنکوری و دانشگاه دارد که در کانون توجه محصلین نخبه و فرزندان سران قرار گرفته است. (فلاح،1395:ص135). علاوه بر ترکیه، بیش از 2600 مدرسه و دانشگاه در جهان دارد. | این جماعت در ترکیه در حوزه آموزشی 3500 سالن آموزشی، 3هزار و 864آموزشکدهوبیش از 65 هزار معلم و استاد در اختیار دارد. همچنین در بیش از 140 کشور جهان در قالب مدارس، کلاسهای تقویتی پیش کنکوری و دانشگاه دارد که در کانون توجه محصلین نخبه و فرزندان سران قرار گرفته است. (فلاح،1395:ص135). علاوه بر ترکیه، بیش از 2600 مدرسه و دانشگاه در جهان دارد. | ||
این گروه، دارای یک شبکه رسانهای بینالمللی، روزنامه زمان، کانال ماهواره ایجهانی(STV) ویک مجله بینالمللی(Kurt،2007:1449) است. جماعت خدمت و گولن، | این گروه، دارای یک شبکه رسانهای بینالمللی، روزنامه زمان، کانال ماهواره ایجهانی(STV) ویک مجله بینالمللی(Kurt،2007:1449) است. جماعت خدمت و گولن، فعالیتهای آموزشی و فرهنگی خود را سه هدف مهم و عمده میداند:1- گسترش خودآگاهی مسلمانان 2- بررسی دوباره یا بازبینی رابطه علم و مذهب با انتقاد و رد گفتمانهای رایجی چون ماتریالیسم وپوزتیویسم3- بازسازی حافظه جمعی با تأکید بر روی عنصر مشترک جامعه که اسلام است. (Yavuz$Esposito،2003:p57). | ||
=سازمانها و بنیادهای مهم و فعال درترکیه (در ترکیه به بنیاد واکف یا همان وقف میگویند)= | =سازمانها و بنیادهای مهم و فعال درترکیه (در ترکیه به بنیاد واکف یا همان وقف میگویند)= | ||
خط ۳۷۶: | خط ۳۷۶: | ||
مهمترین و اصلیترین سازماندینی ودولتی ترکیه«سازمان دیانت» است. در سلطنت عثمانی امور دینی بر عهده سازمانی به نام «مشیخت» بود که شیخ الاسلام ریاست آن را بر عهده داشت. در سال 1920میلادی وزارت مشیخت، شریعت و اوقاف، جای سازمان مشیخت را گرفت. با اضمحلال خلافت عثمانی و اعلام جمهوری در سوم مارس 1924م، سازمانی به نام «سازمان دیانت» وابسته به نخست وزیری، تشکیل شد که وظیفه اصلی آن کنترل مسلمانان این کشور بوده و در واقع، برای محصور کردن بیشترِ فعالیت مذهبی مسلمانان دایر شده بود. در ادامه تغییرات مهمی در این سازمان بوجود آمد. | مهمترین و اصلیترین سازماندینی ودولتی ترکیه«سازمان دیانت» است. در سلطنت عثمانی امور دینی بر عهده سازمانی به نام «مشیخت» بود که شیخ الاسلام ریاست آن را بر عهده داشت. در سال 1920میلادی وزارت مشیخت، شریعت و اوقاف، جای سازمان مشیخت را گرفت. با اضمحلال خلافت عثمانی و اعلام جمهوری در سوم مارس 1924م، سازمانی به نام «سازمان دیانت» وابسته به نخست وزیری، تشکیل شد که وظیفه اصلی آن کنترل مسلمانان این کشور بوده و در واقع، برای محصور کردن بیشترِ فعالیت مذهبی مسلمانان دایر شده بود. در ادامه تغییرات مهمی در این سازمان بوجود آمد. | ||
