confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
'''غُلاة''' کسانی هستند که دچار غُلُوّ و افراطگرایی درباره بیانگذاران و پیشوایان خود شدند. پدیده ی غلو موجب ترسیم چهرهای آلوده و [[تحریف]] شده از [[دین]] و [[مذهب]] شده و اصل آن را زیر سؤال میبرد و در نهایت راه تکامل و پیشرفت مورد نظر دین را مسدود میکند. از این رو [[ائمه|امامان]] [[مذهب شیعه|شیعه]] به طور جدی با جریان غلو مبارزه کرده و عقاید صحیح را بیان نمودهاند. آنها با افشاگری درباره ی رؤسای غالیان و سرانجام صادر کردن فرمان قتل بعضی از آنان تلاش عظیم و پرثمری را در راه نابودی و اضمحلال این پدیده انجام دادهاند؛ به گونهای که نظیر این تلاش را از سوی آنان در برخورد با هیچ یک از [[مذاهب]] دیگر اسلامی و حتی ادیان غیر اسلامی سراغ نداریم. | '''غُلاة''' کسانی هستند که دچار غُلُوّ و افراطگرایی درباره بیانگذاران و پیشوایان خود شدند. پدیده ی غلو موجب ترسیم چهرهای آلوده و [[تحریف]] شده از [[دین]] و [[مذهب]] شده و اصل آن را زیر سؤال میبرد و در نهایت راه تکامل و پیشرفت مورد نظر دین را مسدود میکند. از این رو [[ائمه|امامان]] [[مذهب شیعه|شیعه]] به طور جدی با جریان غلو مبارزه کرده و عقاید صحیح را بیان نمودهاند. آنها با افشاگری درباره ی رؤسای غالیان و سرانجام صادر کردن فرمان قتل بعضی از آنان تلاش عظیم و پرثمری را در راه نابودی و اضمحلال این پدیده انجام دادهاند؛ به گونهای که نظیر این تلاش را از سوی آنان در برخورد با هیچ یک از [[مذاهب]] دیگر اسلامی و حتی ادیان غیر اسلامی سراغ نداریم. | ||
=غلاة (غالیان)= | == غلاة (غالیان) == | ||
در اصطلاح به افراد و گروههایی میگویند که اعتقاد به [[اولوهیت]] [[امام علی (ع)]] <ref> المقالات و الفرق، ص۲۰؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۸۳</ref> و سایر ائمه (ع) <ref>اختیار معرفه الرجال، صص۴۸۰و۵۱۸و۵۵۵؛ الفرق بین الفرق، ص۲۲۳</ref> از جمله [[امام صادق (ع)]] <ref>المقالات و الفرق، ص۵۱و۵۳؛ فرق الشیعه، ص۴۳و۴۴</ref> پیدا کردند و یا قائل به [[نبوت]] آنها شدند. <ref>الفرق بین الفرق، ص۲۲۵٫ البته باید توجه داشت که اندیشههای غالیانه فقط در مورد ائمه (ع) شیعه ابراز نشده است بلکه در میان سایر ادیان و نیز اهل سنت این گونه اندیشهها در مورد رهبران شان وجود دارد. برای اطلاع بیشتر ر. ک. غالیان کاوشی در جریانها و برایندها، نعمت الله صفری، فصل اول.</ref> یا ادعا میکردند که فرستاده و رسول خدای مورد ادعای خود هستند. <ref>مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۶۹</ref> | |||
در اصطلاح به افراد و گروههایی میگویند که اعتقاد به [[اولوهیت]] [[امام علی(ع)]] <ref> المقالات و الفرق، ص۲۰؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۸۳</ref> و سایر ائمه (ع) <ref>اختیار معرفه الرجال، صص۴۸۰و۵۱۸و۵۵۵؛ الفرق بین الفرق، ص۲۲۳</ref> از جمله [[امام صادق(ع)]] <ref>المقالات و الفرق، ص۵۱و۵۳؛ فرق الشیعه، ص۴۳و۴۴</ref> پیدا کردند و یا قائل به [[نبوت]] آنها شدند. <ref>الفرق بین الفرق، ص۲۲۵٫ البته باید توجه داشت که اندیشههای غالیانه فقط در مورد ائمه(ع) شیعه ابراز نشده است بلکه در میان سایر ادیان و نیز اهل سنت این گونه اندیشهها در مورد رهبران شان وجود دارد. برای اطلاع بیشتر ر. ک. غالیان کاوشی در جریانها و برایندها، نعمت الله صفری، فصل اول.</ref> یا ادعا میکردند که فرستاده و رسول خدای مورد ادعای خود هستند. <ref>مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۶۹</ref> | |||
