علی بن محمد (هادی): تفاوت میان نسخه‌ها

| تاریخ وفات = ۳ [[رجب]]، ۲۵۴ قمری

| مدفن = سامرا، [[عراق]]

| کنیه = ابوالحسن ثالث

| پدر = [[امام جواد ‌علیه‌السلام|امام جواد (علیه‌السلام)]]

شیعیان امام هادی و فرزندشان [[امام حسن عسکری علیه‌السلام]] را به دلیل اینکه در [[سامرا]] در منطقه‌ای به نام عسکر ساکن بودند، [[امامین عسکریین]] می‌خوانند.

علی بن محمد مشهور به امام هادی یا [[امام علی النقی]] در 15 ذی الحجه سال 212 ق در منطقه‌ای به نام صریا در نزدیکی [[مدینه]] متولد شده است. <ref>مفید، الارشاد، 1413ق، ج2، ص297</ref>  

پدر ایشان [[امام جواد ‌علیه‌السلام|امام جوادعلیه‌السلام]] و مادرش کنیزی به نام [[سمانه مغربیه]] بود.

مشهورترین لقب امام دهم شیعیان، هادی است زیرا در زمان خود بهترین هدایت کننده مردم به سوی خیر بوده است. <ref>قرشی، حیاة الامام علی الهادی، ص21</ref>

[[شیعیان]] به امام هادی و امام حسن عسکری علیه‌السلام امامین عسکریین می‌گویند زیرا در سامرا در منطقه‌ای به نام عسکر ساکن بودند. <ref>سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ج2، ص492 </ref> کنیه امام دهم ابوالحسن است. <ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص401</ref>

امام هادی علیه‌السلام دارای قامتی متوسط، گونه‌هایش اندکی برآمده و سرخ و سفید و چشمانی درشت بود. لباس امام جبه‌ای خشن بود و او زیر پای خود حصیری پهن می‌کرد و زندگی ساده‌ای داشت.

حضرت هادی دارای خصال پسندیده و [[زهد]] و دانش فراوان بودند که بر مسائل فقهی و اسلامی تسلط کامل داشتند. شب‌ها اوقات امام علیه‌السلام پیوسته به [[نماز]] و طاعت و تلاوت قرآن و راز و نیاز با معبود می‌گذشت.

پس از شهادت امام جوادعلیه‌السلام در سال ۲۲۰هـ. ق فرزندش امام هادی علیه‌السلام که هنوز بیش از هشت سال نداشت، به امامت رسید. از آنجا که شیعیان به استثنای معدودی مشکل بلوغ امام دربارۀ امام جوادعلیه‌السلام را پشت سر گذاشته بودند، در زمینۀ امامت امام هادی علیه‌السلام تردید خاصی برای بزرگان آنها به وجود نیامد.<ref>حیات فکری و سیاسی ائمه‏، ص ۵۰۱</ref>

امام جوادعلیه‌السلام فرمود: «[پس از من] امر امامت به امام علی النقی علیه‌السلام واگذار خواهد شد، در صورتی که او پسر بچه‌ای است. دوباره فرمود: آری و کمتر از هفت‏ ساله، چنان که [[حضرت عیسی|حضرت عیسی بن مریم علیه‌السلام]] نیز چنین بود». <ref>مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیّة، ص ۲۲۸ و ۲۲۹، انصاریان، قم‏، چاپ سوم، ۱۳۶۲ش‏؛ شیخ حر عاملی، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص ۴۱۷، اعلمی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۵ق</ref>

همچنین آن حضرت فرمود: «امام بعد از من پسرم علی است. دستور او دستور من و سخنش سخن من است. فرمان‌برداری از او فرمان‌برداری از من است و امامت پس از او در فرزندش حسن خواهد بود...». <ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج ۲، ص ۳۷۸، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق</ref>

علم و دانش امام هادی علیه‌السلام همانند آباء و اجداد گرامی‌اش، علم لدنّی بود؛ یعنی مستقیماً از طریق غیب و همچنین از علوم و معارف [[قرآن]] و سنّت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم و پدران بزرگوارش دریافت می‌نمود. <ref>نمایه‌های «علم اولیای خدا»، سؤال ۱۸۹؛ «رابطۀ علم خدا و معصومین به غیب با تکلیف»، سؤال ۲۱۷۸؛ «منابع علم امام علیه‌السلام»، سؤال ۳۰۲۴</ref>

[[سید محسن امین عاملی|سید محسن امین]] تألیفاتی برای امام هادی علیه‌السلام بر می‌شمرد: <ref>امین عاملی، سید محسن، أعیان الشیعة، ج‏۲، ص ۳۹، دار التعارف للمطبوعات‏، بیروت‏، ۱۴۰۳ق</ref>

علی بن محمد در سال 220ق در 8 سالگی به امامت رسید اما به امامت رسیدن امام جوادعلیه‌السلام در سن کم باعث شد که شیعیان تردیدی در [[امامت]] امام هادی علیه‌السلام نداشته باشند.