این سازمان همراه با سازمانها و احزاب اسلامخواه ترکیه توانسته است از مذهب حنفی در ترکیه پاسداری کند. همچنین | این سازمان همراه با سازمانها و احزاب اسلامخواه ترکیه توانسته است از مذهب حنفی در ترکیه پاسداری کند. همچنین فعالیتهای تبلیغی قابل توجهی توسط این سازمان صورت میگیرد که جنبههای اعتقادی، سیاسی و مذهبی دارد. البته تفکرات پان ترکیستی نیز در آن دیده میشود. با عنایت به این امور، اکنون سازمان دیانت ترکیه به عنوان یک مرکز و کانون فکری فرهنگی مهم برای حنفیان و ماتریدیان در آمده و در داخل و خارج از کشور ترکیه به فعالیت مشغول است. | ||
در داخل ترکیه سازمان دیانت به دور از ایجاد هرگونه تنش سیاسی، امر تبلیغ و انتشار اصول عالیه دینی را وظیفه خود میداند. ارشاد و راهنمایی مردم در اموری از قبیل اتحاد، برابری، فداکاری، تعاون، برادری، محبت، احترام، خوش بینی، حمایت و نیز هشدار مردم در اموری که باعث ضعف در جامعه میگردد، همچون شراب، قمار، مواد مخدر، روابط غیر اخلاقی و… بر عهده این نهاد است. فعالیتهای دینی علاوه بر مساجد در مدارس، بیمارستانها، زندانها، کارخانجات، مراکز دانشجویی، خانههای سالمندان، مهدهای کودک و … نیز انجام میشود. برقراری برنامه های وعظ در ماه مبارک رمضان، ایام اعیاد و میلاد حضرت رسول «ص» از دیگر اقدامات این سازمان است. | در داخل ترکیه سازمان دیانت به دور از ایجاد هرگونه تنش سیاسی، امر تبلیغ و انتشار اصول عالیه دینی را وظیفه خود میداند. ارشاد و راهنمایی مردم در اموری از قبیل اتحاد، برابری، فداکاری، تعاون، برادری، محبت، احترام، خوش بینی، حمایت و نیز هشدار مردم در اموری که باعث ضعف در جامعه میگردد، همچون شراب، قمار، مواد مخدر، روابط غیر اخلاقی و… بر عهده این نهاد است. فعالیتهای دینی علاوه بر مساجد در مدارس، بیمارستانها، زندانها، کارخانجات، مراکز دانشجویی، خانههای سالمندان، مهدهای کودک و … نیز انجام میشود. برقراری برنامه های وعظ در ماه مبارک رمضان، ایام اعیاد و میلاد حضرت رسول «ص» از دیگر اقدامات این سازمان است. | ||
همچنین | همچنین فعالیتهای برون مرزی این نهاد شامل همکاری با کشورهایی از جمله افغانستان، ازبکستان و تاجیکستان است که در هر یک از این کشورها شعبه هایی راهاندازی کرده است. سازمان دیانت ترکیه در ایجاد اتحاد ترکی میان ترکهای کشورهای پیشگفته فعالیت عمدهای دارد. دانشجویان مسلمان ترک از کشورهای آسیای میانه و قفقاز و نیز ترکان حنفی افغانستان (ازبکها) از طریق سازمان دیانت جذب کشور ترکیه میشوند و ضمن تحصیل در دانشگاههای ترکیه، با معارف حنفیـ ماتریدی نیز آشنا میشوند. | ||
1-بنیاد تحقیات وفرهنگ | 1-بنیاد تحقیات وفرهنگ | ||
خط ۴۰۲: | خط ۴۰۲: | ||
9بنیاد سلیمانیه(از مهمترین فعالانش پروفسور عبدالعزیز بایندر است). | 9بنیاد سلیمانیه(از مهمترین فعالانش پروفسور عبدالعزیز بایندر است). | ||
10- بنیاد عقبه(مصطفی اسلام اوغلی شخص مهم و باسواد است؛ دارای شبکه تلویزیونی است و [[نهجالبلاغه]] تدریس | 10- بنیاد عقبه(مصطفی اسلام اوغلی شخص مهم و باسواد است؛ دارای شبکه تلویزیونی است و [[نهجالبلاغه]] تدریس میکند). | ||