این افراد قائل به [[تناسخ]] <ref> المقالات و الفرق، ص۵۸؛ الفرق بین الفرق، ص۲۲۱</ref> و [[حلول]] <ref>فرق الشیعه، ص۴۴؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۸۳</ref> بودند یعنی معتقد به انتقال [[ارواح]] از بدنی به بدن دیگر در این دنیا و حلول و تجلی [[روح خدا]] در بدن ائمه (ع) گشتند. همچنین اینان مسلک اباحهگری را در پیش گرفتند و به ارتکاب [[محرمات]] مثل ترک [[نماز]] و [[شرب خمر]] پرداخته و تنها شناخت [[امام]] را برای رستگاری کافی مىدانستند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۵۲۱؛ فرق الشیعه، ص۴۳؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۷۵و۷۸</ref> | این افراد قائل به [[تناسخ]] <ref> المقالات و الفرق، ص۵۸؛ الفرق بین الفرق، ص۲۲۱</ref> و [[حلول]] <ref>فرق الشیعه، ص۴۴؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۸۳</ref> بودند یعنی معتقد به انتقال [[ارواح]] از بدنی به بدن دیگر در این دنیا و حلول و تجلی [[روح خدا]] در بدن ائمه (ع) گشتند. همچنین اینان مسلک اباحهگری را در پیش گرفتند و به ارتکاب [[محرمات]] مثل ترک [[نماز]] و [[شرب خمر]] پرداخته و تنها شناخت [[امام]] را برای رستگاری کافی مىدانستند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۵۲۱؛ فرق الشیعه، ص۴۳؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۷۵و۷۸</ref> | ||
خط ۱۴: | خط ۱۳: | ||
این گروه از غالیان افراطی در دوران خود گاهی به عنوان [[طیاره]] (پرواز کننده) خوانده میشدند. <ref>اختیار معرفه الرجال، صص۳۲۴و۳۲۶و۴۰۷؛ رجال طوسی، ص۴۹۹</ref> به این معنی که اینان خیلی از راه حق منحرف شده و به مسیر گمراهی و ضلالت پریدهاند. در کتب رجالی نیز این افراد با عباراتی نظیر غالی المذهب <ref>رجال ابن غضائری، ص۵۶و۸۹</ref> و فاسدالروایه یا فاسدالروایه و الدین معرفی شدهاند. | این گروه از غالیان افراطی در دوران خود گاهی به عنوان [[طیاره]] (پرواز کننده) خوانده میشدند. <ref>اختیار معرفه الرجال، صص۳۲۴و۳۲۶و۴۰۷؛ رجال طوسی، ص۴۹۹</ref> به این معنی که اینان خیلی از راه حق منحرف شده و به مسیر گمراهی و ضلالت پریدهاند. در کتب رجالی نیز این افراد با عباراتی نظیر غالی المذهب <ref>رجال ابن غضائری، ص۵۶و۸۹</ref> و فاسدالروایه یا فاسدالروایه و الدین معرفی شدهاند. | ||
=فعالیتهاو اقدامات غلاة (غالیان | == فعالیتهاو اقدامات غلاة (غالیان) == | ||
=== جعل روایات با سند صحیح و نسبت دادن آنهابه ائمه === | |||
