۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'علیهم السلام' به 'علیهمالسلام') |
جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیهالسلام') |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| مادر = حنا | | مادر = حنا | ||
}} | }} | ||
'''حضرت مریم''' مادر [[حضرت عیسی|حضرت عیسی ( | '''حضرت مریم''' مادر [[حضرت عیسی|حضرت عیسی (علیهالسلام)]] است که به معجزه الهی و بدون شوهر او را بدنیا آورد. مریم تنها زنی است که نام او در [[قرآن]] آمده است. حضرت مریم (سلام الله علیها) یکی از چهار بانوی دو عالم است. داستان زندگی حضرت مریم (سلام الله علیها) آنقدر از اهمیت ویژه ای برخوردار است که خداوند مهربان یکی از سورههای خود را به نام حضرت مریم (سلام الله علیها) قرار داده است و داستان زندگی حضرت مریم (سلام الله علیها) را شرح میدهد. مریم، [[حضرت مریم|مریم مقدس]] یا مریم عذرا (به عبری: מרים) در قرآن و [[عهد جدید]]، نام مادر [[عیسی مسیح]] است. [[مسیحیان]] و مسلمانان معتقد به [[نزول]] [[وحی]] بر مریم هستند.<ref>آیه ۴۵ سوره آل عمران</ref> حضرت مریم (سلام الله علیها) به اعتقاد [[مسلمانان]] مظهر [[عصمت]] و پاکدامنی صداقت و عبودیت است. پدرش [[عمران نبی (علیهالسلام)]] قبل تولد مریم از دنیا رفت. مادرش او را برای خدمت به [[خانه خدا]] گماشت. سرپرستی او بواسطه قرعه به [[زکریای پیامبر (علیهالسلام)]] واگذار شد. پرورش مریم (سلام الله علیها) به گونهای خارق العاده و نیکو بود که [[خداوند]] آن را به خود نسبت داده است. زکریا برای مریم (سلام الله علیها) مکانی دور از نگاه مردان در [[معبد]] ساخته بود تا با فراغت خیال به [[عبادت]] بپردازد. خداوند از مریم در محرابش با غذای مخصوص پذیرایی میکرد. | ||
== تاریخ تولد حضرت مریم == | == تاریخ تولد حضرت مریم == | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== حضرت مریم در قرآن == | == حضرت مریم در قرآن == | ||
حضرت مریم (سلام الله علیها) در قرآن قبل از اینکه مادر [[حضرت عیسی|عیسی ( | حضرت مریم (سلام الله علیها) در قرآن قبل از اینکه مادر [[حضرت عیسی|عیسی (علیهالسلام)]] باشد، خود جایگاه و منزلتی مستقل دارد. [[آیات]] فراوان قرآن بیانگر این موضوعاند. | ||
نام مریم 34 مرتبه در قرآن آمده و جز او به نام هیچ زنی در قرآن تصریح نشده است. <ref>«نام زنانی مستقیم و غیر مستقیم در قرآن از آنان یاد شده»، 33344</ref> [[قرآن کریم]] مریم دختر [[عمران]] را الگویی برای [[مؤمنان]] معرفی میکند که دامان خود را پاک نگهداشت، کلمات پروردگار و کتابهایش را تصدیق کرد، و از قانتان و مطیعان فرمان خدا بود: {{متن قرآن|«یا مَرْیَمُ اقْنُتی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدی وَ ارْکَعی مَعَ الرَّاکِعینَ»}}<ref>آل عمران، 43</ref>، ای مریم برای پروردگارت [[عبادت]] و [[سجده]] کن و با دیگر رکوعکنندگان رکوع انجام ده. | نام مریم 34 مرتبه در قرآن آمده و جز او به نام هیچ زنی در قرآن تصریح نشده است. <ref>«نام زنانی مستقیم و غیر مستقیم در قرآن از آنان یاد شده»، 33344</ref> [[قرآن کریم]] مریم دختر [[عمران]] را الگویی برای [[مؤمنان]] معرفی میکند که دامان خود را پاک نگهداشت، کلمات پروردگار و کتابهایش را تصدیق کرد، و از قانتان و مطیعان فرمان خدا بود: {{متن قرآن|«یا مَرْیَمُ اقْنُتی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدی وَ ارْکَعی مَعَ الرَّاکِعینَ»}}<ref>آل عمران، 43</ref>، ای مریم برای پروردگارت [[عبادت]] و [[سجده]] کن و با دیگر رکوعکنندگان رکوع انجام ده. | ||