11-بنیاد علم وفرهنگ اسلامبول(از بنیاد طریقت نورچی که در سال 1979 تأسیس شده است). | 11-بنیاد علم وفرهنگ اسلامبول(از بنیاد طریقت نورچی که در سال 1979 تأسیس شده است). | ||
خط ۴۴۱: | خط ۴۴۱: | ||
=مؤسسات، | =مؤسسات، مجموعهها وگروههای شیعی= | ||
== مجموعه زینبیه == | == مجموعه زینبیه == | ||
این گروه قدیمیترین گروه شیعی در ترکیه هستند که رهبری آنها با شیخ | این گروه قدیمیترین گروه شیعی در ترکیه هستند که رهبری آنها با شیخ صلاحالدین اوزگوندوز است. این گروه بیشتر مسلمانان مهاجر از مناطق شرقی ترکیه به استانبول هستند که بیشتر برای فعالیتهای اقتصادی به آنجا آمدها ند و فعالیت خود را با تأسیس مسجد زینبیه شروع کردند و به همین خاطر به این نام مشهور هستند امام جماعت این مسجد شیخ حمید توران است که در اوایل انقلاب به دلیل حمایت از انقلاب اسلامی ایران از سوی نظام لائیک به زندان محکوم شد. این گروه پایگاه اینترنتی چندزبانه ای به آدرس((www.Zeynebiye.com دارد. | ||
== مؤسسه علمی-فرهنگی کوثر == | == مؤسسه علمی-فرهنگی کوثر == | ||
خط ۴۵۱: | خط ۴۵۱: | ||
مؤسسه کوثر اولین مؤسسه شیعیان ترکیه است که از سال 1992 فعالیت خود را در زمینه علمی- فرهنگی شروع کرد. هسته مرکزی این مؤسسه را روحانیون آذری زبان ترکیهای با مدیریت یک گروه دوازده نفره تحصیل کرده در قم به رهبری موسی آیدین و غدیر آک آراز امام جماعت مسجد مهدیه استانبول تشکیل میدهد. دفتر اصلی آن در استانبول قرار دارد و در شهرهای دیگر مثل آنکارا، آنتالیا و ازمیر نیز دارای چندین دفتر و نمایندگی است. | مؤسسه کوثر اولین مؤسسه شیعیان ترکیه است که از سال 1992 فعالیت خود را در زمینه علمی- فرهنگی شروع کرد. هسته مرکزی این مؤسسه را روحانیون آذری زبان ترکیهای با مدیریت یک گروه دوازده نفره تحصیل کرده در قم به رهبری موسی آیدین و غدیر آک آراز امام جماعت مسجد مهدیه استانبول تشکیل میدهد. دفتر اصلی آن در استانبول قرار دارد و در شهرهای دیگر مثل آنکارا، آنتالیا و ازمیر نیز دارای چندین دفتر و نمایندگی است. | ||
انتشارات کوثر که منظمترین مؤسسه انتشاراتی شیعیان ترکیه است وابسته به این مؤسسه است و تاکنون بالغ بر شصت جلد کتاب از جمله ترجمه تفسیر المیزان، کتب امام خمینی(ره) و آثار شهید مطهری را منتشر کرده است. این مؤسسه مجلهای بنام قبله نیز دارد که سردبیری آن به عهده غدیر آک آراز است. مشی مؤسسه کوثر، فرهنگی و علمی است و بیشتر اعضای آن مقلد امام خمینی و آیتالله | انتشارات کوثر که منظمترین مؤسسه انتشاراتی شیعیان ترکیه است وابسته به این مؤسسه است و تاکنون بالغ بر شصت جلد کتاب از جمله ترجمه تفسیر المیزان، کتب امام خمینی(ره) و آثار شهید مطهری را منتشر کرده است. این مؤسسه مجلهای بنام قبله نیز دارد که سردبیری آن به عهده غدیر آک آراز است. مشی مؤسسه کوثر، فرهنگی و علمی است و بیشتر اعضای آن مقلد امام خمینی و آیتالله خامنهای هستند. این مؤسسه یک وب سایت خبری – تحلیلی ((rasthaber.com دارد که پایگاه اصلی و پربیینده شیعیان ترکیه در اینترنت است که توسط انجمن تایدر(انجمن تحقیقات وهمیاری اجتماعی) راهاندازی شده است. مدیریت این انجمن بر عهده ضیائ یلماز است. | ||