یکی از خطرناکترین و مصیبتبارترین اقدامات آنان جعل [[روایات]] با مضامین کفرآمیز و الحادی بود که این روایات را با سند درست و معتبر به یکی از [[معصومین (ع)]] نسبت میدادند تا با مقاصد شوم خود دست یابند. در گستردگی این اقدام آنهاهمین بس که [[زراره بن اعین]] یکی از بزرگترین دانشمندان شیعه و از [[اصحاب]] [[امام باقر (ع)]] و امام صادق (ع) آرزو میکرد که بتواند آتشی فراهم آورد و تمام [[احادیث]] شیعه را بسوزاند <ref>بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۵۲٫ امام صادق(علیه السلام) در مورد ایشان فرمودند: اگر زراره نبود احادیث پدرم از بین میرفت. تاریخ حدیث، ص۱۰۲</ref> که نشان از نفوذ فراوان این روایات جعلی در کتب [[حدیث]] داشت. | یکی از خطرناکترین و مصیبتبارترین اقدامات آنان جعل [[روایات]] با مضامین کفرآمیز و الحادی بود که این روایات را با سند درست و معتبر به یکی از [[معصومین (ع)]] نسبت میدادند تا با مقاصد شوم خود دست یابند. در گستردگی این اقدام آنهاهمین بس که [[زراره بن اعین]] یکی از بزرگترین دانشمندان شیعه و از [[اصحاب]] [[امام باقر (ع)]] و امام صادق (ع) آرزو میکرد که بتواند آتشی فراهم آورد و تمام [[احادیث]] شیعه را بسوزاند <ref>بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۵۲٫ امام صادق(علیه السلام) در مورد ایشان فرمودند: اگر زراره نبود احادیث پدرم از بین میرفت. تاریخ حدیث، ص۱۰۲</ref> که نشان از نفوذ فراوان این روایات جعلی در کتب [[حدیث]] داشت. | ||
خط ۲۴: | خط ۲۲: | ||
'''نمونه دیگر''': | '''نمونه دیگر''': | ||
[[یونس بن عبدالرحمن قمی]] از اصحاب نزدیک [[امام کاظم (ع)]] و از مدافعان سرسخت [[امامت]] [[امام رضا(ع)]] <ref>الغیبه طوسی، ص۶۴؛ رجال نجاشی، ص۴۴۶و۴۴۷</ref> در امر حدیث بسیار سختگیری میکرد و صحت بسیاری از احادیث را منکر میشد. ایشان میگوید: هنگامی که در [[عراق]]<ref>ر. ک:مقاله عراق</ref> بودم با جمعی از اصحاب امام صادق(ع) برخورد نمودم از آنان حدیث شنیدم و برخی از کتب آنها را گرفتم. | [[یونس بن عبدالرحمن قمی]] از اصحاب نزدیک [[امام کاظم (ع)]] و از مدافعان سرسخت [[امامت]] [[امام رضا(ع)]] <ref>الغیبه طوسی، ص۶۴؛ رجال نجاشی، ص۴۴۶و۴۴۷</ref> در امر حدیث بسیار سختگیری میکرد و صحت بسیاری از احادیث را منکر میشد. ایشان میگوید: هنگامی که در [[عراق]]<ref>ر. ک:مقاله عراق</ref> بودم با جمعی از اصحاب امام صادق (ع) برخورد نمودم از آنان حدیث شنیدم و برخی از کتب آنها را گرفتم. | ||
کتابها را به نزد امام رضا(ع) بردم امام پس از مشاهده کتابها بسیاری از احادیث را که منسوب به امام صادق(ع) بود را انکار کرده و فرمودند: خدا [[ابوالخطاب]] (از غالیان ملحد زمان امام صادق(ع) که بارها از سوی ایشان مورد [[لعن]] قرار گرفت) <ref>المقالات و الفرق، ص۵۵</ref> را لعنت کند و همچنین یاران او را، که تا امروز هم در کتب یاران امام صادق(ع) دست میبرند و حدیث جعل میکنند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۴</ref> | کتابها را به نزد امام رضا (ع) بردم امام پس از مشاهده کتابها بسیاری از احادیث را که منسوب به امام صادق (ع) بود را انکار کرده و فرمودند: خدا [[ابوالخطاب]] (از غالیان ملحد زمان امام صادق (ع) که بارها از سوی ایشان مورد [[لعن]] قرار گرفت) <ref>المقالات و الفرق، ص۵۵</ref> را لعنت کند و همچنین یاران او را، که تا امروز هم در کتب یاران امام صادق(ع) دست میبرند و حدیث جعل میکنند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۴</ref> | ||