در زمان امام هادی اختناق شدیدی از سوی [[خلفای عباسی]] حاکم بود و ایشان از طریق سازمان وکالت و نامه نگاری با شیعیان در ارتباط بود و علی بن جعفر الهمانی، ابوعلی بن راشد و حسن بن عبدربّه یا بنا به گزارش برخی فرزندش «علی» از وکیلان امام هادی بودند. <ref>جباری، سازمان وکالت، 1382ش، ج2، ص513ـ514، 537</ref>

نام همسر حضرت هادی علیه‌السلام سوسن یا سلیل و پنج فرزند داشته است. علمای شیعه از چهار پسر به نام‌های حسن، محمد، حسین و جعفر (مدّعی امامت و معروف به [[جعفر کذاب]]) برای امام هادی یاد کرده‌اند. <ref>مفید، الارشاد، 1413ق، ج2، ص311-312</ref> دختری نیز به او نسبت داده شده که شیخ مفید، نامش را عایشه و ابن شهرآشوب، او را عِلِّیّه خوانده است.

محمد پسر امام هادی علیه‌السلام جوانی آراسته و پرهیزگار بود که یک سال قبل از پدر بزرگوارش فوت کرد و بسیاری گمان می‌کردند مقام ولایت به وی منتقل خواهد شد.

از میان یاران و اصحاب امام دهم می‌توان به [[علی بن جعفر میناوی]]، ابن سکیت، [[عبدالعظیم حسنی|حضرت عبدالعظیم حسنی]] اشاره نمود. شمار اصحاب امام هادی علیه‌السلام را حدود 190 تن گفته‌اند. بر اساس رجال شیخ طوسی، تعداد کسانی که از آن حضرت حدیث نقل کرده‌اند بالغ بر 185 نفر می‌شود. <ref>طوسی، رجال، 1415ق، ص378</ref>

افرادی چون بشر بن بشار نیشابوری، فتح بن یزید جرجانی، حسین بن سعید اهوازی، حمدان بن اسحاق خراسانی، علی بن ابراهیم طالقانی، محمد بن علی کاشانی، ابراهیم بن شیبه اصفهانی، و ابومقاتل دیلمی از اصحاب آن حضرت در ایران بوده‌اند. <ref>جعفریان، حیات فکری -سیاسی امامان شیعه، ص658</ref>

دوران زندگی امام هادی علیه‌السلام، هرچند عصر اختناق و استبداد بود و امامعلیه‌السلام برای فعالیت فرهنگی، علمی و سیاسی، آزادی عمل نداشت و از این نظر فضای جامعه با عصر [[امام محمد باقر|امام باقرعلیه‌السلام]] و [[امام صادق علیه‌السلام]] تفاوت فراوان داشت، اما آن حضرت در همان شرایط نامساعد، علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی؛ نظیر مناظرات، مکاتبات، پاسخ‌گویی به شبهات و... ، راویان و محدّثان و بزرگانی از شیعه را تربیت کرد، علوم و معارف اسلامی را به آنان آموزش داد تا آنان، هم جامعۀ زمان خود را از آسیب‌های فرهنگی اعتقادی حفظ نمایند و هم این میراث بزرگ را به نسل‌های بعدی منتقل کنند.

در میان شاگردان امام هادی علیه‌السلام، چهره‌های درخشان علمی و معنوی و شخصیت‌های برجسته‌ای مانند: [[فضل بن شاذان]]، [[حسین بن سعید اهوازی]]، [[علی بن مهزیار]] اهوازی دورقی‏، ایوب بن نوح، حسن بن راشد (مکنّی به ابوعلی غلام آل هلب بغدادی)، [[احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی]] و عثمان بن سعید عمری، به چشم می‌خورند که برخی از ایشان شاگرد ائمه دیگر نیز بوده و دارای آثار و تألیفات ارزشمند در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی هستند.

امام دهم او در ماه رجب سال 254ق پس از 20 سال و 9 ماه اقامت در سامرا، در 41 سالگی از دنیا رفت.<ref>مفید، الارشاد، ج2، ص311و312</ref>