== انجمن تایدر == | == انجمن تایدر == | ||
خط ۴۶۱: | خط ۴۶۱: | ||
ب- آموزش دانشجویان شیعه: تلاش جهت رشد فکری و عقیدتی دانشجویان شیعه تحت پوشش و تربیت آنها در خط انقلاب اسلامی و ولایت فقیه از طریق ارسال کتابهای عقیدتی فرهنگی، برگزاری جلسات هفتگی دانشجویی در شهرهای مختلف و برگزاری اردوهای آموزشی سالانه دانشجویی. | ب- آموزش دانشجویان شیعه: تلاش جهت رشد فکری و عقیدتی دانشجویان شیعه تحت پوشش و تربیت آنها در خط انقلاب اسلامی و ولایت فقیه از طریق ارسال کتابهای عقیدتی فرهنگی، برگزاری جلسات هفتگی دانشجویی در شهرهای مختلف و برگزاری اردوهای آموزشی سالانه دانشجویی. | ||
پ- برگزاری برنامههای فرهنگی سیاسی: برگزاری کنفرانس بینالمللی وحدت | پ- برگزاری برنامههای فرهنگی سیاسی: برگزاری کنفرانس بینالمللی وحدت اسلامی در استانبول، مشارکت در برپایی خیمه حماسه عاشورا در ایام محرم در شهر اغدیر، برگزاری مراسم روز قدس در شهرهای مختلف ترکیه مثل استانبول، بورسا و اغدیر. انجمن تایدر در شهر استانبول قرار دارد. علاوه برآن، این انجمن دارای دفاتر در پانزده شهر ترکیه است. | ||
== جریان یا گروه آل البیت(تحت اشراف دفتر آیتالله سیستانی) == | == جریان یا گروه آل البیت(تحت اشراف دفتر آیتالله سیستانی) == | ||
موسسه آلالبیت(ع) لإحیاء التراث، یکی از دهها مرکز وابسته به دفتر حضرت | موسسه آلالبیت(ع) لإحیاء التراث، یکی از دهها مرکز وابسته به دفتر حضرت آیتاللهالعظمی سیستانی (دام ظله) است که در سال 1380 در شهر استانبول ترکیه در روز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و با شرکت علمای دینی و اندیشمندان، اساتید دانشگاههای ترکیه و میهمانان داخلی و خارجی افتتاح گردید. و از زمان تأسیس تاکنون اهدافی از جمله؛ احیای فرهنگ اهل بیت(ع)، آشنا ساختن مردم با مکتب اهل بیت(ع) و حفظ ارزشهای اسلامی در کشور ترکیه را دنبال کرده است. | ||
مسئول این مؤسسه انورشان رحمانی است که پس از به پایان رساندن تحصیلات حوزوی خود در ایران به ترکیه بازگشته و فعالیتهای مذهبی و فرهنگی خود در حوزه شیعی را در این کشور دنبال کرده است. | مسئول این مؤسسه انورشان رحمانی است که پس از به پایان رساندن تحصیلات حوزوی خود در ایران به ترکیه بازگشته و فعالیتهای مذهبی و فرهنگی خود در حوزه شیعی را در این کشور دنبال کرده است. | ||
اهداف کلی این مؤسسه، احیاء فرهنگ اهل بیت ( | اهداف کلی این مؤسسه، احیاء فرهنگ اهل بیت (علیهمالسلام) و آشنا ساختن مردم با این مکتب و حفظ ارزشهای اسلامی و مذهبی در کشور ترکیه میباشد. | ||
فعالیتهای این مؤسسه از این قرار است: | |||