آن طور که ملاحظه شد از زمان امام باقر(ع) که مغیره بن سعید جعل احادیث و وارد کردن آنها در کتب حدیث را به کثرت آغاز کرد تا زمان امام رضا(ع) غالیان به ساختن و نشر احادیث غیرصحیح اقدام میکردند و میتوان تصور کرد که اینان تا آن زمان چه مقدار از کتب حدیثی شیعه را به جعلیات خود آلوده کرده بودند. | آن طور که ملاحظه شد از زمان امام باقر(ع) که مغیره بن سعید جعل احادیث و وارد کردن آنها در کتب حدیث را به کثرت آغاز کرد تا زمان امام رضا(ع) غالیان به ساختن و نشر احادیث غیرصحیح اقدام میکردند و میتوان تصور کرد که اینان تا آن زمان چه مقدار از کتب حدیثی شیعه را به جعلیات خود آلوده کرده بودند. | ||
== جعل روایات در قدح یاران صدیق ائمه | === جعل روایات در قدح یاران صدیق ائمه === | ||
از دیگر اقدامات آنان ساختن روایاتی در مذمت اصحاب وفادار ائمه (ع) و نفی افکار آنان بود مثلاً روایاتی در قدح زراره بن اعین ساختند <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۱۴۸٫ و ص۴۹۵و۵۳۸ </ref> کسی که از اصحاب [[اجماع]] <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۲۳۸</ref> و به قول امام صادق (ع) از مصادیق «السابقون السابقون اولئک المقربون» <ref>آیه 10 سوره واقعه</ref> میباشد. اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۴ زراره از جمله کسانی بود که یاران امام صادق (ع) اصحاب ابوالخطاب را به وسیله دشمنی با او میشناختند. <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۱۳۶</ref> | |||
از دیگر اقدامات آنان ساختن روایاتی در مذمت اصحاب وفادار ائمه (ع) و نفی افکار آنان بود مثلاً روایاتی در قدح زراره بن اعین ساختند <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۱۴۸٫ و ص۴۹۵و۵۳۸ </ref> کسی که از اصحاب [[اجماع]] <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۲۳۸</ref> و به قول امام صادق(ع) از مصادیق «السابقون السابقون اولئک المقربون» <ref>آیه 10 سوره واقعه</ref> میباشد. اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۴ زراره از جمله کسانی بود که یاران امام صادق (ع) اصحاب ابوالخطاب را به وسیله دشمنی با او میشناختند. <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۱۳۶</ref> | |||
در موردی دیگر غالیان جمعیت فراوانی از شیعیان را که در تشییع جنازه [[عبدالله بن ابی یعفور]] شرکت داشتند از زبان امام صادق (ع) مرجئه شیعه قلمداد کردند. <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۱۳۸</ref> عبدالله بن ابی یعفور شخصی نزدیک به امام صادق (ع) بود که تاییدات بینظیری را از سوی ایشان دارد <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۲۴۹</ref> و به شدت با افکار و اندیشههای غالیانه مخالفت میکرد. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۴۷</ref> | در موردی دیگر غالیان جمعیت فراوانی از شیعیان را که در تشییع جنازه [[عبدالله بن ابی یعفور]] شرکت داشتند از زبان امام صادق (ع) مرجئه شیعه قلمداد کردند. <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۱۳۸</ref> عبدالله بن ابی یعفور شخصی نزدیک به امام صادق (ع) بود که تاییدات بینظیری را از سوی ایشان دارد <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۲۴۹</ref> و به شدت با افکار و اندیشههای غالیانه مخالفت میکرد. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۴۷</ref> | ||