همانگونه که میدانید، از تاریخ زندگی حضرت مریم(سلام الله علیها) مطالب در خور توجهی در دست نیست؛ لذا نمیتوان به طور قطع در مورد جزئیات زندگی او نظر داد. به تصریح [[کتاب مقدس]]، حضرت مریم (سلام الله علیها) تا مدّتها پس از مرگ عیسی( | همانگونه که میدانید، از تاریخ زندگی حضرت مریم(سلام الله علیها) مطالب در خور توجهی در دست نیست؛ لذا نمیتوان به طور قطع در مورد جزئیات زندگی او نظر داد. به تصریح [[کتاب مقدس]]، حضرت مریم (سلام الله علیها) تا مدّتها پس از مرگ عیسی(علیهالسلام) زنده و شاهد به [[صلیب]] کشیده شدن فرزندش بود، <ref>انجیل یوحنا، 25:19</ref> ولی از آنجا که [[دین اسلام]] به صلیبکشیده شدن عیسی (علیهالسلام) را نمیپذیرد، چنین باوری نداشته و در همین راستا گزارشی نیز وجود دارد که این خود عیسی (علیهالسلام) بود که مادرش مریم (سلام الله علیها) را غسل داد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 459، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق</ref>. | ||
== تولد حضرت مریم در قرآن == | == تولد حضرت مریم در قرآن == | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
قرآن داستان مریم (سلام الله علیها) از تولد او و نذر مادرش را چنین بیان میکند: «[یاد کنید] هنگامی که همسر عمران گفت: پروردگارا، برای تو نذر کردم که آنچه را در شکم خود دارم [برای خدمت خانه تو از [[ولایت]] و سرپرستی من] آزاد باشد، بنابراین از من بپذیر، بیقین تو شنوا و دانایی. زمانی که او را زایید، گفت: پروردگارا! من او را دختر زاییدم. و خدا به آنچه او زایید داناتر بود و آن پسر [که زاییدن او را آرزو داشت، در کرامت، عظمت، ارزش و شخصیت] مانند این دختر نیست [پس در مقام نامگذاریش گفت:] البته من نامش را «مریم» نهادم، و او و فرزندانش را از خطرات مهلک و وسوسههای بنیان برانداز [[شیطان]] رانده شده به پناه تو میآورم. پس پروردگارش او را به صورت نیکویی پذیرفت، و به طرز نیکویی نشو و نما داد<ref>آل عمران، 35-37</ref>». | قرآن داستان مریم (سلام الله علیها) از تولد او و نذر مادرش را چنین بیان میکند: «[یاد کنید] هنگامی که همسر عمران گفت: پروردگارا، برای تو نذر کردم که آنچه را در شکم خود دارم [برای خدمت خانه تو از [[ولایت]] و سرپرستی من] آزاد باشد، بنابراین از من بپذیر، بیقین تو شنوا و دانایی. زمانی که او را زایید، گفت: پروردگارا! من او را دختر زاییدم. و خدا به آنچه او زایید داناتر بود و آن پسر [که زاییدن او را آرزو داشت، در کرامت، عظمت، ارزش و شخصیت] مانند این دختر نیست [پس در مقام نامگذاریش گفت:] البته من نامش را «مریم» نهادم، و او و فرزندانش را از خطرات مهلک و وسوسههای بنیان برانداز [[شیطان]] رانده شده به پناه تو میآورم. پس پروردگارش او را به صورت نیکویی پذیرفت، و به طرز نیکویی نشو و نما داد<ref>آل عمران، 35-37</ref>». | ||
گزارش شده است؛ هنگامی که مادر مریم او را به دنیا آورد، بر اساس نذری که کرده بود، نوزاد را در پارچهای پیچید و برای خدمت در معبد، به بیتالمقدس نزد [[انبیا]] و دانشمندانی که آنجا مشغول به [[عبادت]] بودند، برد. مادر مریم شرح نذر خود را برای آنها بیان کرد، و از علما و بزرگان [[بنیاسرائیل]] خواست تا سرپرستی او را بر عهده گیرند. <ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 2، ص 544 - 545، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش</ref> از آنجا که مریم فرزند عمران و از خانواده بزرگی بود، و پدر مریم (عمران) مقام ریاست بر آنها داشت. اینجا بود که [[زکریا ( | گزارش شده است؛ هنگامی که مادر مریم او را به دنیا آورد، بر اساس نذری که کرده بود، نوزاد را در پارچهای پیچید و برای خدمت در معبد، به بیتالمقدس نزد [[انبیا]] و دانشمندانی که آنجا مشغول به [[عبادت]] بودند، برد. مادر مریم شرح نذر خود را برای آنها بیان کرد، و از علما و بزرگان [[بنیاسرائیل]] خواست تا سرپرستی او را بر عهده گیرند. <ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 2، ص 544 - 545، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش</ref> از آنجا که مریم فرزند عمران و از خانواده بزرگی بود، و پدر مریم (عمران) مقام ریاست بر آنها داشت. اینجا بود که [[زکریا (علیهالسلام)]] فرمود: من به سرپرستی او سزاوارترم؛ زیرا که خالهاش در منزل من است. افراد حاضر در معبد که تعداد آنها 29 نفر بود به این پیشنهاد زکریا راضی نشدند؛ لذا قرعه انداختند و قرعه به نام زکریا افتاد، <ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 2، ص 739، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش</ref> و در حالیکه وی فرزندی نداشت، سرپرستی مریم(سلام الله علیها) را بر عهده گرفت:<ref> آل عمران، 44: «(ای پیامبر!) این [قصه مریم و زکریا]، از خبرهای غیبی است که به تو وحی میکنیم و تو در آن هنگام که قلمهای خود را (برای قرعهکشی) به آب میافکندند تا کدامیک کفالت و سرپرستی مریم را عهدهدار شود، و (نیز) به هنگامی که (دانشمندان بنیاسرائیل، برای کسب افتخار سرپرستی او،) با هم کشمکش داشتند، حضور نداشتی و همه اینها، از راه وحی به تو گفته شد</ref>». | ||
بدین وسیله حضرت مریم (سلام الله علیها) به بیتالمقدس رفت و در قسمت شرقی آنجا محوطهای را برای خود آماده ساخت و در آنجا به عبادت پرداخت<ref>مریم، 16: «و در این کتاب (آسمانی)، مریم را یاد کن، آن هنگام که از خانوادهاش جدا شد، و در ناحیه شرقی(بیتالمقدس) قرار گرفت</ref>». وی در این دوران رشد جسمی مناسبی داشت و مورد لطف و عنایتهای دیگر الهی نیز قرار گرفت به گونهای که هرگاه زکریا در محل عبادت او حاضر میشد، طعامهایی را در نزد او میدید و مریم(سلام الله علیها) در جواب این سؤال که اینها را از کجا آوردهای؟ میگفت: اینها از جانب خداوند است<ref>آل عمران، 37؛ «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)، 6219؛ «جایگاه مریم (سلام الله علیها) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833</ref>. | بدین وسیله حضرت مریم (سلام الله علیها) به بیتالمقدس رفت و در قسمت شرقی آنجا محوطهای را برای خود آماده ساخت و در آنجا به عبادت پرداخت<ref>مریم، 16: «و در این کتاب (آسمانی)، مریم را یاد کن، آن هنگام که از خانوادهاش جدا شد، و در ناحیه شرقی(بیتالمقدس) قرار گرفت</ref>». وی در این دوران رشد جسمی مناسبی داشت و مورد لطف و عنایتهای دیگر الهی نیز قرار گرفت به گونهای که هرگاه زکریا در محل عبادت او حاضر میشد، طعامهایی را در نزد او میدید و مریم(سلام الله علیها) در جواب این سؤال که اینها را از کجا آوردهای؟ میگفت: اینها از جانب خداوند است<ref>آل عمران، 37؛ «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)، 6219؛ «جایگاه مریم (سلام الله علیها) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833</ref>. | ||
== حضرت مریم سیده زنان عالم == | == حضرت مریم سیده زنان عالم == | ||
تعبیر "سیدة نساء العالمین" مستقیماً در قرآن نیامده است. این تعبیر برگرفته از آیۀ 43 [[سوره آل عمران|سورۀ آل عمران]] است که خداوند خطاب به حضرت مریم ( | تعبیر "سیدة نساء العالمین" مستقیماً در قرآن نیامده است. این تعبیر برگرفته از آیۀ 43 [[سوره آل عمران|سورۀ آل عمران]] است که خداوند خطاب به حضرت مریم (علیهالسلام) میفرماید: {{متن قرآن|«إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی نِساءِ الْعالَمین».}}<ref>آل عمران، 42؛ «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)، 6219؛ «جایگاه مریم(سلام الله علیها) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833</ref> | ||
این لقب، اگرچه برای [[حضرت فاطمه زهرا|حضرت زهرا (سلام الله علیها)]] و حضرت مریم (سلام الله علیها) این دو بانوی بزرگوار ذکر شده است، اما با مراجعه به [[روایات]] روشن میشود که مورد استفاده آن در این دو مورد متفاوت است؛ از اینرو دوگانگی در آن وجود ندارد<ref>«سیدۀ زنان عالم فاطمه و مریم»، 13764؛ «برترین بانوان جهان مریم یا فاطمه»، 15537</ref>. | این لقب، اگرچه برای [[حضرت فاطمه زهرا|حضرت زهرا (سلام الله علیها)]] و حضرت مریم (سلام الله علیها) این دو بانوی بزرگوار ذکر شده است، اما با مراجعه به [[روایات]] روشن میشود که مورد استفاده آن در این دو مورد متفاوت است؛ از اینرو دوگانگی در آن وجود ندارد<ref>«سیدۀ زنان عالم فاطمه و مریم»، 13764؛ «برترین بانوان جهان مریم یا فاطمه»، 15537</ref>. | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
بر اساس برخی گزارشهای تاریخی یوسف بن یعقوب بن ماثان پسر عموی حضرت مریم (سلام الله علیها) <ref>ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307، بیروت، دار صادر، 1385ق</ref> و یا پسر خاله او بود<ref>مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج 3، ص 119</ref>. او مردی حکیم بود و دلبستگی خاصی در خدمت به [[کنیسه]] داشت. او به شغل نجاری مشغول بود و از درآمد خویش به فقرا کمک میکرد<ref> الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307</ref>. | بر اساس برخی گزارشهای تاریخی یوسف بن یعقوب بن ماثان پسر عموی حضرت مریم (سلام الله علیها) <ref>ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307، بیروت، دار صادر، 1385ق</ref> و یا پسر خاله او بود<ref>مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج 3، ص 119</ref>. او مردی حکیم بود و دلبستگی خاصی در خدمت به [[کنیسه]] داشت. او به شغل نجاری مشغول بود و از درآمد خویش به فقرا کمک میکرد<ref> الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307</ref>. | ||
[[حضرت زکریا ( | [[حضرت زکریا (علیهالسلام)]] او را برای خدمت به حضرت مریم (سلام الله علیها) گماشته بود<ref> البدء و التاریخ، ج 3، ص 119</ref>؛ لذا یوسف همواره از مریم مراقبت میکرد و به همین جهت نخستین کسی بود که از باردار شدن او نگران شد<ref> الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 308</ref>. | ||
در قرآن کریم نامی از یوسف نجار وجود ندارد اما برخی عبارات [[انجیل]] ناظر به آن است که حضرت مریم (سلام الله علیها) نامزد یوسف نجّار بود و در نهایت با هم ازدواج کردند. البته تولد [[عیسی مسیح |عیسی مسیح ( | در قرآن کریم نامی از یوسف نجار وجود ندارد اما برخی عبارات [[انجیل]] ناظر به آن است که حضرت مریم (سلام الله علیها) نامزد یوسف نجّار بود و در نهایت با هم ازدواج کردند. البته تولد [[عیسی مسیح |عیسی مسیح (علیهالسلام)]] قبل از ازدواج آنان بود. بر اساس برخی منابع تاریخی و تفسیری، یوسف نجار فردی بود که با دستور حضرت زکریا(علیهالسلام)، رسیدگی به برخی امور مریم را بر عهده داشت. | ||
به همین دلیل برخی به ناحق خواستند که تولد عیسی( | به همین دلیل برخی به ناحق خواستند که تولد عیسی(علیهالسلام) را حاصل رابطه نامشروع میان این دو نفر عنوان کنند که هم صریح قرآن کریم و هم [[اهل بیت (علیهمالسلام)|اهلبیت(علیهالسلام)]] این موضوع را تهمت بر مریم میدانند. علاوه بر آنکه سخنگفتن [[حضرت عیسی|عیسی (علیهالسلام)]] در گهواره، اعجازی بود که خدا برای اثبات پیامبری او و بیگناهی مریم (علیهالسلام) در منظر مردم قرار داد<ref> «ازدواج حضرت مریم (سلام الله علیها)»، 105565؛ «تولد حضرت عیسی (علیهالسلام) و بدگمانی مردم»، 66431</ref>. | ||
بنابر این؛ نه در آیات قرآن و نه در روایات [[پیامبر اسلام|پیامبر (صلی الله علیه)]] و اهلبیت ( | بنابر این؛ نه در آیات قرآن و نه در روایات [[پیامبر اسلام|پیامبر (صلی الله علیه)]] و اهلبیت (علیهالسلام) هیچ شاهدی بر ازدواج حضرت مریم (سلام الله علیها) با یوسف نجار - حتی بعد از تولد عیسی مسیح (علیهالسلام) - وجود ندارد. | ||
== وفات و آرامگاه حضرت مریم == | == وفات و آرامگاه حضرت مریم == |