1- برگزاری کلاسهای قرآنی، عقیدتی. | 1- برگزاری کلاسهای قرآنی، عقیدتی. | ||
خط ۴۸۰: | خط ۴۸۰: | ||
4- برگزاری سمینارهای دینی و مذهبی با شرکت علمای دینی و اندیشمندان. | 4- برگزاری سمینارهای دینی و مذهبی با شرکت علمای دینی و اندیشمندان. | ||
5- ترجمه و نشر کتب، مجلهها دینی، مذهبی، سی | 5- ترجمه و نشر کتب، مجلهها دینی، مذهبی، سی دیهای مذهبی، میباشد. | ||
این مؤسسه تا به حال ده ها کتاب مذهبی را تألیف و ترجمه نموده است که از جمله: | این مؤسسه تا به حال ده ها کتاب مذهبی را تألیف و ترجمه نموده است که از جمله: | ||
ـ ترجمه و چاپ توضیح المسائل حضرت | ـ ترجمه و چاپ توضیح المسائل حضرت آیتاللهالعظمی سیستانی (دام ظله) | ||
ـ ترجمه و چاپ مناسک حج حضرت | ـ ترجمه و چاپ مناسک حج حضرت آیتاللهالعظمی سیستانی (دام ظله). | ||
ـ ترجمه و چاپ کتاب نهج الحق و کشف الصدق علامه حلی (ره). | ـ ترجمه و چاپ کتاب نهج الحق و کشف الصدق علامه حلی (ره). | ||
خط ۴۹۲: | خط ۴۹۲: | ||
ـ ترجمه و چاپ کتاب غرر الحکم و درر الکلم (کلمات قصار حضرت امیر (علیهالسلام). | ـ ترجمه و چاپ کتاب غرر الحکم و درر الکلم (کلمات قصار حضرت امیر (علیهالسلام). | ||
ـ ترجمه و چاپ کتاب زندگانی چهارده معصوم ( | ـ ترجمه و چاپ کتاب زندگانی چهارده معصوم (علیهمالسلام). | ||
ـ مجله مجتبی (ع) به زبان ترکی استانبولی. | ـ مجله مجتبی (ع) به زبان ترکی استانبولی. | ||
6- بخش دار القرآن برای برنامهریزی کلاسهای قرآنی، ارتباط و تبادل نظر و آشنا ساختن مراکز دیگر با معارف اهل بیت ( | 6- بخش دار القرآن برای برنامهریزی کلاسهای قرآنی، ارتباط و تبادل نظر و آشنا ساختن مراکز دیگر با معارف اهل بیت (علیهمالسلام) در زمینه مباحث قرآنی. | ||
7- تهیه اولین سی دی آموزشی نماز و مسائل فقهی به زبان ترکی استانبولی.<ref>www.alulbeyt.com.tr</ref> | 7- تهیه اولین سی دی آموزشی نماز و مسائل فقهی به زبان ترکی استانبولی.<ref>www.alulbeyt.com.tr</ref> | ||
خط ۵۰۶: | خط ۵۰۶: | ||
== مؤسسه اهلادر (اتحادیه علمای اهل البیت) == | == مؤسسه اهلادر (اتحادیه علمای اهل البیت) == | ||
اتحادیه علمای ترکیه (اهلادر) نزیک به یک دهه است که تشکیل شده و الان بیش از ۲۰۰ نفر عضو از سراسر ترکیه و غرب اروپا را دارد." | اتحادیه علمای ترکیه (اهلادر) نزیک به یک دهه است که تشکیل شده و الان بیش از ۲۰۰ نفر عضو از سراسر ترکیه و غرب اروپا را دارد." حجتالاسلام و المسلمین شیخ قدیر آکاراس رییس این اتحادیه است. این اتحادیه یک شبکه تلویزیونی بنام محراب تی وی (mehrab tv) دارند و این تلویزیون اینترنتی یکی از پر محتواترین تلویزیونهای اینترنتی محسوب میگردد. | ||
