۸۶٬۱۰۷
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'بی عدالتی' به 'بیعدالتی') |
جز (جایگزینی متن - 'زمینه ساز' به 'زمینهساز') |
||
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
=== ابزارهای فکری === | === ابزارهای فکری === | ||
اسلام در مورد توسعه، سفارش زیادی کرده و کرامت و ارجمندی انسان را بدان پیوند داده و کار و کوشش را عبادت و کارگر و زحمتکش را که برای روزی خود کار میکند، برتر از عابد دانسته است، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) بر دست کارگر زحمتکش بوسه زده میفرماید: «به دنبال روزی حلال رفتن، بر هر زن و مرد مسلمان، واجب است.» <ref>"اسدالغایه"، جلد 2 – صفحه 269. و "بحارالانوار"، جلد 103 – صفحه 9.</ref> | اسلام در مورد توسعه، سفارش زیادی کرده و کرامت و ارجمندی انسان را بدان پیوند داده و کار و کوشش را عبادت و کارگر و زحمتکش را که برای روزی خود کار میکند، برتر از عابد دانسته است، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) بر دست کارگر زحمتکش بوسه زده میفرماید: «به دنبال روزی حلال رفتن، بر هر زن و مرد مسلمان، واجب است.» <ref>"اسدالغایه"، جلد 2 – صفحه 269. و "بحارالانوار"، جلد 103 – صفحه 9.</ref> | ||
اسلام عدم بهرهبرداری از برخی ثروتها و منابع طبیعی را | اسلام عدم بهرهبرداری از برخی ثروتها و منابع طبیعی را نمیپذیرد و خداوند متعال میگوید: «ما جعل الله من بحیره ولا سائبه ولا وصیله ولاحام ولکن الذین کفروا یفترون علی الله الکذب واکثرهم لایعقلون» (سوره مائده – 103). | ||
خداوند درباره "بحیره" و "سائبه" و "وصیله" و "حامی" حکمی نکرده است ولی کافران، بر خدا، دروغ میبندند و بیشترینشان بی خردن | خداوند درباره "بحیره" و "سائبه" و "وصیله" و "حامی" حکمی نکرده است ولی کافران، بر خدا، دروغ میبندند و بیشترینشان بی خردن | ||
خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
=== پیوند دادن رشد تولید با توزیع:=== | === پیوند دادن رشد تولید با توزیع:=== | ||
توسعه و رشد – همچنانکه گفته شد – هدفی مرحله ای است که آنچنانکه از محتوای نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر بر میآید اگر سهمی در رفاه و آسایش]انسانها[نداشته باشد، نقش خود را ایفا نکرده است ولی اگر مردم به سوی آن بسیج شوند و در خدمت ثروت در آیند ولی ثروت در خدمت مردم نباشد در این صورت سخنان پیامبر اکرم (ص) مصداق مییابد که فرمود: "دینارهای زرد (طلا) و درهمهای سفید (نقره) بلای جان شما خواهند شد همچنانکه بلای جان پیشینیان شما شدند." | توسعه و رشد – همچنانکه گفته شد – هدفی مرحله ای است که آنچنانکه از محتوای نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر بر میآید اگر سهمی در رفاه و آسایش]انسانها[نداشته باشد، نقش خود را ایفا نکرده است ولی اگر مردم به سوی آن بسیج شوند و در خدمت ثروت در آیند ولی ثروت در خدمت مردم نباشد در این صورت سخنان پیامبر اکرم (ص) مصداق مییابد که فرمود: "دینارهای زرد (طلا) و درهمهای سفید (نقره) بلای جان شما خواهند شد همچنانکه بلای جان پیشینیان شما شدند." | ||
و لذاست که اگر بجای سرمایهداری، اسلام حاکم بود هرگز اجازه | و لذاست که اگر بجای سرمایهداری، اسلام حاکم بود هرگز اجازه نمیداد تا پیش از رفع مشکلات مطرح شده و عوارض هر اقدام، ماشین، جایگزین نیروی کار انسانی گردد. | ||