[[مرجئه]] فرقهای بودند و یا بهتر بگوییم اندیشهای بود که توسط [[بنی امیه]] ایجاد شد و باعث تقویت نظامشان میشد. این اندیشه در میان [[ | [[مرجئه]] فرقهای بودند و یا بهتر بگوییم اندیشهای بود که توسط [[بنی امیه]] ایجاد شد و باعث تقویت نظامشان میشد. این اندیشه در میان [[اهلسنت]] رواج یافت. اینان معتقد بودند که معصیت به ایمان ضربه نمیزند و [[عصمت]] از لوازم ضروری [[امامت]] نیست. <ref>تاریخ شیعه و فرقههای اسلام، ص۴۲و۴۳</ref> غالیان با نسبت دادن اندیشههای مرجئه به تشییع کنندگان جنازه ابن ابی یعفور در حقیقت در صدد ضربه زدن به شخص او و اندیشههای معتدلش بودند که در آن زمان طرفداران فراوانی داشت. | ||
به طور کلی غالیان مخالفین خود، شیعیان و کسانی که صفات فوق بشری برای ائمه (ع) قائل نمی شدند را مقصره <ref>المقالات و الفرق، ص۵۸و۶۱</ref> میخواندند یعنی این که اینان در شناخت حقیقت امام(ع) و فضایل او دچار تقصیر شدهاند و از درک کنه آن عاجز ماندهاند که توهینی به خیل عظیم شیعیان محسوب میشد. و این گونه خود و پیروان نظرات شان را در راه صحیح و واقعی معرفی میکردند. | به طور کلی غالیان مخالفین خود، شیعیان و کسانی که صفات فوق بشری برای ائمه (ع) قائل نمی شدند را مقصره <ref>المقالات و الفرق، ص۵۸و۶۱</ref> میخواندند یعنی این که اینان در شناخت حقیقت امام (ع) و فضایل او دچار تقصیر شدهاند و از درک کنه آن عاجز ماندهاند که توهینی به خیل عظیم شیعیان محسوب میشد. و این گونه خود و پیروان نظرات شان را در راه صحیح و واقعی معرفی میکردند. | ||
== نتایج فعالیت غلاة (غالیان) و عکسالعمل جامعه اسلامی == | |||
فعالیت این جریانات انحرافی اثرات بسیار مخربی در اجتماع بر جای گذاشت و باعث شد که ذهنیت بدی در جامعه نسبت به شیعیان ایجاد شود. | فعالیت این جریانات انحرافی اثرات بسیار مخربی در اجتماع بر جای گذاشت و باعث شد که ذهنیت بدی در جامعه نسبت به شیعیان ایجاد شود. | ||
فعالیت مخرب آنها به حدی بود که امام صادق(ع) در مورد آن فرمود: این وقایع ضررش برای [[اسلام]] و [[مسلمین]] از ضرر قتل [[امام حسین(ع)]] به وسیله [[یزید]] | فعالیت مخرب آنها به حدی بود که امام صادق( ع) در مورد آن فرمود: این وقایع ضررش برای [[اسلام]] و [[مسلمین]] از ضرر قتل [[امام حسین (ع)]] به وسیله [[یزید]] بیشتر است. زیرا این مصائب از جانب گروهی است که دوستی ما را به خود بستهاند و پندارند [[موالات]] ما را در دین خود گرفتهاند و به امامت ما عقیده دارند. سپس میفرمایند: اصولاً این گونه افراد شیعه ما نیستند. <ref>اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، ج۷، ص۴۵۶</ref> | ||