ساماندهی وضعیت تبلیغ در سراسر ترکیه و اهتمام جدی به آموزش قرآن کریم وظیفه اصلی این اتحادیه است. در حال حاضر دارالقرآن علامه طباطبایی، زیر نظر اتحادیه فعالیت دارد و در شهرهای استانبول و ایقدیر ترکیه کلاسهای آموزشی قرآن دایر است. | ساماندهی وضعیت تبلیغ در سراسر ترکیه و اهتمام جدی به آموزش قرآن کریم وظیفه اصلی این اتحادیه است. در حال حاضر دارالقرآن علامه طباطبایی، زیر نظر اتحادیه فعالیت دارد و در شهرهای استانبول و ایقدیر ترکیه کلاسهای آموزشی قرآن دایر است. | ||
خط ۵۱۴: | خط ۵۱۴: | ||
== مؤسسه پژوهشی و انتشاراتی عصر == | == مؤسسه پژوهشی و انتشاراتی عصر == | ||
این مؤسسه( | این مؤسسه(زیرمجموعه تشکیلات آیتالله سیستانی) به مدیریت و اشراف آقایان آتام و سید مختار قره قوش. | ||
== مؤسسه قرآن و عترت == | == مؤسسه قرآن و عترت == | ||
خط ۵۲۲: | خط ۵۲۲: | ||
=شخصیتهای مؤثر شیعی= | =شخصیتهای مؤثر شیعی= | ||
1.شیخ | 1.شیخ صلاحالدین اوز گوندوز(استانبول) | ||
2. حاج موسی آیدین | 2. حاج موسی آیدین | ||
خط ۵۹۲: | خط ۵۹۲: | ||
4. پروفسور حسین حاتمی | 4. پروفسور حسین حاتمی | ||
پروفسور حسین حاتمی از جمله اساتید و | پروفسور حسین حاتمی از جمله اساتید و پژوهشگران کشور ترکیه است. او اصالتا ایرانی است، پدربزرگش برای کار تجارت از سلماس به استانبول رفته و همانجا ساکن شده است؛ پدرش نیز همانجا با دختری که او هم اصالتی ایرانی داشته ازدواج میکند و «حسین» زاده استانبول ترکیه است. او تا سالها با زبان فارسی آشنایی نداشته تا اینکه یکی از اقوامش که در ایران زندگی میکرده برای درمان به ترکیه میرود و طی سه ماه او و خانوادهاش را با زبان فارسی آشنا میکند. پس از آن پروفسور حاتمی باز هم به یادگیری فارسی میپردازد و سرانجام موفق میشود بر این زبان تسلط یابد و به ترجمه برخی کتابها بپردازد. | ||
از جمله کتابهایی که او به ترکی برگردانده میتوان به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، کتاب ولایت فقیه و برخی سخنرانیهای امام راحل اشاره کرد، آثاری که سبب اخراج او از دانشگاه شدند زیرا به عقیده مسئولان ترک، این کتابها تبلیغ تشیع و مبارزه با نظام لائیک محسوب میشدند. پروفسور حاتمی امام خمینی (ره) را شخصیتی بزرگ و تاثیرگذار در دوران معاصر میداند و از کاری که انجام داده پشیمان نیست.<ref>http://www.negahmedia.ir/media/show_podcast/115255</ref> | از جمله کتابهایی که او به ترکی برگردانده میتوان به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، کتاب ولایت فقیه و برخی سخنرانیهای امام راحل اشاره کرد، آثاری که سبب اخراج او از دانشگاه شدند زیرا به عقیده مسئولان ترک، این کتابها تبلیغ تشیع و مبارزه با نظام لائیک محسوب میشدند. پروفسور حاتمی امام خمینی (ره) را شخصیتی بزرگ و تاثیرگذار در دوران معاصر میداند و از کاری که انجام داده پشیمان نیست.<ref>http://www.negahmedia.ir/media/show_podcast/115255</ref> | ||
خط ۶۵۰: | خط ۶۵۰: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{کشورهای جهان}} | |||
[[رده:کشورها]] | [[رده:کشورها]] | ||
[[رده:کشورهای اسلامی]] | [[رده:کشورهای اسلامی]] |