=== برداشت اسلام از مشکل اقتصاد === | === برداشت اسلام از مشکل اقتصاد === | ||
در دیدگاه اسلام، مشکل اقتصاد از بخل طبیعت سرچشمه ننمیگیرد – این دیدگاه سرمایهداری است که بخل طبیعت و محدودیتهای آن را، مسلم فرض کرده و سعی دارد آن را با توسعه، حل کند و بدین ترتیب نظام اقتصادی خود را در این چارچوب و نه در راستای چیرگی بر آن، قرار میدهد. – در اسلام عقیده بر آن است که طبیعت تماما در اختیار انسان و به سود اوست مشروط بر آنکه کفران نعمت نکند و ضمن بهرهبرداری از آن در توزیعش بیعدالتی و ستم روا ندارد. | در دیدگاه اسلام، مشکل اقتصاد از بخل طبیعت سرچشمه ننمیگیرد – این دیدگاه سرمایهداری است که بخل طبیعت و محدودیتهای آن را، مسلم فرض کرده و سعی دارد آن را با توسعه، حل کند و بدین ترتیب نظام اقتصادی خود را در این چارچوب و نه در راستای چیرگی بر آن، قرار میدهد. – در اسلام عقیده بر آن است که طبیعت تماما در اختیار انسان و به سود اوست مشروط بر آنکه کفران نعمت نکند و ضمن بهرهبرداری از آن در توزیعش بیعدالتی و ستم روا ندارد. | ||
خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
و هر چه از او خواسته اید به شما ارزانی داشته است و اگر خواهید که نعمتهایش را شمار کنید، نتوانید، که آدمی ستمکار و کافر نعمت است. | و هر چه از او خواسته اید به شما ارزانی داشته است و اگر خواهید که نعمتهایش را شمار کنید، نتوانید، که آدمی ستمکار و کافر نعمت است. | ||
== رابطه تولید و توزیع == | == رابطه تولید و توزیع == | ||
مارکسیسم بر وجود چنین رابطه ای، انگشت میگذارد و بر آن ست که شیوه تولید، شکل خاصی از توزیع را به دنبال دارد و چنانچه وسایل تولید پیشرفت کنند با شکل توزیع قبلی در تناقض قرار میگیرند و آن را متناسب با خود، تغییر میدهند، به نظر مارکسیسم این پیوند یا تبعیت، قانونی طبیعی و ثابت است؛ کافی است انسان تولید کند، نوع تولید خود، نحوه توزیع آن را در پی خواهد آورد. ولی اسلام، چنین پیوندی را به رسمیت | مارکسیسم بر وجود چنین رابطه ای، انگشت میگذارد و بر آن ست که شیوه تولید، شکل خاصی از توزیع را به دنبال دارد و چنانچه وسایل تولید پیشرفت کنند با شکل توزیع قبلی در تناقض قرار میگیرند و آن را متناسب با خود، تغییر میدهند، به نظر مارکسیسم این پیوند یا تبعیت، قانونی طبیعی و ثابت است؛ کافی است انسان تولید کند، نوع تولید خود، نحوه توزیع آن را در پی خواهد آورد. ولی اسلام، چنین پیوندی را به رسمیت نمیشناسد و رابطه تولید و توزیع را بر پایه توزیعی میداند که مکتب]اقتصادی[اسلام بدان میپردازد و طی آن تولید، در چارچوب توزیع و به سود آن، شکل نمیگیرد. این ایده، مبتنی بر نکاتی از این قرار است: | ||
یکم: اینکه قوانین توزیعی اسلام برای هر زمان و مکانی، مناسب است. | یکم: اینکه قوانین توزیعی اسلام برای هر زمان و مکانی، مناسب است. | ||
دوم: عملیات تولیدی که افراد انجام میدهند، خود مرحله ای از تحقق همان قوانین توزیعی است. به عنوان مثال احیای زمین، منجر به تحقق قوانین توزیع میشود. ولی ممکن است برای تعادل کلی (طبیعت یا جامعه)، خطرناک باشد. | دوم: عملیات تولیدی که افراد انجام میدهند، خود مرحله ای از تحقق همان قوانین توزیعی است. به عنوان مثال احیای زمین، منجر به تحقق قوانین توزیع میشود. ولی ممکن است برای تعادل کلی (طبیعت یا جامعه)، خطرناک باشد. | ||
خط ۱۳۱: | خط ۱۳۱: | ||
طبیعی است که اسلام این انحراف را نپذیرد و جابجایی کالاها را در پرتو دیدگاههای ویژه خود سامان بخشد؛ برای این کار نیز میان تولید و جابجایی، رابطه ای شرعی در نظر نمیگیرد. و این چیزی است که در متون اسلامی از جمله در فرمان حضرت علی (علیهالسلام) به مالک اشتر، میبینیم. | طبیعی است که اسلام این انحراف را نپذیرد و جابجایی کالاها را در پرتو دیدگاههای ویژه خود سامان بخشد؛ برای این کار نیز میان تولید و جابجایی، رابطه ای شرعی در نظر نمیگیرد. و این چیزی است که در متون اسلامی از جمله در فرمان حضرت علی (علیهالسلام) به مالک اشتر، میبینیم. | ||
حضرت علی (علیهالسلام) میفرماید: | حضرت علی (علیهالسلام) میفرماید: | ||
"دیگر آنکه سوداگران و پیشه وران، ستونهای اقتصاد به شمار میآیند. همیشه | "دیگر آنکه سوداگران و پیشه وران، ستونهای اقتصاد به شمار میآیند. همیشه درخواستهایشان را بپذیر و به متصدی امر سفارش کن که از هر گونه کمکی به آنان دریغ نورزد و از رفتار و کردارشان خرده نگیرد.... همه آنان مایه سود و اساس رونق زندگی هستند و نیازمندیهای مردم را از شهرهای دور و نزدیک فراهم میکنند..." | ||
بنابر این تجارت و سوداگری نوعی تولید است، این برداشت نیز خود بیانگر سمتگیری عملی [اقتصادی] برای | بنابر این تجارت و سوداگری نوعی تولید است، این برداشت نیز خود بیانگر سمتگیری عملی [اقتصادی] برای فعالیتهای دولت است. سمتگیری شرعی و قانونی دیگری نیز وجود دارد که منعکس کننده این مفهوم است و در احکامی چون موارد زیر، جلوهگر شده است: | ||
1- برخی فقها بر آنند: کسی که گندم خریداری کرده ولی آن را، تحویل نگرفته حق ندارد [آن را بفروشد و] سودی از آن به دست آورد. با اینکه قانونا انتقال موضوع خرید و فروش از طریق قرارداد، انجام شده فرض میشود ولی تا هنگامی که تحویل صورت نگرفته باشد اجازه سود بردن داده نمیشود تا درآمدهای تجاری حتما در پیوند با انجام کاری باشد. | 1- برخی فقها بر آنند: کسی که گندم خریداری کرده ولی آن را، تحویل نگرفته حق ندارد [آن را بفروشد و] سودی از آن به دست آورد. با اینکه قانونا انتقال موضوع خرید و فروش از طریق قرارداد، انجام شده فرض میشود ولی تا هنگامی که تحویل صورت نگرفته باشد اجازه سود بردن داده نمیشود تا درآمدهای تجاری حتما در پیوند با انجام کاری باشد. | ||
خط ۱۴۲: | خط ۱۴۲: | ||
==== نقد نظریه سرمایهداری ==== | ==== نقد نظریه سرمایهداری ==== | ||
این تصویر هر چند تا حدی درست است اما در دل خود تناقضی میان تولید و تقاضا در نظام سرمایهداری نهفته دارد زیرا در این نظام، "تقاضا" بیشتر بیانگر جنبههای نظری (احتیاج) است تا جنبههای انسانی و واقعی آن. زیرا بیشتر ویژه تقاضایی است که به دلیل در برداشتن پشتوانه نقدینگی، بهای کالا را بالا میبرد حال آنکه تقاضایی که از پشتوانه نقدینگی برخوردار نیست، نادیده انگاشته میشود وقیمتها را نیز بالا نمیبرد، گرچه خیلی هم جدی باشد و بنابراین قدرت خرید در سرمایهداری، بیشتر در طبقات مرفه فراهم است و همانها هستند که قیمتها را کنترل میکنند و کارگاههای تولیدی نیز برای آنان فعالیت میکنند. و از آنجا که این قشر، توان جذب همه کالاهای ضروری و تجملاتی و وسایل سرگرمی و تفریحی را دارند و طبقات نیازمند فاقد چنین توانی هستند، همه پروژههای (تولیدی) سرمایهداری در جهت برآوردن | این تصویر هر چند تا حدی درست است اما در دل خود تناقضی میان تولید و تقاضا در نظام سرمایهداری نهفته دارد زیرا در این نظام، "تقاضا" بیشتر بیانگر جنبههای نظری (احتیاج) است تا جنبههای انسانی و واقعی آن. زیرا بیشتر ویژه تقاضایی است که به دلیل در برداشتن پشتوانه نقدینگی، بهای کالا را بالا میبرد حال آنکه تقاضایی که از پشتوانه نقدینگی برخوردار نیست، نادیده انگاشته میشود وقیمتها را نیز بالا نمیبرد، گرچه خیلی هم جدی باشد و بنابراین قدرت خرید در سرمایهداری، بیشتر در طبقات مرفه فراهم است و همانها هستند که قیمتها را کنترل میکنند و کارگاههای تولیدی نیز برای آنان فعالیت میکنند. و از آنجا که این قشر، توان جذب همه کالاهای ضروری و تجملاتی و وسایل سرگرمی و تفریحی را دارند و طبقات نیازمند فاقد چنین توانی هستند، همه پروژههای (تولیدی) سرمایهداری در جهت برآوردن خواستهای مرفهان، سوق داده میشوند و تقاضاهای دیگران با بی توجهی روبرو میشود مگر در آن حدی که برای شرکتهای بزرگ نیروی کار فراهم آورد. نتیجه آنکه بازار پر از کالاهای تجملاتی و تهی از کالاهای ضروری میگردد. | ||
==== موضع اسلام ==== | ==== موضع اسلام ==== | ||
خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
ب – برای پر کردن قلمرو اختیارات قانونی حکومت (یعنی عرصه مباحات). دولت میتواند در کم و کیف فعالیتها دخالت داشته باشد. | ب – برای پر کردن قلمرو اختیارات قانونی حکومت (یعنی عرصه مباحات). دولت میتواند در کم و کیف فعالیتها دخالت داشته باشد. | ||
ج – همچنان که ـ طبق نظری – کار مستقیم فرد در تملک ثروتهای خام طبیعی، شرط شده است. بنابراین یک فرد به تنهایی قادر به انجام طرحهای بزرگ [بهرهبرداری از ثروتهای طبیعی] نیست و دخالت و سازماندهی دولتی برای تولید ثروتهای خام طبیعی، لازم میآید؛ وقتی دولت بر صنایع استخراجی کنترل داشت در واقع بر رشتههای مختلف تولیدی کنترل دارد این اصل (هر چند غیر مستقیم) | ج – همچنان که ـ طبق نظری – کار مستقیم فرد در تملک ثروتهای خام طبیعی، شرط شده است. بنابراین یک فرد به تنهایی قادر به انجام طرحهای بزرگ [بهرهبرداری از ثروتهای طبیعی] نیست و دخالت و سازماندهی دولتی برای تولید ثروتهای خام طبیعی، لازم میآید؛ وقتی دولت بر صنایع استخراجی کنترل داشت در واقع بر رشتههای مختلف تولیدی کنترل دارد این اصل (هر چند غیر مستقیم) زمینهساز دخالت ولی امر در امر تولید است زیرا معمولا تولید در همه رشتهها، منوط به مواد اولیه است. <ref>برای توضیح بیشتر دراینباره نگاه کنید به کتاب:"اقتصاد نا" شهید سیدمحمد باقر صدر (مبحث تولید) | ||
</ref> | </ref> | ||
خط ۱۷۵: | خط ۱۷۵: | ||
== زن و نقش متناسب با ویژگیهای وی == | == زن و نقش متناسب با ویژگیهای وی == | ||
حال اگر مجددا به ویژگیهای زن و آنچه او را از مرد متمایز میسازد بازگردیم خواهیم دید که این ویژگیها، نه تنها چیزی از ارزشهای انسانی وی | حال اگر مجددا به ویژگیهای زن و آنچه او را از مرد متمایز میسازد بازگردیم خواهیم دید که این ویژگیها، نه تنها چیزی از ارزشهای انسانی وی نمیکاهد بلکه بر این ارزشها نیز میافزاید و تاثیر نهادی خود را بر جای میگذارد بدین معنا که رحمت الهی در نقش زن و مرد در روند توسعه اجتماعی و حتی توسعه و تکامل فردی نیز تقسیم کار طبیعی را در نظر گرفته است. | ||
زن به عنوان همسر و مادر بدون تردید دارای نقشهای متفاوتی نسبت به مرد به عنوان همسر و پدر است ولی این دو نقش در عین حال، کاملا مکمل یکدیگرند چنانکه زندگی به همان اندازه که امکان جایگزینی آنها با یکدیگر را ندارد به هر دوی آنها نیاز دارد. | زن به عنوان همسر و مادر بدون تردید دارای نقشهای متفاوتی نسبت به مرد به عنوان همسر و پدر است ولی این دو نقش در عین حال، کاملا مکمل یکدیگرند چنانکه زندگی به همان اندازه که امکان جایگزینی آنها با یکدیگر را ندارد به هر دوی آنها نیاز دارد. | ||
اینک میتوان نتیجه گرفت که زن به این اعتبار، دارای تاثیر فراوانی بر روند توسعه نیز هست و به رغم تعدد علل و عوامل توسعه (علل فاعلی، علل غایی، علل صوری و علل مادی)، بیشترین تاثیر را در این میان بر جای خواهد گذارد. زیرا زن میتواند در عرصههای مختلف به خوبی ایفای وظیفه نماید. به عنوان مثال به موارد زیر اشاره میکنیم: | اینک میتوان نتیجه گرفت که زن به این اعتبار، دارای تاثیر فراوانی بر روند توسعه نیز هست و به رغم تعدد علل و عوامل توسعه (علل فاعلی، علل غایی، علل صوری و علل مادی)، بیشترین تاثیر را در این میان بر جای خواهد گذارد. زیرا زن میتواند در عرصههای مختلف به خوبی ایفای وظیفه نماید. به عنوان مثال به موارد زیر اشاره میکنیم: | ||
خط ۱۹۲: | خط ۱۹۲: | ||
=اشارهای به نشستها و کنفرانسهای سازمان ملل متحد دراینباره و مواضع ما نسبت به آنها= | =اشارهای به نشستها و کنفرانسهای سازمان ملل متحد دراینباره و مواضع ما نسبت به آنها= | ||
تردیدی نیست که روند توسعه، به ویژه در سالهای اخیر به میزان زیادی تحت تاثیر | تردیدی نیست که روند توسعه، به ویژه در سالهای اخیر به میزان زیادی تحت تاثیر فعالیتهای سازمان ملل متحد قرار داشته و کنفرانسهای بینالمللی چندی در سطوح مختلف برگزارشده است. از جمله: کنفرانس بخارست در 1974م، کنفرانس مکزیکوسیتی در 1984م، کنفرانس قاهره در 1994م، کنفرانس کوپنهاک در 1995 و دیگر کنفرانسهای بینالمللی که به منظور بررسی حقوق زن، برگزار گردیده است مانند کنفرانس نایروبی و پکن؛ در تمامی این نشستها و گروههای بینالمللی تاکید بر نقش خانواده در روند توسعه کاملا مشهود بوده است. | ||
ولی با نگاهی به اسناد پیشنهادی و یا قطعنامههای پایانی آنها، ملاحظه میشود که این اسناد طوری تنظیم و تدوین شدهاند که آنها را از روند متعادل دور میسازد و نقش دین در زندگی را به فراموشی میسپارد و تاثیر عناصر معنوی در این عرصه را نادیده میانگارد و حتی فرصتی برای سوءاستفاده از زن به عنوان کالا یا بازیچه برای سوق دادن جامعه به لاابالیگری و از هم گسستن روابط خانوادگی و هموار کردن زمینه سقط جنین، فراهم میآورد. | ولی با نگاهی به اسناد پیشنهادی و یا قطعنامههای پایانی آنها، ملاحظه میشود که این اسناد طوری تنظیم و تدوین شدهاند که آنها را از روند متعادل دور میسازد و نقش دین در زندگی را به فراموشی میسپارد و تاثیر عناصر معنوی در این عرصه را نادیده میانگارد و حتی فرصتی برای سوءاستفاده از زن به عنوان کالا یا بازیچه برای سوق دادن جامعه به لاابالیگری و از هم گسستن روابط خانوادگی و هموار کردن زمینه سقط جنین، فراهم میآورد. | ||
خط ۲۶۴: | خط ۲۶۴: | ||
سازمانها و نهادهای بینالمللی بزرگ دیگری نیز هستند که تاثیر بسزایی در این روند بر جای گذاردهاند ولی به هر حال بیشتر سازمانهای بینالمللی همچنان گرفتار مشکلات بزرگی هستند که مانع از تحقق اهداف انسانی آنها میگردد ما به برخی از این مشکلات اشاره میکنیم: | سازمانها و نهادهای بینالمللی بزرگ دیگری نیز هستند که تاثیر بسزایی در این روند بر جای گذاردهاند ولی به هر حال بیشتر سازمانهای بینالمللی همچنان گرفتار مشکلات بزرگی هستند که مانع از تحقق اهداف انسانی آنها میگردد ما به برخی از این مشکلات اشاره میکنیم: | ||
1- تصمیمات این سازمانها، در بهترین حالت در خدمت منافع و گرایشهای دولتهاست و هیچ ضمانتی برای تحقق هدفهای تودههای مردم، وجود ندارد. در واقع آنها اگر نگوئیم منافع تنها قدرت مسلط بر جهان، | 1- تصمیمات این سازمانها، در بهترین حالت در خدمت منافع و گرایشهای دولتهاست و هیچ ضمانتی برای تحقق هدفهای تودههای مردم، وجود ندارد. در واقع آنها اگر نگوئیم منافع تنها قدرت مسلط بر جهان، حداقل منافع قدرتهای مسلط بر خودرا تحقق میبخشند. | ||
2- واقعیت عیان در این سازمانها، حاکی از آن است که در بیشتر مواضع، تحت تاثیر جریانهای ضد بشری از جمله: صهیونیسم و گرایشهای مادی و الحادی و... قرار دارند و این روند، زیانهای بزرگی بر حرکت بشریت، وارد میآورد. | 2- واقعیت عیان در این سازمانها، حاکی از آن است که در بیشتر مواضع، تحت تاثیر جریانهای ضد بشری از جمله: صهیونیسم و گرایشهای مادی و الحادی و... قرار دارند و این روند، زیانهای بزرگی بر حرکت بشریت، وارد میآورد. | ||
خط ۲۷۸: | خط ۲۷۸: | ||
2- و از آنجا که این سازمانها در تحلیلهای خود آزاد و فارغ از قید و بندهای رسمی هستند، میتوانند به راه حلهای واقعی رسیده و آنها را با قدرت، در محافل بینالمللی مطرح سازند. | 2- و از آنجا که این سازمانها در تحلیلهای خود آزاد و فارغ از قید و بندهای رسمی هستند، میتوانند به راه حلهای واقعی رسیده و آنها را با قدرت، در محافل بینالمللی مطرح سازند. | ||
3- حضور این سازمانها، بیانگر پیگیریهای گسترده مردمی و تا حدودی تشکیل دهنده افکار عمومی بینالمللی است از مقامات رسمی جز پاسخ مثبت به | 3- حضور این سازمانها، بیانگر پیگیریهای گسترده مردمی و تا حدودی تشکیل دهنده افکار عمومی بینالمللی است از مقامات رسمی جز پاسخ مثبت به خواستهای آنها، کار دیگری ساخته نیست و همین امر آنها را تشویق به برداشتن گامهای واقعبینانهتری در راه تحقق عدالت اجتماعی، توزیع عادلانه و احترام به محیط زیست مینماید. | ||
4- این سازمانها در تنظیم رابطه میان توسعه و دولت، مشارکت میکنند زیرا ضمن وحدت بخشیدن به تمامی نیروها، فعالیتهای بهداشتی، رفاهی، | 4- این سازمانها در تنظیم رابطه میان توسعه و دولت، مشارکت میکنند زیرا ضمن وحدت بخشیدن به تمامی نیروها، فعالیتهای بهداشتی، رفاهی، حرفهای، خیریه و... را سر و سامان میبخشند. <ref>"العولمه و الدوله" (جهانی شدن و دولت)، غسان منیر و اکرم احمد، صفحه 196. | ||
</ref> | </ref> | ||
5- همچنانکه محیط مناسبی را برای | 5- همچنانکه محیط مناسبی را برای فعالیتهای انسانی غیر انتفاعی و داوطلبانه و با هزینههای اندک تامین میکنند. | ||
6- و در همسویی و همکاری با سازمانهای مشابه خود در کشورهای مختلف، جریانی جهانی را تشکیل میدهند که قادر به طرح مسایل مختلف]انسانی – جهانی[است. | 6- و در همسویی و همکاری با سازمانهای مشابه خود در کشورهای مختلف، جریانی جهانی را تشکیل میدهند که قادر به طرح مسایل مختلف]انسانی – جهانی[است. | ||
خط ۳۲۳: | خط ۳۲۳: | ||
{{پانویس| 2}} | {{پانویس| 2}} | ||
[[رده: | [[رده:مقالهها]] |