البته احتمال بسیار زیادی وجود دارد که این جریانات به وسیله بعضی محافل سیاسی وابسته به حکومت، مخفیانه حمایت و تأیید میشدند تا از سویی هم ذهنیت مردم را نسبت به ائمه (ع) و عموم شیعیان بدبین سازند و هم ائمه (ع) و جامعه شیعه را دچار یک معضل درون گروهی کرده، تا ائمه (ع) و یارانشان به جای نشر و ترویج معارف اصیل دینی در اجتماع، وقت و همت شان را مصروف دفع اعتقادات باطل آنهاکنند که نشانههایی نیز از این نوع روابط موجود است. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۵۲۱و۵۵۴</ref> | البته احتمال بسیار زیادی وجود دارد که این جریانات به وسیله بعضی محافل سیاسی وابسته به حکومت، مخفیانه حمایت و تأیید میشدند تا از سویی هم ذهنیت مردم را نسبت به ائمه (ع) و عموم شیعیان بدبین سازند و هم ائمه (ع) و جامعه شیعه را دچار یک معضل درون گروهی کرده، تا ائمه (ع) و یارانشان به جای نشر و ترویج معارف اصیل دینی در اجتماع، وقت و همت شان را مصروف دفع اعتقادات باطل آنهاکنند که نشانههایی نیز از این نوع روابط موجود است. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۵۲۱و۵۵۴</ref> | ||
خط ۵۶: | خط ۵۲: | ||
و در حدیث دیگری امام صادق(ع) میفرمایند: ما [[اهل بیت]] (ع) راستگو هستیم اما همیشه هستند کسانی که بر ما دروغ میبندند و به واسطه دروغ آنهاوثاقت ما نزد مردم از بین میرود. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۳۵۰</ref> | و در حدیث دیگری امام صادق(ع) میفرمایند: ما [[اهل بیت]] (ع) راستگو هستیم اما همیشه هستند کسانی که بر ما دروغ میبندند و به واسطه دروغ آنهاوثاقت ما نزد مردم از بین میرود. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۳۵۰</ref> | ||
=غالیان عصر ما= | == غالیان عصر ما == | ||
از غلات معاصر، میتوان از [[اهل حق]] نام برد که در [[ایران]]، [[ترکیه]]، [[هندوستان]]، [[پاکستان]]<ref>ر. ک:مقاله پاکستان</ref> و [[افغانستان]]<ref>ر. ک:مقاله افغانستان</ref> به سر میبرند و تعدادشان تا بیش از سه میلیون نفر تخمین زده شده است. | از غلات معاصر، میتوان از [[اهل حق]] نام برد که در [[ایران]]، [[ترکیه]]، [[هندوستان]]، [[پاکستان]]<ref>ر. ک:مقاله پاکستان</ref> و [[افغانستان]]<ref>ر. ک:مقاله افغانستان</ref> به سر میبرند و تعدادشان تا بیش از سه میلیون نفر تخمین زده شده است. | ||
اهل حق خود به دو فرقه [[چهل تنان]] و [[هفت تنان]] تقسیم میشوند. به عقیده آنان چهل تنان و هفت تنان از جمله موجودان پاک و نورانی و از یاران [[خدا]] میباشند که قبل از خلقت حضرت | اهل حق خود به دو فرقه [[چهل تنان]] و [[هفت تنان]] تقسیم میشوند. به عقیده آنان چهل تنان و هفت تنان از جمله موجودان پاک و نورانی و از یاران [[خدا]] میباشند که قبل از خلقت حضرت آدم (ع) و سایر موجودات آفریده شدهاند و پس از آن که با خدا عهد و پیمان بستهاند که بشر در دنیا از راه حق منحرف نشود بنا به خواهش آنان خداوند [[آدم (ع)]] را آفرید. <ref>سرسپردگان، تاریخ و شرح عقاید دینی و آداب و رسوم اهل حق (یارسان)، سید محمد علی خواجه الدین، ص3-7، نشر کتابخانه ی منوچهری، چنانچه در مقدمه ی کتاب مزبور آمده مؤلف آن را از منابع معتبر اهل حق جمعآوری کرده است.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == |